وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
هزینه استفاده از دات نت فریم ورک چقدر است؟

سؤالی از طریق ایمیل از من پرسیده شده که ترجیح می‌دهم آن‌را به صورت باز در اینجا پاسخ دهم. اگر فرض کنیم همین فردا مجبور شویم برای عمده‌ی کارهای خود لایسنس تهیه کنیم، آیا می‌توان از ابزارهای موجود دات نت در یک شرکت تازه تاسیس (startup) استفاده کرد؟ آیا هزینه‌ی کار با ویندوز واقعا بالا است؟ آیا ...
همچنین عموم تازه واردان به این جمع هم از لیست امکانات رایگان مهیا که فقط پس از خرید یک لایسنس اولیه ویندوز در اختیار آن‌ها خواهند بود، بی‌اطلاع هستند. بنابراین بد نیست این‌ها را با هم لیست کنیم.

سؤال: هزینه استفاده از دات نت فریم ورک چقدر است؟
پاسخ: رایگان است! از زمان ارائه ویندوز سرور 2003 به بعد، دات نت فریم ورک به عنوان یکی از کامپوننت‌های اصلی ویندوز عرضه می‌شود و هر شخصی که مجوز اصلی استفاده از ویندوز را خریده باشد، به صورت خودکار مجوز استفاده از دات نت فریم ورک را هم خواهد داشت و نیازی نیست بابت آن هزینه‌ی خاصی را متقبل شود. برای مثال ویندوز سرور 2003 ، دات نت 1.1 سرخود است و ویندوز 7 و ویندوز سرور 2008 ، دات نت سه و نیم سرخود هستند.

سؤال: آیا برای توسعه‌ی دات نت حتما نیاز است تا ویژوال استودیوی چند هزار دلاری را خرید؟!
پاسخ: خیر! ویژوال استودیو، نسخه‌های مختلفی دارد و حتما نیازی نیست تا از نسخه‌ی ultimate آن استفاده کنید. برای مثال نسخه‌ی Express آن که توسط خود مایکروسافت ارائه شده، رایگان است (+). مهم‌ترین تفاوت آن با نسخه‌ی ultimate در این است که افزونه پذیر نیست و این مورد شاید برای خیلی‌ها اصلا اهمیتی نداشته باشد چون عموما افزونه‌های بد نوشته شده، باعث ناپایداری IDE می‌شوند یا مثلا نسخه‌ی ultimate به همراه MSTests جهت انجام ساده‌تر unit testing‌ ارائه شده که در نسخه‌ی Express وجود ندارد، این هم مهم نیست چون فریم ورک‌های سورس باز آزمون واحد دیگری مانند Nunit ، MBUnit و غیره هم وجود دارند که اصلا نیازی به هیچ IDE‌ خاصی جهت کار ندارند و مسایلی از این دست. یا برای سورس کنترل می‌شود از SVN ، Git ، مرکوریال و غیره هم همیشه استفاده کرد. این‌ها هم مستقل هستند از نوع IDE مورد استفاده.
همچنین یک گروه مستقل، IDE دیگری را به نام SharpDevelop تهیه کر‌ده‌اند که بسیار با کیفیت بوده و از همه مهم‌تر سورس باز است و رایگان. خیلی‌ها از کنترل‌های این IDE در پروژه‌های خودشون استفاده می‌کنند (مثل syntax highlighting همراه آن و غیره)

در کنار تمام این‌ها، هیچ وقت دقت کرده‌اید که در پوشه دات نت نصب شده در ویندوز چه چیزهایی یافت می‌شوند؟! مثلا به آدرس C:\Windows\Microsoft.NET\Framework\v4.0.30319 مراجعه کنید. فایل csc.exe همان کامپایلر خط فرمان سی شارپ است. کاری هم که IDE ها انجام می دهند این است که لیست فایل‌های شما رو به صورت آرگومان به این برنامه ارسال می‌کنند. این اتوماسیون به صورت دستی هم میسر است. IDE شما می‌شود مثلا برنامه رایگان notepad++ ایی که syntax highlighting تمام زبان‌های دات نتی را پشتیبانی می‌کند. ساده‌ترین سیستم build شما یک فایل bat خواهد بود که csc.exe را مدیریت می‌کند.

سؤال: من شنیدم دات نت فقط با SQL Server کار می‌کنه. این هم که گرونه؟!
پاسخ: خیر! نسخه‌ی رایگان SQL server به نام SQL Server express هم موجود است و در نسخه‌ی 2008 R2 آن محدودیت حجم بانک اطلاعاتی آن به 10 گیگ رسیده که برای اکثر کارها تا چند سال کافی است (+).
ضمنا قبلا در مورد لیست بانک‌های اطلاعاتی قابل استفاده توسط دات نت فریم ورک مطلب نوشتم و در سایت موجود است. بنابراین دات نت اصلا به SQL Server محدود نیست (+).

سؤال: دات نت سورس بسته است! نه این اصلا خوب نیست؛ آینده نداره!
پاسخ: خیر. سورس کامل دات نت فریم ورک تحت مجوز MS-PL چندسالی هست که منتشر شده و این مجوز جزو مجوزهای معتبر و پذیرفته شده سورس باز است (+).
لینک دریافت

خبر مرتبط

ضمنا کارهای سورس باز مایکروسافت به این یک قلم ختم نمی‌شود. برای مثال به سایت CodePlex مراجعه کنید تا سورس کامل ASP.NET MVC نگارش 3 را دریافت کنید(+)، همینطور مجموعه کنترل‌های WPF و Silverlight و غیره‌ای که تهیه‌ کرده‌اند (+) و بسیاری موارد دیگر.

سؤال: دات نت که فقط روی ویندوز اجرا میشه. نه؛ این خوب نیست!
پاسخ: خیر! پروژه‌ای سابقا تحت عنوان Mono وجود دارد/داشت (+) که توسط شرکت ناول اداره می‌شد و کار آن انتقال دات نت به لینوکس و سایر سکوهای کاری بود. پس از فروخته شدن ناول، این پروژه به ظاهر متوقف شد، اما تیم اصلی آن تحت نام دیگری به نام زاماریان (+) دوباره شروع به کار کرده و جالب اینجا است که تا دات نت 4 را هم تحت لینوکس پشتیبانی می‌کند(+). جهت اطلاع ASP.NET رو به صورت کامل می‌تونید تحت لینوکس اجرا کنید (+). همچنین سایر موارد پشتیبانی شده رو.


سؤال: وضعیت بازار کار دات نت در ایران چطور است؟
پاسخ: آقای محبی برنامه‌ای رو درست کرده‌اند به نام کارویس که من مدتی است مشترک فید آن هستم تا حدودا از نیازهای عمومی بازار کار برنامه نویسی ایران اطلاع کسب کنم (+). نکته‌ی جالبی که در فید این برنامه مشخص است، درخواست بالای نیاز به برنامه نویس دات نت در کشور است. بالای 80 درصد آگهی‌ها نیاز به برنامه نویس دات نت دارند.


در کنار تمام این مباحث، بحث «هزینه یادگیری و آموزش» را هم اضافه کنید. شاید یکی بیاد بگه CPP فلان، اون یکی بهمان! ولی این سؤالات هم برای من نوعی که تیم گوگل کروم نوشته شده با CPP رو مدیریت نمی‌کنم (و به قول اونطرف آبی‌ها یک Average Joe هستم!) مهم هستند:
- چندتا کتاب فارسی آموزشی خوب در این زمینه در کشور موجود است. من یادم میاد اولین کتاب VC منتشر شده در کشور پس از 450 صفحه به شما یاد می‌داد چطور با MFC دکمه به صفحه اضافه کنید، چطور منو درست کنید و همین! این شد برنامه نویسی CPP!
- چند عدد انجمن رفع اشکال فعال را که تاریخ آخرین به روز رسانی و پرسش و پاسخ آن‌ها مثلا دیروز بوده را در مورد زبان xyz می‌توان یافت؟
- اگر به مشکل برخوردم، کسی هست به داد من برسه؟ چه زمانی؟! مثلا هفته بعد یا تا آخر امروز؟
- چندتا وبلاگ فعال در این زمینه موجود است؟ آیا هستند کسانی که در این زمینه‌ها فعالانه مطلب منتشر کنند؟ اطلاع رسانی کنند؟
- اگر کارمند برنامه نویس شرکتی امروز قهر کرد، مدیر بخش توسعه تا چه زمانی می‌تونه یک نفر رو جایگزین اون کنه؟ مثلا تا آخر ماه یا تا آخر سال؟! اون هم با چه کیفیتی؟ با چه دستمزدی؟
و اینجا است که وضعیت دات نت در ایران بسیار مطلوب‌تر از موارد مشابه به نظر می‌رسد. از نظر تعداد کتاب فارسی مهیا، تعداد انجمن، تعداد وبلاگ فعال و غیره.

‫۱۳ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۰، ساعت ۱۷:۴۳
مهدی حسینی مهدی حسینی
مطالب
کاربرد Action ها در Github - خودکار سازی فرآیند کامپایل و آپلود فایل در Release گیت‌هاب
نکته: این آموزش مبتنی بر دات نت نسخه 5 می‌باشد (قابل استفاده در نسخه 3.0 و 3.1 نیز می‌باشد اما تست نشده است). در این آموزش فرض شده‌است که شما توانایی کار کردن با git و گیت‌هاب را دارید. همچنین دقت کنید که گزینه‌های زیر در فایل csproj شما موجود باشد، در غیر این صورت ممکن است با خطا مواجه شوید:
<IncludeNativeLibrariesForSelfExtract>true</IncludeNativeLibrariesForSelfExtract>
<RuntimeIdentifier>win-x86</RuntimeIdentifier>
<PublishSingleFile>true</PublishSingleFile>

چند وقتی می‌شود که گیت‌هاب اکشن‌ها را معرفی کرده که با استفاده از این اکشن‌ها میتوان برخی فعالیت‌های تکراری را، خودکار سازی کرد و در وقت و انرژی صرفه جویی کرد. ما چه کارهایی را میتوانیم با کمک اکشن‌ها انجام بدهیم؟ تقریبا میشود گفت هرکاری را میتوان با اکشن‌ها انجام داد. کامپایل کردن پروژه، تست کردن، پابلیش کردن و...
من معمولا فایل‌های خروجی که برای پروژه‌هایم میگیرم، بدلیل استفاده از ویژگی SelfContained و ایمیج‌های ReadyToRun برای اجرای سریعتر، معمولا حجمی حدود 140 مگ دارند. حالا وقتی آنها را فشرده میکنم، به حدود 50 مگ کاهش پیدا میکنند که اگر من بخواهم هر دفعه که از برنامه خروجی میگیرم، فایل خروجی را فشرده کنم و آن را در گیت‌هاب آپلود کنم، هم فرآیندی زمانبر هست و هم اینکه تکراری و خسته کننده؛ در نتیجه تصمیم گرفتم که از اکشن گیت‌هاب برای خودکارسازی این فرآیند استفاده کنم. 
در این نوشته میخواهیم یک اکشن بنویسیم که بر اساس سورس کد موجود بر روی گیت‌هاب، برنامه را کامپایل کند، فایل اجرایی را بصورت فایل فشرده Zip ایجاد کرده و در نهایت این فایل فشرده را در قسمت Release گیت‌هاب منتشر کند.
برای شروع کار اول باید در مخزن پروژه، در سایت گیت‌هاب، به قسمت Action برویم:

حالا روی قسمت New workflow کلیک میکنیم
 
شما میتونید از قالب‌های پیش‌فرض موجود، هر کدام را که خواستید انتخاب کنید. من ترجیح میدهم با یک قالب خالی شروع کنم. پس بر روی set up a workflow yourself کلیک میکنیم:
 
کدهای پیش‌فرضی که وجود دارند را پاک کنید، تا مثل تصویر زیر، یک فایل کاملا تمیز و خالی را داشته باشیم. نکته‌ای که باید دقت کنید، اسم و مسیر فایل می‌باشد. مسیر فایل را اصلا نباید تغییر داد، ولی اسم فایل را میتوانید اصلاح کنید؛ ولی توجه کنید که پسوند فایل باید yml باشد.
حالا نوبت نوشتن کدهای اکشن رسیده:
اول از همه کد زیر را مینویسیم:
name: "Publish"

این خط، اسم اکشن مارا مشخص میکند که قرار است در لیست workflow‌ها نمایش داده شود:
در کد بعدی که باید بنویسیم (در خط بعدی) باید مشخص بکنیم که این اکشن چه زمانی اجرا بشود. گزینه‌های زیر استفاده بیشتری دارند:
  • push = هر زمان که کامیتی روی گیتهاب پوش شود، اکشن اجرا میشود.
  • pull_request = هر زمانی که یک پول ریکوئست مرج شود، اکشن اجرا میشود.
  • workflow_dispatch = برنامه نویس خودش میتواند با کلیک بر روی دکمه‌ی مشخصی در قسمت اکشن‌ها، اکشن موردنظر را اجرا کند.
لیست کامل تریگر‌ها را میتوانید اینجا مطالعه کنید.
ما از push استفاده میکنیم؛ البته مقداری آن را تغییر میدهیم تا زمانیکه شامل تگ بود، اکشن اجرا شود.
on:
  push:
    tags:
      - "v*"
نکته‌ای که وجود دارد، ما در آخر این دستور، از *v استفاده کردیم که اشاره میکند اگر تگی بصورت v1.0.0 بود، اجرا بشود. * میتواند هر عددی باشد.
3 متغیر ایجاد میکنیم تا محل فایل پروژه، اجرایی و فشرده را نگه دارد، تا فایل اکشن زیاد شلوغ نباشد.  
env:
  PROJECT_PATH: src/HandySub/HandySub.csproj
  ZIP_PATH: src/HandySub/bin/Release/net5.0-windows/win-x86/publish/HandySub-x86.zip
  EXE_PATH: src/HandySub/bin/Release/net5.0-windows/win-x86/publish/HandySub.exe
حالا باید دستورات خودکار سازی را بنویسیم. همه دستورات باید در قسمت jobs نوشته شوند:
 jobs:
  deploy:
    runs-on: windows-latest
به قسمت runs-on توجه کنید. این گزینه مشخص میکند که اکشن ما بر روی سرور ویندوزی و آخرین نسخه‌ی از آن اجرا بشود؛ در صورت نیاز میتوانید از linux نیز استفاده کنید.
در خط بعدی باید قدم به قدم دستورات را بنویسیم. ما برای هر قدم، از name استفاده میکنیم که هنگام اجرای اکشن، بصورت مرتب و خوانا بتوانیم بفهمیم که در چه مرحله‌ای از اجرا هستیم.
قدم اول باید اکشن را آماده کنیم. اکثر دستورات مهم در این اکشن موجود است: 
 steps:
      - name: Initialize Actions
        uses: actions/checkout@v2
قدم بعدی باید sdk دات نت را بر روی سرور، دانلود و نصب کنیم:
     - name: Initialize .Net
        uses: actions/setup-dotnet@v1
        with:
          dotnet-version: 5.0.x
قبل از بیلد پروژه، باید کتابخانه‌ها و بسته‌های نیوگت را restore کنیم، تا بیلد، خطا نداشته باشد:
  - name: Restore Project
        run: dotnet restore ${{ env.PROJECT_PATH }}
حالا میتوانیم دستور خروجی گرفتن را بنویسیم (حتما باید در فایل csproj پروژه خود، runtimeidentifier  پروژه مشخص باشد که اینجا ما از win-x86 استفاده کردیم؛ در غیر اینصورت خطا میگیرید)  چون در مرحله قبل پروژه را restore کردیم، هنگام خروجی گرفتن، دستور no-restore را مینویسیم تا دوباره بسته‌های نیوگت ری‌استور نشود. 
 - name: Publish Project
        run: dotnet publish ${{ env.PROJECT_PATH }} -c Release --self-contained -r win-x86 --no-restore
حالا که فایل اجرایی را ایجاد کردیم، باید آن را بصورت فشرده و zip در بیاوریم. برای اینکار از یک اکشن دیگر کمک میگیریم. اول آن را به اصطلاح using میکنیم؛ سپس از آن استفاده میکنیم. این اکشن 2 ورودی دارد: files و dest که به ترتیب باید آدرس فایل‌ها و محل ذخیره زیپ را به آن بدهیم که ما از متغیرهایی که قبلا ایجاد کرده‌ایم، استفاده میکنیم. 
 - name: Create Zip File
        uses: papeloto/action-zip@v1
        with:
          files: ${{ env.EXE_PATH }}
          dest: ${{ env.ZIP_PATH }}
در مرحله بعدی باید از یک اکشن دیگر برای ساخت Release در قسمت گیت‌هاب کمک بگیریم. دقت کنید که برای آپلود کردن فایل زیپ داخل این Release، ما باید توکن و id این ریلیز را ذخیره کنیم که در اینجا در متغیر GITHUB_TOKEN و id ذخیره میکنیم. توکن را میتوانیم از قسمت secrets خود گیت‌هاب دریافت کنیم. همچنین ما اسم تگ را از طریق github.ref دریافت میکنیم (که مقدار v1.0.0 را به عنوان مثال برای ما برگشت خواهد داد (شماره نسخه همان تگی است که پوش کرده‌ایم) 
 - name: Initialize Release
        uses: actions/create-release@v1
        id: create_release
        env:
          GITHUB_TOKEN: ${{ secrets.GITHUB_TOKEN }}
        with:
          tag_name: ${{ github.ref }}
          release_name: ${{ github.ref }}
حالا نوبت این است که فایل زیپ را آپلود کنیم. دوباره باید از اکشن دیگری برای این امر کمک بگیریم. توکنی را که قبلا ذخیره کردیم، همراه با فایل زیپ، به این اکشن میدهیم و در پایان به کمک id که قبلا ذخیره کردیم، لینک فایل آپلود شده را از آن دریافت میکنیم.   
 - name: Create Release 
        uses: csexton/release-asset-action@v2
        with:
          github-token: ${{ secrets.GITHUB_TOKEN }}
          file: ${{ env.ZIP_PATH }}
          release-url: ${{ steps.create_release.outputs.upload_url }}
کد کامل را اینجا ببینید:  
name: "Publish"

on:
  push:
    tags:
      - "v*"

env:
  PROJECT_PATH: src/HandySub/HandySub.csproj
  ZIP_PATH: src/HandySub/bin/Release/net5.0-windows/win-x86/publish/HandySub-x86.zip
  EXE_PATH: src/HandySub/bin/Release/net5.0-windows/win-x86/publish/HandySub.exe
  

jobs:
  deploy:
    runs-on: windows-latest
    steps:
      - name: Initialize Actions
        uses: actions/checkout@v2

      - name: Initialize .Net
        uses: actions/setup-dotnet@v1
        with:
          dotnet-version: 5.0.x
      
      - name: Restore Project
        run: dotnet restore ${{ env.PROJECT_PATH }}

      - name: Publish Project
        run: dotnet publish ${{ env.PROJECT_PATH }} -c Release --self-contained -r win-x86 --no-restore

      - name: Create Zip File
        uses: papeloto/action-zip@v1
        with:
          files: ${{ env.EXE_PATH }}
          dest: ${{ env.ZIP_PATH }}
          
      - name: Initialize Release
        uses: actions/create-release@v1
        id: create_release
        env:
          GITHUB_TOKEN: ${{ secrets.GITHUB_TOKEN }}
        with:
          tag_name: ${{ github.ref }}
          release_name: ${{ github.ref }}
      
      - name: Create Release    
        uses: csexton/release-asset-action@v2
        with:
          github-token: ${{ secrets.GITHUB_TOKEN }}
          file: ${{ env.ZIP_PATH }}
          release-url: ${{ steps.create_release.outputs.upload_url }}

در آخر بر روی دکمه سبز رنگ بالا سمت راست start commit کلیک کنید تا تغییرات ثبت شوند.
به پروژه خود برگردید و ترمینال را باز کنید و یک تگ جدید را ایجاد کنید.  
git tag v1.0.0
سپس تگ ایجاد شده را به مخزن گیت‌هاب پوش کنید:
git push origin tag v1.0.0

 به مخزن گیت‌هاب مراجعه کنید تا ببینید که اکشن شما بصورت خودکار اجرا شده و در پایان، یک ریلیز برای شما ایجاد میکند.
 در قسمت ریلیز میتوانید ببینید که ریلیز توسط ربات گیت‌هاب ایجاد شده‌است:
‫۳ سال و ۵ ماه قبل، پنجشنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰، ساعت ۰۰:۴۵
یاسر مرادی یاسر مرادی
مطالب
توسعه برنامه‌های Cross Platform با Xamarin Forms & Bit Framework - قسمت یازدهم
در این قسمت قصد بررسی کامپوننت‌های فوق العاده‌ی Syncfusion را داریم. احتمالا Syncfusion را با کتاب‌های Succinctly Series آن می شناسید. این شرکت برای Xamarin Forms نزدیک به 130‌ کامپوننت، شامل موارد کار با دیتا، اعم از فرم‌های Data Entry ،Data Grid و ListView را نوشته که در کنار کنترل‌های کار با فایل‌های Office-PDF و همچنین گزارشات و چارت‌ها و سایر کنترل‌های آن، نیاز هر برنامه‌ای را برآورده می‌کند. یکی از چند ده کتاب Xamarin Forms نیز توسط این شرکت نوشته شده‌است.
ما ضمن استفاده کامپوننت List View آن، هم کار با List View را یاد می‌گیریم و هم کار با Syncfusion را. در نظر داشته باشید که خود Xamarin Forms نیز List View دارد و در نسخه‌ی 4 آن که هم اکنون در مرحله‌ی Preview است، کنترل جدیدی به نام CollectionView نیز ارائه شده که امکانات خیلی خوبی دارد.
توجه: مطالب آموزش زیر، از این لینک آورده شده‌است.

برای شروع، ابتدا Nuget Package مربوطه را در پروژه‌ی XamApp نصب کنید. نیازی به نصب کردن آن در XamApp.Android و XamApp.iOS و XamApp.UWP نیست، ولی باز و بسته کردن ویژوال استودیو بعد از نصب و راست کلیک کردن بر روی Solution و زدن Restore nuget packages ایده‌ی خوبی است!

در پروژه‌ی iOS، در فایل AppDelegate.cs، بعد از Forms.Init، کد زیر را کپی کنید:

SfListViewRenderer.Init();

همین کد را در MainPage.xaml.cs در پروژه UWP، قبل از LoadApplication قرار دهید. نیازی به انجام کاری در Android نیست.

سپس Product Key این محصول را به دست آورده و در پروژه XamApp، فولدر Views در فایل SyncfusionLicense قرار دهید.

حال برای نمایش لیستی از محصولات، ابتدا کلاس Product را ایجاد می‌کنیم. چه در زمانیکه یک Rest api را در سمت سرور فراخوانی می‌کنیم و چه زمانیکه با دیتابیس بر روی گوشی یعنی Sqlite کار می‌کنیم، در نهایت لیستی از یک کلاس را داریم (در اینجا Product).

    public class Product : Bindable
    {
        public int Id { get; set; }
        public string Name { get; set; }
        public bool IsActive { get; set; }
        public decimal Price { get; set; }
    }

در یک View Model جدید با نام ProductsViewModel، در OnNavigatedToAsync، دیتا را از سرور یا دیتابیس، بر روی گوشی دریافت می‌کنیم؛ اما در این مثال، برای راحتی بیشتر یک List را New می‌کنیم:

    public class ProductsViewModel : BitViewModelBase
    {
        public List<Product> Products { get; set; }

        public async override Task OnNavigatedToAsync(INavigationParameters parameters)
        {
            Products = new List<Product> // getting products from server or sqlite database
            {
                new Product { Id = 1, IsActive = true, Name = "Product1" , Price = 12.2m /* m => decimal */ },
                new Product { Id = 2, IsActive = false, Name = "Product2" , Price = 14 },
                new Product { Id = 3, IsActive = true, Name = "Product3" , Price = 11 },
            };
            await base.OnNavigatedToAsync(parameters);
        }
    }

حال نوبت به دادن یک Template می‌رسد. مثلا فرض کنید می‌خواهیم نام را درون یک Label نمایش دهیم و بر اساس فعال یا غیر فعال بودن Product، یک Checkbox را تغییر داده، تیک بزنیم یا نزنیم و در نهایت نمایش قیمت را در یک Label دیگر خواهیم داشت.

    <sfListView:SfListView ItemsSource="{Binding Products}">
        <sfListView:SfListView.ItemTemplate>
            <DataTemplate>
                <FlexLayout x:DataType="model:Product" Direction="Row">
                    <Label
                        FlexLayout.Basis="50%"
                        Text="{Binding Name}"
                        VerticalTextAlignment="Center" />
                    <bitControls:BitCheckbox InputTransparent="True" FlexLayout.Basis="25%" IsChecked="{Binding IsActive}" />
                    <Label
                        FlexLayout.Basis="25%"
                        Text="{Binding Price}"
                        VerticalTextAlignment="Center" />
                </FlexLayout>
            </DataTemplate>
        </sfListView:SfListView.ItemTemplate>
    </sfListView:SfListView>

همانطور که می‌بینید، در DataTemplate از Flex Layout استفاده شده است. Flex Layout در کنار Grid, Stack, Relative, Absolute و سایر Layout‌‌های Xamarin Forms در پروژه قابلیت استفاده دارد و مزیت‌های خاص خود را دارد.

این Data Template توسط List View، حداکثر سه بار ساخته می‌شود؛ چون View Model در لیست مثال خود، سه Product دارد. خود List View تکنیک‌های Virtualization و Cell Reuse را بدون نیاز به هیچ کد اضافه‌ای هندل می‌کند و Performance خوبی دارد. در View مربوطه یعنی ProductsView.xaml، هر Binding ای (مثل Binding Products) به View Model اشاره می‌کند، اما درون Data Template، هر Binding به Product ای اشاره می‌کند که آن ردیف List View، دارد نمایش‌اش می‌دهد. برای همین x:DataType را روی Flex Layout درون Data Template به Product وصل کرده‌ایم. در این صورت اگر بنویسیم Binding N_ame، به ما خطا داده می‌شود که کلاس Product هیچ Property با نام N_ame ندارد که خطای درستی است.

روی BitCheckbox مقدار InputTransparent را برابر با True داده‌ایم که باعث می‌شود کلیک روی Checkbox عملا در نظر گرفته نشود. این منطقی است، زیرا عوض کردن مقدار Checkbox در این مثال ما ذخیره نمی‌شود و کاربرد نمایشی دارد و فقط باعث گیج شدن کاربر می‌شود.

کنترل BitCheckbox از مجموعه کنترل‌های Bit است که اخیرا با BitDatePicker آن آشنا شده‌اید. برای آشنایی با نحوه افزودن این کنترل‌ها به یک پروژه، به مستندات Bit Framework مراجعه کنید. خود Syncfusion نیز Checkbox دارد.

حال فرض کنید که قرار است دکمه‌ای برای هر ردیف List View داشته باشیم که با زدن روی آن، اطلاعات Product به سرور ارسال شود و جزئیات بیشتری دریافت و در قالب یک Alert نمایش داده شود.  برای این کار، ابتدا به Data Template که Flex Layout است، یک دکمه اضافه می‌کنیم. سپس Command آن دکمه را به View Model بایند می‌کنیم. در آن Command البته احتیاج داریم بدانیم درخواست نمایش جزئیات بیشتر، برای کدام Product داده شده. این مهم با Command Parameter شدنی است.

برای پیاده سازی این مثال، در سمت View Model داریم:

 
         public BitDelegateCommand<Product> ShowProductDetailsCommand { get; set; } 



        public IUserDialogs UserDialogs { get; set; }
        async Task ShowProductDetails(Product product)
        {
            string productDetail = $"Product: {product.Name}'s more info: ..."; // get more info from server.
            await UserDialogs.AlertAsync(productDetail, "Product Detail");
        }

کامند ShowProductDetailCommand یک پارامتر را از جنس Product می‌گیرد و آن Product ای است که روی دکمه آن کلیک شده‌است. با Clone کردن آخرین نسخه XamApp و درخواست نمایش صفحه‌ی Products در App.xaml.cs به صورت زیر و اجرای برنامه، می‌توانید درک بهتری از عملکرد آن داشته باشید:

await NavigationService.NavigateAsync("/Nav/Products", animated: false);

سپس در View مربوطه داریم:

 
                      ... 



                    <Button Command="{Binding ShowProductDetailsCommand}" CommandParameter="{Binding .}" Text="Detail..." />
                </FlexLayout>
            </DataTemplate>

CommandParameter اگر برابر با Binding Id می‌بود، به Command در سمت View Model، بجای کل Product، فقط Id آن ارسال می‌شد. ولی Show Product Detail Command منتظر یک Product کامل است، نه فقط Id آن. با نوشتن 

CommandParameter="{Binding .}"

کل Product با کلیک روی دکمه به Command ارسال می‌شود.

اکنون اگر پروژه را Build کنید، خطایی را از x:DataType خواهید گرفت که منطقی است. اگر Binding Name و Binding Price دو Property با نام‌های Name و Price را از کلاس Product جستجو می‌کنند، پس قاعدتا ShowProductDetailCommand نیز در همان کلاس مدل، یعنی Product جستجو می‌شود! ولی می‌دانیم که این Command در View Model ما یعنی ProductsViewModel است. برای حل این مشکل، به جای Binding از bit:ViewModelBinding استفاده می‌کنیم:

Command="{bit:ViewModelBinding ShowProductDetailsCommand}"

در این صورت، بجای جستجو کردن ShowProductDetailCommand در کلاس Product، این را در ProductsViewModel جستجو می‌کند که منجر به خروجی درست می‌شود.

این List View دارای امکاناتی چون Infinite loading، Pull to refresh و Grouping-Sorting-Filtering و ... است که می‌توانید از روی مستندات خوب Syncfusion، آنها را راه اندازی کنید و اگر به مشکلی برخوردید نیز اینجا بپرسید. همچنین نگاهی به لیست 129 کنترل دیگر بیاندازید و ببینید که در برنامه‌های خود از کدام یک از آنها می‌توانید استفاده کنید.

‫۵ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۰۲:۰۰
وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
کدامیک از بسته‌های NET Core. را باید دریافت کنیم؟
زمانیکه به صفحه‌ی دریافت نگارش‌های مختلف NET Core. مراجعه می‌کنیم، بسته‌های مختلفی از یک نگارش قابل مشاهده هستند و در بدو امر واضح نیست که کدامیک را باید دریافت کرد. در این مطلب تفاوت‌های بین این بسته‌ها را مرور خواهیم کرد.


کدام نگارش‌های NET Core. بر روی سیستم شما نصب هستند؟

پیش از انجام هرکاری نیاز است بررسی کنیم کدامیک از بسته‌های ارائه شده، بر روی سیستم جاری نصب هستند. برای انجام اینکار دستور زیر را در خط فرمان صادر کنید:
 dotnet --info
اگر این دستور کار نکرد و خطایی را دریافت کردید، یعنی NET Core. اصلا بر روی سیستم شما نصب نیست. برنامه dotnet.exe جزئی از runtime نصب شده‌است و به صورت خودکار به path سیستم اضافه می‌شود. به همین جهت است که در صورت نصب آن، فرمان dotnet در هر مسیری قابل اجرا است.
Runtime تنها ویژگی‌های اساسی جهت اجرای برنامه‌های از پیش کامپایل شده‌ی NET Core. را با اجرای فرمانی مانند dotnet mydll.dll و یا اجرای دستور dotnet --info برای دریافت اطلاعاتی از جزئیات این ویژگی‌ها، به همراه دارد. اما برای کار با سورس کدها، build، publish و هر کار دیگری با آن‌ها، حتما باید SDK نیز نصب شود.

خروجی فرمان فوق بر روی سیستم من چنین چیزی است:
 C:\Users\Vahid>dotnet --info
.NET Core SDK (reflecting any global.json):
 Version: 2.1.301
 Commit: 59524873d6

Runtime Environment:
 OS Name:   Windows
 OS Version:  10.0.17134
 OS Platform: Windows
 RID: win10-x64
 Base Path: C:\Program Files\dotnet\sdk\2.1.301\

Host (useful for support):
  Version: 2.1.1
  Commit:  6985b9f684

.NET Core SDKs installed:
  2.1.300 [C:\Program Files\dotnet\sdk]
  2.1.301 [C:\Program Files\dotnet\sdk]

.NET Core runtimes installed:
  Microsoft.NETCore.App 2.1.0 [C:\Program Files\dotnet\shared\Microsoft.NETCore.App]
  Microsoft.NETCore.App 2.1.1 [C:\Program Files\dotnet\shared\Microsoft.NETCore.App]

To install additional .NET Core runtimes or SDKs:
  https://aka.ms/dotnet-download
اولین شماره نگارش نمایش داده شده‌ی در این لیست (2.1.301)، شماره نگارش SDK فعال است. سپس شماره نگارش 2.1.1 به معنای شماره نگارش Runtime فعال بر روی سیستم است که هاست dotnet.exe به شمار می‌رود. سپس لیست SDKها و Runtimeهای نصب شده‌ی بر روی سیستم را نمایش می‌دهد.
باید دقت داشت که بر روی یک سیستم می‌توان چندین SDK و چندین Runtime مختلف را نصب کرد و هر پروژه از شماره نگارش خاصی استفاده کند. شماره نگارش runtime استفاده شده‌ی در پروژه‌ها در فایل csproj، توسط مدخل زیر مشخص می‌شود:
 <TargetFramework>netcoreapp2.1</TargetFramework>
در مورد SDK اینطور نیست و همواره از آخرین SDK نصب شده (همان شماره نگارش SDK فعال فوق) استفاده می‌شود، مگر اینکه فایل ویژه‌ای به نام global.json را در ریشه‌ی اصلی solution قرار دهید؛ با این محتوای فرضی:
 {
  "sdk": {
        "version": "2.1.300-rc.31211"
  }
}
در این حالت پروژه‌ی جاری را وادار می‌کنید بجای استفاده‌ی از آخرین SDK نصب شده‌ی بر روی سیستم، از نگارش SDK خاصی استفاده کند.
البته در اکثر موارد نیازی به انجام این کار نیست؛ چون SDK، با تمام نگارش‌های قبلی سازگار است و همواره استفاده‌ی از آخرین SDK نصب شده توصیه می‌شود. به همین جهت فایل global.json را پس از ایجاد یک solution جدید مشاهده نمی‌کنید؛ مگر اینکه خودتان به دلایل خاصی آن‌را اضافه و مقید نمائید.


تفاوت بسته‌های مختلف قابل دریافت NET Core. در چیست؟

زمانیکه برای دریافت آخرین نگارش NET Core. به سایت آن مراجعه می‌کنیم، به ازای هر نگارش، یک چنین لیستی قابل مشاهده است:
• .NET Core Runtime
• .NET Core SDK
• .NET Core Hosting Bundle
• Visual Studio
• ASP.NET Core Installer
و اکنون سؤالی که مطرح می‌شود این است: کدامیک را باید دریافت کرد؟

Visual Studio

اگر کاربر ویندوز هستید، با نصب آخرین نگارش Visual Studio، می‌توانید به همراه آن، آخرین نگارش SDK ،runtime و اجزای هاست برنامه‌های ASP.NET Core بر روی IIS را نیز بر روی سیستم خود نصب کنید.


NET Core SDK.

هدف از ارائه‌ی بسته‌ی SDK، انجام فرآیندهای build‌، اجرا و مدیریت امور مرتبط با NET Core.، بدون استفاده از Visual Studio و بر روی تمام سیستم عامل‌های پشتیبانی شده‌است. زمانیکه یک بسته‌ی SDK را نصب می‌کنید، به همراه آن این موارد نیز نصب می‌شوند:
• .NET Core SDK 
• .NET Core Runtime 
• ASP.NET Core Runtime
به همین جهت حجم آن از بسته‌ی تکی runtime بیشتر است و با نصب آن دیگر نیازی به دریافت مجزای بسته‌های runtime نیست.

بنابراین دلیل نصب آن می‌تواند شامل یکی از موارد زیر باشد:
 - بر روی سیستمی که در حال توسعه‌ی برنامه‌های مبتنی بر NET Core. هستید. این تمام چیزی است که به آن نیاز دارید.
 - بر روی سروری که نیاز است دستور dotnet را برای انجام فرآیندهای build/publish اجرا کند.


NET Core Runtime.

بسته‌های Runtimes، کوچکترین بسته‌ی ممکن در این لیست هستند و هدف از آن‌ها صرفا اجرای برنامه‌های کامپایل شده‌ی NET Core. در سکوهای کاری مختلف پشتیبانی شده‌ی توسط آن است.
باید دقت داشت که اگر برنامه‌ی شما از «ASP.NET Core meta package» استفاده می‌کند، این بسته در runtime لحاظ نشده‌است و در یک چنین حالتی باید بسته‌ی ASP.NET Core را به صورت جداگانه دریافت و نصب کنید. هرچند اگر از این متاپکیج‌ها استفاده نکنید و بسته‌های مورد نیاز را به صورت مستقیم به برنامه‌ی خود اضافه کنید، این بسته‌ها جزئی از فایل‌های publish نهایی بوده و در این حالت برنامه توسط بسته‌ی runtime نیز قابل اجرا است.
در این حالت برنامه‌ی dotnet بجز اجرای برنامه‌ها و ارائه‌ی اطلاعاتی در مورد خود آن، کارهای دیگری را مانند build و یا publish، نمی‌تواند انجام دهد و برنامه در این حالت باید کاملا از پیش کامپایل شده باشد.

بنابراین دلیل نصب آن می‌تواند شامل یکی از موارد زیر باشد:
- برای اجرای برنامه‌های از پیش کامپایل شده‌ای که به همراه تمام وابستگی‌های مورد نیاز هم هستند.
- برای اجرای برنامه‌های وبی که از ASP.NET Meta packages استفاده نمی‌کنند


ASP.NET Core Installer

همانطور که در توضیحات بسته‌ی runtime عنوان شد، این بسته، متاپکیج‌های ASP.NET Core را به همراه ندارد. اگر به آن‌ها نیاز دارید، باید آن‌ها را به صورت جداگانه توسط ASP.NET Core installer نصب کنید که شامل این موارد است:
- The ASP.NET Runtime Meta Packages
- Microsoft.AspNetCore.App
- Microsoft.AspNetCore.All
 
NET Core Windows Hosting Pack.

نصب این بسته برای هاست برنامه‌های ASP.NET Core در ویندوز و بر روی IIS ضروری است و شامل این اجزا می‌شود:
- 32 bit and 64 .NET Core Runtimes
- ASP.NET Runtime Packages (Microsoft.AspNetCode.App/All)
- IIS Hosting Components
بنابراین این بسته شامل تمام موارد یاد شده‌است منهای قابلیت‌های SDK برای build و publish برنامه‌ها.



بنابراین به صورت خلاصه

برای سرورها این موارد را نصب کنید:
- در ویندوز: Windows Server Hosting Bundle
- برای Mac و لینوکس:  .NET Core Runtime + ASP.NET Core Runtimes

برای سیستم توسعه‌ی شخصی این موارد را نصب کنید:
- SDK
- اگر از ویندوز استفاده می‌کنید: Visual Studio هم به همراه SDK نصب می‌شود.

برای اجرای برنامه‌های از پیش کامپایل شده که به همراه تمام وابستگی‌های مورد نیاز هم هستند:
- تنها Runtime را نصب کنید.
اگر این برنامه‌ی از پیش کامپایل شده از ASP.NET Runtime Meta packages استفاده می‌کند:
- ASP.NET Runtimes را نیز نصب کنید.
‫۶ سال و ۳ ماه قبل، یکشنبه ۳ تیر ۱۳۹۷، ساعت ۱۵:۵۵
محسن افشین محسن افشین
مطالب
استفاده از EF7 با پایگاه داده SQLite تحت NET Core. به کمک Visual Studio Code
در این مقاله سعی داریم مراحل نوشتن و اجرای یک برنامه‌ی ساده را تحت NET Core. و با بهره گیری از دیتابیس SQLite و EF7، دنبال کنیم. همچنین از آنجایی‌که NET Core. به صورت چندسکویی طراحی شده‌است و تحت لینوکس و مکینتاش هم قابل اجراست، در نتیجه مناسب دیدم که ابزار نوشتن این پروژه‌ی ساده نیز قابلیت چندسکویی داشته و تحت لینوکس و مکینتاش نیز قابل اجرا باشد. در نتیجه به جای Visual Studio در این مقاله از Visual Studio Code استفاده شده است.

ابزارهای پیش نیاز:
  1. Visual Studio Code
  2. .NET Core
در اولین قدم، برنامه‌ی متن باز Visual Studio Code را از اینجا دانلود و نصب کنید. برنامه‌ی Visual Studio Code که در ادامه‌ی فعالیت‌های جدید متن باز مایکروسافت به بازار عرضه شده است، سریع، سبک و کاملا قابل توسعه و سفارشی سازی است و از اکثر زبان‌های معروف پشتیبانی می‌کند.
در قدم بعدی، شما باید NET Core. را از اینجا (64 بیتی) دانلود و نصب کنید.

 .NET Core چیست؟
NET Core. در واقع پیاده سازی بخشی از NET. اصلی است که به صورت متن باز در حال توسعه می‌باشد و بر روی لینوکس و مکینتاش هم قابل اجراست. موتور اجرای دات نت کامل CLR نام دارد و NET Core. نیز دارای موتور اجرایی CoreCLR است و شامل فریمورک CoreFX می‌باشد.

در حال حاضر شما می‌توانید با استفاده از NET Core. برنامه‌های کنسولی و تحت وب با ASP.NET 5 بنویسید و احتمالا در آینده می‌توان امیدوار بود که از ساختارهای پیچیده‌تری مثل WPF نیز پشتیبانی کند.

پس از آنکه NET Core. را دانلود و نصب کردید، جهت شروع پروژه، یک پوشه را در یکی از درایوها ساخته (در این مثال E:\Projects\EF7-SQLite-NETCore) و Command prompt را در آنجا باز کنید. سپس دستورات زیر را به ترتیب اجرا کنید:

dotnet new
dotnet restore
dotnet run
دستور dotnet new یک پروژه‌ی ساده‌ی Hello World را در پوشه‌ی جاری ایجاد می‌کند که حاوی فایل‌های زیر است:
  • NuGet.Config (این فایل، تنظیمات مربوط به نیوگت را جهت کشف و دریافت وابستگی‌های پروژه، شامل می‌شود)
  •  Program.cs (این فایل سی شارپ حاوی کد برنامه است)
  • project.json (این فایل حاوی اطلاعات پلتفرم هدف و لیست وابستگی‌های پروژه است)

دستور dotnet restore بر اساس لیست وابستگی‌ها و پلتفرم هدف، وابستگی‌های لازم را از مخزن نیوگت دریافت می‌کند. (در صورتی که در هنگام اجرای این دستور با خطای NullReferenceException مواجه شدید از دستور dnu restore استفاده کنید. این خطا در گیت هاب در حال بررسی است)

دستور dotnet run هم سورس برنامه را کامپایل و اجرا می‌کند. در صورتی که پیام Hello World را مشاهده کردید، یعنی برنامه‌ی شما تحت NET Core. با موفقیت اجرا شده است.

توسعه‌ی پروژه با Visual Studio Code

در ادامه، قصد داریم پروژه‌ی HelloWorld را تحت Visual Studio Code باز کرده و تغییرات بعدی را در آنجا اعمال کنیم. پس از باز کردن Visual Studio Code از منوی File گزینه‌ی Open Folder را انتخاب کنید و پوشه‌ی حاوی پروژه (EF7-SQLite-NETCore) را انتخاب کنید. اکنون پروژه‌ی شما تحت VS Code باز شده و قابل ویرایش است.

سپس از لیست فایل‌های پروژه، فایل project.json را باز کرده و در بخش "dependencies" یک ردیف را برای EntityFramework.SQLite به صورت زیر اضافه کنید. به محض افزودن این خط در project.json و ذخیره‌ی آن، در صورتیکه قبلا این وابستگی دریافت نشده باشد، Visual Studio Code با نمایش یک هشدار در بالای برنامه به شما امکان دریافت اتوماتیک این وابستگی را می‌دهد. در نتیجه کافیست دکمه‌ی Restore را زده و منتظر شوید تا وابستگی EntityFramework.SQLite از مخزن ناگت دانلود و برای پروژه‌ی شما تنظیم شود.

"EntityFramework.SQLite": "7.0.0-rc1-final"

دریافت اتوماتیک وابستگی‌ها توسط Visual Studio Code


پس از کامل شدن این مرحله، در پروژه‌های بعدی تمام ارجاعات به وابستگی‌های دریافت شده، از طریق مخزن موجود در سیستم خود شما، برطرف خواهد شد و نیاز به دانلود مجدد وابستگی‌ها نیست.

اکنون همه‌ی موارد، جهت توسعه‌ی پروژه آماده است. ماوس خود را بر روی ریشه‌ی پروژه در VS Code قرار داده و New Folder را انتخاب کنید و نام Models را برای آن تایپ کنید. این پوشه قرار است مدل کلاس‌های پروژه را شامل شود. در اینجا ما یک مدل به نام Book داریم و نام کانتکست اصلی پروژه را هم LibraryContext گذاشته‌ایم.

بر روی پوشه‌ی Models راست کلیک کرده و گزینه‌ی New File را انتخاب کنید. سپس فایل‌های Book.cs و LibraryContext.cs را ایجاد کرده و کدهای زیر را برای مدل و کانتکست، در درون این دو فایل قرار دهید.

Book.cs 

namespace Models
{
    public class Book
    {
        public int ID { get; set; }
        public string Title { get; set; }
        public string Author{get;set;}
        public int PublishYear { get; set; }
    }
}
LibraryContext.cs
 
using Microsoft.Data.Entity;
using Microsoft.Data.Sqlite;

namespace Models
{
    public class LibraryContext : DbContext
    {
        protected override void OnConfiguring(DbContextOptionsBuilder optionsBuilder)
        {
            var connectionStringBuilder = new SqliteConnectionStringBuilder { DataSource = "test.db" };
            var connectionString = connectionStringBuilder.ToString();
            var connection = new SqliteConnection(connectionString);
            optionsBuilder.UseSqlite(connection);
        }
        public DbSet<Book> Books { get; set; }
    }
}
در فایل Book.cs یک مدل ساده به نام Book داریم که حاوی اطلاعات یک کتاب است. فایل LibraryContext.cs نیز حاوی کلاس LibraryContext است که یک مجموعه از کتاب‌ها را با نام Books نگهداری می‌کند. در متد OnConfiguring تنظیمات لازم را جهت استفاده از دیتابیس SQLite با نام test.db، قرار داده‌ایم که البته این کد را در پروژه‌های کامل می‌توان در خارج از LibraryContext قرار داد تا بتوان مسیر ذخیره سازی دیتابیس را کنترل و قابل تنظیم کرد.

در قدم آخر هم کافیست که فایل Program.cs را تغییر دهید و مقادیری را در دیتابیس ذخیره و بازخوانی کنید.
Program.cs 
using System;
using Models;

namespace ConsoleApplication
{
    public class Program
    {
        public static void Main(string[] args)
        {
            Console.WriteLine("EF7 + Sqlite with the taste of .NET Core");

            try
            {
                using (var context = new LibraryContext())
                {
                    context.Database.EnsureCreated();

                    var book1 = new Book()
                    {
                        Title = "Adaptive Code via C#: Agile coding with design patterns and SOLID principles ",
                        Author = "Gary McLean Hall",
                        PublishYear = 2014
                    };

                    var book2 = new Book()
                    {
                        Title = "CLR via C# (4th Edition)",
                        Author = "Jefrey Ritcher",
                        PublishYear = 2012
                    };

                    context.Books.Add(book1);
                    context.Books.Add(book2);

                    context.SaveChanges();

                    ReadData(context);
                }

                Console.WriteLine("Press any key to exit ...");
                Console.ReadKey();
            }
            catch (Exception ex)
            {
                Console.WriteLine($"An exception occured: {ex.Message}\n{ex.StackTrace}");
            }
        }

        private static void ReadData(LibraryContext context)
        {
            Console.WriteLine("Books in database:");
            foreach (var b in context.Books)
            {
                Console.WriteLine($"Book {b.ID}");
                Console.WriteLine($"\tName: {b.Title}");
                Console.WriteLine($"\tAuthor: {b.Author}");
                Console.WriteLine($"\tPublish Year: {b.PublishYear}");
                Console.WriteLine();
            }
        }
    }
}
در فایل Program.cs جهت تست پروژه، از روی کلاس Book دو نمونه ساخته و آن‌ها را به دیتابیس افزوده و ذخیره می‌کنیم و در انتها، اطلاعات تمامی کتاب‌های موجود در دیتابیس را با جزییات نمایش می‌دهیم.

جهت اجرای برنامه کافیست Command prompt را در آدرس پروژه باز کرده و دستور dotnet run را اجرا کنید. پروژه‌ی شما کامپایل و اجرا می‌شود و خروجی مشابه زیر را مشاهده خواهید کرد. اگر برنامه را مجددا اجرا کنید، به جای دو کتاب اطلاعات چهار کتاب نمایش داده خواهد شد؛ چرا که در هر مرحله اطلاعات دو کتاب در دیتابیس درج می‌شود.

.NET Core + EF7 + SQLite

اگر به پوشه‌ی bin که در پوشه‌ی پروژه ایجاد شده است، نگاهی بیندازید، خبری از فایل باینری نیست. چرا که در لحظه‌، تولید و اجرا شده است. جهت build کردن پروژه و تولید فایل باینری کافیست دستور dotnet build را اجرا کنید، تا فایل باینری در پوشه‌ی bin ایجاد شود.

جهت انتشار برنامه می‌توانید دستور dotnet publish را اجرا کنید. این دستور نه تنها برنامه، که تمام وابستگی‌های مورد نیاز آن را برای اجرای در یک پلتفرم خاص تولید می‌کند. برای مثال بعد از اجرای این دستور یک پوشه‌ی win7-x64 حاوی 211 فایل در مجموع تولید شده است که تمامی وابستگی‌های این پروژه را شامل می‌شود.

Publishing .NET Core app

در واقع این پوشه تمام وابستگی‌های مورد نیاز پروژه را همراه خود دارد و در نتیجه جهت اجرای این برنامه برخلاف برنامه‌های معمولی دات نت، دیگر نیازی به نصب هیچ وابستگی مجزایی نیست و حتی پروژه‌های نوشته شده تحت NET Core. را می‌توانید در سیستم‌های عامل‌های دیگری مثل لینوکس و مکینتاش و یا  Windows IoT بر روی سخت افزار Raspberry Pi 2 هم اجرا کنید.

جهت مطالعه‌ی بیشتر:
‫۸ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۱۸ دی ۱۳۹۴، ساعت ۲۰:۱۵
مهدی پایروند مهدی پایروند
نظرات مطالب
یکپارچه سازی Angular CLI و ASP.NET Core در VS 2017
ممنون از جوابتون و وقتی که میذارید ولی من دقیقا جوابمو نگرفتم اینطور که شما میگید در شرایط پروژه من:
- استفاده از Visual studio Full
- پروژه از نوع MVC 5.0
- استفاده از سورس کنترل
باید با کامند بیرون از محیط Angular-CL رو روی پوشه پروژه MVC ای که دارم نصب کنم و بیخیال فایل هایی بشم که کنار فایل .sln ساخته میشه بشم.
‫۷ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۷ خرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۴:۱۰
وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
چرا TypeScript؟
زبان TypeScript به عنوان superset زبان JavaScript ارائه شده‌است و هدف آن، strong typing و ارائه‌ی قابلیت‌های پیشرفته‌ی زبان‌های شیءگرا، جهت نوشتن برنامه‌های کلاینت و سرور، با کمترین میزان خطاها است. زبان TypeScript چندسکویی و سورس باز است و در نهایت به نگارشی از JavaScript کامپایل می‌شود که با تمام مرورگرهای فعلی سازگاری دارد و یا در سمت سرور بدون مشکلی توسط NodeJS قابل درک است.
- TypeScript زبان توصیه شده‌ی توسعه‌ی برنامه‌های AngularJS 2 است و همچنین با سایر کتابخانه‌های معروف جاوا اسکریپتی مانند ReactJS و jQuery نیز سازگاری دارد. بنابراین اگر قصد دارید به AngularJS 2 مهاجرت کنید، اکنون فرصت خوبی است تا زبان TypeScript را نیز بیاموزید. همچنین WinJS نیز با TypeScript نوشته شده‌است.
- superset زبان JavaScript بودن به این معنا است که تمام کدهای جاوا اسکریپتی موجود، به عنوان کد معتبر TypeScript نیز شناخته می‌شوند و همین مساله مهاجرت به آن‌را ساده‌تر می‌کند. زبان‌های دیگری مانند Dart و یا CoffeeScript ، نسبت به JavaScript بسیار متفاوت به نظر می‌رسند؛ اما Syntax زبان TypeScript شباهت بسیار زیادی به جاوا اسکریپت و خصوصا ES 6 دارد. در اینجا تنها کافی است پسوند فایل‌های js را به ts تغییر دهید و از آن‌ها به عنوان کدهای معتبر TypeScript استفاده کنید.
- strong typing و معرفی نوع‌ها، کدهای نهایی نوشته شده را امن‌تر می‌کنند. به این ترتیب کامپایلر، پیش از اینکه کدهای شما در زمان اجرا به خطا بر بخورند، در زمان کامپایل، مشکلات موجود را گوشزد می‌کند. همچنین وجود نوع‌ها، سرعت توسعه را با بهبود ابزارهای مرتبط با برنامه نویسی، افزایش می‌دهند؛ از این جهت که مفهوم مهمی مانند Intellisense، با وجود نوع‌ها، پیشنهادهای بهتر و دقیق‌تری را ارائه می‌دهد. همچنین ابزارهای Refactoring نیز در صورت وجود نوع‌ها بهتر و دقیق‌تر عمل می‌کنند. این موارد مهم‌ترین دلایل طراحی TypeScript جهت توسعه و نگهداری برنامه‌های بزرگ نوشته شده‌ی با JavaScript هستند.
- Syntax زبان TypeScript به شدت الهام گرفته شده از زبان سی‌شارپ است. به همین جهت اگر با این زبان آشنایی دارید، درک مفاهیم TypeScript برایتان بسیار ساده خواهد بود.
- بهترین قسمت TypeScript، کامپایل شدن آن به ES 5 است (به این عملیات Transpile هم می‌گویند). در زبان TypeScript به تمام امکانات پیشرفته‌ی ES 6 مانند کلاس‌ها و ماژول‌ها دسترسی دارید، اما کد نهایی را که تولید می‌کند، می‌تواند ES 5 ایی باشد که هم اکنون تمام مرورگرهای عمده آن‌را پشتیبانی می‌کنند. با تنظیمات کامپایلر TypeScript، امکان تولید کدهای ES 3 تا ES 5 و همچنین ES 6 نیز وجود دارد. نمونه‌ی آنلاین این ترجمه را در TypeScript playground می‌توانید مشاهده کنید.
- TypeScript چندسکویی است. امکانات و کامپایلر این زبان، برای ویندوز، مک و لینوکس طراحی شده‌اند.
- TypeScript سورس باز است. طراحان اصلی آن، همان طراحان زبان سی‌شارپ در مایکروسافت هستند و هم اکنون این زبان به صورت سورس باز توسط این شرکت توسعه داده شده و در GitHub نگهداری می‌شود.


آماده سازی محیط‌های کار با TypeScript

برای کار با TypeScript، یک ادیتور متنی ساده، به همراه کامپایلر آن کفایت می‌کند. اما همانطور که عنوان شد، یکی از مهم‌ترین دلایل وجودی TypeScript، بهبود ابزارهای برنامه نویسی مرتبط با JavaScript است و اگر قرار باشد صرفا از یک ادیتور متنی ساده استفاده شود، فلسفه‌ی وجودی آن زیر سؤال می‌رود.

نصب TypeScript در ویژوال استودیو

در نگارش‌های جدید ویژوال استودیو، از VS 2013 Update 2 به بعد، قسمت ویژه‌ی TypeScript نیز قابل مشاهده‌است. البته این قسمت با به روز رسانی‌های TypeScript، نیاز به به روز رسانی دارد. به همین جهت به سایت رسمی آن مراجعه کرده و بسته‌های جدید مخصوص VS 2013 و یا 2015 آن‌را دریافت و نصب کنید.


همچنین افزونه‌ی Web Essentials نیز امکانات بیشتری را جهت کار با TypeScript به همراه دارد و امکان مشاهده‌ی خروجی جاوا اسکریپت تولیدی را در حین کار با فایل TypeScript فعلی میسر می‌کند. در سمت چپ صفحه TypeScript را خواهید نوشت و در سمت راست، خروجی JavaScript نهایی را بلافاصله مشاهده می‌کنید.


تصویر فوق مربوط به VS 2015 است. همچنین گزینه‌ی افزودن یک فایل و آیتم جدید نیز امکان افزودن فایل‌های TS را به همراه دارد.


نصب و تنظیم TypeScript در ویژوال استودیو کد

ویژوال استودیو کد، نگارش رایگان، سورس باز و چندسکویی ویژوال استودیو است که بر روی ویندوز، مک و لینوکس قابل اجرا است. ویژوال استودیو کد نیز به همراه پشتیبانی بسیار خوبی از TypeScript است، تا حدی که تمام ارائه‌های معرفی Anugular 2 توسط تیم مربوطه‌ی آن از گوگل، توسط ویژوال استودیو کد و یکپارچگی آن با TypeScript انجام شدند.


ویژوال استودیو کد بر مبنای فولدرها کار می‌کند و با گشودن یک پوشه در آن (با کلیک بر روی دکمه‌ی open folder آن)، امکان کار کردن با آن پوشه و فایل‌های موجود در آن را خواهیم یافت.
نکته‌ی مهم اینجا است که پس از نصب VS Code، برای فایل‌های با پسوند ts بلافاصله Intellisense مرتبط نیز مهیا است و نیاز به هیچگونه تنظیم اضافه‌تری ندارد. همچنین قابلیت‌های type safety این زبان نیز در این ادیتور به نحو واضحی مشخص هستند:


در ادامه ابتدا یک پوشه‌ی جدید خالی را ایجاد کنید و سپس این پوشه را در VS Code باز نمائید (از طریق منوی فایل، گزینه‌ی گشودن پوشه). سپس ماوس را بر روی نام این پوشه حرکت دهید:


همانطور که مشاهده می‌کنید، دکمه‌ی new file ظاهر می‌شود. در اینجا می‌توانید فایل جدیدی را به نام test.ts اضافه کنید.
در ادامه با فشردن دکمه‌های ctrl+shift+p، امکان انتخاب یک task runner را جهت کامپایل فایل‌های ts خواهیم داشت:


در اینجا ابتدا عبارت task< را وارد کنید و سپس از منوی باز شده، گزینه‌ی rub build task را انتخاب کنید:


پس از آن، در بالای صفحه مشاهده خواهید کرد که عنوان شده: «هنوز هیچ task runner ایی برای اینکار تنظیم نشده‌است»


برای این منظور بر روی دکمه‌ی configure task runner تصویر فوق که با رنگ آبی مشخص شده‌است، کلیک کنید. به این ترتیب یک فایل جدید به نام task.json ایجاد می‌شود که در پوشه‌ای به نام vscode. در ریشه‌ی پروژه (یا همان پوشه‌ی جاری) قرار می‌گیرد:


فایل task.json دارای تعاریفی است که کامپایلر TypeScript یا همان tsc را فعال می‌کند:
{
"version": "0.1.0",

// The command is tsc. Assumes that tsc has been installed using npm install -g typescript
"command": "tsc",

// The command is a shell script
"isShellCommand": true,

// Show the output window only if unrecognized errors occur.
"showOutput": "silent",

// args is the HelloWorld program to compile.
"args": ["HelloWorld.ts"],

// use the standard tsc problem matcher to find compile problems
// in the output.
"problemMatcher": "$tsc"
}
محتوای پیش فرض و ابتدایی این فایل را در قطعه کد فوق مشاهده می‌کنید. این فایل json را جهت تنظیمات کامپایلر TypeScript پروژه‌ی جاری، ویرایش خواهیم کرد. در این فایل دکمه‌ی ctrl+space را بفشارید. بلافاصله منوی تکمیل کننده‌ی این فایل ظاهر می‌شود. از ترکیب ctrl+space در قسمت‌های مختلف این فایل جهت دریافت توصیه‌های بیشتری نیز می‌توان استفاده کرد.
در اینجا قسمتی که نیاز به تنظیم دارد، خاصیت args است. مقادیر آن، پارامترهایی هستند که به کامپایلر typescript ارسال می‌شوند. برای نمونه آن‌را به صورت ذیل تغییر دهید:
"args": [
         "--target", "ES5",
         "--outdir", "js",
         "--sourceMap",
         "--watch",
         "test.ts"
    ],
پارامتر و سوئیچ target مشخص می‌کند که خروجی تولیدی باید با فرمت ES 5 باشد. همچنین فایل‌های js تولیدی را در پوشه‌ی js در ریشه‌ی پروژه یا پوشه‌ی جاری قرار دهد. پارامتر sourceMap مشخص می‌کند که علاوه بر فایل‌های js، فایل‌های map که بیانگر نگاشت بین فایل‌های ts و js هستند نیز تولید شوند. این فایل‌ها برای دیباگ برنامه بسیار مفید هستند. پارامتر watch، کلیه‌ی تغییرات پوشه‌ی جاری را تحت نظر قرار داده و به صورت خودکار کار کامپایل را انجام می‌دهد. در آخر نیز فایل و یا فایل‌های ts مدنظر ذکر می‌شوند.
برای اجرای کامپایلر، ابتدا از منوی view گزینه‌ی toggle output را انتخاب کنید تا بتوان خروجی نهایی کامپایلر را مشاهده کرد. سپس گزینه‌ی view->command pallet و اجرا tasks< را انتخاب کنید. در ادامه همانند مرحله‌ی قبل، یعنی گزینه‌ی run build task را اجرا کنید (که خلاصه‌ی این عملیات ctrl+shift+B است).

به این ترتیب پوشه‌ی js که در خاصیت args مشخص کردیم، تولید می‌شود:


البته این خطا هم در قسمت output نمایش داده می‌شود:
 error TS5023: Unknown option 'watch'
Use the '--help' flag to see options.

علت اینجا است که در تنظیمات فوق، خاصیت command به tsc تنظیم شده‌است و همانطور که در کامنت آن عنوان شده‌است، کامپایلر typescript را از طریق دستور npm install -g typescript دریافت می‌کند و نیازی به ذکر مسیر آن در اینجا نیست. بنابراین لازم است تا با npm و نصب typescript از طریق آن آشنا شد و به این ترتیب کامپایلر آن‌را به روز کرد تا دستور watch را شناسایی کند.


نصب TypeScript از طریق npm

همانطور که عنوان شد، TypeScript چندسکویی است و این مورد را از طریق npm یا NodeJS package manager انجام می‌دهد. برای این منظور به آدرس https://nodejs.org/en   مراجعه کرده و فایل نصاب آن‌را مخصوص سیستم عامل خود دریافت و سپس نصب کنید. Node.js یک runtime سمت سرور اجرای برنامه‌های جاوا اسکریپتی است. از آنجائیکه TypeScript در نهایت به JavaScript تبدیل می‌شود، استفاده از node.js انتخاب مناسبی جهت اجرا و توزیع آن در تمام سیستم عامل‌ها بوده‌است.
پس از نصب node.js، از package manager آن که npm نام دارد، جهت نصب TypeScript استفاده می‌شود. چون node.js به Path و مسیرهای اصلی ویندوز اضافه می‌شود، تنها کافی است دستور npm install -g typescript را در خط فرمان صادر کنید. در اینجا سوئیچ g به معنای global و دسترسی عمومی است.


همانطور که در این تصویر مشخص است، پس از صدور دستور نصب TypeScript، نگارش 1.8.9 آن نصب شده‌است. اما زمانیکه کامپایلر tsc را با پارامتر version اجرا می‌کنیم، شماره نگارش قدیمی 1.0.3.0 را نمایش می‌دهد. برای رفع این مشکل به مسیر C:\Program Files (x86)\Microsoft SDKs\TypeScript مراجعه کرده و پوشه‌ی 1.0 را به 1.0-old تغییر نام دهید.


اکنون اگر مجددا بررسی کنیم، نگارش صحیح قابل مشاهده است:


پس از این تغییرات اگر مجددا به VS Code باز گردیم و ctrl+shift+B را صادر کنیم (جهت اجرای مجدد task runner و اجرای tsc تنظیم شده) ، پیام ذیل مشاهده می‌شود:
 15:33:52 - Compilation complete. Watching for file changes.
به این معنا که اینبار پارامتر watch را شناسایی کرده‌است و دیگر از کامپایلر قدیمی tsc استفاده نمی‌کند. برای آزمایش آن، از منوی view گزینه‌ی split editor را انتخاب کنید و سپس در سمت چپ فایل test.ts و در سمت راست، فایل test.js کامپایل شده را باز کنید:


در اینجا چون پارامتر watch فعال شده‌است، هر تغییری که در فایل ts داده شود، بلافاصله کامپایل شده و در فایل js منعکس خواهد شد.


تنظیم VS Code جهت دیباگ کدهای TypeScript

در نوار ابزار کنار صفحه‌ی VS Code، بر روی دکمه‌ی دیباگ کلیک کنید:


سپس بر روی دکمه‌ی چرخ‌دنده‌ی موجود که کار انجام تنظیمات را توسط آن می‌توان ادامه داد، کلیک کنید. بلافاصله منویی ظاهر می‌شود که درخواست انتخاب محیط دیباگ را دارد:


در اینجا node.js را انتخاب کنید. با اینکار فایل جدیدی دیگری به نام launch.json به پوشه‌ی vscode. اضافه می‌شود. اگر به این فایل دقت کنید دو خاصیت name به نام‌های Launch و Attach در آن موجود هستند. این نام‌ها در یک دراپ داون، در کنار دکمه‌ی start دیباگ نیز ظاهر می‌شوند:


- در فایل launch.json، باید خاصیت "program": "${workspaceRoot}/app.js" را ویرایش کرد و app.js آن‌را به test.ts مثال جاری تغییر داد.
- سپس خاصیت "sourceMaps" آن نیز باید تغییر کرده و جهت استفاده‌ی از source mapهای تولیدی به true تنظیم شود.
- در آخر باید مسیر پوشه‌ی خروجی js را نیز تنظیم کرد: "outDir": "${workspaceRoot}/js"
همچنین باید دقت داشت چون externalConsole به false تنظیم شده‌است، خروجی این کنسول به output ویژوال استودیوکد منتقل می‌شود.

اکنون اگر بر روی دکمه‌ی سبز رنگ start کلیک کنید (دکمه‌ی F5)، امکان دیباگ سطر به سطر کد TypeScript را خواهید یافت:



فایل‌های نهایی json یاد شده‌ی در متن را از اینجا می‌توانید دریافت کنید:
 VSCodeTypeScript.zip
‫۸ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۶ فروردین ۱۳۹۵، ساعت ۲۳:۵۰
وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
اجرای برنامه‌های ASP.NET توسط Mono در Ubuntu
در ادامه مباحث بررسی اجرای برنامه‌های دات نت بر روی لینوکس، قصد داریم برنامه‌های ASP.NET را به کمک Mono 3.0 و یک وب سرور لینوکسی، بر روی Ubuntu اجرا کنیم.


پیشنیازها
دو پروژه خالی ASP.NET Web forms و ASP.NET MVC را در VS.NET تحت ویندوز ایجاد نمائید. آن‌ها را یکبار کامپایل کرده و اجرا کنید. سپس فایل‌‌های آن‌ها را به ubuntu منتقل کنید (پوشه‌های bin پروژه‌ها فراموش نشوند؛ خصوصا نگارش MVC که به همراه یک سری کتابخانه جانبی است).
برای انتقال فایل‌ها به لینوکس، اگر از VMWare workstation برای اجرا و آزمایش Ubuntu استفاده می‌کنید، کپی و paste مستقیم فایل‌ها از ویندوز به درون ماشین مجازی لینوکس پشتیبانی می‌شود.


نصب وب سرور آزمایشی مونو یا XSP
اگر نیاز به یک وب سرور آزمایشی، چیزی شبیه به وب سرور توکار VS.NET داشتید، پروژه XSP جهت این نوع آزمایشات ایجاد شده است.
پس از نصب آن (که به همراه همان بسته PPA قسمت قبل، هم اکنون بر روی سیستم شما نصب است)، در ترمینال لینوکس، با استفاده از دستور cd به ریشه وب سایت خود وارد شوید، سپس دستور xsp4 را اجرا کنید تا وب سرور xsp4 مشغول هاست سایت شما شود (برای اجرا در مسیر  /opt/bin/xsp4 نصب شده است).


اجرای برنامه ASP.NET Web forms 4 توسط XSP
بدون هیچ مشکل خاصی در همان ابتدای کار اجرا شد (البته باید دقت داشت که لینوکس به کوچکی و بزرگی حروف حساس است. یعنی حتما باید Default.aspx وارد شود و نه default.aspx):



اجرای برنامه ASP.NET MVC 4 توسط XSP
اجرا نشد! پیام می‌دهد که 
 "Missing method System.Web.Security.FormsAuthentication::get_IsEnabled() in assembly System.Web.dll
و یا 
Compiler Error Message: CS1703: An assembly with the same identity `mscorlib, Version=4.0.0.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=b77a5c561934e089' 
has already been imported. Consider removing one of the references
علت اینجا است که XSP4 همراه با نسخه PPA، قدیمی است. بنابراین باید نسخه اصلی را از مخزن کد آن دریافت و کامپایل کنیم. پیشنیازهای اینکار مانند Git و Mono، در قسمت قبل دریافت شدند. سپس فرامین ذیل را در خط فرمان لینوکس اجرا کنید:
 git clone git://github.com/mono/xsp.git
cd xsp
./autogen.sh --prefix=/opt
make
sudo make install
پس از کامپایل، اگر این نگارش جدید را اجرا کنید، به خطای ذیل خواهید رسید:
 System.IO.FileNotFoundException: Could not load file or assembly XSP, Version=3.0.0.0
برای رفع این مشکل باید اینبار وب سرور جدید را با فرمان sudo یا دسترسی مدیریتی اجرا کنید تا مشکل برطرف شود.
البته من سورس دریافت شده را در خود monodevelop کامپایل کردم (فایل sln آن‌را در monodevelop باز کرده و پروژه را build کنید). در این حالت دو فایل Mono.WebServer.dll و Mono.WebServer.XSP.exe در پوشه  xsp/src/Mono.WebServer.XSP/bin/Debug ظاهر می‌شوند.
یکی دیگر از دلایل ظاهر شدن خطای فوق، نیاز به نصب این دو فایل در GAC است که به نحو زیر قابل انجام می‌باشد:
 cd xsp/src/Mono.WebServer.XSP/bin/Debug
sudo gacutil -i Mono.WebServer.XSP.exe
sudo gacutil -i Mono.WebServer.dll
بعد این دو فایل dll و exe را در پوشه برنامه MVC خود کپی کنید و سپس دستور ذیل را اجرا نمائید:
 cd myMvcAppPath
sudo mono Mono.WebServer.XSP.exe
اینبار وب سرور جدید، روی پورت 9000 شروع به کار می‌کند. اکنون اگر در فایرفاکس آدرس http://localhost:9000 را باز کنید، برنامه اجرا شده اما به خطای ذیل خواهید رسید:
 CS0234: The type or namespace name `Helpers' does not exist in the namespace `System.Web'.
Are you missing an assembly reference?
برای رفع این مشکل باید اندکی فایل web.config برنامه را ویرایش کرد:
  <system.web> 
    <compilation debug="true" targetFramework="4.0">
      <assemblies>
        <add assembly="System.Web.Helpers, Version=2.0.0.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=31BF3856AD364E35" />        
        <add assembly="System.Web.Mvc, Version=4.0.0.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=31BF3856AD364E35" />        
      </assemblies>
    </compilation>
سعی بعدی ... اجرا نشد! با هر بار refresh صفحه یک خطای جدید نمایش می‌داد که ... Type خاصی را نمی‌تواند بارگذاری کند (به همراه نام اسمبلی مربوطه). برای رفع این مشکل dllهای ذیل را از پوشه bin پروژه MVC خود که از ویندوز به لینوکس کپی کرده‌اید، حذف کنید:
Microsoft.Web.Infrastructure.dll
System.Net.Http.dll
System.Net.Http.Formatting.dll
System.Web.Http.dll
System.Web.Http.WebHost.dll
این فایل‌ها توسط تیم Mono به صورت مستقل پیاده سازی شده‌اند و نیازی نیست تا از ویندوز به لینوکس کپی شوند.
بعد از حذف این فایل‌های اضافی، برنامه ASP.NET MVC نیز اجرا شد:



چند نکته تکمیلی
- نحوه تشخیص موجود بودن یک DLL خاص، در نگارش جاری Mono نصب شده:
 $ gacutil -l Microsoft.Web.Infrastructure
The following assemblies are installed into the GAC:
Microsoft.Web.Infrastructure, Version=1.0.0.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=31bf3856ad364e35
Number of items = 1
- اگر می‌خواهید مطمئن شوید که تمام اسمبلی‌های موجود در GAC درست نصب شده‌اند یا خیر، فرمان ذیل را اجرا کنید:
cd /opt/lib/mono/gac # assuming this is your main gac
sudo find . */*/*.dll -exec gacutil -i '{}' \;
- در نسخه لینوکسی System.Web ممکن است یک سری از فضاهای نام هنوز موجود نباشند. لیست آن‌ها را در این آدرس می‌توانید مشاهده کنید:
‫۱۱ سال و ۱ ماه قبل، دوشنبه ۱ مهر ۱۳۹۲، ساعت ۱۳:۳۰