در قسمت قبلی بروز رسانی موجودیتهای منفصل با WCF را بررسی کردیم. در این قسمت خواهیم دید چگونه میتوان تغییرات موجودیتها را تشخیص داد و عملیات CRUD را روی یک Object Graph اجرا کرد.
تشخیص تغییرات با Web API
فرض کنید میخواهیم از سرویسهای Web API برای انجام عملیات CRUD استفاده کنیم، اما بدون آنکه برای هر موجودیت متدهایی مجزا تعریف کنیم. به بیان دیگر میخواهیم عملیات مذکور را روی یک Object Graph انجام دهیم. مدیریت دادهها هم با مدل Code-First پیاده سازی میشود. در مثال جاری یک اپلیکیشن کنسول خواهیم داشت که بعنوان یک کلاینت سرویس را فراخوانی میکند. هر پروژه نیز در Solution مجزایی قرار دارد، تا یک محیط n-Tier را شبیه سازی کنیم.
مدل زیر را در نظر بگیرید.
همانطور که میبینید مدل ما آژانسهای مسافرتی و رزرواسیون آنها را ارائه میکند. میخواهیم مدل و کد دسترسی دادهها را در یک سرویس Web API پیاده سازی کنیم تا هر کلاینتی که به HTTP دسترسی دارد بتواند عملیات CRUD را انجام دهد. برای ساختن سرویس مورد نظر مراحل زیر را دنبال کنید:
- در ویژوال استودیو پروژه جدیدی از نوع ASP.NET Web Application بسازید و قالب پروژه را Web API انتخاب کنید. نام پروژه را به Recipe3.Service تغییر دهید.
- کنترلر جدیدی بنام TravelAgentController به پروژه اضافه کنید.
- دو کلاس جدید با نامهای TravelAgent و Booking بسازید و کد آنها را مطابق لیست زیر تغییر دهید.
public class TravelAgent { public TravelAgent() { this.Bookings = new HashSet<Booking>(); } public int AgentId { get; set; } public string Name { get; set; } public virtual ICollection<Booking> Bookings { get; set; } } public class Booking { public int BookingId { get; set; } public int AgentId { get; set; } public string Customer { get; set; } public DateTime BookingDate { get; set; } public bool Paid { get; set; } public virtual TravelAgent TravelAgent { get; set; } }
- با استفاده از NuGet Package Manager کتابخانه Entity Framework 6 را به پروژه اضافه کنید.
- کلاس جدیدی بنام Recipe3Context بسازید و کد آن را مطابق لیست زیر تغییر دهید.
public class Recipe3Context : DbContext { public Recipe3Context() : base("Recipe3ConnectionString") { } public DbSet<TravelAgent> TravelAgents { get; set; } public DbSet<Booking> Bookings { get; set; } protected override void OnModelCreating(DbModelBuilder modelBuilder) { modelBuilder.Entity<TravelAgent>().HasKey(x => x.AgentId); modelBuilder.Entity<TravelAgent>().ToTable("TravelAgents"); modelBuilder.Entity<Booking>().ToTable("Bookings"); } }
- فایل Web.config پروژه را باز کنید و رشته اتصال زیر را به قسمت ConnectionStrings اضافه کنید.
<connectionStrings> <add name="Recipe3ConnectionString" connectionString="Data Source=.; Initial Catalog=EFRecipes; Integrated Security=True; MultipleActiveResultSets=True" providerName="System.Data.SqlClient" /> </connectionStrings>
- فایل Global.asax را باز کنید و کد زیر را به متد Application_Start اضافه نمایید. این کد بررسی Model Compatibility در EF را غیرفعال میکند. همچنین به JSON serializer میگوییم که self-referencing loop خاصیتهای پیمایشی را نادیده بگیرد. این حلقه بدلیل ارتباط bidirectional بین موجودیتها بوجود میآید.
protected void Application_Start() { // Disable Entity Framework Model Compatibilty Database.SetInitializer<Recipe1Context>(null); // The bidirectional navigation properties between related entities // create a self-referencing loop that breaks Web API's effort to // serialize the objects as JSON. By default, Json.NET is configured // to error when a reference loop is detected. To resolve problem, // simply configure JSON serializer to ignore self-referencing loops. GlobalConfiguration.Configuration.Formatters.JsonFormatter .SerializerSettings.ReferenceLoopHandling = Newtonsoft.Json.ReferenceLoopHandling.Ignore; ... }
- فایل RouteConfig.cs را باز کنید و قوانین مسیریابی را مانند لیست زیر تغییر دهید.
public static void Register(HttpConfiguration config) { config.Routes.MapHttpRoute( name: "ActionMethodSave", routeTemplate: "api/{controller}/{action}/{id}", defaults: new { id = RouteParameter.Optional }); }
- در آخر کنترلر TravelAgent را باز کنید و کد آن را مطابق لیست زیر بروز رسانی کنید.
public class TravelAgentController : ApiController { // GET api/travelagent [HttpGet] public IEnumerable<TravelAgent> Retrieve() { using (var context = new Recipe3Context()) { return context.TravelAgents.Include(x => x.Bookings).ToList(); } } /// <summary> /// Update changes to TravelAgent, implementing Action-Based Routing in Web API /// </summary> public HttpResponseMessage Update(TravelAgent travelAgent) { using (var context = new Recipe3Context()) { var newParentEntity = true; // adding the object graph makes the context aware of entire // object graph (parent and child entities) and assigns a state // of added to each entity. context.TravelAgents.Add(travelAgent); if (travelAgent.AgentId > 0) { // as the Id property has a value greater than 0, we assume // that travel agent already exists and set entity state to // be updated. context.Entry(travelAgent).State = EntityState.Modified; newParentEntity = false; } // iterate through child entities, assigning correct state. foreach (var booking in travelAgent.Bookings) { if (booking.BookingId > 0) // assume booking already exists if ID is greater than zero. // set entity to be updated. context.Entry(booking).State = EntityState.Modified; } context.SaveChanges(); HttpResponseMessage response; // set Http Status code based on operation type response = Request.CreateResponse(newParentEntity ? HttpStatusCode.Created : HttpStatusCode.OK, travelAgent); return response; } } [HttpDelete] public HttpResponseMessage Cleanup() { using (var context = new Recipe3Context()) { context.Database.ExecuteSqlCommand("delete from [bookings]"); context.Database.ExecuteSqlCommand("delete from [travelagents]"); } return Request.CreateResponse(HttpStatusCode.OK); } }
- در ویژوال استودیو پروژه جدیدی از نوع Console application بسازید و نام آن را به Recipe3.Client تغییر دهید.
- فایل program.cs را باز کنید و کد آن را مطابق لیست زیر بروز رسانی کنید.
internal class Program { private HttpClient _client; private TravelAgent _agent1, _agent2; private Booking _booking1, _booking2, _booking3; private HttpResponseMessage _response; private static void Main() { Task t = Run(); t.Wait(); Console.WriteLine("\nPress <enter> to continue..."); Console.ReadLine(); } private static async Task Run() { var program = new Program(); program.ServiceSetup(); // do not proceed until clean-up is completed await program.CleanupAsync(); program.CreateFirstAgent(); // do not proceed until agent is created await program.AddAgentAsync(); program.CreateSecondAgent(); // do not proceed until agent is created await program.AddSecondAgentAsync(); program.ModifyAgent(); // do not proceed until agent is updated await program.UpdateAgentAsync(); // do not proceed until agents are fetched await program.FetchAgentsAsync(); } private void ServiceSetup() { // set up infrastructure for Web API call _client = new HttpClient {BaseAddress = new Uri("http://localhost:6687/")}; // add Accept Header to request Web API content negotiation to return resource in JSON format _client.DefaultRequestHeaders.Accept.Add(new MediaTypeWithQualityHeaderValue("application/json")); } private async Task CleanupAsync() { // call cleanup method in service _response = await _client.DeleteAsync("api/travelagent/cleanup/"); } private void CreateFirstAgent() { // create new Travel Agent and booking _agent1 = new TravelAgent {Name = "John Tate"}; _booking1 = new Booking { Customer = "Karen Stevens", Paid = false, BookingDate = DateTime.Parse("2/2/2010") }; _booking2 = new Booking { Customer = "Dolly Parton", Paid = true, BookingDate = DateTime.Parse("3/10/2010") }; _agent1.Bookings.Add(_booking1); _agent1.Bookings.Add(_booking2); } private async Task AddAgentAsync() { // call generic update method in Web API service to add agent and bookings _response = await _client.PostAsync("api/travelagent/update/", _agent1, new JsonMediaTypeFormatter()); if (_response.IsSuccessStatusCode) { // capture newly created travel agent from service, which will include // database-generated Ids for each entity _agent1 = await _response.Content.ReadAsAsync<TravelAgent>(); _booking1 = _agent1.Bookings.FirstOrDefault(x => x.Customer == "Karen Stevens"); _booking2 = _agent1.Bookings.FirstOrDefault(x => x.Customer == "Dolly Parton"); Console.WriteLine("Successfully created Travel Agent {0} and {1} Booking(s)", _agent1.Name, _agent1.Bookings.Count); } else Console.WriteLine("{0} ({1})", (int) _response.StatusCode, _response.ReasonPhrase); } private void CreateSecondAgent() { // add new agent and booking _agent2 = new TravelAgent {Name = "Perry Como"}; _booking3 = new Booking { Customer = "Loretta Lynn", Paid = true, BookingDate = DateTime.Parse("3/15/2010")}; _agent2.Bookings.Add(_booking3); } private async Task AddSecondAgentAsync() { // call generic update method in Web API service to add agent and booking _response = await _client.PostAsync("api/travelagent/update/", _agent2, new JsonMediaTypeFormatter()); if (_response.IsSuccessStatusCode) { // capture newly created travel agent from service _agent2 = await _response.Content.ReadAsAsync<TravelAgent>(); _booking3 = _agent2.Bookings.FirstOrDefault(x => x.Customer == "Loretta Lynn"); Console.WriteLine("Successfully created Travel Agent {0} and {1} Booking(s)", _agent2.Name, _agent2.Bookings.Count); } else Console.WriteLine("{0} ({1})", (int) _response.StatusCode, _response.ReasonPhrase); } private void ModifyAgent() { // modify agent 2 by changing agent name and assigning booking 1 to him from agent 1 _agent2.Name = "Perry Como, Jr."; _agent2.Bookings.Add(_booking1); } private async Task UpdateAgentAsync() { // call generic update method in Web API service to update agent 2 _response = await _client.PostAsync("api/travelagent/update/", _agent2, new JsonMediaTypeFormatter()); if (_response.IsSuccessStatusCode) { // capture newly created travel agent from service, which will include Ids _agent1 = _response.Content.ReadAsAsync<TravelAgent>().Result; Console.WriteLine("Successfully updated Travel Agent {0} and {1} Booking(s)", _agent1.Name, _agent1.Bookings.Count); } else Console.WriteLine("{0} ({1})", (int) _response.StatusCode, _response.ReasonPhrase); } private async Task FetchAgentsAsync() { // call Get method on service to fetch all Travel Agents and Bookings _response = _client.GetAsync("api/travelagent/retrieve").Result; if (_response.IsSuccessStatusCode) { // capture newly created travel agent from service, which will include Ids var agents = await _response.Content.ReadAsAsync<IEnumerable<TravelAgent>>(); foreach (var agent in agents) { Console.WriteLine("Travel Agent {0} has {1} Booking(s)", agent.Name, agent.Bookings.Count()); } } else Console.WriteLine("{0} ({1})", (int) _response.StatusCode, _response.ReasonPhrase); } }
- در آخر کلاسهای TravelAgent و Booking را به پروژه کلاینت اضافه کنید. اینگونه کدها بهتر است در لایه مجزایی قرار گیرند و بین پروژهها به اشتراک گذاشته شوند.
اگر اپلیکیشن کنسول (کلاینت) را اجرا کنید با خروجی زیر مواجه خواهید شد.
(Successfully created Travel Agent John Tate and 2 Booking(s
(Successfully created Travel Agent Perry Como and 1 Booking(s
(Successfully updated Travel Agent Perry Como, Jr. and 2 Booking(s
(Travel Agent John Tate has 1 Booking(s
(Travel Agent Perry Como, Jr. has 2 Booking(s
شرح مثال جاری
با اجرای اپلیکیشن Web API شروع کنید. این اپلیکیشن یک کنترلر MVC Web Controller دارد که پس از اجرا شما را به صفحه خانه هدایت میکند. در این مرحله سایت در حال اجرا است و سرویسها قابل دسترسی هستند.
سپس اپلیکیشن کنسول را باز کنید، روی خط اول کد فایل program.cs یک breakpoint قرار دهید و آن را اجرا کنید. ابتدا آدرس سرویس Web API را نگاشت میکنیم و با تنظیم مقدار خاصیت Accept Header از سرویس درخواست میکنیم که اطلاعات را با فرمت JSON بازگرداند.
بعد از آن با استفاده از آبجکت HttpClient متد DeleteAsync را فراخوانی میکنیم که روی کنترلر TravelAgent تعریف شده است. این متد تمام دادههای پیشین را حذف میکند.
در قدم بعدی سه آبجکت جدید میسازیم: یک آژانس مسافرتی و دو رزرواسیون. سپس این آبجکتها را با فراخوانی متد PostAsync روی آبجکت HttpClient به سرویس ارسال میکنیم. اگر به متد Update در کنترلر TravelAgent یک breakpoint اضافه کنید، خواهید دید که این متد آبجکت آژانس مسافرتی را بعنوان یک پارامتر دریافت میکند و آن را به موجودیت TravelAgents در Context جاری اضافه مینماید. این کار آبجکت آژانس مسافرتی و تمام آبجکتهای فرزند آن را در حالت Added اضافه میکند و باعث میشود که context جاری شروع به ردیابی (tracking) آنها کند.
نکته: قابل ذکر است که اگر موجودیتهای متعددی با مقداری یکسان در خاصیت کلید اصلی (Primary-key value) دارید باید مجموعه آبجکتهای خود را Add کنید و نه Attach. در مثال جاری چند آبجکت Booking داریم که مقدار کلید اصلی آنها صفر است (Bookings with Id = 0). اگر از Attach استفاده کنید EF پیغام خطایی صادر میکند چرا که چند موجودیت با مقادیر کلید اصلی یکسان به context جاری اضافه کرده اید.
بعد از آن بر اساس مقدار خاصیت Id مشخص میکنیم که موجودیتها باید بروز رسانی شوند یا خیر. اگر مقدار این فیلد بزرگتر از صفر باشد، فرض بر این است که این موجودیت در دیتابیس وجود دارد بنابراین خاصیت EntityState را به Modified تغییر میدهیم. علاوه بر این فیلدی هم با نام newParentEntity تعریف کرده ایم که توسط آن بتوانیم کد وضعیت مناسبی به کلاینت بازگردانیم. در صورتی که مقدار فیلد Id در موجودیت TravelAgent برابر با یک باشد، مقدار خاصیت EntityState را به همان Added رها میکنیم.
سپس تمام آبجکتهای فرزند آژانس مسافرتی (رزرواسیون ها) را بررسی میکنیم و همین منطق را روی آنها اعمال میکنیم. یعنی در صورتی که مقدار فیلد Id آنها بزرگتر از 0 باشد وضعیت EntityState را به Modified تغییر میدهیم. در نهایت متد SaveChanges را فراخوانی میکنیم. در این مرحله برای موجودیتهای جدید اسکریپتهای Insert و برای موجودیتهای تغییر کرده اسکریپتهای Update تولید میشود. سپس کد وضعیت مناسب را به کلاینت بر میگردانیم. برای موجودیتهای اضافه شده کد وضعیت 201 (Created) و برای موجودیتهای بروز رسانی شده کد وضعیت 200 (OK) باز میگردد. کد 201 به کلاینت اطلاع میدهد که رکورد جدید با موفقیت ثبت شده است، و کد 200 از بروز رسانی موفقیت آمیز خبر میدهد. هنگام تولید سرویسهای REST-based بهتر است همیشه کد وضعیت مناسبی تولید کنید.
پس از این مراحل، آژانس مسافرتی و رزرواسیون جدیدی میسازیم و آنها را به سرویس ارسال میکنیم. سپس نام آژانس مسافرتی دوم را تغییر میدهیم، و یکی از رزرواسیونها را از آژانس اولی به آژانس دومی منتقل میکنیم. اینبار هنگام فراخوانی متد Update تمام موجودیتها شناسه ای بزرگتر از 1 دارند، بنابراین وضعیت EntityState آنها را به Modified تغییر میدهیم تا هنگام ثبت تغییرات دستورات بروز رسانی مناسب تولید و اجرا شوند.
در آخر کلاینت ما متد Retreive را روی سرویس فراخوانی میکند. این فراخوانی با کمک متد GetAsync انجام میشود که روی آبجکت HttpClient تعریف شده است. فراخوانی این متد تمام آژانسهای مسافرتی بهمراه رزرواسیونهای متناظرشان را دریافت میکند. در اینجا با استفاده از متد Include تمام رکوردهای فرزند را بهمراه تمام خاصیت هایشان (properties) بارگذاری میکنیم.
دقت کنید که مرتب کننده JSON تمام خواص عمومی (public properties) را باز میگرداند، حتی اگر در کد خود تعداد مشخصی از آنها را انتخاب کرده باشید.
نکته دیگر آنکه در مثال جاری از قراردادهای توکار Web API برای نگاشت درخواستهای HTTP به اکشن متدها استفاده نکرده ایم. مثلا بصورت پیش فرض درخواستهای POST به متدهایی نگاشت میشوند که نام آنها با "Post" شروع میشود. در مثال جاری قواعد مسیریابی را تغییر داده ایم و رویکرد مسیریابی RPC-based را در پیش گرفته ایم. در اپلیکیشنهای واقعی بهتر است از قواعد پیش فرض استفاده کنید چرا که هدف Web API ارائه سرویسهای REST-based است. بنابراین بعنوان یک قاعده کلی بهتر است متدهای سرویس شما به درخواستهای متناظر HTTP نگاشت شوند. و در آخر آنکه بهتر است لایه مجزایی برای میزبانی کدهای دسترسی داده ایجاد کنید و آنها را از سرویس Web API تفکیک نمایید.
قابلیت جالبی از SQL Server 2005 به بعد به این محصول اضافه شده است که امکان ایجاد یک وب سرویس بومی را بر اساس رویههای ذخیره شده و یا توابع تعریف شده در دیتابیسهای موجود، فراهم میسازد. این قابلیت نیازی به IIS یا هر هاست دیگری برای اجرا ندارد و توسط خود اس کیوال سرور راه اندازی و مدیریت میشود.
توضیحات مفصل آنرا در MSDN میتوانید ملاحظه کنید و در اینجا یک مثال عملی از آن را با هم مرور خواهیم کرد:
الف) ایجاد یک جدول آزمایشی به همراه تعدادی رکورد دلخواه در آن
CREATE TABLE [tblWSTest](
[id] [int] IDENTITY(1,1) NOT NULL,
[f1] [nvarchar](50) NULL,
[f2] [nvarchar](500) NULL,
CONSTRAINT [PK_tblWSTest] PRIMARY KEY CLUSTERED
(
[id] ASC
)WITH (PAD_INDEX = OFF, STATISTICS_NORECOMPUTE = OFF, IGNORE_DUP_KEY = OFF, ALLOW_ROW_LOCKS = ON, ALLOW_PAGE_LOCKS = ON) ON [PRIMARY]
) ON [PRIMARY]
SET IDENTITY_INSERT [tblWSTest] ON
INSERT [tblWSTest] ([id], [f1], [f2]) VALUES (1, N'a1', N'a2')
INSERT [tblWSTest] ([id], [f1], [f2]) VALUES (2, N'b1', N'b2')
INSERT [tblWSTest] ([id], [f1], [f2]) VALUES (3, N'c1', N'c2')
INSERT [tblWSTest] ([id], [f1], [f2]) VALUES (4, N'd1', N'd2')
INSERT [tblWSTest] ([id], [f1], [f2]) VALUES (5, N'e1', N'e2')
SET IDENTITY_INSERT [dbo].[tblWSTest] OFF
CREATE PROCEDURE GetAllData
AS
SELECT f1,
f2
FROM tblWSTest
CREATE ENDPOINT GetDataService
STATE = STARTED
AS HTTP(
PATH = '/GetData',
AUTHENTICATION = (INTEGRATED),
PORTS = (CLEAR),
CLEAR_PORT = 8080,
SITE = '*'
)
FOR SOAP(
WEBMETHOD 'GetAllData'
(NAME = 'testdb2009.dbo.GetAllData'),
WSDL = DEFAULT,
DATABASE = 'testdb2009',
NAMESPACE = DEFAULT
)
توضیحات:
Ports در حالت clear و یا ssl میتواند باشد. همچنین برای اینکه با IIS موجود بر روی سیستم هم تداخل نکند CLEAR_PORT به 8080 تنظیم شده است. سایر پارامترهای آن بسیار واضح هستند. برای مثال تعیین دیتابیسی که این رویه ذخیره شده در آن قرار دارد و همچنین مسیر کامل دسترسی به آن دقیقا مشخص میگردند.
این وب سرویس هم اکنون آغاز به کار کرده است. برای مشاهده wsdl آن، آدرس زیر را در مرورگر وب خود وارد نمائید (PATH و CLEAR_PORT معرفی شده در endPoint اینجا بکار میرود):
د) استفاده از این وب سرویس در یک برنامه ویندوزی
یک برنامه ساده winForms را شروع کنید. سپس یک DataGridView را بر روی فرم قرار دهید (بدیهی است این مورد میتواند یک برنامه ASP.Net هم باشد و موارد مشابه دیگر). سپس از منوی پروژه، یک service reference را در VS2008 بر اساس آدرس wdsl فوق اضافه کنید (شکل زیر):
برای اینکه این مثال در VS2008 درست کار کند باید فایل app.config ایجاد شده را کمی ویرایش کرد. قسمت security آن را یافته و تغییرات زیر را با توجه به AUTHENTICATION مورد نیاز تغییر دهید:
<security mode="TransportCredentialOnly">
<transport clientCredentialType="Windows" proxyCredentialType="None"
realm="" />
<message clientCredentialType="UserName" algorithmSuite="Default" />
</security>
using System;
using System.Data;
using System.Windows.Forms;
namespace WebServiceTest
{
public partial class Form1 : Form
{
public Form1()
{
InitializeComponent();
}
private void Form1_Load(object sender, EventArgs e)
{
ServiceReference1.GetDataServiceSoapClient data =
new ServiceReference1.GetDataServiceSoapClient();
dataGridView1.DataSource = (data.GetAllData()[0] as DataSet).Tables[0];
}
}
}
- جاوا اسکریپت توانایی خواندن، نوشتن، کپی و اجرای فایلها را بر روی هارد دیسک ندارد و همچنین دسترسی مستقیمی به سیستم عامل ندارد.
- مرورگرهای مدرن اجازه کار با فایلها را به جاوا اسکریپت میدهند؛ بشرطی که آن فایل از طریق input درون صفحه وب و با اجازه کاربر انتخاب شود و فقط محدود به دسترسی به همان فایل است.
- وقتی یک تَب جدید را در مرورگر باز میکنید، جاوااسکریپتِ این دو تَب (دو صفحهی جداگانه) هیچ دسترسی و اطلاعاتی بهم ندارند.
- جاوااسکریپت به کوکیها دسترسی دارد (کوکی، فایلهای متنی کوچکی برای ذخیره اطلاعات کاربر از یک سایت است؛ مانند نام کاربری و کلمه عبور). از کوکیها برای ذخیرهی توکن نشستها استفاده میشود. لذا اگه هکر بتواند کوکی نشست یک کاربر را بدست بیاورد، میتواند از هویت او استفاده کند و خود را بجای کاربر مورد نظر قرار دهد.
- جاوااسکریپت امکان تغییرات در DOM مرورگر را دارد (داخل صفحهای که جاوااسکریپت در آن اجرا شده است).
- جاوا اسکریپت با استفاده از شیء XMLHttpRequest میتواند درخواستهای HTTP را با محتوای دلخواه، به مقصد مورد نظر ارسال نماید.
- در مرورگرهای مدرن امروزی امکان دسترسی به دوربین، میکروفن، GPS وفایلهای خاصی از طریق APIهای HTML5 امکانپذیر هست.
انواع روشهای XSS
- روش بازتابی Reflected XSS Attack
- روش ذخیره شده Stored XSS Attack
- روش مبتنی بر DOM-based XSS
روش بازتابی Reflected XSS Attack
LineageOS چیست؟
یکی از مهمترین مزایای استفاده از گوشیهای اندرویدی نسبت به iOS ای، آزادی نصب نرم افزار و خصوصا سیستم عاملهای مختلف بر روی آنها است. در حال حاضر، محبوبترین و پر استفادهترین نگارش آزاد اندروید که مستقل از گوگل عمل میکند، LineageOS نامدارد (لینیایج OS) که پیشتر با نامهای CyanogenMod و قبل از آن، Cyanogen (سیانوژن) ارائه میشد. یکی از مهمترین مزایای آن، امکان نصب آخرین نگارش اندروید بر روی گوشیهایی است که دیگر پشتیبانی رسمی نمیشوند و خط تولید آنها خاتمه یافتهاست.
به LineageOS یک Custom ROM هم گفته میشود. ROM مخفف read-only memory است و دقیقا جائیاست که هستهی Android در آن مشغول به کار است. بنابراین منظور از Custom ROM، همان نگارش سفارشی از Android است. به عملیات نصب LineageOS در اصطلاح Flashing هم گفته میشود که به معنای بازنویسی قسمتی از یک نرمافزار، با نرمافزار دیگری است.
پیشنیازهای ضروری نصب LineageOS
- داشتن یک گوشی یا تبلت سازگار با آن (متاسفانه سایت lineageos.org با IP ایرانی باز نمیشود)
- دسترسی به یک کابل USB مخصوص گوشی
- داشتن یک کامپیوتر دسکتاپ و یا لپتاپ
- دسترسی به اینترنت
- زمان! ... (انجام این عملیات برای من در بار اول، حدودا یک روز طول کشید! (صرف نظر از تحقیقات یک هفتهای روش انجام آن) البته نه به علت طولانی بودن زمان نصب آن، بلکه به علت وجود نکات ریزی که در هیچ مستنداتی، به صورت مدون پیدا نخواهید کرد و عدم آشنایی با آنها ممکن است سبب بروز حملهی قلبی، به علت در دست داشتن سخت افزاری شود که هم اکنون کل آنرا فرمت کردهاید و ... راهنماهای ارائه شدهی در اینترنت هم بر روی آن کار نمیکنند! به یک چنین سخت افزاری، brick یا «پاره آجر» هم گفته میشود!)
دریافت Custom ROM سازگار با گوشی یا تبلت
مرحلهی اول نصب LineageOS، دریافت Custom ROM آن است. برای این منظور به آدرس download.lineageos.org مراجعه کرده و ابتدا از منوی سمت چپ صفحه، گوشی خود را پیدا کنید و سپس با انتخاب آن، امکان دریافت ROM مخصوص آنرا خواهید یافت.
نکتهی مهم! متاسفانه در اولین دریافت من از این سایت، به علت ناقص بودن دانلود، فایل دریافتی به همراه CRC Error بود و در زمان نصب فایل zip آن، خطای کلی e1001 ظاهر شد و نه هیچ چیز دیگری. این لحظه واقعا لحظهای است که ممکن است عرق سرد بر روی پیشانی شما ظاهر شود! به صورت اتفاقی با بررسی فایل zip آن بر روی کامپیوتر متوجه شدم که فایل، ناقص دریافت شده. به همین جهت پیش از شروع به نصب، فایل zip را در یک برنامهی باز کنندهی آنها مانند winrar و یا 7-zip باز کرده و بر روی دکمهی test آنها کلیک کنید. اگر خطایی را گزارش ندادند، شروع به ادامهی مراحل نصب کنید.
دریافت فایل Recovery سفارشی
در اینجا نیاز است با دو واژهی جدید bootloader و recovery آشنا شد. زمانیکه گوشی خودتان را روشن میکنید، اولین نرم افزاری که حتی پیش از سیستم عامل اجرا میشود، bootloader نام دارد که کار آن آغاز سایر پروسهها است. بعد از بارگذاری بوتلودر، برنامهی دیگری به نام recovery، کار بارگذاری سیستم عامل را انجام میدهد. بوتلودر و recovery پیشفرض اندروید، اجازهی نصب یک custom ROM را نمیدهند. به همین جهت نیاز است این برنامهی recovery را با یک نمونهی سفارشی بازنویسی کرد که این نمونهی سفارشی در اینجا TWRP نام دارد و نمونهی مخصوص گوشی خود را میتوانید با جستجوی در لیست https://twrp.me/Devices دریافت کنید. ابتدا نوع گوشی و سپس مدل آنرا یافته و سپس در صفحهای که ظاهر میشود، بر روی download link آن کلیک کنید تا لیست فایلهای موجود ظاهر شوند. در ابتدا آخرین نگارش موجود را دریافت کنید.
یک تجربه! متاسفانه آخرین نگارش TWRP دریافت شده، بر روی گوشی من کار نکرد و پس از نصب آن، مدام وارد همان سیستم عامل قبلی، با ارائهی پیام «Recovery is NOT SEANDROID Enforcing» میشد و هیچ تاثیری را نداشت. در این حالت نصب نگارش قدیمیتر 3.3.1، کار کرد. بنابراین بهتر است چندین نگارش آنرا دریافت کنید؛ تا در صورت لزوم بتوانید یکی یکی، آنها را آزمایش کنید.
دریافت Google Apps
LineageOS به همراه برنامههای گوگل، مانند play store و امثال اینها نیست. به همین جهت نیاز است آنها را از آدرس https://opengapps.org دریافت کنید. در اینجا دقت داشته باشید که چه چیزی را انتخاب میکنید! برای نمونه برای گوشی من گزینههای ARM، نگارش 10 و pico انتخاب شدند و سپس کلیک بر روی دکمهی دانلود. گزینهی pico، یکی از کم حجمترین نگارشها است و همینقدر برای شروع به کار، کافی است. نگارش را 10 انتخاب میکنیم چون میخواهیم اندروید 10 را نصب کنیم و انتخاب معماری CPU گوشی هم مهم است. با استفاده از برنامهای مانند device info، به برگهی CPU آن مراجعه کرده و CPU Type گوشی خود را دقیق بررسی کنید. اگر مانند گوشی من، 32bit بود، باید ARM را انتخاب کنید و اگر 64bit بود، گزینهی ARM64 را انتخاب کنید و اگر یک گوشی قدیمی را مانند ASUS دارید، ممکن است CPU آن از نوع intel و x86 باشد.
دریافت برنامهی فعالسازی دسترسی root
اگر میخواهید دسترسی root هم داشته باشید (این گزینه اختیاری است و من آنرا نصب نکردم)، در نگارشهای قبلی LineageOS از برنامهای به نام SU برای انجام اینکار استفاده میشد. این برنامه دیگر نگهداری نمیشود و نباید آنرا به همراه آخرین نگارش LineageOS نصب کرد (خیلی مهم!)؛ وگرنه گوشی شما را حتما به هم خواهد ریخت. برنامهی جایگزین آن Magisk نام دارد که باز هم من آنرا توصیه نمیکنم! چون اگر به انجمنهای LineageOS مراجعه کنید، مشاهده شدهاست که پس از نصب به روز رسانیهای جدید هفتگی LineageOS، ممکن است به علت عدم سازگاری با Magisk، سیستم عامل گوشی شما بالا نیاید و در یک حلقهی بیپایان قرار بگیرید. به همین جهت بهتر است از این گزینه صرفنظر کنید.
آماده سازی گوشی برای اتصال USB و اجرای فرامین بر روی آن
مرحلهی بعد، نصب برنامهی recovery سفارشی است. برای اینکار نیاز است گوشی خود را توسط سیم USB، به یک کامپیوتر متصل کرده و سپس توسط برنامهای خاص که در ادامه معرفی میشود، برنامهی TWRP را بر روی آن نصب کرد. به همین جهت به قسمت «تنظیمات» گوشی اندرویدی خود رفته و گزینهی «دربارهی دستگاه (About)» را پیدا کنید. سپس بر روی شمارهی build آن «Build Number»، هفت بار ضربه بزنید. اینکار سبب میشود تا یک منوی مخفی به نام «Developer Mode» یا «گزینههای توسعه دهندگان/برنامه نویسان»، به لیست منوهای تنظیمات سیستم عامل فعلی اضافه شود. پس از فعال شدن «Developer Mode»، به این گزینه وارد شده و دو گزینهی زیر را در آن فعال کنید:
- USB debugging
- OEM unlocking
اکنون اگر گوشی خود را از طریق سیم USB به کامپیوتر متصل کنید، یک دیالوگ باکس پرسشی، در اندروید جاری ظاهر میشود که درخواست دسترسی به ADB را از شما سؤال میپرسد. گزینهی «Always Allow From This Computer» را انتخاب کرده و با کلیک بر روی OK، این دسترسی را فعال کنید.
دریافت برنامههای انتقال اطلاعات به گوشی اندرویدی
پس از دریافت فایلهای مورد نیاز (TWRP.img, firmware.zip و gapps.zip)، اکنون نوبت به نصب TWRP.img است تا برنامهی recovery پیشفرض گوشی را با یک نمونهی سفارشی که امکان نصب custom ROM را میسر میکند، بازنویسی کنیم. بر روی گوشیهای سامسونگ، برنامهی ODIN یک چنین قابلیتی را به همراه دارد.
البته اگر کمی جستجو کنید، به دستورات زیر هم خواهید رسید که توسط برنامهی Minimal_ADB_Fastboot قابل اجرا هستند:
adb devices adb reboot bootloader fastboot devices fastboot flash recovery TWRP.img fastboot reboot-bootloader
البته برنامهی Minimal_ADB_Fastboot، برنامهی بسیار مفیدی است و در ادامه کاربردهایی از آنرا مطالعه خواهید کرد.
بررسی امنیتی مهم! آیا فایل ROM دریافت شده، بر روی گوشی من نصب میشود؟!
در ادامه پیش از نصب، یکبار گوشی را فرمت میکنیم. در این حال اگر در حین نصب، پیام سازگار نبودن فایل ROM را دریافت کنیم، بسیار دیر است! به همین جهت پس از نصب برنامهی Minimal_ADB_Fastboot، به پوشهی آن وارد شده و خط فرمان را در آنجا آغاز کنید. برای این منظور فقط کافی است بر روی فایل cmd-here.exe کلیک کنید. سپس فرامین زیر را اجرا کنید (با این فرض که گوشی شما از طریق سیم USB به کامپیوتر متصل است و همچنین دسترسی دیباگی را هم که در گوشی عنوان شد، دادهاید):
adb devices adb shell getprop ro.product.device adb shell getprop ro.build.product
سپس فایل custom ROM دریافت شده را باز کرده و به پوشهی «META-INF\com\google\android» آن وارد شوید. در اینجا فایل متنی updater-script را باز کنید. برای مثال در مورد گوشی من، چنین سطری در ابتدای آن درج شده:
assert(getprop("ro.product.device") == "j7elte" || getprop("ro.build.product") == "j7elte" || abort("E3004: This package is for device: j7elte; this device is " + getprop("ro.product.device") + "."););
بنابراین حتما پیش از مطالعه و اجرای ادامهی بحث، مقادیر این ویژگیها را با سطر اول فایل updater-script انطباق دهید تا اگر یکی نبودند، به اشتباه گوشی خود را فرمت نکنید!
البته در جائی دیدم که عدهای برای «خوراندن» rom سفارشی دریافت شده، این سطر بررسی را از فایل یاد شده، پاک کرده و سپس فایل zip جدیدی را تولید و نصب کردهاند. بهتر است اینکار را نکنید و با جستجوی دقیق مطمئن شوید که یک چنین تغییری، برای سیستم شما مشکلی را ایجاد نمیکند!
بازنویسی برنامهی recovery گوشی توسط ODIN
پس از دریافت برنامهی odin، نیاز است گوشی خود را خاموش کنید. فرض بر این است که پیشتر حداقل از contacts خود پشتیبان تهیه کردهاید. چون از این قسمت به بعد، به مراحل بدون بازگشتی قدم خواهیم گذاشت و قرار است گوشی را کاملا فرمت کنیم!
پس از خاموش کردن گوشی، اکنون نیاز است گوشی را در حالت download بالا بیاوریم. برای اینکار سه دکمهی Volume Down + Home + Power با هم بفشارید. بنابراین ابتدا دکمهی «کاهش صدا» را نگه دارید و رها نکنید، سپس دکمهی home را نگه دارید و رها نکنید و در آخر دکمهی power را نگه دارید تا گوشی به حالت ویژهی download وارد شود.
البته در ابتدا یک صفحهی اخطار را نمایش میدهد که در آن درج شده برای ادامه نیاز است دکمهی «افزایش صدا» را بفشارید.
پس از ظاهر شدن تصویر فوق، اینبار دکمهی «افزایش صدا» را بفشارید تا وارد حالت دانلود شوید. در اینجا «حالت دانلود» یعنی گوشی قابلیت دریافت فایلی را پیدا کردهاست.
- در اینجا در قسمت AP، فایل tar مربوط به TWRP را انتخاب کنید.
- سپس در برگهی options، تیک گزینهی Auto reboot را بردارید (بسیار مهم!). اگر این تیک را برندارید، پس از کار نوشتن برنامهی recovery سفارشی، گوشی شما reboot شده و ... وارد برنامهی recovery ... نمیشود! چون سیستم امنیتی توکار اندروید، آنرا با نمونهی اصلی جایگزین میکند!
- اکنون بر روی دکمهی start کلیک کنید تا کار بازنویسی شروع شود.
پس از پایان بازنویسی برنامهی recovery، باید وارد این برنامهی جدید بشویم که روش ورود به آن به صورت زیر است:
پس از پایان بازنویسی، در بعضی از گوشیها در همین حالت که گوشی، حالت download را نمایش میدهد، اگر ترکیب کلیدهای «Volume Up + Power + Home» را بفشارید (اینبار دکمهی «افزایش صدا» است و نه کاهش صدا)، وارد این برنامهی recovery جدید میشوید. اما در مورد گوشی من چنین چیزی رخ نداد. در این حالت تنها روشی که پاسخ داد، «خارج کردن باطری گوشی» بود (در همین حالتی که صفحهی آبی رنگ download نمایش داده میشود، باطری را خارج کنید)؛ چون حتی در حالت خاموش کردن معمولی هم برنامهی recovery سفارشی را پاک و نمونهی اصلی را جایگزین میکرد!
سپس سیستم را به صورت معمولی روشن نکنید. اینبار نیاز است وارد منوی recovery شویم. بنابراین مجددا باطری را قرار داده و اینبار با فشردن ترکیب کلیدهای «Volume Up + Power + Home» به منوی جدید recovery وارد خواهیم شد.
مرحلهی آخر! نصب سیستم عامل جدید و برنامههای گوگل
تا اینجا باید وارد منوی recovery جدید شده باشید. روش خارج کردن باطری را هم فراموش نکنید! (چون اگر سیستم به صورت معمولی ریاستارت شود، یا حتی به صورت معمولی خاموش شود، برنامهی recovery سفارشی را بیاثر کرده و پاک میکند)
- پس از بارگذاری برنامه، پیام «Swipe to Allow Modifications» ظاهر میشود. برای این منظور، فلش آبی رنگ ظاهر شده را به سمت راست بکشید تا بتوانید وارد برنامه شوید.
- اکنون این مراحل را طی کنید:
الف) انتخاب Wipe
در اینجا در ابتدا گزینهی Format Data را انتخاب کنید.
سپس مجددا فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار فرمت کردن سیستم شروع شود.
در ادامه در همین قسمت گزینهی Advanced Wipe را انتخاب کرده (همیشه با انتخاب دکمهی back میتوان به منوی اصلی و گزینههای آن رسید) و Dalvik / ART Cache,Data, System, Cache, Internal storage را انتخاب کنید. سپس مجددا فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار پاک کردن سیستم شروع شود. در اینجا همه چیز را منهای SD Card، پاک خواهیم کرد. بدون انجام اینکار، وارد یک حلقهی بینهایت خواهید شد و سیستم اصلی پس از نصب، راه اندازی نمیشود (آزمایش کردم!).
ب) انتقال فایلهای Custom ROM و GApps به گوشی
اکنون به کامپیوتر خود و پوشهی محل نصب برنامهی Minimal_ADB_Fastboot وارد شده و خط فرمان را در آنجا آغاز کنید. برای این منظور فقط کافی است بر روی فایل cmd-here.exe کلیک کنید. سپس فرامین زیر را اجرا کنید تا فایلها به گوشی منتقل شوند:
adb devices adb push LINEAGE.zip /sdcard/ adb push GAPPS.zip /sdcard/
1- فایلهای custom ROM و GApps دریافت شده را به درون پوشهی Minimal_ADB_Fastboot کپی کنید. در اینجا منظور از LINEAGE.zip نام کاملی مانند lineage-17.1-20210114-nightly-j7elte-signed.zip است که دریافت کردهاید و همچنین منظور از GAPPS.zip، نام کاملی مانند open_gapps-arm-10.0-pico-20210116.zip است.
2- برای اجرای این دستورات، نیازی به داشتن یک sdcard نیست. نامی که در اینجا ذکر شده، فقط یک نام پوشهی جدید، در گوشی شما است که قرار است در ادامه فایلها را از آن انتخاب کنیم.
یک نکتهی تکمیلی: در حالت منوی recovery و بعد از پاک کردن همه چیز، اگر فولدرهای گوشی در windows explorer مشخص نیستند، باید آنها را mount کرد تا بشود فایلها را به آنها کپی کرد (روش دوم کپی کردن فایلها به گوشی). اگر به منوی ابتدایی TWRP دقت کنید، یک گزینهی mount هم دارد که دقیقا برای همین منظور است. پوشهها را که mount کردید، در windows explorer جهت کپی کردن معمولی ظاهر میشوند.
ج) نصب نهایی سیستم عامل و برنامههای گوگل
پیش از هر کاری به گزینهی Settings در برنامهی TWRP مراجعه کرده و در برگهی General آن، تیک زیر را بر دارید: Prompt to install TWRP app if not installed!
اکنون که فایلهای custom ROM و GApps به گوشی کپی شدند، از منوی اصلی TWRP، اینبار گزینهی Install را انتخاب کنید (همانطور که عنوان شد، در اینجا همیشه دکمهی back، برای بازگشت به صفحهی اصلی کار میکند).
اگر از طریق دستورات adb فایلها را به پوشهی sdcard منتقل کرده باشید، به صورت خودکار اولین فایل انتخاب شده همان فایل ROM است. سپس بر روی دکمهی «Add more zips» کلیک کرده و فایل zip مربوط به GApps را انتخاب کنید. در بالای صفحه «two of max 10 File queued» باید ظاهر شده باشد (مهم) که به معنای تعداد فایلهای موجود در صف نصب است. اکنون فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار نصب شروع شود.
پس از پایان نصب این دو برنامه، یکبار بر روی دکمهی Wipe cache/dalvik کلیک کنید (به همراه به سمت راست کشیدن دکمهی فلش آبی پایین صفحه) و سپس بر روی دکمهی Reboot System تا ... وارد اندروید 10 شوید!
یک نکته: در اینجا در حین reboot سؤال میپرسد که آیا نیاز است TWRP را نیز به صورت جداگانهای نصب کند. عنوان کنید، خیر.
چگونه به روز رسانیهای LineageOS را نصب کنیم؟
LineageOS هفتهای یکبار، آخرین به روز رسانیهای اندروید را توزیع میکند. برای نصب آنها پیامی را ظاهر کرده و امکان دانلود را فراهم میکند. پس از دانلود، اگر بر روی دکمهی install کلیک کنید، به صورت خودکار شما را وارد منوی recovery فوق میکند (و نه نصب خودکار). در اینجا تنها کاری را که باید انجام دهید، انتخاب گزینهی install است و سپس انتخاب پوشهی data/lineageos_updates که محل قرار گیری این فایل zip دریافت شدهاست. با انتخاب فایل zip، مراحل نصب آن مانند قبل است. پس از پایان نصب، یکبار بر روی دکمهی پاک کردن کش dalvik کلیک کنید و سپس بر روی reboot. کش dalvik همواره به صورت خودکار توسط اندروید ساخته میشود و پاک کردن آن مشکلی را ایجاد نمیکند.
پس از راه اندازی مجدد سیستم، به منوی Settings>about phone>lineageOS مراجعه کرده و فایل zip قدیمی را حذف کنید (در همان صفحهای که پیام دریافت و نصب را نمایش میداد، اکنون پیام delete ظاهر شدهاست).
پیشنیازهای کار با EF Core Migrations
در قسمت قبل در حین بررسی «برپایی تنظیمات اولیهی EF Core 1.0 در یک برنامهی ASP.NET Core 1.0»، چهار مدخل جدید را به فایل project.json برنامه اضافه کردیم. مدخل جدید Microsoft.EntityFrameworkCore.Tools که به قسمت tools آن اضافه شد، پیشنیاز اصلی کار با EF Core Migrations است.
بررسی ابزارهای خط فرمان EF Core و تشکیل ساختار بانک اطلاعاتی بر اساس کلاسهای برنامه
پس از تکمیل پیشنیازهای کار با EF Core، از طریق خط فرمان به پوشهی جاری پروژه وارد شده و دستور dotnet ef را صادر کنید.
یک نکته: در ویندوز اگر در پوشهای، کلید shift را نگه دارید و در آن پوشه کلیک راست کنید، در منوی باز شده، گزینهی جدیدی را به نام Open command window here مشاهده خواهید کرد که میتواند به سرعت خط فرمان را از پوشهی جاری شروع کند.
خروجی صدور فرمان dotnet ef را در ذیل مشاهده میکنید:
D:\Prog\1395\Core1RtmEmptyTest\src\Core1RtmEmptyTest>dotnet ef _/\__ ---==/ \\ ___ ___ |. \|\ | __|| __| | ) \\\ | _| | _| \_/ | //|\\ |___||_| / \\\/\\ Entity Framework .NET Core CLI Commands 1.0.0-preview2-21431 Usage: dotnet ef [options] [command] Options: -h|--help Show help information -v|--verbose Enable verbose output --version Show version information --assembly <ASSEMBLY> The assembly file to load. --startup-assembly <ASSEMBLY> The assembly file containing the startup class. --data-dir <DIR> The folder used as the data directory (defaults to current working directory). --project-dir <DIR> The folder used as the project directory (defaults to current working directory). --content-root-path <DIR> The folder used as the content root path for the application (defaults to application base directory). --root-namespace <NAMESPACE> The root namespace of the target project (defaults to the project assembly name). Commands: database Commands to manage your database dbcontext Commands to manage your DbContext types migrations Commands to manage your migrations Use "dotnet ef [command] --help" for more information about a command.
D:\Prog\1395\Core1RtmEmptyTest\src\Core1RtmEmptyTest>dotnet ef migrations add InitialDatabase
نام دلخواه InitialDatabase را در انتهای نام فایل 13950526050417_InitialDatabase مشاهده میکنید.
اگر قصد حذف این مرحله را داشته باشیم، میتوان دستور dotnet ef migrations remove را مجددا صادر کرد.
فایل 13950526050417_InitialDatabase به همراه کلاسی است که در آن دو متد Up و Down قابل مشاهده هستند. متد Up نحوهی ایجاد جدول جدیدی را از کلاس Person بیان میکند و متد Down نحوهی Drop این جدول را پیاده سازی کردهاست.
فایل ApplicationDbContextModelSnapshot.cs دارای کلاسی است که خلاصهای از تعاریف موجودیتهای ذکر شدهی در DB Context برنامه را به همراه دارد و تفسیر آنها را از دیدگاه EF در اینجا میتوان مشاهده کرد.
پس از مرحلهی افزودن migrations، نوبت به اعمال آن به بانک اطلاعاتی است. تا اینجا EF تنها متدهای Up و Down مربوط به ساخت و حذف ساختار جداول را ایجاد کردهاست. اما هنوز آنها را به بانک اطلاعاتی برنامه اعمال نکردهاست. برای اینکار در پوشهی جاری دستور ذیل را صادر کنید:
D:\Prog\1395\Core1RtmEmptyTest\src\Core1RtmEmptyTest>dotnet ef database update Applying migration '13950526050417_InitialDatabase'. Done.
اکنون اگر به لیست بانکهای اطلاعاتی مراجعه کنیم، بانک اطلاعاتی جدید TestDbCore2016 را به همراه جدول متناظر کلاس Person میتوان مشاهده کرد:
در اینجا جدول دیگری به نام __EFMigrationsHistory نیز قابل مشاهدهاست که کار آن ذخیره سازی وضعیت فعلی Migrations در بانک اطلاعاتی، جهت مقایسههای آتی است. این جدول صرفا توسط ابزارهای EF استفاده میشود و نباید به صورت مستقیم تغییری در آن ایجاد کنید.
مقدار دهی اولیهی جداول بانکهای اطلاعاتی در EF Core
در همین حالت اگر کنترلر TestDB مطرح شدهی در انتهای بحث قسمت قبل را اجرا کنیم، به این استثناء خواهیم رسید:
این تصویر بدین معنا است که کار Migrations موفقیت آمیز بودهاست و اینبار امکان اتصال و کار با بانک اطلاعاتی وجود دارد، اما این جدول حاوی اطلاعات اولیهای برای نمایش نیست.
در نگارش قبلی EF Code First، امکانات Migrations به همراه یک متد Seed نیز بود که توسط آن کار مقدار دهی اولیهی جداول را میتوان انجام داد (زمانیکه جدولی ایجاد میشود، در همان هنگام، چند رکورد خاص نیز به آن اضافه شوند. برای مثال به جدول کاربران، رکورد اولین کاربر یا همان Admin اضافه شود). این متد در EF Core 1.0 وجود ندارد.
برای این منظور کلاس جدیدی را به نام ApplicationDbContextSeedData به همان پوشهی جدید Migrations اضافه کنید؛ با این محتوا:
using System.Collections.Generic; using System.Linq; using Core1RtmEmptyTest.Entities; using Microsoft.Extensions.DependencyInjection; namespace Core1RtmEmptyTest.Migrations { public static class ApplicationDbContextSeedData { public static void SeedData(this IServiceScopeFactory scopeFactory) { using (var serviceScope = scopeFactory.CreateScope()) { var context = serviceScope.ServiceProvider.GetService<ApplicationDbContext>(); if (!context.Persons.Any()) { var persons = new List<Person> { new Person { FirstName = "Admin", LastName = "User" } }; context.AddRange(persons); context.SaveChanges(); } } } } }
public void Configure(IServiceScopeFactory scopeFactory) { scopeFactory.SeedData();
public void ConfigureServices(IServiceCollection services) { services.AddDbContext<ApplicationDbContext>(ServiceLifetime.Scoped);
- برای پیاده سازی الگوی واحد کار، اولین قدم، مشخص سازی طول عمر Db Context برنامه است. برای اینکه تنها یک Context در طول یک درخواست وهله سازی شود، نیاز است به نحو صریحی طول عمر آنرا به حالت Scoped تنظیم کرد. متد AddDbContext دارای پارامتری است که این طول عمر را دریافت میکند. بنابراین در اینجا ServiceLifetime.Scoped ذکر شدهاست. همچنین در این مثال از نمونهای که IConfigurationRoot به سازندهی کلاس ApplicationDbContext تزریق شده (نکتهی انتهای بحث قسمت قبل)، استفاده شدهاست. به همین جهت تنظیمات options آنرا ملاحظه نمیکنید.
- مرحلهی بعد نحوهی دسترسی به این سرویس ثبت شده در یک کلاس static دارای متدی الحاقی است. در اینجا دیگر دسترسی مستقیمی به تزریق وابستگیها نداریم و باید کار را با IServiceScopeFactory شروع کنیم. در اینجا میتوانیم به صورت دستی یک Scope را ایجاد کرده، سپس توسط ServiceProvider آن، به سرویس ApplicationDbContext دسترسی پیدا کنیم و در ادامه از آن به نحو متداولی استفاده نمائیم. IServiceScopeFactory جزو سرویسهای توکار ASP.NET Core است و در صورت ذکر آن به عنوان پارامتر جدیدی در متد Configure، به صورت خودکار وهله سازی شده و در اختیار ما قرار میگیرد.
- نکتهی مهمی که در اینجا بکار رفتهاست، ایجاد Scope و dispose خودکار آن توسط عبارت using است. باید دقت داشت که ایجاد Scope و تخریب آن به صورت خودکار در ابتدا و انتهای درخواستها توسط ASP.NET Core انجام میشود. اما چون شروع کار ما از متد Configure است، در اینجا خارج از Scope قرار داریم و باید مدیریت ایجاد و تخریب آنرا به صورت دستی انجام دهیم که نمونهای از آنرا در متد SeedData کلاس ApplicationDbContextSeedData ملاحظه میکنید. در اینجا Scope ایی ایجاد شدهاست. سپس دادههای اولیهی مدنظر به بانک اطلاعاتی اضافه گردیده و در آخر این Scope تخریب شدهاست.
- اگر کار ایجاد و تخریب scope، به نحوی که مشخص شدهاست انجام نگیرد، طول عمر درخواستی خارج از Scope، همواره Singleton خواهد بود. چون خارج از طول عمر درخواست جاری قرار داریم و هنوز کار به سرویس دهی درخواستها نرسیدهاست. بنابراین مدیریت Scopeها هنوز شروع نشدهاست و باید به صورت دستی انجام شود.
در این حالت اگر برنامه را اجرا کنیم، این خروجی قابل مشاهده است:
که به معنای کار کردن متد SeedData و ثبت اطلاعات اولیهای در بانک اطلاعاتی است.
اعمال تغییرات به مدلهای برنامه و به روز رسانی ساختار بانک اطلاعاتی
فرض کنید به کلاس Person قسمت قبل، خاصیت Age را هم اضافه کردهایم:
namespace Core1RtmEmptyTest.Entities { public class Person { public int PersonId { get; set; } public string FirstName { get; set; } public string LastName { get; set; } public int Age { get; set; } } }
An unhandled exception occurred while processing the request. SqlException: Invalid column name 'Age'.
D:\Prog\1395\Core1RtmEmptyTest\src\Core1RtmEmptyTest>dotnet ef migrations add v2 D:\Prog\1395\Core1RtmEmptyTest\src\Core1RtmEmptyTest>dotnet ef database update
با اجرا این دستورات، فایل جدید 13950526073248_v2 به پوشهی Migrations اضافه میشود. این فایل حاوی نحوهی به روز رسانی بانک اطلاعاتی، بر اساس خاصیت جدید Age است. سپس با اجرای دستور dotnet ef database update، کار به روز رسانی بانک اطلاعاتی بر اساس مرحلهی v2 انجام میشود.
بنابراین هر بار که تغییری را در مدلهای خود ایجاد میکنید، یکبار باید کلاس مهاجرت آنرا ایجاد کنید و سپس آنرا به بانک اطلاعاتی اعمال نمائید.
تهیه اسکریپت تغییرات بجای اعمال تغییرات توسط ابزارهای EF
شاید علاقمند باشید که پیش از اعمال تغییرات به بانک اطلاعاتی، یک اسکریپت SQL از آن تهیه کنید (جهت مطالعه و یا اعمال دستی آن توسط خودتان). برای اینکار میتوانید دستور ذیل را در پوشهی جاری پروژه اجرا کنید:
D:\Prog\1395\Core1RtmEmptyTest\src\Core1RtmEmptyTest>dotnet ef migrations script -o v2.sql
تغییرات ساختار جدول __EFMigrationsHistory در EF Core 1.0
در EF 6.x، ساختار اطلاعات جدول نگهداری تاریخچهی تغییرات، بسیار پیچیده بود و شامل رشتهای gzip شدهی حاوی یک snapshot از کل ساختار دیتابیس در هر مرحلهی migration بود. در این نگارش، این snapshot حذف شدهاست و بجای آن فایل ApplicationDbContextModelSnapshot.cs را مشاهده میکنید (تنها یک snapshot به ازای کل context برنامه). همچنین در اینجا کاملا مشخص است که چه مراحلی به بانک اطلاعاتی اعمال شدهاند و دیگر خبری از رشتهی gzip شدهی قبلی نیست (تصویر فوق).
در شکل زیر ساختار قبلی این جدول را در EF 6.x مشاهده میکنید. در EF 6.x حتی فضای نام کلاسهای موجودیتهای برنامه هم مهم هستند و در صورت تغییر، مشکل ایجاد میشود:
مهاجرت خودکار از EF Core حذف شدهاست
در EF 6.x در کنار کلاس Db Context یک کلاس Configuration هم وجود داشت که برای مثال امکان چنین تعریفی در آن میسر هست:
public Configuration() { AutomaticMigrationsEnabled = true; }
با حذف مهاجرت خودکار:
- دیگر نیازی نیست تا model snapshots در بانک اطلاعاتی ذخیره شوند (همان ساده شدن ساختار جدول ذخیره سازی تاریخچهی مهاجرتهای فوق).
- در حالت افزودن یک مرحلهی مهاجرت، دیگر نیازی به کوئری گرفتن از بانک اطلاعاتی نخواهد بود (سرعت بیشتر).
- میتوان چندین مرحلهی مهاجرت را افزود بدون اینکه الزاما مجبور به اعمال آنها به بانک اطلاعاتی باشیم.
- کاهش کدهای مدیریت ساختار بانک اطلاعاتی.
- تیمها برای یکی کردن تغییرات خود مشکلی نخواهند داشت چون دیگر snapshot مدلها در جدول __EFMigrationsHistory ذخیره نمیشود.
بنابراین در EF Core میتوان مهاجرت v1 را اضافه کرد. سپس تغییراتی را در کدها اعمال کرد. در ادامه مهاجرت v2 را تولید کرد و در آخر کار اعمال یکجای اینها را به بانک اطلاعاتی انجام داد.
هرچند در اینجا اگر میخواهید مرحلهی اجرای دستور dotnet ef database update را حذف کنید، میتوانید از کدهای ذیل نیز استفاده نمائید:
using Core1RtmEmptyTest.Entities; using Microsoft.EntityFrameworkCore; using Microsoft.Extensions.DependencyInjection; namespace Core1RtmEmptyTest.Migrations { public static class DbInitialization { public static void Initialize(this IServiceScopeFactory scopeFactory) { using (var serviceScope = scopeFactory.CreateScope()) { var context = serviceScope.ServiceProvider.GetService<ApplicationDbContext>(); // Applies any pending migrations for the context to the database. // Will create the database if it does not already exist. context.Database.Migrate(); } } } }
کار متد Migrate، ایجاد بانک اطلاعاتی در صورت عدم وجود و سپس اعمال تمام مراحل migration ایی است که در جدول __EFMigrationsHistory ثبت نشدهاند (دقیقا همان کار دستور dotnet ef database update را انجام میدهد).
تفاوت متد Database.EnsureCreated با متد Database.Migrate
اگر به متدهای context.Database دقت کنید، یکی از آنها EnsureCreated نام دارد. این متد نیز سبب تولید بانک اطلاعاتی بر اساس ساختار Context برنامه میشود. اما هدف آن صرفا استفادهی از آن در آزمونهای واحد سریع است. از این جهت که جدول __EFMigrationsHistory را تولید نمیکند (برخلاف متد Migrate). بنابراین بجز آزمونهای واحد، در جای دیگری از آن استفاده نکنید چون به دلیل عدم تولید جدول __EFMigrationsHistory توسط آن، قابلیت استفادهی از بانک اطلاعاتی تولید شدهی توسط آن با امکانات migrations وجود ندارد. در پایان آزمون واحد نیز میتوان از متد EnsureDeleted برای حذف این بانک اطلاعاتی موقتی استفاده کرد.
در قسمت بعد، مطالب تکمیلی مهاجرتها را بررسی خواهیم کرد. برای مثال چگونه میتوان کلاسهای موجودیتها را به اسمبلیهای دیگری منتقل کرد.
تمرین 1 - ایجاد فرم ثبت نام
میخواهیم به برنامه، فرم ثبت نام را که حاوی سه فیلد نام کاربری، کلمهی عبور و نام است، اضافه کنیم. نام کاربری باید از نوع ایمیل باشد. بنابراین اعتبارسنجی مرتبطی نیز باید برای این فیلد تعریف شود. کلمهی عبور وارد شده باید حداقل 5 حرف باشد. همچنین تا زمانیکه اعتبارسنجی فرم تکمیل نشدهاست، باید دکمهی submit فرم، غیرفعال باقی بماند. لینک ورود به این فرم نیز باید به منوی راهبری سایت اضافه شود.
برای حل این تمرین، فایل جدید registerForm.jsx را در پوشهی components ایجاد میکنیم و سپس توسط میانبرهای imrc و cc در VSCode، ساختار ابتدایی کامپوننت RegisterForm را ایجاد کرده و سپس آنرا به صورت زیر تکمیل میکنیم:
- ابتدا در فایل app.js، پس از import ماژول آن:
import RegisterForm from "./components/registerForm";
<Route path="/register" component={RegisterForm} />
<NavLink className="nav-item nav-link" to="/register"> Register </NavLink>
import Joi from "@hapi/joi"; import React from "react"; import Form from "./common/form"; class RegisterForm extends Form { state = { data: { username: "", password: "", name: "" }, errors: {} }; schema = { username: Joi.string() .required() .email({ minDomainSegments: 2, tlds: { allow: ["com", "net"] } }) .label("Username"), password: Joi.string() .required() .min(5) .label("Password"), name: Joi.string() .required() .label("Name") }; doSubmit = () => { // Call the server console.log("Submitted"); }; render() { return ( <div> <h1>Register</h1> <form onSubmit={this.handleSubmit}> {this.renderInput("username", "Username")} {this.renderInput("password", "Password", "password")} {this.renderInput("name", "Name")} {this.renderButton("Register")} </form> </div> ); } } export default RegisterForm;
- سپس state این کامپوننت را با شیءای حاوی دو خاصیت data و error، مقدار دهی اولیه میکنیم. خواص متناظر با المانهای فرم را نیز به صورت یک شیء، به خاصیت data انتساب دادهایم.
- پس از آن، خاصیت schema تعریف شدهاست؛ تا قواعد اعتبارسنجی تک تک فیلدهای فرم را به کمک کتابخانهی Joi، مطابق نیازمندیهایی که در ابتدای تعریف این تمرین مشخص کردیم، ایجاد کند.
- در ادامه، متد doSubmit را ملاحظه میکنید. این متد پس از کلیک بر روی دکمهی Register و پس از اعتبارسنجی موفقیت آمیز فرم، به صورت خودکار فراخوانی میشود.
- در آخر، تعریف فرم ثبتنام را مشاهده میکنید که نکات آنرا در قسمت قبل، با معرفی کامپوننت Form و افزودن متدهای کمکی رندر input و button به آن، بررسی کردیم و در کل با نکات بررسی شدهی در فرم لاگینی که تا به اینجا ایجاد کردیم، تفاوتی ندارد.
تمرین 2- ایجاد فرم ثبت و یا ویرایش یک فیلم
فرم جدید ثبت و ویرایش یک فیلم، نکات بیشتری را به همراه دارد. در اینجا میخواهیم در بالای لیست نمایش فیلمها، یک دکمهی new movie را اضافه کنیم تا با کلیک بر روی آن، به فرم ثبت و ویرایش فیلمها هدایت شویم. این فرم، از فیلدهای یک عنوان متنی، انتخاب ژانر از یک drop down list، تعداد موجود (بین 1 و 100) و امتیاز (بین صفر تا 10) تشکیل شدهاست. همچنین تا زمانیکه اعتبارسنجی فرم تکمیل نشدهاست، دکمهی submit فرم باید غیرفعال باقی بماند. پس از ذخیره شدن این فیلم (در لیست درون حافظهای برنامه)، با مراجعهی به لیست فیلمها و انتخاب آن از لیست (با کلیک بر روی لینک آن)، باید مجددا به همین فرم، در حالت ویرایش این رکورد هدایت شویم. به علاوه اگر در بالای صفحه یک id اشتباه وارد شد، باید صفحهی «پیدا نشد» نمایش داده شود.
کامپوننت MovieForm و مسیریابی آنرا در قسمت 17، تعریف و اضافه کردیم. برای تعریف لینکی به آن، به کامپوننت movies مراجعه کرده و بالای متنی که تعداد کل آیتمهای موجود در بانک اطلاعاتی را نمایش میدهد، المان زیر را اضافه میکنیم:
import { Link } from "react-router-dom"; // ... <div className="col"> <Link to="/movies/new" className="btn btn-primary" style={{ marginBottom: 20 }} > New Movie </Link> <p>Showing {totalCount} movies in the database.</p>
سپس به کامپوننت src\components\movieForm.jsx که پیشتر آنرا اضافه کرده بودیم، مراجعه کرده و به صورت زیر آنرا تکمیل میکنیم:
import Joi from "@hapi/joi"; import React from "react"; import { getGenres } from "../services/fakeGenreService"; import { getMovie, saveMovie } from "../services/fakeMovieService"; import Form from "./common/form"; class MovieForm extends Form { state = { data: { title: "", genreId: "", numberInStock: "", dailyRentalRate: "" }, genres: [], errors: {} };
- سپس این کامپوننت نیز از کامپوننت Form ارث بری میکند تا به امکانات ویژهی آن دسترسی پیدا کند.
- در ادامه در خاصیت state، طبق روالی که در کامپوننت فرم درنظر گرفتهایم، دو خاصیت data و errors باید حضور داشته باشند. در خاصیت data، شیءای که نام خاصیتهای آن با فیلدهای فرم تطابق دارد، ذکر شدهاند. در اینجا برای ذخیره سازی اطلاعات انتخاب شدهی از drop down list مرتبط با ژانرهای سینمایی، از خاصیت genreId استفاده میشود؛ این تنها اطلاعاتی است که از کل آیتمهای یک drop down list نیاز داریم. آرایهی genres که آیتمهای این drop down list را مقدار دهی میکند، در روال componentDidMount، از سرویس مرتبطی دریافت و مقدار دهی خواهد شد.
در ادامهی کدهای کامپوننت MovieForm، کدهای schema اعتبارسنجی شیء data را ملاحظه میکنید:
schema = { _id: Joi.string(), title: Joi.string() .required() .label("Title"), genreId: Joi.string() .required() .label("Genre"), numberInStock: Joi.number() .required() .min(0) .max(100) .label("Number in Stock"), dailyRentalRate: Joi.number() .required() .min(0) .max(10) .label("Daily Rental Rate") };
اکنون به مرحلهی componentDidMount میرسیم:
componentDidMount() { const genres = getGenres(); this.setState({ genres }); const movieId = this.props.match.params.id; if (movieId === "new") return; const movie = getMovie(movieId); if (!movie) return this.props.history.replace("/not-found"); this.setState({ data: this.mapToViewModel(movie) }); }
- پس از آن، نحوهی دریافت پارامتر id مسیریابی رسیده را ملاحظه میکنید. این id اگر به "new" تنظیم شده بود، یعنی قرار است، اطلاعات جدیدی ثبت شوند. بنابراین متد جاری را خاتمه میدهیم (چون کار ادامهی این متد، مقدار دهی اولیهی تمام فیلدهای فرم، بر اساس اطلاعات شیء دریافت شدهی از سرویس فیلمها است). در غیراینصورت (و با مشخص بودن id)، با استفاده از این id و متد getMovie سرویس src\services\fakeMovieService.js، سعی خواهیم کرد تا اطلاعات شیء movie متناظری را دریافت کنیم. اگر خروجی این متد null بود، یعنی id وارد شده معتبر نیست. به همین جهت کاربر را به صفحهی not-found هدایت میکنیم. اگر دقت کنید در اینجا بجای متد push، از متد replace استفاده کردهایم. چون اگر از متد push استفاده میکردیم و کاربر بر روی دکمهی back مرورگر کلیک میکرد، دوباره به همین صفحه، با id غیرمعتبر قبلی وارد میشد و یک حلقهی بیپایان رخ میداد. همچنین به return ای هم که به همراه متد replace استفاده شده، دقت کنید. کار redirect به یک صفحهی دیگر، به معنای عدم اجرای کدهای پس از آن نیست. بنابراین اگر میخواهیم کار این متد با redirect، به پایان برسد، ذکر return الزامی است.
- در پایان این متد، خاصیت data موجود در state را به روز رسانی میکنیم؛ تا سبب رندر فرم، با اطلاعات شیء movie یافت شده گردد و چون ساختار شیء movie دریافت شدهی از سرویس، با ساختار data تعریف شدهی در state یکی نیست، نیاز به نگاشت این دو به هم، توسط متد سفارشی mapToViewModel زیر است:
mapToViewModel(movie) { return { _id: movie._id, title: movie.title, genreId: movie.genre._id, numberInStock: movie.numberInStock, dailyRentalRate: movie.dailyRentalRate }; }
در ادامهی کدهای کامپوننت فرم فیلمها، به متد doSubmit میرسیم:
doSubmit = () => { saveMovie(this.state.data); this.props.history.push("/movies"); };
در انتهای این کامپوننت نیز به متد رندر آن میرسیم:
render() { return ( <div> <h1>Movie Form</h1> <form onSubmit={this.handleSubmit}> {this.renderInput("title", "Title")} {this.renderSelect("genreId", "Genre", this.state.genres)} {this.renderInput("numberInStock", "Number in Stock", "number")} {this.renderInput("dailyRentalRate", "Rate")} {this.renderButton("Save")} </form> </div> ); }
برای تعریف متد جدید renderSelect به این صورت عمل میکنیم:
- ابتدا فایل جدید src\components\common\select.jsx را ایجاد کرده و سپس آنرا جهت نمایش یک drop down list، ویرایش میکنیم:
import React from "react"; const Select = ({ name, label, options, error, ...rest }) => { return ( <div className="form-group"> <label htmlFor={name}>{label}</label> <select name={name} id={name} {...rest} className="form-control"> <option value="" /> {options.map(option => ( <option key={option._id} value={option._id}> {option.name} </option> ))} </select> {error && <div className="alert alert-danger">{error}</div>} </div> ); }; export default Select;
- پس از آن به کامپوننت src\components\common\form.jsx مراجعه کرده و متد رندر آنرا اضافه میکنیم:
import Select from "./select"; // ... class Form extends Component { // ... renderSelect(name, label, options) { const { data, errors } = this.state; return ( <Select name={name} value={data[name]} label={label} options={options} onChange={this.handleChange} error={errors[name]} /> ); } }
تمرین 3- جستجوی در لیست فیلمها
میخواهیم در بالای لیست نمایش فیلمها، یک search box را قرار دهیم تا توسط آن بتوان بر اساس عنوان وارد شده، در فیلمهای موجود جستجو کرد. همچنین این جستجو قرار است کلی بوده و حتی در صورت انتخاب ژانر خاصی از منوی کنار صفحه، باید در کل اطلاعات موجود جستجو کند. به علاوه اگر کاربر ژانری را انتخاب کرد، این text box باید خالی شود.
برای اینکار ابتدا فایل جدید src\components\searchBox.jsx را ایجاد کرده و به صورت زیر آنرا تکمیل میکنیم:
import React from "react"; const SearchBox = ({ value, onChange }) => { return ( <input type="text" name="query" className="form-control my-3" placeholder="Search..." value={value} onChange={e => onChange(e.currentTarget.value)} /> ); }; export default SearchBox;
سپس به کامپوننت movies مراجعه کرده و آنرا ذیل متن نمایش تعداد رکوردها، درج میکنیم:
<p>Showing {totalCount} movies in the database.</p> <SearchBox value={searchQuery} onChange={this.handleSearch} />
import SearchBox from "./searchBox"; //... class Movies extends Component { state = { //... selectedGenre: {}, searchQuery: "" }; handleSearch = query => { this.setState({ searchQuery: query, selectedGenre: null, currentPage: 1 }); }; handleGenreSelect = genre => { console.log("handleGenreSelect", genre); this.setState({ selectedGenre: genre, searchQuery: "", currentPage: 1 }); };
متد handleGenreSelect را نیز اندکی تغییر دادهایم تا اگر گروهی انتخاب شد، مقدار searchQuery را خالی کند. اگر در اینجا searchQuery را به نال تنظیم میکردیم، controlled component جعبهی جستجو، تبدیل به کامپوننت کنترل نشدهای میشد و در این حالت، React، اخطار تبدیل بین این دو را صادر میکرد.
در آخر، ابتدای متد getPageData هم جهت اعمال searchQuery، به صورت زیر تغییر میکند:
getPagedData() { const { pageSize, currentPage, selectedGenre, movies: allMovies, sortColumn, searchQuery } = this.state; let filteredMovies = allMovies; if (searchQuery) { filteredMovies = allMovies.filter(m => m.title.toLowerCase().startsWith(searchQuery.toLowerCase()) ); } else if (selectedGenre && selectedGenre._id) { filteredMovies = allMovies.filter(m => m.genre._id === selectedGenre._id); }
کدهای کامل این قسمت را از اینجا میتوانید دریافت کنید: sample-21.zip
مطلبی که در ذیل آورده شده صرفا یک برداشت شخصی است بر اساس نقل قولها و بررسی وضعیت اعضای تیمهای مرتبط با فناوریهای مختلف بکار گرفته شده در دات نت فریم ورک و ... نه رسمی!
ADO.NET ، DataSet ، DataTable و امثال آن: مرده! (مرده به معنای اینکه دیگر توسعهی جدی نخواهد یافت)
ADO.NET اولین فناوری دسترسی به دادهها در دات نت فریم ورک بود/است. مدل طراحی آن هم بر اساس امکانات زبانهای آن زمان (زمان شروع به کار دات نت) بود (و تا دات نت 4 هم تغییر عمدهای نکرده). برای مثال در زمان ارائه اولین نگارش آن خبری از Generics نبود (در دات نت 2 اضافه شد)؛ یا LINQ وجود نداشت (در دات نت سه و سه و نیم اضافه و تکمیل شد). به همین جهت طراحی آن در حال حاضر (با وجود دات نت 4) بوی ماندگی میدهد (مانند استفاده از دیتاست و دیتاتیبل) و با ORM های مایکروسافت جهت استفاده از امکانات Generics و LINQ جایگزین شده است.
البته این مورد تنها مورد مردهای است که "باید" یاد گرفت؛ مهم نیست که ORMs ارائه شدهاند. مهم این است که زیر ساخت تمام ORM های نوشته شده برای دات نت همین ADO.NET خام است.
LINQ to SQL : مرده!
مایکروسافت با این فناوری ORM های خودش را شروع کرد اما بعد از مدتی دید که بهتر است یک نسخهی عمومیتر با پشتیبانی از بانکهای اطلاعاتی دیگر مانند اوراکل، MySQL و غیره را نیز ارائه دهد. همینجا بود که آنرا خیلی ساده با Entity framework جایگزین کرد و در roadmap ارائه شده صراحتا EF به عنوان راه حل توصیه شده دسترسی به دادههای مایکروسافت اعلام شده است (+). حالا این وسط دیگر مهم نیست شما پروژه نوشته بودید یا هر چی. دیگر منتظر تغییرات خاصی در LINQ to SQL نباشید. فقط یک سری رفع باگ و نگهداری پروژه را شاهد خواهید بود. البته در همان زمان خیلی زود تکذیب کردند که LINQ to SQL مرده اما برای نمونه آقای Damien که عضو اصلی تیم LINQ to SQL بودند، اکنون در تیم XBOX مشغول به کار هستند! (+) تو خود شرح مفصل بخوان از این مجمل!
ضمنا این رو هم در نظر داشته باشید که LINQ != LINQ to SQL ؛ به عبارتی LINQ به خودی خود فقط یک language feature است.
Windows Forms یا به اختصار WinForms : مرده!
به نظر مظلومتر از این یکی در دات نت یافت نمیشود! همین چند وقت پیش یکی از اعضای مایکروسافت این نظر سنجی رو برگزار کرده بود که "ما چکار کنیم که شما راحتتر از WinForms به WPF مهاجرت کنید؟!" (+)
در قاموس WPF ، ویندوز فرمز یعنی Canvas panel ؛ به عبارتی صلبترین حالت طراحی رابط کاربری و این انتقال و مهاجرت هرچند برای کسانی که عمری را روی آن گذاشتهاند، دردناک خواهد بود اما با وجود تواناییهای WPF چیزی را از دست نخواهند داد. سیستم Layout (طرح بندی) در WinForms و همچنین دلفی، بر اساس قراردهی اشیاء در مختصات مطلقی در صفحه است. مثلا این دکمهی خاص در آن نقطهی معلوم قرار میگیرد و همین. این روش طرح بندی یکی از چندین روش طرح بندی در WPF است که اصطلاحا Canvas نام دارد. توصیه اکید و مطلق در WPF آن است که از Canvas فقط برای طراحی اشیاء گرافیکی پیچیده استفاده کنید و نه طراحی رابط کاربر. چرا؟ چون برای مثال در Silverlight که برادر کوچکتر WPF محسوب میشود، رابط کاربری آن باید بتواند همانند HTML انعطاف پذیر باشد و با اندازههای مختلف مرورگر یا اندازهی قلمهای بزرگتر هماهنگ شده و مقاومت کند، بدون اینکه از ریخت بیفتد و این مورد را سایر سیستمهای طرح بندی رابط کاربر (منهای Canvas یا همان سیستم طرح بندی WinForms) ارائه میدهند. مورد دیگری که در WPF و Silverlight بسیار حائز اهمیت است ، Content Controls میباشد. چقدر خوب میشد بتوان داخل یک کنترل، کلا یک سیستم طرح بندی را تعریف کرد و اشیاء دلخواهی را داخل آن قرار داد. مثلا ToolTip پیش فرض وجود دارد. بسیار هم خوب. بنده علاقه دارم، متن عنوان آن ضخیم باشد. کنار آن یک تصویر کوچک و در سمت چپ آن متن قرار گیرد. برای انجام اینکار در WPF لازم نیست تا شما منتظر نگارش بعدی دات نت باشید که دست اندرکاران مربوطه با افتخار در یک سند 50 صفحهای توضیح دهند که چگونه میتوان اینکار را انجام داد. یک سیستم طرح بندی را اضافه کنید. موارد ذکر شده را در آن تعریف کنید. بدون استفاده از هیچ نوع کامپوننتی یا بدون منتظر ماندن تا نگارش بعدی این محصولات، به مقصود خود رسیدهاید.
ASP.NET Web forms : داره نفسهای آخرش رو میکشه!
از زمانیکه ASP.NET MVC آمد نسخهی Web forms تقریبا فراموش شد. به وبلاگ اسکات گاتری یا Haacked و سایر اعضای اصلی دات نت که مراجعه کنید در سه سال اخیر در حد تعداد انگشتان یک دست هم در مورد Web forms مطلب ننوشتهاند. تمام تمرکز و نوآوریها بر روی MVC متمرکز شده و حتی در نسخهی 4 دات نت هم فقط یک سری صافکاری مختصر را در Web forms شاهد بودیم مثلا نام کنترلها را خودتان هم در زمان رندر نهایی میتوانید تعیین کنید! یا لطفا کردند و قسمتی از url routing موجود در ASP.NET MVC را به ASP.NET web forms 4 هم قرض دادند (این مورد شاید مهمترین تغییر قابل ذکر در ASP.Net web forms 4 است).
البته این رو هم اضافه کنم که ASP.NET MVC واقعا قابل احترام است؛ هدف از آن جدا سازی لایههای برنامه با الگوهای استاندارد صنعتی (و نه هر روش برنامه نویسی چند لایه من درآوردی)، ترویج کد نویسی بهتر، ترویج Unit testing ، رفع یک سری مشکلات ASP.NET Web forms (مثلا از ViewState های حجیم دیگر خبری نیست) و امثال آن است.
برای نمونه توجه شما را به مطلبی که آقای Dino Sposito در مورد ASP.NET Webforms نوشته جلب میکنم: (+)
به صورت خلاصه ایشان عنوان کرده زمان طراحی ASP.NET Webforms در 10 سال قبل، هدف ما انتقال سادهتر برنامه نویسهای VB به محیط وب بود. به همین جهت دست به اختراع postback ، viewState ، کنترلهای سمت سرور و غیره زدیم. (بنابراین تاکید تمام اینها این است که webforms فناوری دهه قبل "بود" و الان بنابر نیازهای جدید دست به طراحی مجدد زدهایم)
در مورد "پایان پروژه ASP.NET Ajax Control Toolkit" هم قبلا مطلب نوشته بودم و این یکی واقعا official است!
و در پایان باید متذکر شد که فلان فناوری مرده یا داره نفسهای آخرش رو میکشه اصلا مهم نیست. هنوز هم هستند سازمانهایی که برنامههای نوشته شده با ASP کلاسیک (نگارش قبل از ASP.NET Web forms) خود را دارند و خیلی هم از آن راضی هستند!
این موارد رو از این جهت نوشتم که اگر میخواهید تازه به این جمع وارد شوید دقیقا بدانید باید روی چه مواردی بیشتر وقت بگذارید و یادگیری کدامیک صرفا اتلاف وقت خواهند بود (مثلا EF بر LINQ to SQL ارجح است و اگر امروز میخواهید شروع کنید با EF شروع کنید، یا دیگر کم کم با وجود WPF ، بازار کاری برای WinForms نخواهد بود).
این نیاز اساسا به معنی دسترسی به سخت افزار کاربر از طریق مرورگر میباشد که به دلایل متعددی امکان پذیر نیست! مشکلات امنیتی ایجاد شده در این راه بسیار جدی است. اما خوشبختانه راههایی برای رسیدن به این هدف وجود دارند:
1- ActiveX : که به صورت native فقط در IE پشتیبانی میشود (در نسخههای جدیدتر IE نیاز به بروز رسانی پلاگین ActiveX controls میباشد) و برای استفادهی از آن در مرورگرهای Firefox و Chrome هم باید از پلاگینهای جانبی روی هر مرورگر استفاده کرد که مثلا برای اجرای بر روی Firefox، باید افزونهی IE Tab را نصب کرد که تنها کارش این است که سایت را از طریق موتور IE در پنجرهی فایرفاکس اجرا کند! که البته این مورد مثل این میماند که سایت در IE باز شده باشد که ممکن است زیاد خوشایند نباشد؛ در غیر اینصورت باید پروژه را از اول بر مبنای اجرای بر روی IE طراحی و پیاده سازی کرد. در ضمن از مشکلات اجرای پلاگین نوشته شده توسط برنامه نویس در IE و نسخههای مختلف آن هم چشم پوشی میکنیم. یکی از مزیتهای این روش نسبت به بقیه این هست که دانلود و نصب پلاگین مورد نیاز به صورت خودکار و توسط مرورگر انجام میشود.
2- استفاده از یک کامپوننت جانبی : مثل کامپوننتهای LEADTOOLS که ابزارهای متنوع و SDKهای بسیار قدرتمندی را برای اینکار و کارهای دیگر، مانند کار با اسکن تصاویر مغزی، پردازش تصویر، بارکد خوانها، مدیریت اسناد و ... فراهم کرده است. قیمت این ابزار بسیار زیاد است و در برخی موارد امکانات فراهم آورده بسیار بیشتر است از خواستهی ما. این ابزار، هم در HTML & Javascript و هم در DotNet قابل استفاده است و مستندات نسبتا خوبی هم در این زمینه ارائه کرده است. همچنین کامپوننت Dynamsoft که باز هم غیر رایگان هست و قیمت بالایی نیز دارد.
اگر روال کار کامپوننتهای بالا را مورد بررسی قرار دهید (از طریق اجرای Demo ها، اینجا و اینجا) متوجه خواهید شد که هر دو نیاز به نصب یک سرویس یا App سمت کلاینت جهت اجرای دستورات خود دارند. پس میشود اینطور نتیجه گرفت که انجام اینکار بدون اینکه چیزی سمت کاربر نصب شود، ممکن نیست و در هر دو، لینک نصب فایل exe سرویس برای دانلود قرار داده شده است. بر این اساس به راه حل سومی خواهیم رسید که خودمان این سرویس را جهت تعامل با اسکنر سمت کاربر طراحی و پیاده سازی نماییم.
اما چطور ممکن است که با اجرای یک فایل exe سمت کاربر (با این فرض که کاربر در یک دامین مطمئن قرار دارد و میشود درخواست نصب سرویس را نمود) این امکان را برای کاربر فراهم نمود که با یک کلیک در مرورگر، اسکنر به صورت خودکار اسکن را آغاز کرده و سپس تصویر حاصل را به یکی از کنترلرهای ما در سمت سرور ارسال نماید؟
برای اینکار ما با دو صورت مساله مواجه هستیم؛ اول اینکه چطور تصویر را سمت کاربر اسکن کنیم و دوم اینکه چطور این تصویر را به سرور ارسال نماییم!
برای مسالهی اول از کتابخانه Windows Image Acquisition (WIA) استفاده خواهیم نمود که این کتابخانه به ما این امکان را میدهد تا با سخت افزارهایی که از TWAIN پشتیبانی میکنند، بتوانیم ارتباط برقرار نماییم.
برای مسالهی دوم هم نیاز به پیاده سازی یک WCF Service و اجرای آن (هاست کردن) در سمت کلاینت داریم. در واقع با صدا زدن متدهای این سرویس، از کتابخانهی بالا استفاده کرده و اسکن را انجام میدهیم.
ادامه دارد...
بررسی حالتهای مختلف نصب RavenDB
الف) استفاده از RavenDB در حالت مدفون شده یا Embedded
حالت Embedded به این معنا است که RavenDB درون پروسه برنامه شما اجرا خواهد شد و نه به صورت پروسهای مجزا. این حالت برای ارائه ساده برنامههای دسکتاپ بسیار مناسب است؛ یا حتی توزیع برنامههای سبک ASP.NET بدون نیاز به نصب بانک اطلاعاتی خاصی بر روی وب سرور.
برای کار با RavenDB در حالت Embedded ابتدا فایلهای مورد نیاز آنرا از طریق نیوگت دریافت کنید:
PM> Install-Package RavenDB.Embedded -Pre
var documentStore = new EmbeddableDocumentStore { DataDirectory = @"~/app_data/ravendb" }; documentStore.Initialize();
امکان تعریف DataDirectory در فایل کانفیگ برنامه نیز وجود دارد. فقط در این حالت باید دقت داشت که نام مسیر، با DataDir شروع میشود و نه DataDirectory :
<connectionStrings> <add name="Local" connectionString="DataDir = ~\Data"/>
چند نکته جالب در مورد حالت Embedded
- امکان اجرای درون حافظهای RavenDB نیز وجود دارد:
var documentStore = new EmbeddableDocumentStore{RunInMemory = true}.Initialize()
- اجرای حالت Embedded به صورت Embedded HTTP:
در حالت Embedded دیگر دسترسی به برنامه سیلورلایت Raven studio وجود ندارد. اگر علاقمند به کار با آن بودید، خاصیت UseEmbeddedHttpServer شیء EmbeddableDocumentStore را به true تنظیم کنید. سپس فایل Raven.Studio.xap را در ریشه وب سایت خود قرار دهید. اکنون مانند قبل آدرس localhost:8080/raven/studio.html برقرار خواهد بود.
همچنین سرور Http این بانک اطلاعاتی را نیز میتوان دستی راه اندازی کرد. متد NonAdminHttp.EnsureCanListenToWhenInNonAdminContext بررسی میکند که آیا برنامه مجوز راه اندازی یک سرور را بر روی پورت مثلا 8080 دارد یا خیر.
NonAdminHttp.EnsureCanListenToWhenInNonAdminContext(8080); // Start the HTTP server manually var server = new RavenDbHttpServer(documentStore.Configuration, documentStore.DocumentDatabase); server.Start();
ب) نصب RavenDB به صورت سرویس ویندوز NT
اگر مایل باشیم تا RavenDB را نیز مانند SQL Server به صورت یک سرویس ویندوز NT نصب کنیم تا همواره در پس زمینه سرور در حال اجرا باشد، کنسول پاورشل ویندوز را گشوده و سپس فرمان ذیل را صادر کنید:
d:\ravendb\server> .\raven.server.exe /install
و اگر خواستید این سرویس را عزل کنید، دستور ذیل را در پاورشل ویندوز صادر کنید:
d:\ravendb\server> .\raven.server.exe /uninstall
ج) نصب RavenDB به صورت یک پروسه IIS (یا اجرا شده توسط IIS)
فایلهای مورد نیاز حالت اجرای RavenDB را به صورت یک پروسه مجزای IIS از نیوگت دریافت کنید:
PM> Install-Package RavenDB.AspNetHost -Pre
یک نکته
تمام بستههای مورد نیاز را یکجا از آدرس http://ravendb.net/download نیز میتوان دریافت کرد. در نگارشهای جدید، بسته نصاب نیز برای این بانک اطلاعاتی تهیه شده است که برای نمونه توزیع آنرا جهت حالت نصب در IIS سادهتر میکند.