پیاده سازی پروژه‌های React با TypeScript - قسمت چهارم - تعیین نوع هوک‌های useState و useRef
اندازه‌ی قلم متن
تخمین مدت زمان مطالعه‌ی مطلب: پنج دقیقه

پس از بررسی روش تعیین نوع‌های خواص props در قسمت‌های قبل، اکنون نوبت به بررسی روش تعیین نوع‌های انواع React Hooks است. در این قسمت دو هوک پرکاربرد useState و useRef را بررسی می‌کنیم.


روش تعیین نوع useState Hook

برای این منظور در ابتدا فایل جدید src\components\Input.tsx را ایجاد کرده و به صورت زیر تکمیل می‌کنیم:
import React, { useState } from "react";

export const Input = () => {
  const [name, setName] = useState("");
  return <input value={name} onChange={(e) => setName(e.target.value)} />;
};
همچنین تعریف المان آن‌را نیز به فایل src\App.tsx جهت نمایش </ Input> با ذکر "import { Input } from "./components/Input، انجام می‌دهیم.

پس از این تعاریف ... برنامه بدون مشکل کار می‌کند و کامپایل می‌شود. اکنون سؤال اینجا است که آیا تایپ‌اسکریپت در ایجا اصلا کاری را هم انجام می‌دهد؟ برای درک این موضوع، سطر useState را به صورت زیر تغییر می‌دهیم:
const [name, setName] = useState(0);
بلافاصله خطای زیر ظاهر می‌شود:

عنوان می‌کند که مقدار رشته‌ای e.target.value، به مقدار عددی name قابل انتساب نیست. به عبارتی TypeScript از قابلیت Type Inference خود در اینجا استفاده می‌کند. درست است که به ظاهر نوعی را برای useState و خروجی منتسب به آن تعیین نکرده‌ایم، اما بر اساس نوع مقدار پیش‌فرض آن، نوع name و setName به صورت خودکار مشخص می‌شوند و نیازی به ذکر صریح این نوع، نیست. برای مثال در حالت اول چون مقدار پیش‌فرض useState را یک رشته‌ی خالی معرفی کرده بودیم، نوع name نیز string درنظر گرفته شده بود. در حالت دوم بر اساس مقدار پیش‌فرض عددی useState، اینبار نوع name نیز یک number خواهد بود و دیگر نمی‌توان یک مقدار رشته‌ای را مانند e.target.value به آن انتساب داد. مزیت کار کردن با TypeScript در اینجا، مشاهده‌ی آنی خطای یک چنین استفاده‌ها و انتساب‌های نادرستی است.

مفهوم Type Inference را در تصاویر زیر بهتر می‌توان مشاهده کرد. اشاره‌گر ماوس را به تعریف useState نزدیک کنید. در توضیحاتی که ظاهر می‌شود، بر اساس نوع مقدار پیش‌فرض آن، نوع آرگومان جنریک متد useState نیز به صورت خودکار تغییر می‌کند:



و نکته‌ی مهم اینجا است که نیازی به ذکر صریح این نوع جنریک، مانند مثال زیر نیست:
const [name, setName] = useState<string>("");
و سطر فوق با سطر زیر که بیانگر Type Inference است، دقیقا یکی است:
const [name, setName] = useState("");

سؤال: اگر مقدار اولیه‌ی useState را null تعیین کردیم و یا اصلا تعریف نکردیم و undefined بود، چطور؟
در یک چنین حالتی که نوع دقیق state، از طریق مقدار اولیه‌ی آن قابل استنتاج نیست، نیاز هست همانند تصاویر فوق، تعریف جنریک useState را به نحو صریحی ذکر کرده و آن‌را با union types تکمیل کنیم:
const [name, setName] = useState<string | null>(null);
به این ترتیب عنوان کرده‌ایم که نوع name در اینجا می‌تواند رشته‌ای و یا نال باشد.


روش تعیین نوع useRef Hook

در ادامه می‌خواهیم نحوه‌ی تعیین نوع DOM Elements را در React بررسی کنیم. با استفاده از useRef می‌توان به ارجاعی از یک DOM Element دسترسی یافت.
import React, { useRef, useState } from "react";

export const Input = () => {
  const [name, setName] = useState("");
  const inputRef = useRef(null);

  if (inputRef && inputRef.current) {
    console.log("ref", inputRef.current.value);
  }
  return (
    <input
      ref={inputRef}
      value={name}
      onChange={(e) => setName(e.target.value)}
    />
  );
};
برای اینکار ابتدا useRef را با یک مقدار اولیه‌ی null، توسط ویژگی ref، به یک DOM Element خاص متصل می‌کنیم. تا اینجا برنامه بدون مشکل کار می‌کند؛ اما زمانیکه خواستیم برای مثال به inputRef.current.value دسترسی پیدا کنیم، دیگر تعریف ساده‌ی useRef(null) پاسخگو نبوده و خطای زیر گزارش می‌شود:


عنوان می‌کند نوعی که inputRef.current دارد، نال است و نال به همراه خاصیت value نیست. برای اینکه نوع inputRef را بهتر بتوانیم بررسی کنیم، دقیقا بر روی آن کلیک راست کرده و گزینه‌ی Go to Type Definition را انتخاب کنید. بلافاصله به تعریف زیر هدایت خواهیم شد:
interface MutableRefObject<T> {
   current: T;
}
inputRef، از نوع MutableRefObject جنریک است که تنها دارای یک خاصیت current است. نوع T آن هم در اینجا با توجه به مقدار اولیه‌ی آن، null درنظر گرفته شده‌است. به همین جهت هرچند می‌دانیم inputRef.current به المان input صفحه اشاره می‌کند، اما نمی‌توانیم به خواص و متدهای آن دسترسی پیدا کنیم.
برای رفع این مشکل فقط کافی است نوع المان مدنظر را صریحا به عنوان آرگومان جنریک useRef معرفی کنیم:
const inputRef = useRef<HTMLInputElement>(null);
نحوه‌ی تشخیص این نوع هم ساده‌است. فقط کافی است اشاره‌گر ماوس را بر روی المانی خاص قرار دهید. بلافاصله نوع آن مشخص می‌شود:



فعال بودن Strict Null Checking در پروژه‌های TypeScript ای React

نکات مطلب «نوع‌های نال نپذیر در TypeScript» به صورت پیش‌فرض در پروژه‌های تایپ اسکریپتی React هم فعال هستند؛ چون پرچم strict واقع در فایل tsconfig.json پروژه، به صورت پیش‌فرض به true تنظیم شده‌است و این پرچم، Strict Null Checking را نیز شامل می‌شود. برای آزمایش فعال بودن آن، کدهای فوق را به صورت زیر تغییر دهید تا صرفا if آن حذف شود:
//if (inputRef && inputRef.current) {
  console.log("ref", inputRef.current.value);
//}
بلافاصله خطای امکان نال بودن inputRef.current در اولین بار رندر کامپوننت جاری را دریافت خواهید کرد:

که برای رفع آن، همانند قبل باید ذکر if بررسی نال بودن inputRef و خاصیت current آن‌را اضافه کرد؛ تا دیگر در زمان اجرای برنامه، با شانس نال بودن یکی از این‌دو مواجه نشویم و به کیفیت بالاتری در برنامه‌ی خود برسیم.
روش بررسی if (inputRef && inputRef.current) معادل ساده‌تری را نیز در TypeScript 3.7 به بعد دارد که به Optional Chaining معروف است؛ به صورت زیر:
console.log("ref", inputRef?.current?.value);
در این حالت دیگر نیازی به ذکر if یاد شده نیست و وجود .? به معنای ادامه‌ی این زنجیره، در صورت نال نبودن قطعه‌ی قبلی است.