بررسی Bad code smell ها: میراث رد شده
اندازه‌ی قلم متن
تخمین مدت زمان مطالعه‌ی مطلب: چهار دقیقه

میراث رد شده یا Refused bequest به دسته «بد استفاده کنندگان از شیء گرایی» تعلق دارد. این دسته از کدهای بد بو، معمولا استفاده ناقص یا نادرستی از مفاهیم و اصول شیء گرایی دارند. 
زمانیکه یک کلاس تنها بخشی از اعضای (خصوصیت، متد و ...) کلاس پدر خود را استفاده می‌کند، با این الگو سر و کار داریم. در چنین شرایطی دیگر اعضای کلاس پدر یا استفاده نمی‌شوند و یا حتی در صورت پیاده سازی شدن توسط کلاس، بلااستفاده می‌مانند. به طور مثال متدهایی از کلاس پدر پیاده سازی می‌شوند و با پرتاب یک استثناء در بدنه‌شان از کار می‌افتند. 
یکی از دلایل مهم ایجاد چنین کدهای بد بویی، ایجاد رابطه ارث بری تنها برای استفاده دوباره از کدهای یک کلاس است. در صورتیکه ممکن است کلاس پدر و فرزند هیچ ارتباط منطقی ای از نظر ارث بری با یکدیگر نداشته باشند.   
به طور مثال فرض کنید در حال توسعه یک محصول هستید که در آن فروش کالا اتفاق می‌افتد. در ابتدای کار، تنها کاربران این محصول، شرکت‌ها هستند. روالی نیز برای محاسبه تخفیف مربوط به شرکت‌ها ایجاد شده است. در این روال یک تخفیف پایه وجود دارد که به همه مشتریان تعلق می‌گیرید و تخفیف‌هایی نیز وجود دارند که به هر یک از شرکت‌ها تعلق می‌گیرند. میزان تخفیف نهایی برای یک شرکت از مجموع این دو مقدار بدست می‌آید. کلاس مربوط به محاسبه تخفیف به این صورت است: 

public class DiscountCalculator 
{ 
    protected decimal CalculateGeneralDiscount() 
    { 
        // calculate general discount 
        return 0; 
    } 
    protected decimal AddSpecificDiscount(decimal baseDiscount) 
    { 
        // add specific discounts to base discount 
        return 0; 
    } 
    protected virtual decimal GetFinalDiscount() 
    { 
        var baseDiscount = CalculateGeneralDiscount(); 
        var addedDiscount = AddSpecificDiscount(baseDiscount); 
        return addedDiscount; 
    } 
}
بعد از مدتی نیاز می‌شود که افراد حقیقی از نرم افزار استفاده کرده و خرید نمایند و این مکانیزم تخفیف برای آن‌ها نیز اعمال شود. توسعه دهنده بعد از بررسی به این نتیجه می‌رسد که تنها تفاوت این مکانیزم با مکانیزم قبلی، متد AddSpecificDiscount است که باید برای اشخاص حقیقی بازنویسی شود. این توسعه دهنده تصمیم می‌گیرد برای استفاده دوباره از کد موجود در کلاس DiscountCalculator، کلاس مربوط به اشخاص حقیقی را از آن ارث ببرد. که نتیجه به صورت زیر خواهد بود:
public class PersonDiscountCalculator : DiscountCalculator 
{ 
    private decimal AddSpecificDiscountForPerson(decimal baseDiscount) 
    { 
        // calculate base discount for person 
        return 0; 
    } 
    protected override decimal GetFinalDiscount() 
    { 
        var baseDiscount = CalculateGeneralDiscount(); 
        var added = AddSpecificDiscountForPerson(baseDiscount); 
        return added; 
    } 
}

همانطور که در کد بالا مشاهده می‌کنید، متد مربوط به افزودن تخفیف‌های خاص شخص از نو نوشته شده و متد مربوط به محاسبه تخفیف‌های پایه استفاده شده و متد GetFinalDiscount دوباره نویسی شده تا با مکانیزم جدید همخوانی داشته باشد.
در این مثال متد مربوط به محاسبه تخفیف برای شرکت، علارغم اینکه به دلیل رابطه ارث بری در کلاس فرزند قابل دسترس است، بلااستفاده مانده است. و حتی وجود چنین متدی در کلاس PersonDiscountCalculator نیز بی معنی است. در واقع کلاس PersonDiscountCalculator برخی از میراث کلاس پدر خود را رد کرده است.

روش‌های اصلاح این نوع کد بد بو 

1) زمانیکه رابطه ارث بری هیچ معنایی ندارد، می‌توان به جای استفاده از ارث بری، شیء مربوط به کلاس پدر را ایجاد و در بدنه کلاس فرزند از آن استفاده کرد. مثلا برای فراخوانی متدها یا دسترسی به خصوصیت‌ها (مثال ذکر شده در این دسته نیست).
2) زمانیکه رابطه منطقی وجود داشته باشد، ولی اعضای اضافی کلاس پدر، به فرزند به ارث برسند، راه حل معمولا در جدا کردن کلاس پدر و ایجاد یک کلاس جدید پدر برای مصرف مورد نظر است.  
در مثال مطرح شده رابطه منطقی بین کلاس‌ها وجود دارد؛ ولی نه به شکلی که پیاده سازی شده است. یکی از راه‌های مناسب برای رفع چنین مشکلی، ایجاد یک کلاس پدر مشترک (در اینجا DiscountCalculator) و انتقال منطق‌های مربوطه به آن و ارث بری کردن تک تک کلاسها از آن است.  
public abstract class DiscountCalculator 
{ 
    protected decimal CalculateGeneralDiscount() 
    { 
        // calculate general discount 
        return 0; 
    } 
    protected abstract decimal AddSpecificDiscount(decimal baseDiscount); 
    protected virtual decimal GetFinalDiscount() 
    { 
        var baseDiscount = CalculateGeneralDiscount(); 
        var addedDiscount = AddSpecificDiscount(baseDiscount); 
        return addedDiscount; 
    } 
}

کلاس DiscountCalculator به عنوان کلاس پایه برای محاسبات تخفیف تعریف شده و کلاس‌های مربوط به شرکت و شخص از آن ارث بری می‌کنند. به این صورت که محاسبات کلی تخفیف‌ها در کلاس پایه و محاسبات مربوط به افزودن تخفیف‌های خاص در کلاس‌های فرزند انجام می‌شود (با فرض این که محاسبات مربوط به افزودن تخفیف‌های خاص تفاوت دارند).   
public class CompanyDiscountCalculator: DiscountCalculator 
{ 
    protected override decimal AddSpecificDiscount(decimal baseDiscount) 
        { 
            // add some customer specific discounts to base discount 
            return 0; 
        } 
    } 
    public class PersonDiscountCalculator : DiscountCalculator 
    { 
        protected override decimal AddSpecificDiscount(decimal baseDiscount) 
        { 
            // calculate base discount for person 
            return 0; 
        } 
}

جمع بندی 

در صورتیکه این کد بد بو اصلاح شود، معمولا با کدی قابل درک‌تر و با سازماندهی منطقی بهتری روبرو خواهیم بود. به طور کلی رعایت رابطه منطقی بین کلاس‌ها، علاوه بر جلوگیری از بروز مشکل «میراث رد شده»، خوانایی کد را افزایش داده و اعمال تغییرات در آن را نیز آسان‌تر می‌کند.