روش نامگذاری Smurf ایی!
مثلا فرض کنید کنترلهای TextBox و Button و ... را در یک پروژه وب فرم یا ویندوز فرم سفارشی کرده باشیم. در این حالت چکار باید بکنیم؟
SQLite بانک اطلاعاتی سریع، کم حجم و سورس بازی است که استفاده از آن در دات نت فریم ورک بسیار ساده است. فقط کافی است پروایدر مربوط به آن را دریافت کنید و در کدهای قدیمی خود هر جایی مثلا sqlconnection داشتید آنرا تبدیل به sqliteconnection کنید و امثال آن (به بیان دیگر، پروایدر تهیه شده از معماری ADO.NET پیروی میکند و عملا دانش قبلی شما به سادگی قابل استفاده و ارتقاء است). علاوه بر آن پروایدر ADO.NET تهیه شده برای آن، پشتیبانی از Entity framework را هم ارائه میدهد.
این دیتابیس تحت سیستم عاملهای مختلف مهیا است و مهمترین مزیت آن عدم نیاز به نصب آن میباشد.
مزایا:
- سورس باز و رایگان
- مهیا بودن آن در سایر پلتفرمها (ویندوز، لینوکس و ...)
- نیازی به نصب ندارد و فقط یک DLL بومی است. این مورد برای کاربرانی که در مدیریت بانکهای اطلاعاتی پیچیده مشکل دارند، یک مزیت مهم است.
- امکان تشیکل دیتابیس در حافظه. این نکته و توانایی، در آزمونهای واحد بسیار جالب توجه است. میتوانید با سرعت بالا دیتابیسی واقعی را در حافظه تشکیل داده، کلیه آزمونهای واحد خود را اجرا کرده و پس از پایان کار، اثری از دیتابیس و تغییر دادهها و مشکلات بازگردانی اطلاعات به حالت اول وجود نخواهد داشت.
ملاحظات:
الف) مرتب سازی SQLite حساس به حروف کوچک و بزرگ است.
برای برگشت به عادت متداولی که وجود دارد میشود به صورت زیر عمل کرد:
select f1 from tbl1 order by f1 COLLATE NOCASE
یک COLLATE NOCASE اضافه شده است.
ب) رعایت نکات مرتبط با سیستمهای 64 بیتی
در مورد سیستمهای 64 بیتی و دات نت قبلا مطلبی را نوشته بودم : {+}. این مطلب دقیقا اینجا کاربرد پیدا میکند، از این لحاظ که SQLite یک بانک اطلاعاتی Native است. اگر برنامهی دات نت شما برای حالت Any CPU تهیه شده است، در سیستمهای 32 بیتی نیاز است تا DLL مرتبط SQLite را توزیع کنید و در سیستمهای 64 بیتی DLL مرتبط 64 بیتی آن نیاز خواهد بود. در غیراینصورت برنامهی شما در بدو امر کرش کرده و اجرا نخواهد شد.
مشکلات:
الف) کلید خارجی بی خاصیت!
SQLite از کلید خارجی پشتیبانی میکند اما آنرا اعمال نمیکند! برای اینکه کلید خارجی را اعمال کنید باید خودتان تریگر بنویسید تا اینکار را انجام دهد.
ب) پشتیبانی در حد صفر از مباحث همزمانی و تردینگ.
اگر برنامه شما مالتی ترد است، در بد مخمصهای گرفتار شدهاید. مدام با پیغام database is locked مواجه خواهید شد. (چه انتظاری داشتید؟ یک dll کمتر از 2 مگابایت که قرار نیست کار غولهای دیتابیسی را انجام دهد)
بنابراین اصلا تصورش را هم نکنید که از این دیتابیس به عنوان بانک اطلاعاتی یک سایت (و محیطهای چند کاربره) بتوان استفاده کرد و کاربران دچار مشکل نشوند.
ج)حجم بالای دیتابیس و عدم کش
از مباحث caching که در دیتابیسهای معظم دیگر به صورت توکار وجود دارد خبری نیست. برای مثال اگر یک کوئری قرار است تعدادی را شمارش نماید، حاصلی کش نشده و اگر صدبار هم به صورت متوالی آنرا فراخوانی کنید باز هم از نو محاسبات آن انجام خواهد شد.
این مورد در حجم بالای دیتابیس واقعا مهم است و نمودش را با دیتابیسی با حجم بالای یک گیگ به وضوح مشاهده خواهید. افت کارآیی و همچنین قرچ و قرچ مداوم هارد دیسک سیستم! (چون به کش رجوع نمیشود)
د) امنیت
روی بانکهای اطلاعاتی اکسس حداقل میتوان یک کلمهی عبور را قرار داد (که در کسری از ثانیه قابل شکستن است!). در SQLite استاندارد هیچ خبری از این مباحث نبوده و امنیت را باید خودتان تامین کنید. (البته یک نسخهی تجاری هم از این بانک اطلاعاتی با پشتیبانی از رمزنگاری اطلاعات موجود است : +)
ه) مرتب سازی فارسی
هر چند SQLite هیچ مشکلی در ثبت اطلاعات یونیکد و خصوصا متون فارسی ندارد، اما با مرتب سازی کلمات یونیکد مشکل داشته و بر اساس کد اسکی آنها عمل میکند. هر چند امکان تعریف Collation سفارشی در آن ممکن است : + (البته ممکن بودن با موجود بودن متفاوت است)
نتیجه گیری:
- SQLite برای دیتابیسی تا حدود یک گیگ که فقط یک نفر قرار باشد از آن استفاده کند انتخاب بسیار مناسبی است (برای مثال فایرفاکس از آن برای ذخیره سازی تنظیمات خودش استفاده میکند).
<compilation debug="true" targetFramework="4.5" />
با توجه به پیشرفتی که در حوزه اپلیکشنهای وابسته به فریمورک دات نت بوجود آمده، ولی شاید حرکت عملی بزرگی از سمت تولیدکندگان در حوزه کامپکت صورت نگرفته و همچنان شاهد فرمانروایی سیستم عاملهایی چون Windows Compact 6.0 با استفاده از دات نت فریمورکهایی نهایت با نسخه 3.5 هستیم. البته میتوان ارزانتر بودن در خارج و مسئله تحریم در داخل را هم در نظر داشت و نمونه عینی این مورد را میتوان در دستگاههای وارد شده در حوزه Compact، دید. البته شرکتهای تولید کننده خارجی که عمدتا در کشورهای جنوب شرق و شرق آسیا هستند، جزو شرکتهای مطرح در این زمینه هستند که بازارهای خوبی هم در کشورهای توسعه یافتهای چون آمریکا پیدا کردهاند.
در این بین برای عقب نماندن از تکنولوژیهای جدید بوجود آمده در حوزه دات نت مانند WCF این مقاله کمکی هر چند کوچک برای استفاده از این قابلیت موثر در فریمورک کامپکت میتواند باشد.
پیشنیازهای لازم:- Microsoft Visual Studio 2008 + Service Pack 1
- نصب Power Toys for .NET Compact Framework 3.5
پیاده سازی سرویس (بر روی سیستمی غیر از ویندوز کامپکت):
در ویژوال استودیو 2008 سرویس پک یک، پروژه ای از نوعclass library را ایجاد کرده و سرویسی تستی را برای استفاده ایجاد میکنیم:
[ServiceContract(Namespace = "http://samples.wcf.cfnet.sample")] public interface ICalculator { [OperationContract] int Add(int a, int b); }
و پیاده سازی آن:
public class CalculatorService : ICalculator { public static int count; public int Add(int a, int b) { count++; Console.WriteLine(string.Format("{3}\tReceived 'Add({0}, {1})' returning {2}", a, b, a + b, count)); return a + b; }
سرور سرویس:
برای هاست این سرویس از یک برنامهی کنسول که در سلوشن ایجاد میکنیم استفاده میکنیم. البته امکانهای دیگر برای هاست سرویس در هر پروسس دات نتی را میتوان یاد آور شد. برای هاست کردن شروع یک سرویس WCF باید یک IP درون شبکه را که قابل دسترسی از سمت ویندوز کامپکت بوده و به سیستم انتساب داده شده، دریافت و استفاده کنیم:
var addressList = Dns.GetHostEntry(Dns.GetHostName()); string hostIP = addressList.AddressList.Single(x=>x.ToString().StartsWith("192.168.10.")).ToString(); Uri address = new Uri(string.Format("http://{0}:8000/Calculator", hostIP));
در قطعه بالا IP در رنج مناسب و قابل دسترسی انتخاب میشود چون ویندوز کامپکت (فارق از اینکه در شبیه ساز باشد یا واقعی) از طریق شبکه به سرور دسترسی پیدا میکند باید IP مناسب انتساب داده شده انتخاب شود.
ServiceHost serviceHost = new ServiceHost(typeof(CalculatorService),address); serviceHost.AddServiceEndpoint(typeof(ICalculator), new BasicHttpBinding(), "Calculator");
در ادامه یک سرویس هاست را new کرده و سرویس و بایندینگ را به آن در سازنده پاس میدهیم.
var serviceMetadataBehavior = new ServiceMetadataBehavior { HttpGetEnabled = true }; serviceHost.Description.Behaviors.Add(serviceMetadataBehavior);
این قسمت برای ادامه کارکرد سرویس لازم نیست ولی در ادامهی مقاله برای تولید کدهای سمت کلاینت باید این قابلیت فعال باشد و پس از آن دیگر احتیاجی نیست و میتوان این چند خط کد را کامنت کرد.
serviceHost.Open(); Console.WriteLine("CalculatorService is running at " + address.ToString()); Console.WriteLine("Press <ENTER> to terminate"); Console.ReadLine(); serviceHost.Close();
و در نهایت، شروع سرویس با فرمان Open و خاتمه آن با فرمان Close .
کلاینت سرویس (در داخل ویندوز کامپکت):
همراه با ارائه دات نت فریمورک 3.5 برای کار با سرویس WCF که از آن یک نسخهی ارائه شده برای کامپکت نیز تهیه شدهاست، ابزاری مانند netcfSvcUtil.exe که در SDK نسخهی کامپکت موجود است و کاربرد هندل کردن بعضی از موارد مانند تولید کد پروکسیهای سمت کلاینت را دارد که در ادامه طرز استفاده از آن را بررسی خواهیم کرد. بعد از اجرای سرویس WCF با رفتار HttpGetEnabled = true برای بررسی سریع کارکرد صحیح سرویس، آدرس آن را در مرورگر میبینیم. تصویر زیر نتیجهی آن در مرورگر است:
در خط فرمان به آدرس مربوط به این ابزار رفته (بسته به نسخهی سیستم عامل ممکن است در پوشههای زیر یافت شود ( :
(Windows Drive)\Program Files (x86)\Microsoft.NET\SDK\CompactFramework\v3.5\bin (Windows Drive)\Program Files\Microsoft.NET\SDK\CompactFramework\v3.5\bin
و فرمان زیر را اجرا میکنیم:
netcfSvcUtil.exe /language:C# /target:code /directory:D:\GeneratedCode\CF\CaculatorService http://192.168.10.189:8000/BooksService.svc?wsdl
البته ذکر IP شبکه در اینجا الزامی نیست؛ زیرا در صورت استفاده از آدرسهای داخلی سیستم، این فرمان به مشکلی بر نخواهد خورد. در این فرمان تولید کد با زبان c# و تولید کد که بصورت پیش فرض نیز وجود دارد و محل ذخیره سازی کدهای تولیدی را مشخص میکنیم و بعد از اجرای این فرمان، باید دو فایل در مسیر اشاره شده در فرمان تولید شود که اساس کار ما در سمت کلاینت خواهد بود:
کلاینت سرویس نیز با استفاده کدهای تولیدی بصورت زیر آماده سازی و اجرا میشود:
var addressList = Dns.GetHostEntry(Dns.GetHostName()); var localAddress = addressList.AddressList.Single(x => x.ToString().StartsWith("192.168.10.")).ToString();
دوباره IP مناسب در شبکه جاری استخراج میشود. بایندیگ مورد نیاز برای ارتباط با سرور ساخته میشود:
var binding = CalculatorClient.CreateDefaultBinding();
نکتهای که دراین قسمت باید مدنظر قرار گیرد این است که در زمان تولید کدها اگر از localhost یا 127.0.0.1 و یا آدرسهای دیگر انتساب داده شده به سرور استفاده کرده باشید در متد CreateDefaultBinding از همان آدرس استفاده میشود و برای اصلاح آن بصورت زیر عمل میکنیم:
string remoteAddress = CalculatorClient.EndpointAddress.Uri.ToString(); remoteAddress = remoteAddress.Replace("localhost", serviceAddress.Text);
یک EndpointAddress با استفاده از این آدرس ساخته و بههمراه بایندینگ، یک آبجکت از جنس CalculatorClient که در کدهای تولیدی داریم میسازیم:
CalculatorClient _client = new CalculatorClient(binding, endpoint);
برای تست نیز تنها متد این سرویس را با یک جفت عدد، صدا میزنیم:
var result = _client.Add(82, 18).ToString(CultureInfo.InvariantCulture);
به این ترتیب خروجی مورد نظر زیر را در کنسول سرویس مشاهده خواهیم کرد:
public class CustomWebApplicationFactory : WebApplicationFactory<Program>
<Project Sdk="Microsoft.NET.Sdk"> <PropertyGroup> <TargetFramework>net6.0</TargetFramework> </PropertyGroup> <ItemGroup> <InternalsVisibleTo Include="ProjName.Tests" /> </ItemGroup> </Project>
ویژگی | WCF | ASMX |
حداقل پیشنیاز | دات نت سه | دات نت یک |
هدف | جایگزینی یکپارچهی فناورهای قبلی شامل ASMX ، WSE ، MSMQ ، COM+ Eenterprise services و .NET Remoting | ارائه وب سرویس |
پروتکلهای پشتیبانی شده | HTTP TCP Named pipes MSMQ Custom UDP | HTTP only |
پشتیبانی از WS-* standards | بلی | خیر |
پشتیبانی از اطلاعات بایناری | بلی | خیر |
پشتیبانی از REST | بلی | خیر |
میزبانهای مهیا | در هر نوع برنامهی تهیه شده با دات 3 به بعد قابل میزبانی است، مانند یک برنامه کنسول، یک سرویس ویندوز ان تی و غیره. به این لیست IIS را هم میتوان اضافه کرد. | فقط IIS |
سرعت | WCF Services نسبت به ASMX Web Services از 25 تا 50 درصد سریعتر هستند + و + | |
نحوهی پاسخ دهی به درخواستها (یا ایجاد یک وهله جدید) | Singleton / private session / per call | per-call |
پشتیبانی از تراکنشها (transaction) | پشتیبانی تو کار + | خیر |
امنیت | پشتیبانی تو کار + | خودتان باید فکری برای این موضوع نمائید. |
بسط پذیری | بلی + | خیر |
مدت زمان یادگیری | حداقل یک ماه | یک روز! |
- ضمن اینکه در برنامههای دسکتاپ این مساله اهمیت آنچنانی نداره؛ چون سطح دوم کش بیشتر جهت ارائه محتوایی یکسان و با دسترسی عمومی، به کاربران همزمان سایت کاربرد داره. عمده اطلاعات برنامههای دسکتاپ با سطح دسترسی خصوصی و مخصوص به یک کاربر است؛ در یک چنین مواردی نباید از سطح دوم کش استفاده کرد وگرنه به مشکلات امنیتی و فاش سازی اطلاعاتی که نباید عمومی شوند، منتهی خواهد شد (البته اگر مثلا از یک وب سرویس استفاده شده باشه؛ اگر همه چیز لوکال است، این مساله صادق نخواهد بود؛ اما باز هم نیازی به سطح دوم کش نیست. چون مهمترین هدف آن کاهش بار بانک اطلاعاتی، در مراجعات مکرر کاربران است؛ که در حالت لوکال آنچنان معنی ندارد).