مطالب
جزئیات برنامه نویسی افزونه فارسی به پارسی

این افزونه با استفاده از ابزار Visual Studio Tools for Office که به VSTO مشهور شده است، تهیه شد. در بسته به روز رسانی سیستم که در ذیل (معرفی افزونه) نیز معرفی شد نگارش sp1 vsto3.0 آن به صورت خودکار نصب خواهد شد.
برای ایجاد این پروژه در VS.Net 2008 ، تنها کافی است یک پروژه جدید Word add-in را آغاز نمائیم. (شکل زیر)





قبل از ادامه بحث، بهتر است در مورد بانک اطلاعاتی مورد استفاده نیز توضیح داده شود. در اینجا از SQLite استفاده شد. (بسیار سبک، کم حجم و سریع است و اساسا یک کاربر نهایی برای تنظیمات آن نیازی نیست اطلاعاتی داشته باشد). بسته به روز رسانی سیستم (در مطلب قبلی)، این مورد را نیز به صورت خودکار نصب خواهد کرد (در GAC باید نصب شود وگرنه افزونه قادر به یافتن آن نخواهد شد).
برای ایجاد این بانک اطلاعاتی، از افزونه SQLite manager برای فایرفاکس استفاده شد. (این افزونه رایگان شما را از هر ابزار جانبی برای مدیریت یک بانک اطلاعاتی SQLite بی‌نیاز می‌کند)
برای مثال فایل ErrorsBank.sqlite برنامه افزونه فارسی به پارسی را توسط افزونه SQLite manager فایرفاکس باز کنید (این فایل را در محل نصب افزونه می‌توانید پیدا کنید). در اینجا می‌توان جداول جدید را ایجاد کرد، کوئری‌های دلخواه را اجرا نمود و یا اطلاعات را مرور کرده، حذف یا ویرایش کرد (شکل زیر).




و خوشبختانه این بانک اطلاعاتی و محصور کننده‌های آن با اطلاعات یونیکد فارسی هیچ مشکلی ندارند و برای کارهایی با وسعت کم و تعداد رکورد پائین یکی از بهترین انتخاب‌ها به‌شمار می‌روند.
نحوه استفاده از SQLite نیز در دات نت بسیار ساده است. اگر با ADO.Net کار کرده باشید، پس از افزودن ارجاعی از اسمبلی System.Data.SQLite.DLL به پروژه و معرفی فضای نام آن به پروژه، تنها کافی است در کدهای قبلی خود برای مثال SqlConnection را به SQLiteConnectionتغییر دهید و امثال آن. یعنی دانش ADO.Net شما در اینجا نیز کاملا قابل استفاده خواهد بود و نیازی نیست مدتی را صرف آشنا شدن با کلاس‌ها و مفاهیم جدید نمائید (البته این تنها زمانی معنا خواهد داشت که به ویزاردها عادت نکرده باشید و کارهای خود را با کد نویسی انجام داده باشید).
تنها یک نکته را باید به‌خاطر داشت و آن هم مربوط است به ساز و کار درونی SQLite . هنگام انجام عملیات update یا insert حتما از transaction استفاده کنید تا سرعت کوئری‌های شما در SQLite به نحو شگفت انگیزی افزایش یابد. مثالی در این مورد را در فایل chm راهنمای SQLite.NET می‌توانید پیدا کنید.

مطلب دیگری که پیش از پرداختن به کد نویسی افزونه باید با آن آشنا شویم، مفهوم smart tags در مجموعه آفیس است که در این پروژه از آن استفاده گردید.
smart tags در مجموعه آفیس برچسب‌هایی هستند که به صورت خودکار توسط یکی از محصولات آفیس مثلا ورد یا اکسل و امثال آن، پس از تشخیص یک کلمه خاص ایجاد می‌شوند و می‌توان اعمالی را به این برچسب ایجاد شده انتساب داد. برای مثال در اینجا امکان جایگزین کردن کلمه فارسی با معادل پارسی در نظر گرفته شد.
ویدیویی در مورد نحوه ایجاد اسمارت تگ‌ها در VS.Net و یا مثالی پیشرفته‌تر در مورد تشخیص دمای فارنهایت در یک متن و ایجاد smart tag مخصوص به آن برای تبدیل به سلسیوس. (از regular expressions جهت یافتن یک الگو در متن استفاده شده است)

در این پروژه، حدود 3800 واژه فارسی به‌ یک smart tag انتساب داده می‌شود (در روال استاندارد ThisAddIn_Startup). سپس در هنگام نمایش آن، معادل پارسی کلمه نیز به منوی باز شده افزوده گشته و در روال رخداد کلیک آن، تعویض کلمه تشخیص داده شده با واژه پیدا شده صورت خواهد گرفت.

در ادامه فرض بر این است که یک پروژه جدید word add-in را در VS.Net ایجاد کرده‌اید و همچنین ارجاعی را به فایل System.Data.SQLite.DLL افزوده‌اید.

using System;
using System.Diagnostics;
using Microsoft.Office.Tools.Word;
using Action = Microsoft.Office.Tools.Word.Action;

private SmartTag _st;
private void init()
{
try
{
//Enable Smart Tags in Word
if (!Application.Options.LabelSmartTags)
{
//ممکن است اسمارت تگ‌ها در ورد غیرفعال باشند. به این صورت می‌شود آنها را فعال کرد
Application.Options.LabelSmartTags = true;
}

_st = new SmartTag(@"www.microsoft.com/Demo#FarsiSmartTag", @"فارسی به پارسی");

//دریافت واژه‌های فارسی از دیتابیس و افزودن خودکار آنها به اسمارت تگ‌ها
if (!DBhelper.AddSmartTagItems(_st, "select distinct farsi from tblFarsiToParsi")) return;

Action stActions = new Action("تبدیل");//تعریف یک اکشن جدید
stActions.Click += stActions_Click;//انتساب روال‌های رخداد گردان
stActions.BeforeCaptionShow += stActions_BeforeCaptionShow;
_st.Actions = new[] { stActions };
VstoSmartTags.Add(_st);//افزودن اسمارت تگ به مجموعه
}
catch (Exception ex)
{
EventLog.WriteEntry("FarsiToParsi", ex.ToString(), EventLogEntryType.Error, 7);
}
}

private void ThisAddIn_Startup(object sender, EventArgs e)
{
init();
}

دو روال رخداد گردان زیر نیز جهت تغییر عنوان پیش فرض به واژه یافته شده در لحظه نمایش منو و روال کلیک نیز ایجاد خواهد شد:

static void stActions_BeforeCaptionShow(object sender, ActionEventArgs e)
{
try
{
Action clickedAction = sender as Action;
if (clickedAction != null)
{
string parsi = DBhelper.FindParsi(e.Text);//معادل پارسی از دیتابیس دریافت می‌شود
clickedAction.Caption = (parsi == string.Empty ? e.Text : parsi);
}
}
catch (Exception ex)
{
EventLog.WriteEntry("FarsiToParsi", ex.ToString(), EventLogEntryType.Error, 7);
}
}

static void stActions_Click(object sender, ActionEventArgs e)
{
try
{
Action clickedAction = sender as Action;
if (clickedAction != null)
{
e.Range.Text = clickedAction.Caption;//جایگزینی متن موجود با عنوانی که پیشتر پارسی شده است
}
}
catch (Exception ex)
{
EventLog.WriteEntry("FarsiToParsi", ex.ToString(), EventLogEntryType.Error, 7);
}
}

نکته‌ای را که در اینجا باید حتما رعایت کرد بحث exception handling‌ است. خصوصا در روال استاندارد ThisAddIn_Startup . اگر در این روال خطایی مدیریت نشده رخ دهد، word افزودنی شما را به صورت غیرفعال به مجموعه اضافه خواهد کرد و فعال سازی بعدی آن پس از اصلاح کد واقعا مشکل خواهد بود. همانطور که ملاحظه می‌کنید تمامی خطاها در event log‌ ویندوز نوشته می‌شوند.
همچنین باید دقت داشت که اگر متغیری در سطح کلاس تعریف نشود به احتمال زیاد تا دقایقی بعد توسط garbage collector به دیار باقی خواهد شتافت (تعریف st_ در اینجا). اینجاست که شاید ساعت‌ها وقت صرف کنید که چرا روال‌های رخ‌داد گردان دیگر اجرا نمی‌شوند. چرا افزونه دیگر کار نمی‌کند.

همین! کل سورس این add-in منهای بحث دریافت اطلاعات از دیتابیس همین بود! وظیفه‌ی تشخیص کلمات معرفی شده به ms-word به‌عهده‌ی خود آن است و این‌کار را نیز به‌خوبی انجام می‌دهد. در گذشته‌های نچندان دور ایجاد یک افزونه برای word واقعا مشکل بود که با این روش بسیاری از موانع برطرف شده است.

کلاس DBHelper که کار دریافت اطلاعات واژه‌ها را از دیتابیس SQLite انجام می‌دهد به شرح زیر است:

using System;
using System.Data.SQLite;
using System.Diagnostics;
using System.Reflection;
using Microsoft.Office.Tools.Word;

namespace Farsi2Parsi
{
class DBhelper
{
#region Methods (2)

// Public Methods (2)

public static bool AddSmartTagItems(SmartTag st, string strSQL)
{
SQLiteDataReader myReader = null;
SQLiteCommand sqlCmd = null;
bool ret = false;
try
{
SQLiteConnection sqlCon = new SQLiteConnection
{
ConnectionString = "Data Source=" + ConStr.ConnectionString
};
sqlCon.Open();
sqlCmd = new SQLiteCommand(strSQL, sqlCon);
myReader = sqlCmd.ExecuteReader();

if (myReader != null)
while (myReader.Read())
{
if (myReader.GetValue(0) != DBNull.Value)
st.Terms.Add(myReader.GetValue(0).ToString());
}

ret = true;
}
catch (Exception ex)
{
EventLog.WriteEntry("FarsiToParsi", ex + "\n" + Environment.CurrentDirectory + "\n" +
Assembly.GetExecutingAssembly().Location, EventLogEntryType.Error, 7);
}
finally
{
if (myReader != null)
myReader.Close();

if (sqlCmd != null)
sqlCmd.Connection.Close();
}
return ret;
}

public static string FindParsi(string farsi)
{
SQLiteDataReader myReader = null;
SQLiteCommand sqlCmd = null;
string ret = string.Empty;
string strSQL = "select parsi from tblFarsiToParsi where farsi='" + farsi.Replace("'", "''") + "'";
try
{
SQLiteConnection sqlCon = new SQLiteConnection
{
ConnectionString = "Data Source=" + ConStr.ConnectionString
};
sqlCon.Open();
sqlCmd = new SQLiteCommand(strSQL, sqlCon);
myReader = sqlCmd.ExecuteReader();

if (myReader != null)
{
myReader.Read(); //اولین مورد کافی است
if (myReader.GetValue(0) != DBNull.Value)
ret = myReader.GetValue(0).ToString();
}
}
catch (Exception ex)
{
EventLog.WriteEntry("FarsiToParsi", ex + "\n" + Environment.CurrentDirectory + "\n" +
Assembly.GetExecutingAssembly().Location, EventLogEntryType.Error, 8);
}
finally
{
if (myReader != null)
myReader.Close();

if (sqlCmd != null)
sqlCmd.Connection.Close();
}
return ret;
}
#endregion Methods
}
}

همانطور که پیشتر نیز عنوان شد اگر با ADO.net آشنایی داشته باشید، هیچ نکته‌ی خاص جدیدی را در اینجا مشاهده نخواهید کرد و تنها یک سری امور روزمره کاری با ADO.net مطرح شده است، باز کردن کانکشن، اجرای کوئری، دریافت اطلاعات و پاکسازی نهایی. (قسمت finally را با استفاده از عبارت using می‌شود حذف کرد)

هنگام نصب برنامه، مسیر پوشه نصب در رجیستری ویندوز توسط نصاب نوشته خواهد شد. از همین مورد برای ایجاد رشته اتصالی به دیتابیس استفاده گردید.

class ConStr
{
public static string ConnectionString
{
get
{
return Microsoft.Win32.Registry.LocalMachine.OpenSubKey("SOFTWARE\\FarsiToParsi").GetValue("folder") + "\\ErrorsBank.sqlite";
}
}
}

سورس کامل این افزونه را به صورت یک پروژه VS.Net 2008 SP1 از اینجا می‌توانید دریافت کنید.
نصاب برنامه با استفاده از NSIS ایجاد شده که در روزی دیگر درباره‌ی آن توضیح خواهم داد.
اگر قصد داشته باشید از روش‌های متداول استفاده کنید، مشاهده ویدیوی زیر توصیه می‌شود:
http://msdn.microsoft.com/en-us/office/bb851702.aspx

برای توزیع این نوع افزونه‌ها علاوه بر دات نت فریم ورک، به چهار به روز رسانی دیگر نیز نیاز خواهد بود:
به روز رسانی نصاب ویندوز (که احتمالا نصب هست)
WindowsInstaller-KB893803-v2-x86.exe
Microsoft Office System Update: Redistributable Primary Interop Assemblies :
o2007pia.msi
نصب vsto و همچنین sp1 آن
vstor30.exe
vstor30sp1-KB949258-x86.exe

این موارد را من در بسته به روز رسانی سیستم قرار داده‌ام که به صورت خودکار و یکی پس از دیگری اجرا و نصب خواهند شد.
پس از آن با کلیک بر روی فایلی با پسوند vsto که در پوشه build برنامه موجود است، می‌توان افزونه را نصب کرد (click once installation).




سایر اطلاعات در مورد پروژه‌های VSTO را می‌توان از طریق وبلاگ رسمی آنها دنبال کرد:
http://blogs.msdn.com/vsto/

ایده‌های دیگری را هم در همین رابطه می‌توان پیاده سازی کرد. برای مثال درست کردن یک افزونه برای بررسی آئین نگارش فارسی در متون word. دقیقا با همین روش قابل پیاده سازی است و یا ایجاد غلط یاب بهتری نسبت به آن‌چه که هم اکنون برای آفیس 2003 توسط مایکروسافت ارائه شده است (این غلط یاب با صفحه کلید استاندارد تایپ ایران همخوانی ندارد، به همین جهت با استقبال نیز مواجه نشد).


مطالب
لیستی از بانک‌های اطلاعاتی قابل استفاده در دات نت

بد نیست لیست تعدادی از بانک‌های اطلاعاتی مهم قابل استفاده در دات نت به همراه درایورهای ADO.NET آن‌ها را با هم مرور نمائیم.

بانک‌های اطلاعاتی قابل استفاده در دات نت فریم ورک

ردیف
بانک اطلاعاتی سایت مرجع درایور ADO.NET امکان استفاده از LINQ مجوز استفاده
توضیحات
1 SQL Server 2000/2005/2008/2008 R2 + توکار (به صورت پیش فرض در دات نت فریم ورک موجود است) بلی . به کمک LINQ to SQL ،
Entity Framework ، NHibernate و بسیاری از ORM های دیگر
رایگان - تجاری نسخه‌‌های Express آن رایگان است.
2 Microsoft SQL Azure + بلی :
+
بلی. به کمک LINQ to SQL و
Entity Framework
تجاری
3 SQL Server Compact + بلی :

+
بلی. به کمک LINQ to SQL و
Entity Framework
رایگان
4 Advantage Database Server
+
قابل دریافت از سایت اصلی:

+
بلی. به کمک Entity framework و
Telerik OpenAccess
ORM
تجاری
5 SQL Anywhere
+
قابل دریافت از سایت اصلی:
+
بلی. به کمک Entity framework
و Telerik
OpenAccess ORM
رایگان - تجاری
Web Edition
آن رایگان است.
6 MySQL + قابل دریافت از سایت اصلی :
+
بلی . به کمک
NHibernate
،
LightSpeed
، DbLinq و تعدادی دیگر از
ORM's
رایگان - تجاری
7 Oracle + پشتیبانی توکار آن به زودی
حذف
خواهد شد
اما از سایت اصلی قابل دریافت است :
+
بلی . به کمک
NHibernate
،
LightSpeed
، DbLinq و تعدادی دیگر از
ORM's
رایگان - تجاری نسخه‌ی Express آن رایگان است.
8 Access + توکار بلی. به کمک ALinq ،

NHibernate
و یا
LINQ to
DataSets
تجاری اگر از دات نت فریم ورک سه و نیم، سرویس پک یک استفاده کنید، امکان
استفاده از LINQ to SQL جهت کار با بانک‌های
اطلاعاتی اکسس نیز مهیا است:

+
9 SQLite + مهیا به صورت سورس باز :
+
بلی. درایور ADO.NET آن پشتیبانی از Entity
Framework را نیز اضافه می‌کند. همچنین NHibernate
،
ALinq
و سایر ORM's را باید به این لیست اضافه کرد.
رایگان
10 Firebird + قابل دریافت از سایت اصلی: ‌+ بلی. توسط ALinq ،
NHibernate
و موارد دیگر.
رایگان
11 PostgreSQL + قابل دریافت از سایت اصلی:
+
بلی. توسط NHibernate ، DBLinq و موارد دیگر رایگان
12 DB2 UDB + قابل دریافت از سایت اصلی:
+
بلی. توسط NHibernate تجاری
13 ScimoreDB + قابل دریافت از سایت اصلی:
+
محدود. توسط
LINQ to DataSets
رایگان
14 MongoDB + معرفی شده در سایت اصلی :
+
بلی. درایور ADO.NET معرفی شده به همراه
پروایدر LINQ نیز می‌باشد.
رایگان
15 CouchDB + معرفی شده در سایت اصلی :
+
محدود رایگان
16 VistaDB + اساسا برای دات نت نوشته شده است. بلی. به کمک
Entity framework
تجاری


مطالب
Roslyn #2
شروع به کار با Roslyn

Roslyn از زمان ارائه‌ی نگارش Visual Studio 14 CTP3 با ویژوال استودیو یکپارچه شد. بنابراین اگر از نگارش نهایی آن یعنی Visual Studio 2015 استفاده می‌کنید، اولین پیشنیاز کار با آن را در اختیار دارید. البته نگارش پیش نمایش آن نیز برای VS 2013 ارائه شد که در این تاریخ منسوخ شده درنظر گرفته می‌شود و دیگر به روز رسانی نخواهد شد. بنابراین نیاز است حتما Visual Studio 2015 را نصب کنید.
در حین نصب Visual Studio 2015 نیز باید گزینه‌ی نصب SDK آن‌را انتخاب کرده باشید، تا امکان تولید فایل‌های VSIX مرتبط را پیدا کنید. از این جهت که قالب‌های پروژه‌ی Roslyn، امکان تولید افزونه‌های آنالیز کدها را نیز میسر می‌کنند.
علاوه بر این‌ها نیاز است Syntax Visualizer و قالب‌های پروژه‌ی مخصوص Roslyn را نیز جداگانه نصب کنید. برای این منظور به آدرس ذیل مراجعه کرده و افزونه‌ی آن‌را نصب کنید.
NET Compiler Platform SDK.

پس از نصب این افزونه، دو قابلیت جدید به Visual studio اضافه می‌شوند:
الف) در منوی view، ذیل گزینه‌ی other windows، گزینه‌ی جدیدی به نام Syntax visualizer اضافه شده‌است.
ب) ذیل گزینه‌ی extensibility پنجره‌ی new project، تعدادی قالب پروژه‌ی جدید مخصوص Roslyn نصب شده‌اند.


البته باید دقت داشت که این قالب‌های جدید برای نمایش در این لیست، حداقل نیاز به انتخاب دات نت 4.5.2 را دارند.

از Syntax visualizer جهت مشاهده‌ی ریز جزئیات ساختار دستوری کدهای جاری استفاده می‌شود:


زمانیکه گزینه‌ی View->Other windows->Syntax visualizer را اجرا کردید، اندکی صبر کنید تا بارگذاری شود و سپس اشاره‌گر ویرایشگر را به قسمتی دلخواه حرکت دهید. در این حالت می‌توان ساختار کدها را بر اساس تفسیر Roslyn مشاهده کرد. همچنین اگر در Syntax visualizer یک نود را انتخاب کنید، بلافاصله معادل آن در ادیتور ویژوال استودیو انتخاب می‌شود. از این ابزار جهت تولید آنالایزرهای مبتنی بر Roslyn زیاد استفاده می‌شود.


تغییرات خط فرمان Visual Studio 2015 نسبت به نگارش‌های پیشین آن

خط فرمان Visual Studio 2015 به همراه کامپایلر قدیمی خط فرمان C# 5 و همچنین کامپایلر جدید مبتنی بر Roslyn مخصوص C# 6 است. این کامپایلرها را در مسیرهای ذیل می‌توانید پیدا کنید:
کامپایلر جدید مبتنی بر Roslyn در مسیر C:\Program Files (x86)\MSBuild\14.0\Bin قرار دارد و کامپایلر قدیمی C# 5 در مسیر نصب دات نت فریم ورک یعنی C:\Windows\Microsoft.NET\Framework\v4.0.30319 قرار گرفته‌است.


همانطور که مشاهده می‌کنید، نگارش کامپایلر مبتنی بر Roslyn، یک است و شماره build آن، بیانگر تاریخ کامپایل آن است:
50618=2015/06/18

اکنون شاید این سؤال مطرح شود که کامپایلر پیش فرض کدام است؟ برای یافتن آن، به منوی استارت ویندوز مراجعه کرده و گزینه‌ی developer command prompt for vs 2015 را اجرا کنید. در اینجا اگر دستور csc را اجرا کنید، خروجی آن همان کامپایلر مبتنی بر Roslyn است:


در همینجا اگر سوئیچ ? را برای مشاهده‌ی راهنمای کامپایلر خط فرمان Roslyn صادر کنید، یکی از گزینه‌‌های جدید آن، سوئیچ analyzer است:
 C:\Program Files (x86)\Microsoft Visual Studio 14.0>csc /?
Microsoft (R) Visual C# Compiler version 1.0.0.50618
Copyright (C) Microsoft Corporation. All rights reserved.


Visual C# Compiler Options

 /analyzer:<file list> Run the analyzers from this assembly
(Short form: /a)
آنالایزرها اسمبلی‌ها و افزونه‌هایی هستند که قابلیت وارد شدن به pipeline کامپایلر را داشته و امکان دخالت در صدور خطاها و اخطارهای صادر شده‌ی توسط آن‌را دارند. به عبارتی این کامپایلر خط فرمان جدید، افزونه پذیر است.
همچنین این کامپایلر نسبت به نگارش قبلی آن، دارای سوئیچ و گزینه‌ی parallel نیز می‌باشد که به کمک ساختارهای داده‌ی immutable جدید دات نت مسیر شده‌است.
اشتراک‌ها
مقدمه‌ای بر NET MAUI.

An Introduction to .NET MAUI For Mobile Development

.NET Multi-platform App UI (.NET MAUI) is a cross-platform framework for creating native mobile and desktop apps with C# and XAML.
.NET MAUI is open-source and is the evolution of Xamarin.Forms, extended from mobile to desktop scenarios, with UI controls rebuilt from the ground up for performance and extensibility. If you've previously used Xamarin.Forms to build cross-platform user interfaces, you'll notice many similarities with .NET MAUI. However, there are also some differences. Using .NET MAUI, you can create multi-platform apps using a single project, but you can add platform-specific source code and resources if necessary. One of the key aims of .NET MAUI is to enable you to implement as much of your app logic and UI layout as possible in a single code-base.

0:00 - Setup Visual Studio and MAUI Project
00:16:25 - Create MAUI Pages with C#
00:27:42 - Create MAUI Pages with XAML
00:32:28 - Explore MAUI Layouts
00:39:38 - Static Shared Resources
00:44:36 - Platform Specific Values
00:50:11 - Page Navigation  

مقدمه‌ای بر NET MAUI.