انواع رخدادها: بومی و سفارشی
دو رده بندی عمومی رخدادها در مرورگرها وجود دارند: بومی و سفارشی.
بومیها همانهایی هستند که در مستندات رسمی استانداردهای وب ذکر شدهاند؛ مانند click که توسط ماوس و یا صفحه کلید فعال میشود و یا load که در زمان بارگذاری کامل صفحه، تصاویر و یا یک iframe رخ میدهد.
رخدادهای سفارشی مواردی هستند که توسط یک کتابخانهی خاص و یا جهت یک برنامهی خاص تهیه شدهاند. مانند یک رخداد سفارشی که زمان شروع آپلود یک فایل را اعلام میکند.
رخدادهای سفارشی که بدون jQuery ایجاد و رخمیدهند، توسط jQuery نیز قابل بررسی و مدیریت هستند و نه برعکس. به عبارتی رخدادهای سفارشی ایجاد شدهی توسط jQuery غیراستاندارد بوده و صرفا مختص به API آن هستند.
در این بین، شیء استاندارد Event کار اتصال رخدادهای سفارشی و استاندارد را انجام میدهد. هر نوع رخداد DOM (سفارشی و یا بومی)، توسط یک شیء Event بیان میشود که آن نیز به همراه تعدادی خاصیت و متد، جهت مدیریت این رخداد است. برای مثال رخداد click دارای خاصیت type ایی به نام click است که در شیء Event متناظر با آن تعریف شدهاست.
انتشار رخدادها در صفحه
در روزهای آغازین وب، Netscape روش event capturing را برای انتشار رخدادها در صفحه ارائه داد و در مقابل آن IE روش event bubbling را معرفی کرد که متضاد یکدیگر بودند. در سال 2000 با ارائه استاندارد DOM Level 2 Events Specification، این وضعیت تغییر کرد و شامل هر دو مورد event capturing و event bubbling است و در حال حاضر تمام مرورگرهای مدرن این استاندارد را پیاده سازی کردهاند. بر اساس این استاندارد، زمانیکه رویدادی خلق میشود، فاز capturing آغاز میگردد که از شیء window شروع، سپس به شیء document منتشر میشود و این روند تا رسیدن به المانی که سبب بروز رخداد شدهاست ادامه پیدا میکند. پس از پایان فاز capturing، فاز جدید bubbling شروع میشود. در این فاز، رخداد از تمام والدین شیء هدف عبور میکند تا به شیء window برسد.
برای مثال اگر سند HTML ما چنین تعریفی را داشته باشد و بر روی المان «child of child of one» کلیک شده باشد:
<!DOCTYPE html> <html> <head> <title>event propagation demo</title> </head> <body> <section> <h1>nested divs</h1> <div>one <div>child of one <div>child of child of one</div> </div> </div> </section> </body> </html>
1.window 2.document 3.<html> 4.<body> 5.<section> 6.<div>one 7.<div>child of one 8.<div>child of child of one
9.<div>child of child of one 10.<div>child of one 11.<div>one 12.<section> 13.<body> 14.<html> 15.document 16.window
البته باید درنظر داشت که jQuery از روش ارائه شدهی توسط مرورگر برای فاز Bubbling استفاده نمیکند و این مسیر را خودش مجددا محاسبه و رخدادگردانهای این مسیر را به صورت دستی اجرا میکند. به همین جهت کارآیی آن نسبت به روش توکار و بومی مرورگرها کمتر است.
ایجاد رخدادهای DOM و صدور آنها در jQuery
برای نمایش ایجاد و صدور رخدادهای DOM با و بدون jQuery، از قطعه کد HTML زیر استفاده میکنیم:
<div> <button type="button">do something</button> </div> <form method="POST" action="/user"> <label>Enter user name: <input name="user"> </label> <button type="submit">submit</button> </form>
// submits the form $('FORM').trigger('submit'); // submits the form by clicking the button $('BUTTON[type="submit"]').trigger('click'); // focuses the text input $('INPUT').trigger('focus'); // removes focus from the text input $('INPUT').trigger('blur');
هرچند روش دومی نیز در jQuery API برای انجام همینکارها نیز پیش بینی شدهاست:
// submits the form $('FORM').submit(); // submits the form by clicking the button $('BUTTON[type="submit"]').click(); // focuses the text input $('INPUT').focus(); // removes focus from the text input $('INPUT').blur();
در ادامه فرض کنید یک دکمه داخل یک div قرار گرفتهاست و آن div نیز به همراه یک مدیریت کنندهی رخداد کلیک است. در این حالت اگر بخواهیم با کلیک بر روی دکمه سبب اجرای رویدادگردان div والد نشویم، میتوان از متد triggerHandler استفاده کرد:
// clicks the first button - the click event does not bubble $('BUTTON[type="button"]').triggerHandler('click');
ایجاد رخدادهای DOM و صدور آنها در جاوا اسکریپت (بدون استفاده از jQuery)
در web API مرورگرها، برای انجام بروز رخدادهای معادل مثالی که با jQuery مطرح شد، میتوان متدهای بومی متناظر با این رخدادها را بر روی المانها فراخوانی کرد:
// submits the form document.querySelector('FORM').submit(); // submits the form by clicking the button document.querySelector('BUTTON[type="submit"]').click(); // focuses the text input document.querySelector('INPUT').focus(); // removes focus from the text input document.querySelector('INPUT').blur();
متدهای توکار و بومی click ،focus و blur بر روی تمام عناصر DOM که از اینترفیس HTMLElement مشتق شده باشند، وجود دارند. متد submit فقط بر روی المانهایی از نوع <form> وجود دارد و قابل فراخوانی است.
باید دقت داشت که فراخوانی متدهای click و submit از نوع bubbling است؛ اما متدهای focus و blur خیر. از این جهت که این دو رخداد فاز capturing را سبب میشوند.
متدهای یاد شده را توسط سازندهی شیء Event و یا متد createEvent شیء document نیز میتوان ایجاد کرد. یکی از کاربردهای آن، ارائهی رفتاری سفارشی مانند triggerHandler جیکوئری است:
var clickEvent; if (typeof Event === 'function') { clickEvent = new Event('click', {bubbles: false}); } else { clickEvent = document.createEvent('Event'); clickEvent.initEvent('click', false, true); } document.querySelector('BUTTON[type="button"]').dispatchEvent(clickEvent);
ایجاد و صدور رخدادهای سفارشی
فرض کنید در حال تهیهی کتابخانهای هستیم که افزودن و حذف آیتمها را به یک گالری عکس ارائه میدهد. میخواهیم روشی را در اختیار مصرف کننده قرار دهیم تا بتواند به این رخدادهای سفارشی (غیر استانداردی که جزو W3C نیستند) گوش فرا دهد.
در جیکوئری برای ایجاد رخدادهای سفارشی به صورت زیر عمل میشود:
// Triggers a custom "image-removed" element, // which bubbles up to ancestor elements. $libraryElement.trigger('image-removed', {id: 1});
در خارج از جیکوئری و توسط web API استاندارد مرورگرها ایجاد و صدور رخدادهای سفارشی به همراه bubbling آن به صورت زیر است:
var event = new CustomEvent('image-removed', { bubbles: true, detail: {id: 1} }); libraryElement.dispatchEvent(event);
var event = document.createEvent('CustomEvent'); event.initCustomEvent('image-removed', false, true, {id: 1}); libraryElement.dispatchEvent(event);
var event; // If the `CustomEvent` constructor function is not supported, // fall back to `createEvent` method. if (typeof CustomEvent === 'function') { event = new CustomEvent('image-removed', { bubbles: true, detail: {id: 1} }); } else { event = document.createEvent('CustomEvent'); event.initCustomEvent('image-removed', false, true, { id: 1 }); } libraryElement.dispatchEvent(event);
گوش فرادادن به رخدادهای صادر شده، توسط jQuery
در جیکوئری با استفاده از متد on آن میتوان به تمام رخدادهای استاندارد و همچنین سفارشی گوش فرا داد:
$(window).on('resize', function() { // react to new window size });
// remove all resize listeners - usually a bad idea $(window).off('resize');
روش بهتر انجام اینکار، ذخیرهی ارجاعی به متدی است که قرار است این رویداد گردانی را انجام دهد:
var resizeHandler = function() { // react to new window size }; $(window).on('resize', resizeHandler); // ...later // remove only our resize handler $(window).off('resize', resizeHandler);
همچنین اگر یک گوش فراهندهی به رخدادی تنها قرار است یکبار در طول عمر برنامه اجرا شود، میتوان از متد one استفاده کرد:
$(someElement).one('click', function() { // handle click event });
گوش فرادادن به رخدادهای صادر شده، توسط جاوا اسکریپت خالص (یا همان web API مرورگرها)
ابتداییترین روش گوش فرادادن به رخدادها که از زمان آغاز معرفی آنها در دسترس بودهاست، روش تعریف inline آنها است:
<button onclick="handleButtonClick()">click me</button>
روش دیگر ثبت رویدادگردان click، انتساب متد آن به خاصیت رخداد متناظری در آن المان ویژه است:
buttonEl.onclick = function() { // handle button click };
البته باید دقت داشت که یکی از دو روش یاد شده را میتوانید استفاده کنید. در اینجا آخرین رویدادگردان متصل شدهی به المان، همواره تمام نمونههای موجود دیگر را بازنویسی میکند.
اگر نیاز به معرفی رویدادگردانهای متعددی برای یک المان در ماژولهای مختلف برنامه وجود داشت، از زمان IE 9.0 به بعد، متد addEventListener برای این منظور تدارک دیده شدهاست و syntax آن بسیار شبیه به متد on جیکوئری است:
buttonEl.addEventListener('click', function() { // handle button click });
برای نمونه معادل قطعه کد جیکوئری که پیشتر با متد on نوشتیم، با جاوا اسکریپت خالص به صورت زیر است:
window.addEventListener('resize', function() { // react to new window size });
var resizeHandler = function() { // react to new window size }; window.addEventListener('resize', resizeHandler); // ...later // remove only our resize handler window.removeEventListener('resize', resizeHandler);
در اینجا حتی امکان تعریف متد one جیکوئری نیز پیش بینی شدهاست (البته جزو استانداردهای جدید وب از سال 2016 است):
someElement.addEventListener('click', function(event) { // handle click event }, { once: true });
var clickHandler = function() { // handle click event // ...then unregister handler someElement.removeEventListener('click', clickHandler); }; someElement.addEventListener('click', clickHandler);
کنترل انتشار رخدادها
فرض کنید میخواهیم جلوی انتخاب المانهای صفحه مانند تصاویر و متن را توسط ماوس بگیریم. روش انجام اینکار با jQuery به صورت زیر است:
$(window).on('mousedown', function(event) { event.preventDefault(); });
window.addEventListener('mousedown', function(event) { event.preventDefault(); });
برای جلوگیری کردن از انتشار رخدادی مانند click جهت رسیدن به سایر رویدادگردانهای ثبت شدهی در بین راه فاز bubbling، میتوان از متد stopPropagation استفاده کرد. روش انجام اینکار در جیکوئری:
$someElement.on('click', function(event) { event.stopPropagation(); });
و با web Api جهت جلوگیری از انتشار رخدادها در فاز capturing (این تنها راه مدیریت فاز capturing است):
// stop propagation during capturing phase someElement.addEventListener('click', function(event) { event.stopPropagation(); }, true);
// stop propagation during bubbling phase someElement.addEventListener('click', function(event) { event.stopPropagation(); });
$someElement.on('click', function(event) { event.stopImmediatePropagation(); });
someElement.addEventListener('click', function(event) { event.stopImmediatePropagation(); });
یک نکته: در این حالت اگر متد رویدادگردانی مقدار false را برگرداند، به معنای فراخوانی هر دوی متد preventDefault و stopPropagation است.
ارسال اطلاعات به رویدادگردانها
روش ارسال اطلاعات اضافی به رویداد گردانها در جیکوئری به صورت زیر است:
$uploaderElement.trigger('uploadError', { filename: 'picture.jpeg' });
$uploaderParent.on('uploadError', function(event, data) { showAlert('Failed to upload ' + data.filename); });
روش انجام اینکار با web API مرورگرها به صورت زیر است:
// send the failed filename w/ an error event var event = new CustomEvent('uploadError', { bubbles: true, detail: {filename: 'picture.jpeg'} }); uploaderElement.dispatchEvent(event); // ...and this is a listener for the event uploaderParent.addEventListener('uploadError', function(event) { showAlert('Failed to upload ' + event.detail.filename); });
و اگر میخواهید از IE هم پشتیبانی کنید، روش جایگزین کردن شیء CustomEvent با createEvent به صورت زیر است:
// send the failed filename w/ an error event var event = document.createEvent('CustomEvent'); event.initCustomEvent('uploadError', true, true, { filename: 'picture.jpeg' }); uploaderElement.dispatchEvent(event); // ...and this is a listener for the event uploaderParent.addEventListener('uploadError', function(event) { showAlert('Failed to upload ' + event.detail.filename); });
متوجه شدن زمان بارگذاری یک شیء در صفحه
در حین توسعهی برنامههای وب، با این نوع سؤالات زیاد مواجه خواهید شد: چه زمانی تمام و یا بعضی از المانهای صفحه کاملا بارگذاری و رندر شدهاند؟
پاسخ به این نوع سؤالات در W3C UI Events specification توسط رویداد استاندارد load داده شدهاست.
- چه زمانی تمام المانهای موجود در صفحه کاملا بارگذاری و رندر شده و همچنین شیوهنامههای تعریف شده نیز به آنها اعمال گردیدهاند؟
روش انجام اینکار با jQuery:
$(window).on('load', function() { // page is fully rendered });
window.addEventListener('load', function() { // page is fully rendered });
- چه زمانی markup استاتیک صفحهی جاری در جای خود قرار گرفتهاند؟
اهمیت این موضوع، به دسترسی به زمان مناسب و امن ایجاد تغییرات در DOM بر میگردد. برای این منظور رویداد استاندارد DOMContentLoaded پیشبینی شدهاست که زودتر از رویداد load، در دسترس برنامه نویس قرار میگیرد. در جیکوئری توسط یکی از دو روش معروف زیر به رویداد یاد شده دسترسی خواهید داشت:
$(document).ready(function() { // markup is on the page }); //or $(function() { // markup is on the page });
document.addEventListener('DOMContentLoaded', function() { // markup is on the page });
یک نکته: بهتر است این تعریف web API را پیش از تگهای <link> قرار دهید. زیرا بارگذاری آنها، اجرای هر نوع اسکریپتی را تا زمان پایان عملیات، سد میکند.
- چه زمانی المانی خاص در صفحه بارگذاری شدهاست و چه زمانی بارگذاری یک المان با شکست مواجه شدهاست؟
در جیکوئری توسط بررسی رویدادهای load و error میتوان به وضعیت نهایی بارگذاری المانهایی خاص دسترسی یافت:
$('IMG').on('load', function() { // image has successfully loaded }); $('IMG').on('error', function() { // image has failed to load });
document.querySelector('IMG').addEventListener('load', function() { // image has successfully loaded }); document.querySelector('IMG').addEventListener('error', function() { // image has failed to load });
- جلوگیری از ترک اتفاقی صفحهی جاری
گاهی از اوقات نیاز است برای از جلوگیری از تخریب صفحهی جاری و از دست رفتن اطلاعات ذخیره نشدهی کاربر، اگر بر روی دکمهی close بالای صفحه کلیک کرد و یا کاربر به اشتباه به صفحهی دیگری هدایت شد، جلوی اینکار را بگیریم. برای این منظور رخداد استاندارد beforeunload درنظر گرفته شدهاست. روش استفادهی از این رویداد در جیکوئری:
$(window).on('beforeunload', function() { return 'Are you sure you want to unload the page?'; });
window.addEventListener('beforeunload', function(event) { var message = 'Are you sure you want to unload the page?'; event.returnValue = message; return message; });