توی این مقاله Best Practice ها رو بررسی میکنیم که چطوری میشه یک پروژه بزرگ رو شروع کنیم که بتونیم مواردی مثل Code Compelexy و آنالیز کد و... به پروژه اضافه کنیم که باعث بشه دست خط ها یکسان بشه. آنالیزور ها باعث باگ کمتری بشن
فیلترهای امنیتی ASP.NET MVC
ASP.NET MVC به همراه تعدادی فیلتر امنیتی توکار است که در این قسمت به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
بررسی اعتبار درخواست (Request Validation) در ASP.NET MVC
ASP.NET MVC امکان ارسال اطلاعاتی را که دارای تگ‌های HTML باشند، نمی‌دهد. این قابلیت به صورت پیش فرض فعال است و جلوی ارسال انواع و اقسام اطلاعاتی که ممکن است سبب بروز حملات XSS Cross site scripting attacks شود را می‌گیرد. نمونه‌ای از خطای نمایش داده:
A potentially dangerous Request.Form value was detected from the client (Html="<a>").
بنابراین تصمیم گرفته شده صحیح است؛ اما ممکن است در قسمتی از سایت نیاز باشد تا کاربران از یک ویرایشگر متنی پیشرفته استفاده کنند. خروجی این نوع ویرایشگرها هم HTML است. در این حالت می‌توان صرفا برای متدی خاص امکانات Request Validation را به کمک ویژگی ValidateInput غیرفعال کرد:
[HttpPost]
[ValidateInput(false)]
public ActionResult CreateBlogPost(BlogPost post)
از ASP.NET MVC 3.0 به بعد راه حل بهتری به کمک ویژگی AllowHtml معرفی شده است. غیرفعال کردن ValidateInput ایی که معرفی شد، بر روی تمام خواص شیء BlogPost اعمال میشود. اما اگر فقط بخواهیم که مثلا خاصیت Text آن از مکانیزم بررسی اعتبار درخواست خارج شود، بهتر است دیگر از ویژگی ValidateInput استفاده نشده و به نحو زیر عمل گردد:
using System;
using System.Web.Mvc;
namespace MvcApplication14.Models
{
public class BlogPost
{
public int Id { set; get; }
public DateTime AddDate { set; get; }
public string Title { set; get; }
[AllowHtml]
public string Text { set; get; }
}
}
در اینجا فقط خاصیت Text مجاز به دریافت محتوای HTML ایی خواهد بود. اما خاصیت Title چنین مجوزی را ندارد. همچنین دیگر نیازی به استفاده از ویژگی ValidateInput غیرفعال شده نیز نخواهد بود.
به علاوه همانطور که در قسمت‌های قبل نیز ذکر شد، خروجی Razor به صورت پیش فرض Html encoded است مگر اینکه صریحا آنرا تبدیل به HTML کنیم (مثلا استفاده از متد Html.Raw). به عبارتی خروجی Razor در حالت پیش فرض در مقابل حملات XSS مقاوم است مگر اینکه آگاهانه بخواهیم آنرا غیرفعال کنیم.
مطلب تکمیلی
مقابله با XSS ؛ یکبار برای همیشه!
فیلتر RequireHttps
به کمک ویژگی یا فیلتر RequireHttps، تمام درخواست‌های رسیده به یک متد خاص باید از طریق HTTPS انجام شوند و حتی اگر شخصی سعی به استفاده از پروتکل HTTP معمولی کند، به صورت خودکار به HTTPS هدایت خواهد شد:
[RequireHttps]
public ActionResult LogOn()
{
}
فیلتر ValidateAntiForgeryToken
نوع دیگری از حملات که باید در برنامه‌های وب به آنها دقت داشت به نام CSRF یا Cross site request forgery معروف هستند.
برای مثال فرض کنید کاربری قبل از اینکه بتواند در سایت شما کار خاصی را انجام دهد، نیاز به اعتبار سنجی داشته باشد. پس از لاگین شخص و ایجاد کوکی و سشن معتبر، همین شخص به سایت دیگری مراجعه میکند که در آن مهاجمی بر اساس وضعیت جاری اعتبار سنجی او مثلا لینک حذف کاربری یا افزودن اطلاعات جدیدی را به برنامه ارائه می‌دهد. چون سشن شخص و کوکی مرتبط به سایت اول هنوز معتبر هستند و شخص سایت را نبسته است، «احتمال» اجرا شدن درخواست مهاجم بالا است (خصوصا اگر از مرورگرهای قدیمی استفاده کند).
بنابراین نیاز است بررسی شود آیا درخواست رسیده واقعا از طریق فرم‌های برنامه ما صادر شده است یا اینکه شخصی از طریق سایت دیگری اقدام به جعل درخواست‌ها کرده است.
برای مقابله با این نوع خطاها ابتدا باید داخل فرم‌های برنامه از متد Html.AntiForgeryToken استفاده کرد. کار این متد ایجاد یک فیلد مخفی با مقداری منحصربفرد بر اساس اطلاعات سشن جاری کاربر است، به علاوه ارسال یک کوکی خودکار تا بتوان از تطابق اطلاعات اطمینان حاصل کرد:
@using (Html.BeginForm()) {
@Html.AntiForgeryToken()
در مرحله بعد باید فیلتر ValidateAntiForgeryToken جهت بررسی مقدار token دریافتی به متد ثبت اطلاعات اضافه شود:
[HttpPost]
[ValidateAntiForgeryToken]
public ActionResult CreateBlogPost(BlogPost post)
در اینجا مقدار دریافتی از فیلد مخفی فرم :
<input name="__RequestVerificationToken" type="hidden" value="C0iPfy/3T....=" />
با مقدار موجود در کوکی سایت بررسی و تطابق داده خواهند شد. اگر این مقادیر تطابق نداشته باشند، یک استثنا صادر شده و از پردازش اطلاعات رسیده جلوگیری میشود.
علاوه بر این‌ها بهتر است حین استفاده از متد و فیلتر یاد شده، از یک salt مجزا نیز به ازای هر فرم، استفاده شود:
[ValidateAntiForgeryToken(Salt="1234")]
@Html.AntiForgeryToken(salt:"1234")
به این ترتیب tokenهای تولید شده در فرم‌های مختلف سایت یکسان نخواهند بود.
به علاوه باید دقت داشت که ValidateAntiForgeryToken فقط با فعال بودن کوکی‌ها در مرورگر کاربر کار میکند و اگر کاربری پذیرش کوکی‌ها را غیرفعال کرده باشد، قادر به ارسال اطلاعاتی به برنامه نخواهد بود. همچنین این فیلتر تنها در حالت HttpPost قابل استفاده است. این مورد هم در قسمت‌های قبل تاکید گردید که برای مثال بهتر است بجای داشتن لینک delete در برنامه که با HttpGet ساده کار میکند، آنرا تبدیل به HttpPost نمود تا میزان امنیت برنامه بهبود یابد. از HttpGet فقط برای گزارشگیری و خواندن اطلاعات از برنامه استفاده کنید و نه ثبت اطلاعات.
بنابراین استفاده از AntiForgeryToken را به چک لیست اجباری تولید تمام فرم‌های برنامه اضافه نمائید.
مطلب مشابه
Anti CSRF module for ASP.NET
فیلتر سفارشی بررسی Referrer
یکی دیگر از روش‌های مقابله با CSRF، بررسی اطلاعات هدر درخواست ارسالی است. اگر اطلاعات Referrer آن با دومین جاری تطابق نداشت، به معنای مشکل دار بودن درخواست رسیده است. فیلتر سفارشی زیر می‌تواند نمونه‌ای باشد جهت نمایش نحوه بررسی UrlReferrer درخواست رسیده:
using System.Web.Mvc;
namespace MvcApplication14.CustomFilter
{
public class CheckReferrerAttribute : AuthorizeAttribute
{
public override void OnAuthorization(AuthorizationContext filterContext)
{
if (filterContext.HttpContext != null)
{
if (filterContext.HttpContext.Request.UrlReferrer == null)
throw new System.Web.HttpException("Invalid submission");
if (filterContext.HttpContext.Request.UrlReferrer.Host != "mysite.com")
throw new System.Web.HttpException("This form wasn't submitted from this site!");
}
base.OnAuthorization(filterContext);
}
}
}
و برای استفاده از آن:
[HttpPost]
[CheckReferrer]
[ValidateAntiForgeryToken]
public ActionResult DeleteTask(int id)
نکته‌ای امنیتی در مورد آپلود فایل‌ها در ASP.NET
هر جایی که کاربر بتواند فایلی را به سرور شما آپلود کند، مشکلات امنیتی هم از همانجا شروع خواهند شد. مثلا در متد Upload قسمت 11 این سری، منعی در آپلود انواع فایل‌ها نیست و کاربر می‌تواند انواع و اقسام شل‌ها را جهت تحت کنترل گرفتن سایت و سرور آپلود و اجرا کند. راه حل چیست؟
از همان روش امنیتی مورد استفاده توسط تیم ASP.NET MVC استفاده میکنیم. فایل web.config قرار گرفته در پوشه Views را باز کنید (نه فایل وب کانفیگ ریشه اصلی سایت‌را). چنین تنظیمی را می‌توان مشاهده کرد:
برای IIS6 :
<system.web>
<httpHandlers>
<add path="*" verb="*" type="System.Web.HttpNotFoundHandler"/>
</httpHandlers>
</system.web>
<system.webServer>
<handlers>
<remove name="BlockViewHandler"/>
<add name="BlockViewHandler" path="*" verb="*" preCondition="integratedMode" type="System.Web.HttpNotFoundHandler" />
</handlers>
</system.webServer>
تنظیم فوق، موتور اجرایی ASP.NET را در این پوشه خاص از کار می‌اندازد. به عبارتی اگر شخصی مسیر یک فایل aspx یا cshtml یا هر فایل قرار گرفته در پوشه Views را مستقیما در مرورگر خود وارد کند، با پیغام HttpNotFound مواجه خواهد شد.
این روش هم با ASP.NET Web forms سازگار است و هم با ASP.NET MVC؛ چون مرتبط است به موتور اجرایی ASP.NET که هر دوی این فریم ورک‌ها برفراز آن معنا پیدا می‌کنند.
بنابراین در پوشه فایل‌های آپلودی به سرور خود یک web.config را با محتوای فوق ایجاد کنید (و فقط باید مواظب باشید که این فایل حین آپلود فایل‌های جدید، overwrite نشود. مهم!). به این ترتیب این مسیر دیگر از طریق مرورگر قابل دسترسی نخواهد بود (با هر محتوایی). سپس برای ارائه فایل‌های آپلودی به کاربران از روش زیر استفاده کنید:
public ActionResult Download()
{
return File(Server.MapPath("~/Myfiles/test.txt"), "text/plain");
}
مزیت مهم روش ذکر شده این است که کاربران مجاز به آپلود هر نوع فایلی خواهند بود و نیازی نیست لیست سیاه تهیه کنید که مثلا فایل‌هایی با پسوند‌های خاص آپلود نشوند (که در این بین ممکن است لیست سیاه شما کامل نباشد ...).
علاوه بر تمام فیلترهای امنیتی که تاکنون بررسی شدند، فیلتر دیگری نیز به نام Authorize وجود دارد که در قسمت‌های بعدی بررسی خواهد شد.
راه اندازی Continuous Integration به ما کمک میکند تا در تیم‌های بزرگ پس از هر بار ارسال کد روی سرورهای مشترک(Repository) فرایند بررسی سلامت و یکپارچگی کد جدید با کدهای پیشین پروژه آغاز شود و چنانچه تغییرات جدید مشکلی در کلیت رفتار پروژه به وجود آورد آنرا به اطلاع برنامه نویسان برساند و ایضا مانع افزوده شدن کد جدید به پروژه شود.
به این روش میشود خطاها را سریعتر و راحتتر پیدا و برطرف نمود.
در حال حاضر من کتاب CLR Via Csharp ویرایش چهارم نوشته آقای جفری ریچر را مطالعه می‌کنم و نه قسمت از این مقالات، از بخش اول فصل اول آن به پایان رسیده که همگی آنها را تا 9 روز آینده منتشر خواهم کرد. البته سعی شده که مقالات ترجمه صرف نباشند و منابع دیگری هم در کنار آن استفاده شده است. بعضی موارد را هم لینک کرده‌ام. تمام سعی خود را می‌کنم تا ادامه کتاب هم به مرور به طور مرتب ترجمه شود؛ تا شاید نسخه‌ی تقریبا کاملی از این کتاب را به زبان فارسی در اختیار داشته باشیم.
بعد از اینکه برنامه را تحلیل کردید و نیازمندی‌های یک برنامه را شناسایی
کردید، وقت آن است که زبان برنامه نویسی خود را انتخاب کنید. هر زبان ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود را دارد و این ممکن هست انتخاب شما را سخت کند.
برای مثال شما در زبان‌های ++unmanaged C/C، کنترل بسیار زیادی روی امور
سیستمی از قبیل حافظه و تردها دارید و به هر روشی که می‌خواهید می‌توانید آنها را پیکربندی کنید. در زبان‌هایی چون Visual basic قدیم و
مشابه‌های آن عموما اینگونه بود که طراحی یک اپلیکیشن از رابط کاربری گرفته
تا اتصال به دیتابیس و اشیاء COM در آن ساده باشد؛ ولی در زبان‌های CLR چطور؟ در زبان‌های CLR شما دیگر وقت خود را به موضوعاتی چون مدیریت حافظه، هماهنگ سازی تردها و مباحث امنیتی و صدور استثناء در سطوح پایین‌تر نمی‌دهید و فرقی هم نمی‌کند که از چه زبانی استفاده می‌کنید. بلکه CLR هست که این امور را انجام می‌دهد و این مورد بین تمامی زبان‌های CLR مشترک است. برای مثال کاربری که قرار است در زمان اجرا استثنا‌ءها را صادر کند، در واقع مهم نیست که از چه زبانی برای آن استفاده میکند. بلکه آن CLR است که مدیریت آن را به عهده دارد و روال کار CLR برای همه زبان‌ها یکی است. پس این سوال پیش می‌آید که وقتی مبنا و زیر پایه‌ی همه زبان‌های CLR یکی است، چرا تعدد زبان دیده میشود و مزیت هر کدام بر دیگری چیست؟ اولین مورد syntax آن است. هر کاربر رو به چه زبانی کشیده میشود و شاید تجربه‌ی سابق در قدیم با یک برنامه‌ی مشابه بوده است که همچنان همان رویه سابق را ادامه می‌دهد و یا اینکه نحوه‌ی تحلیل و آنالیز کردن کدهای آن زبان است که کاربر را به سمت خود جذب کرده است. گاهی اوقات بعضی از زبان‌ها با تمرکز در انجام بعضی از کارها چون امور مالی یا ریاضیات، موارد فنی و ... باعث جذب کاربران آن گروه کاری به سمت خود می‌شوند. البته بعدا در آینده متوجه می‌شویم که بسیاری از زبان‌ها مثل سی شارپ و ویژوال بیسیک هر کدام قسمتی از امکانات CLR را پوشش می‌دهند نه تمام آن را.
زبان‌های CLR چگونه کار می‌کنند؟
در اولین گام بعد از نوشتن برنامه، کامپایلر آن زبان دست به کار شده و برنامه را برای شما کامپایل میکند. ولی اگر تصور می‌کنید که برنامه را به کد ماشین تبدیل میکند و از آن یک فایل اجرایی می‌سازد، سخت در اشتباه هستید. کامپایلر هر زبان CLR، کد‌ها را به یک زبان میانی Intermediate Language به اختصار IL تبدیل میکند. فرقی نمی‌کند چه زبانی کار کرده‌اید، کد شما تبدیل شده است به یک زبان میانی مشترک. CLR نمی‌تواند برای تک تک زبان‌های شما یک مفسر داشته باشد. در واقع هر کمپایلر قواعد زبان خود را شناخته و آن را به یک زبان مشترک تبدیل می‌سازد و حالا CLR می‌تواند حرف تمامی زبان‌ها را بفهمد. به فایل ساخته شده managed module گویند و به زبان‌هایی که از این قواعد پیروی نمی‌کنند unmanaged گفته میشود؛ مثل زبان سی ++ که در دات نت هم managed و هم unmanaged داریم که اولی بدون فریم ورک دات نت کار میکند و مستقیما به کد ماشین تبدیل میشود و دومی نیاز به فریم ورک دات نت داشته و به زبان میانی کامپایل میشود. جدول زیر نشان می‌دهد که کد همه‌ی زبان‌ها تبدیل به یک نوع شده است.
فایل هایی که ساخته می‌شوند بر دو نوع هستند؛ یا بر اساس استاندارد windows Portable Executable 32bits برای سیستم‌های 32 بیتی و 64 بیتی هستند و یا بر اساس windows Portable Executable 64bits مختص سیستم‌های 64 بیتی هستند که به ترتیب PE32 و +PE32 نامیده می‌شوند که CLR بر اساس این اطلاعات آنها را به کد اجرایی تبدیل میکند. زبان‌های CLR همیشه این مزیت را داشته‌اند که اصول امنیتی چون DEP یا Data Execution Prevention و همچنین ASLR یا Address Space Layout Randomization در آنها لحاظ شده باشد.
در این مطلب یک ترفند ساده و سریع برای دوستانی که می‌خواهند از ویژوال استودیو 2010 برای ساختن برنامه‌ی Setup پروژه‌های خود استفاده کنند، آورده میشود.
اگر برای ساخت برنامه‌های نصب خود بخواهید از ویژوال استودیو 2010 استفاده کنید و ورژن دات نت برنامه شما بالاتر از 4 باشد، متوجه خواهید شد که در قسمت prerequisites، ورژن دات نت مورد نظر شما وجود ندارد.
برای اضافه کردن net 4.5. و بالاتر به برنامه‌ی نصب خود باید یک Bootstrapper ایجاد کرده و به Bootstrapper Package های موجود در ویندوز اضافه نمایید.
در اینجا نحوه ایجاد و استفاده از Bootstrapper توضیح داده شده است. اما برای اینکه نخواهید درگیر ساخت XML manifests برای Net 4.5. شوید، یک راه حل ساده‌تر وجود دارد و آ ن استفاده از Bootstrapper های ساخته شده هنگام نصب ورژن‌های بالاتر ویژوال استودیو که شامل ورژن‌های مورد نیاز از دات نت نیز هستند می‌باشد.
برای این کار کافی است به مسیر زیر بر روی سیستم مراجعه نمایید:
C:\Program Files (x86)\Microsoft SDKs\Windows\v8.1A\Bootstrapper\Packages
در مسیر فوق، فولدرهای DotNetFX451 ،DotNetFX45 و DotNetFX452 را مشاهده می‌کنید که شامل فایل‌های مورد نیاز برای اضافه کردن Bootstrapper به ویژوال استادیو 2010 است.
برای اینکار فولدر مربوطه را کپی نمایید و در مسیر زیر قرار دهید:
C:\Program Files (x86)\Microsoft SDKs\Windows\v7.0A\Bootstrapper\Packages
فقط توجه داشته باشید که باید فایل نصب دات نت (مثلا برای دات نت 4.5 فایل dotNetFx45_Full_x86_x64.exe ) را به آن اضافه نمایید.
حال اگر ویژوال استادیو 2010 را باز کنید و یک پروژه ستاپ ایجاد نمایید می‌بینید که ورژن مورد نظر به قسمت prerequisites اضافه شده است.
چند سال قبل یک گوشی Samsung galaxy J7 را که به صورت پیش‌فرض به همراه اندروید 6 است، تهیه کردم. الان حدود دو هفته‌ای است که اندروید 10 را از طریق LineageOS بر روی این گوشی نصب کرده‌ام که در ادامه روش نصب آنرا برای علاقمندان توضیح خواهم داد.
LineageOS چیست؟
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از گوشی‌های اندرویدی نسبت به iOS ای، آزادی نصب نرم افزار و خصوصا سیستم عامل‌های مختلف بر روی آنها است. در حال حاضر، محبوب‌ترین و پر استفاده‌ترین نگارش آزاد اندروید که مستقل از گوگل عمل میکند، LineageOS نام‌دارد (لی‌نی‌ایج OS) که پیشتر با نام‌های CyanogenMod و قبل از آن، Cyanogen (سیانوژن) ارائه می‌شد. یکی از مهم‌ترین مزایای آن، امکان نصب آخرین نگارش اندروید بر روی گوشی‌هایی است که دیگر پشتیبانی رسمی نمی‌شوند و خط تولید آنها خاتمه یافته‌است.
به LineageOS یک Custom ROM هم گفته میشود. ROM مخفف read-only memory است و دقیقا جائی‌است که هسته‌ی Android در آن مشغول به کار است. بنابراین منظور از Custom ROM، همان نگارش سفارشی از Android است. به عملیات نصب LineageOS در اصطلاح Flashing هم گفته میشود که به معنای بازنویسی قسمتی از یک نرم‌افزار، با نرم‌افزار دیگری است.
پیشنیازهای ضروری نصب LineageOS
- داشتن یک گوشی یا تبلت سازگار با آن (متاسفانه سایت lineageos.org با IP ایرانی باز نمی‌شود)
- دسترسی به یک کابل USB مخصوص گوشی
- داشتن یک کامپیوتر دسکتاپ و یا لپ‌تاپ
- دسترسی به اینترنت
- زمان! ... (انجام این عملیات برای من در بار اول، حدودا یک روز طول کشید! (صرف نظر از تحقیقات یک هفته‌ای روش انجام آن) البته نه به علت طولانی بودن زمان نصب آن، بلکه به علت وجود نکات ریزی که در هیچ مستنداتی، به صورت مدون پیدا نخواهید کرد و عدم آشنایی با آنها ممکن است سبب بروز حمله‌ی قلبی، به علت در دست داشتن سخت افزاری شود که هم اکنون کل آنرا فرمت کرده‌اید و ... راهنماهای ارائه شده‌ی در اینترنت هم بر روی آن کار نمی‌کنند! به یک چنین سخت افزاری، brick یا «پاره آجر» هم گفته میشود!)
دریافت Custom ROM سازگار با گوشی یا تبلت
مرحله‌ی اول نصب LineageOS، دریافت Custom ROM آن است. برای این منظور به آدرس download.lineageos.org مراجعه کرده و ابتدا از منوی سمت چپ صفحه، گوشی خود را پیدا کنید و سپس با انتخاب آن، امکان دریافت ROM مخصوص آنرا خواهید یافت.
نکته‌ی مهم! متاسفانه در اولین دریافت من از این سایت، به علت ناقص بودن دانلود، فایل دریافتی به همراه CRC Error بود و در زمان نصب فایل zip آن، خطای کلی e1001 ظاهر شد و نه هیچ چیز دیگری. این لحظه واقعا لحظه‌ای است که ممکن است عرق سرد بر روی پیشانی شما ظاهر شود! به صورت اتفاقی با بررسی فایل zip آن بر روی کامپیوتر متوجه شدم که فایل، ناقص دریافت شده. به همین جهت پیش از شروع به نصب، فایل zip را در یک برنامه‌ی باز کننده‌ی آنها مانند winrar و یا 7-zip باز کرده و بر روی دکمه‌ی test آنها کلیک کنید. اگر خطایی را گزارش ندادند، شروع به ادامه‌ی مراحل نصب کنید.
دریافت فایل Recovery سفارشی
در اینجا نیاز است با دو واژه‌ی جدید bootloader و recovery آشنا شد. زمانیکه گوشی خودتان را روشن می‌کنید، اولین نرم افزاری که حتی پیش از سیستم عامل اجرا میشود، bootloader نام دارد که کار آن آغاز سایر پروسه‌ها است. بعد از بارگذاری بوت‌لودر، برنامه‌ی دیگری به نام recovery، کار بارگذاری سیستم عامل را انجام می‌دهد. بوت‌لودر و recovery پیش‌فرض اندروید، اجازه‌ی نصب یک custom ROM را نمی‌دهند. به همین جهت نیاز است این برنامه‌ی recovery را با یک نمونه‌ی سفارشی بازنویسی کرد که این نمونه‌ی سفارشی در اینجا TWRP نام دارد و نمونه‌ی مخصوص گوشی خود را می‌توانید با جستجوی در لیست https://twrp.me/Devices دریافت کنید. ابتدا نوع گوشی و سپس مدل آنرا یافته و سپس در صفحه‌ای که ظاهر میشود، بر روی download link آن کلیک کنید تا لیست فایل‌های موجود ظاهر شوند. در ابتدا آخرین نگارش موجود را دریافت کنید.
یک تجربه! متاسفانه آخرین نگارش TWRP دریافت شده، بر روی گوشی من کار نکرد و پس از نصب آن، مدام وارد همان سیستم عامل قبلی، با ارائه‌ی پیام «Recovery is NOT SEANDROID Enforcing» می‌شد و هیچ تاثیری را نداشت. در این حالت نصب نگارش قدیمی‌تر 3.3.1، کار کرد. بنابراین بهتر است چندین نگارش آنرا دریافت کنید؛ تا در صورت لزوم بتوانید یکی یکی، آنها را آزمایش کنید.
دریافت Google Apps
LineageOS به همراه برنامه‌های گوگل، مانند play store و امثال این‌ها نیست. به همین جهت نیاز است آنها را از آدرس https://opengapps.org دریافت کنید. در اینجا دقت داشته باشید که چه چیزی را انتخاب می‌کنید! برای نمونه برای گوشی من گزینه‌های ARM، نگارش 10 و pico انتخاب شدند و سپس کلیک بر روی دکمه‌ی دانلود. گزینه‌ی pico، یکی از کم حجم‌ترین نگارش‌ها است و همینقدر برای شروع به کار، کافی است. نگارش را 10 انتخاب میکنیم چون می‌خواهیم اندروید 10 را نصب کنیم و انتخاب معماری CPU گوشی هم مهم است. با استفاده از برنامه‌ای مانند device info، به برگه‌ی CPU آن مراجعه کرده و CPU Type گوشی خود را دقیق بررسی کنید. اگر مانند گوشی من، 32bit بود، باید ARM را انتخاب کنید و اگر 64bit بود، گزینه‌ی ARM64 را انتخاب کنید و اگر یک گوشی قدیمی را مانند ASUS دارید، ممکن است CPU آن از نوع intel و x86 باشد.
دریافت برنامه‌ی فعالسازی دسترسی root
اگر می‌خواهید دسترسی root هم داشته باشید (این گزینه اختیاری است و من آنرا نصب نکردم)، در نگارش‌های قبلی LineageOS از برنامه‌ای به نام SU برای انجام اینکار استفاده می‌شد. این برنامه دیگر نگهداری نمی‌شود و نباید آنرا به همراه آخرین نگارش LineageOS نصب کرد (خیلی مهم!)؛ وگرنه گوشی شما را حتما به هم خواهد ریخت. برنامه‌ی جایگزین آن Magisk نام دارد که باز هم من آنرا توصیه نمی‌کنم! چون اگر به انجمن‌های LineageOS مراجعه کنید، مشاهده شدهاست که پس از نصب به روز رسانی‌های جدید هفتگی LineageOS، ممکن است به علت عدم سازگاری با Magisk، سیستم عامل گوشی شما بالا نیاید و در یک حلقه‌ی بی‌پایان قرار بگیرید. به همین جهت بهتر است از این گزینه صرفنظر کنید.
آماده سازی گوشی برای اتصال USB و اجرای فرامین بر روی آن
مرحله‌ی بعد، نصب برنامه‌ی recovery سفارشی است. برای اینکار نیاز است گوشی خود را توسط سیم USB، به یک کامپیوتر متصل کرده و سپس توسط برنامه‌ای خاص که در ادامه معرفی میشود، برنامه‌ی TWRP را بر روی آن نصب کرد. به همین جهت به قسمت «تنظیمات» گوشی اندرویدی خود رفته و گزینه‌ی «درباره‌ی دستگاه (About)» را پیدا کنید. سپس بر روی شماره‌ی build آن «Build Number»، هفت بار ضربه بزنید. اینکار سبب میشود تا یک منوی مخفی به نام «Developer Mode» یا «گزینه‌های توسعه دهندگان/برنامه نویسان»، به لیست منوهای تنظیمات سیستم عامل فعلی اضافه شود. پس از فعال شدن «Developer Mode»، به این گزینه وارد شده و دو گزینه‌ی زیر را در آن فعال کنید:
- USB debugging
- OEM unlocking
اکنون اگر گوشی خود را از طریق سیم USB به کامپیوتر متصل کنید، یک دیالوگ باکس پرسشی، در اندروید جاری ظاهر میشود که درخواست دسترسی به ADB را از شما سؤال می‌پرسد. گزینه‌ی «Always Allow From This Computer» را انتخاب کرده و با کلیک بر روی OK، این دسترسی را فعال کنید.
دریافت برنامه‌های انتقال اطلاعات به گوشی اندرویدی
پس از دریافت فایل‌های مورد نیاز (TWRP.img, firmware.zip و gapps.zip)، اکنون نوبت به نصب TWRP.img است تا برنامه‌ی recovery پیش‌فرض گوشی را با یک نمونه‌ی سفارشی که امکان نصب custom ROM را میسر میکند، بازنویسی کنیم. بر روی گوشی‌های سامسونگ، برنامه‌ی ODIN یک چنین قابلیتی را به همراه دارد.
البته اگر کمی جستجو کنید، به دستورات زیر هم خواهید رسید که توسط برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot قابل اجرا هستند:
من تمام این دستورات را آزمایش کردم و بر روی گوشی سامسونگ کار نکردند! اما ODIN کار کرد.
البته برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot، برنامه‌ی بسیار مفیدی است و در ادامه کاربردهایی از آنرا مطالعه خواهید کرد.
بررسی امنیتی مهم! آیا فایل ROM دریافت شده، بر روی گوشی من نصب میشود؟!
در ادامه پیش از نصب، یکبار گوشی را فرمت میکنیم. در این حال اگر در حین نصب، پیام سازگار نبودن فایل ROM را دریافت کنیم، بسیار دیر است! به همین جهت پس از نصب برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot، به پوشه‌ی آن وارد شده و خط فرمان را در آنجا آغاز کنید. برای این منظور فقط کافی است بر روی فایل cmd-here.exe کلیک کنید. سپس فرامین زیر را اجرا کنید (با این فرض که گوشی شما از طریق سیم USB به کامپیوتر متصل است و همچنین دسترسی دیباگی را هم که در گوشی عنوان شد، داده‌اید):
دستور اول، adb server را اجرا کرده و سیستم شما را به گوشی متصل میکند. همچنین یک id را هم نمایش می‌دهد که نشان از موفقیت آمیز بودن اتصال دارد. دو دستور بعدی، شماره دستگاه و مدل آنرا بازگشت می‌دهند. این خروجی‌ها را به دقت بخاطر بسپرید.
سپس فایل custom ROM دریافت شده را باز کرده و به پوشه‌ی «META-INF\com\google\android» آن وارد شوید. در اینجا فایل متنی updater-script را باز کنید. برای مثال در مورد گوشی من، چنین سطری در ابتدای آن درج شده:
این سطر، دقیقا بررسی میکند که اگر خاصیت‌های ro.build.product یا ro.product.device مساوی j7elte نبودند، کل عملیات نصب، abort شود.
بنابراین حتما پیش از مطالعه و اجرای ادامه‌ی بحث، مقادیر این ویژگی‌ها را با سطر اول فایل updater-script انطباق دهید تا اگر یکی نبودند، به اشتباه گوشی خود را فرمت نکنید!
البته در جائی دیدم که عده‌ای برای «خوراندن» rom سفارشی دریافت شده، این سطر بررسی را از فایل یاد شده، پاک کرده و سپس فایل zip جدیدی را تولید و نصب کرده‌اند. بهتر است اینکار را نکنید و با جستجوی دقیق مطمئن شوید که یک چنین تغییری، برای سیستم شما مشکلی را ایجاد نمی‌کند!
بازنویسی برنامه‌ی recovery گوشی توسط ODIN
پس از دریافت برنامه‌ی odin، نیاز است گوشی خود را خاموش کنید. فرض بر این است که پیشتر حداقل از contacts خود پشتیبان تهیه کرده‌اید. چون از این قسمت به بعد، به مراحل بدون بازگشتی قدم خواهیم گذاشت و قرار است گوشی را کاملا فرمت کنیم!
پس از خاموش کردن گوشی، اکنون نیاز است گوشی را در حالت download بالا بیاوریم. برای اینکار سه دکمه‌ی Volume Down + Home + Power با هم بفشارید. بنابراین ابتدا دکمه‌ی «کاهش صدا» را نگه دارید و رها نکنید، سپس دکمه‌ی home را نگه دارید و رها نکنید و در آخر دکمه‌ی power را نگه دارید تا گوشی به حالت ویژه‌ی download وارد شود.
البته در ابتدا یک صفحه‌ی اخطار را نمایش می‌دهد که در آن درج شده برای ادامه نیاز است دکمه‌ی «افزایش صدا» را بفشارید.
پس از ظاهر شدن تصویر فوق، اینبار دکمه‌ی «افزایش صدا» را بفشارید تا وارد حالت دانلود شوید. در اینجا «حالت دانلود» یعنی گوشی قابلیت دریافت فایلی را پیدا کرده‌است.
- در اینجا در قسمت AP، فایل tar مربوط به TWRP را انتخاب کنید.
- سپس در برگه‌ی options، تیک گزینه‌ی Auto reboot را بردارید (بسیار مهم!). اگر این تیک را برندارید، پس از کار نوشتن برنامه‌ی recovery سفارشی، گوشی شما reboot شده و ... وارد برنامه‌ی recovery ... نمی‌شود! چون سیستم امنیتی توکار اندروید، آنرا با نمونه‌ی اصلی جایگزین میکند!
- اکنون بر روی دکمه‌ی start کلیک کنید تا کار بازنویسی شروع شود.
پس از پایان بازنویسی برنامه‌ی recovery، باید وارد این برنامه‌ی جدید بشویم که روش ورود به آن به صورت زیر است:
پس از پایان بازنویسی، در بعضی از گوشی‌ها در همین حالت که گوشی، حالت download را نمایش می‌دهد، اگر ترکیب کلید‌های «Volume Up + Power + Home» را بفشارید (اینبار دکمه‌ی «افزایش صدا» است و نه کاهش صدا)، وارد این برنامه‌ی recovery جدید می‌شوید. اما در مورد گوشی من چنین چیزی رخ نداد. در این حالت تنها روشی که پاسخ داد، «خارج کردن باطری گوشی» بود (در همین حالتی که صفحه‌ی آبی رنگ download نمایش داده میشود، باطری را خارج کنید)؛ چون حتی در حالت خاموش کردن معمولی هم برنامه‌ی recovery سفارشی را پاک و نمونه‌ی اصلی را جایگزین می‌کرد!
سپس سیستم را به صورت معمولی روشن نکنید. اینبار نیاز است وارد منوی recovery شویم. بنابراین مجددا باطری را قرار داده و اینبار با فشردن ترکیب کلید‌های «Volume Up + Power + Home» به منوی جدید recovery وارد خواهیم شد.
مرحله‌ی آخر! نصب سیستم عامل جدید و برنامه‌های گوگل
تا اینجا باید وارد منوی recovery جدید شده باشید. روش خارج کردن باطری را هم فراموش نکنید! (چون اگر سیستم به صورت معمولی ری‌استارت شود، یا حتی به صورت معمولی خاموش شود، برنامه‌ی recovery سفارشی را بی‌اثر کرده و پاک میکند)
- پس از بارگذاری برنامه، پیام «Swipe to Allow Modifications» ظاهر میشود. برای این منظور، فلش آبی رنگ ظاهر شده را به سمت راست بکشید تا بتوانید وارد برنامه شوید.
- اکنون این مراحل را طی کنید:
الف) انتخاب Wipe
در اینجا در ابتدا گزینه‌ی Format Data را انتخاب کنید.
سپس مجددا فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار فرمت کردن سیستم شروع شود.
در ادامه در همین قسمت گزینه‌ی Advanced Wipe را انتخاب کرده (همیشه با انتخاب دکمه‌ی back می‌توان به منوی اصلی و گزینه‌های آن رسید) و Dalvik / ART Cache,Data, System, Cache, Internal storage را انتخاب کنید. سپس مجددا فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار پاک کردن سیستم شروع شود. در اینجا همه چیز را منهای SD Card، پاک خواهیم کرد. بدون انجام اینکار، وارد یک حلقه‌ی بی‌نهایت خواهید شد و سیستم اصلی پس از نصب، راه اندازی نمی‌شود (آزمایش کردم!).
ب) انتقال فایل‌های Custom ROM و GApps به گوشی
اکنون به کامپیوتر خود و پوشه‌ی محل نصب برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot وارد شده و خط فرمان را در آنجا آغاز کنید. برای این منظور فقط کافی است بر روی فایل cmd-here.exe کلیک کنید. سپس فرامین زیر را اجرا کنید تا فایل‌ها به گوشی منتقل شوند:
دو نکته:
1- فایل‌های custom ROM و GApps دریافت شده را به درون پوشه‌ی Minimal_ADB_Fastboot کپی کنید. در اینجا منظور از LINEAGE.zip نام کاملی مانند lineage-17.1-20210114-nightly-j7elte-signed.zip است که دریافت کرده‌اید و همچنین منظور از GAPPS.zip، نام کاملی مانند open_gapps-arm-10.0-pico-20210116.zip است.
2- برای اجرای این دستورات، نیازی به داشتن یک sdcard نیست. نامی که در اینجا ذکر شده، فقط یک نام پوشه‌ی جدید، در گوشی شما است که قرار است در ادامه فایل‌ها را از آن انتخاب کنیم.
یک نکته‌ی تکمیلی: در حالت منوی recovery و بعد از پاک کردن همه چیز، اگر فولدرهای گوشی در windows explorer مشخص نیستند، باید آنها را mount کرد تا بشود فایل‌ها را به آنها کپی کرد (روش دوم کپی کردن فایل‌ها به گوشی). اگر به منوی ابتدایی TWRP دقت کنید، یک گزینه‌ی mount هم دارد که دقیقا برای همین منظور است. پوشه‌ها را که mount کردید، در windows explorer جهت کپی کردن معمولی ظاهر می‌شوند.
ج) نصب نهایی سیستم عامل و برنامه‌های گوگل
پیش از هر کاری به گزینه‌ی Settings در برنامه‌ی TWRP مراجعه کرده و در برگه‌ی General آن، تیک زیر را بر دارید: Prompt to install TWRP app if not installed!
اکنون که فایل‌های custom ROM و GApps به گوشی کپی شدند، از منوی اصلی TWRP، اینبار گزینه‌ی Install را انتخاب کنید (همانطور که عنوان شد، در اینجا همیشه دکمه‌ی back، برای بازگشت به صفحه‌ی اصلی کار میکند).
اگر از طریق دستورات adb فایل‌ها را به پوشه‌ی sdcard منتقل کرده باشید، به صورت خودکار اولین فایل انتخاب شده همان فایل ROM است. سپس بر روی دکمه‌ی «Add more zips» کلیک کرده و فایل zip مربوط به GApps را انتخاب کنید. در بالای صفحه «two of max 10 File queued» باید ظاهر شده باشد (مهم) که به معنای تعداد فایل‌های موجود در صف نصب است. اکنون فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار نصب شروع شود.
پس از پایان نصب این دو برنامه، یکبار بر روی دکمه‌ی Wipe cache/dalvik کلیک کنید (به همراه به سمت راست کشیدن دکمه‌ی فلش آبی پایین صفحه) و سپس بر روی دکمه‌ی Reboot System تا ... وارد اندروید 10 شوید!
یک نکته: در اینجا در حین reboot سؤال می‌پرسد که آیا نیاز است TWRP را نیز به صورت جداگانه‌ای نصب کند. عنوان کنید، خیر.
چگونه به روز رسانی‌های LineageOS را نصب کنیم؟
LineageOS هفته‌ای یکبار، آخرین به روز رسانی‌های اندروید را توزیع میکند. برای نصب آنها پیامی را ظاهر کرده و امکان دانلود را فراهم میکند. پس از دانلود، اگر بر روی دکمه‌ی install کلیک کنید، به صورت خودکار شما را وارد منوی recovery فوق میکند (و نه نصب خودکار). در اینجا تنها کاری را که باید انجام دهید، انتخاب گزینه‌ی install است و سپس انتخاب پوشه‌ی data/lineageos_updates که محل قرار گیری این فایل zip دریافت شدهاست. با انتخاب فایل zip، مراحل نصب آن مانند قبل است. پس از پایان نصب، یکبار بر روی دکمه‌ی پاک کردن کش dalvik کلیک کنید و سپس بر روی reboot. کش dalvik همواره به صورت خودکار توسط اندروید ساخته میشود و پاک کردن آن مشکلی را ایجاد نمی‌کند.
پس از راه اندازی مجدد سیستم، به منوی Settings>about phone>lineageOS مراجعه کرده و فایل zip قدیمی را حذف کنید (در همان صفحه‌ای که پیام دریافت و نصب را نمایش می‌داد، اکنون پیام delete ظاهر شدهاست).
LineageOS چیست؟
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از گوشی‌های اندرویدی نسبت به iOS ای، آزادی نصب نرم افزار و خصوصا سیستم عامل‌های مختلف بر روی آنها است. در حال حاضر، محبوب‌ترین و پر استفاده‌ترین نگارش آزاد اندروید که مستقل از گوگل عمل میکند، LineageOS نام‌دارد (لی‌نی‌ایج OS) که پیشتر با نام‌های CyanogenMod و قبل از آن، Cyanogen (سیانوژن) ارائه می‌شد. یکی از مهم‌ترین مزایای آن، امکان نصب آخرین نگارش اندروید بر روی گوشی‌هایی است که دیگر پشتیبانی رسمی نمی‌شوند و خط تولید آنها خاتمه یافته‌است.
به LineageOS یک Custom ROM هم گفته میشود. ROM مخفف read-only memory است و دقیقا جائی‌است که هسته‌ی Android در آن مشغول به کار است. بنابراین منظور از Custom ROM، همان نگارش سفارشی از Android است. به عملیات نصب LineageOS در اصطلاح Flashing هم گفته میشود که به معنای بازنویسی قسمتی از یک نرم‌افزار، با نرم‌افزار دیگری است.
پیشنیازهای ضروری نصب LineageOS
- داشتن یک گوشی یا تبلت سازگار با آن (متاسفانه سایت lineageos.org با IP ایرانی باز نمی‌شود)
- دسترسی به یک کابل USB مخصوص گوشی
- داشتن یک کامپیوتر دسکتاپ و یا لپ‌تاپ
- دسترسی به اینترنت
- زمان! ... (انجام این عملیات برای من در بار اول، حدودا یک روز طول کشید! (صرف نظر از تحقیقات یک هفته‌ای روش انجام آن) البته نه به علت طولانی بودن زمان نصب آن، بلکه به علت وجود نکات ریزی که در هیچ مستنداتی، به صورت مدون پیدا نخواهید کرد و عدم آشنایی با آنها ممکن است سبب بروز حمله‌ی قلبی، به علت در دست داشتن سخت افزاری شود که هم اکنون کل آنرا فرمت کرده‌اید و ... راهنماهای ارائه شده‌ی در اینترنت هم بر روی آن کار نمی‌کنند! به یک چنین سخت افزاری، brick یا «پاره آجر» هم گفته میشود!)
دریافت Custom ROM سازگار با گوشی یا تبلت
مرحله‌ی اول نصب LineageOS، دریافت Custom ROM آن است. برای این منظور به آدرس download.lineageos.org مراجعه کرده و ابتدا از منوی سمت چپ صفحه، گوشی خود را پیدا کنید و سپس با انتخاب آن، امکان دریافت ROM مخصوص آنرا خواهید یافت.
نکته‌ی مهم! متاسفانه در اولین دریافت من از این سایت، به علت ناقص بودن دانلود، فایل دریافتی به همراه CRC Error بود و در زمان نصب فایل zip آن، خطای کلی e1001 ظاهر شد و نه هیچ چیز دیگری. این لحظه واقعا لحظه‌ای است که ممکن است عرق سرد بر روی پیشانی شما ظاهر شود! به صورت اتفاقی با بررسی فایل zip آن بر روی کامپیوتر متوجه شدم که فایل، ناقص دریافت شده. به همین جهت پیش از شروع به نصب، فایل zip را در یک برنامه‌ی باز کننده‌ی آنها مانند winrar و یا 7-zip باز کرده و بر روی دکمه‌ی test آنها کلیک کنید. اگر خطایی را گزارش ندادند، شروع به ادامه‌ی مراحل نصب کنید.
دریافت فایل Recovery سفارشی
در اینجا نیاز است با دو واژه‌ی جدید bootloader و recovery آشنا شد. زمانیکه گوشی خودتان را روشن می‌کنید، اولین نرم افزاری که حتی پیش از سیستم عامل اجرا میشود، bootloader نام دارد که کار آن آغاز سایر پروسه‌ها است. بعد از بارگذاری بوت‌لودر، برنامه‌ی دیگری به نام recovery، کار بارگذاری سیستم عامل را انجام می‌دهد. بوت‌لودر و recovery پیش‌فرض اندروید، اجازه‌ی نصب یک custom ROM را نمی‌دهند. به همین جهت نیاز است این برنامه‌ی recovery را با یک نمونه‌ی سفارشی بازنویسی کرد که این نمونه‌ی سفارشی در اینجا TWRP نام دارد و نمونه‌ی مخصوص گوشی خود را می‌توانید با جستجوی در لیست https://twrp.me/Devices دریافت کنید. ابتدا نوع گوشی و سپس مدل آنرا یافته و سپس در صفحه‌ای که ظاهر میشود، بر روی download link آن کلیک کنید تا لیست فایل‌های موجود ظاهر شوند. در ابتدا آخرین نگارش موجود را دریافت کنید.
یک تجربه! متاسفانه آخرین نگارش TWRP دریافت شده، بر روی گوشی من کار نکرد و پس از نصب آن، مدام وارد همان سیستم عامل قبلی، با ارائه‌ی پیام «Recovery is NOT SEANDROID Enforcing» می‌شد و هیچ تاثیری را نداشت. در این حالت نصب نگارش قدیمی‌تر 3.3.1، کار کرد. بنابراین بهتر است چندین نگارش آنرا دریافت کنید؛ تا در صورت لزوم بتوانید یکی یکی، آنها را آزمایش کنید.
دریافت Google Apps
LineageOS به همراه برنامه‌های گوگل، مانند play store و امثال این‌ها نیست. به همین جهت نیاز است آنها را از آدرس https://opengapps.org دریافت کنید. در اینجا دقت داشته باشید که چه چیزی را انتخاب می‌کنید! برای نمونه برای گوشی من گزینه‌های ARM، نگارش 10 و pico انتخاب شدند و سپس کلیک بر روی دکمه‌ی دانلود. گزینه‌ی pico، یکی از کم حجم‌ترین نگارش‌ها است و همینقدر برای شروع به کار، کافی است. نگارش را 10 انتخاب میکنیم چون می‌خواهیم اندروید 10 را نصب کنیم و انتخاب معماری CPU گوشی هم مهم است. با استفاده از برنامه‌ای مانند device info، به برگه‌ی CPU آن مراجعه کرده و CPU Type گوشی خود را دقیق بررسی کنید. اگر مانند گوشی من، 32bit بود، باید ARM را انتخاب کنید و اگر 64bit بود، گزینه‌ی ARM64 را انتخاب کنید و اگر یک گوشی قدیمی را مانند ASUS دارید، ممکن است CPU آن از نوع intel و x86 باشد.
دریافت برنامه‌ی فعالسازی دسترسی root
اگر می‌خواهید دسترسی root هم داشته باشید (این گزینه اختیاری است و من آنرا نصب نکردم)، در نگارش‌های قبلی LineageOS از برنامه‌ای به نام SU برای انجام اینکار استفاده می‌شد. این برنامه دیگر نگهداری نمی‌شود و نباید آنرا به همراه آخرین نگارش LineageOS نصب کرد (خیلی مهم!)؛ وگرنه گوشی شما را حتما به هم خواهد ریخت. برنامه‌ی جایگزین آن Magisk نام دارد که باز هم من آنرا توصیه نمی‌کنم! چون اگر به انجمن‌های LineageOS مراجعه کنید، مشاهده شدهاست که پس از نصب به روز رسانی‌های جدید هفتگی LineageOS، ممکن است به علت عدم سازگاری با Magisk، سیستم عامل گوشی شما بالا نیاید و در یک حلقه‌ی بی‌پایان قرار بگیرید. به همین جهت بهتر است از این گزینه صرفنظر کنید.
آماده سازی گوشی برای اتصال USB و اجرای فرامین بر روی آن
مرحله‌ی بعد، نصب برنامه‌ی recovery سفارشی است. برای اینکار نیاز است گوشی خود را توسط سیم USB، به یک کامپیوتر متصل کرده و سپس توسط برنامه‌ای خاص که در ادامه معرفی میشود، برنامه‌ی TWRP را بر روی آن نصب کرد. به همین جهت به قسمت «تنظیمات» گوشی اندرویدی خود رفته و گزینه‌ی «درباره‌ی دستگاه (About)» را پیدا کنید. سپس بر روی شماره‌ی build آن «Build Number»، هفت بار ضربه بزنید. اینکار سبب میشود تا یک منوی مخفی به نام «Developer Mode» یا «گزینه‌های توسعه دهندگان/برنامه نویسان»، به لیست منوهای تنظیمات سیستم عامل فعلی اضافه شود. پس از فعال شدن «Developer Mode»، به این گزینه وارد شده و دو گزینه‌ی زیر را در آن فعال کنید:
- USB debugging
- OEM unlocking
اکنون اگر گوشی خود را از طریق سیم USB به کامپیوتر متصل کنید، یک دیالوگ باکس پرسشی، در اندروید جاری ظاهر میشود که درخواست دسترسی به ADB را از شما سؤال می‌پرسد. گزینه‌ی «Always Allow From This Computer» را انتخاب کرده و با کلیک بر روی OK، این دسترسی را فعال کنید.
دریافت برنامه‌های انتقال اطلاعات به گوشی اندرویدی
پس از دریافت فایل‌های مورد نیاز (TWRP.img, firmware.zip و gapps.zip)، اکنون نوبت به نصب TWRP.img است تا برنامه‌ی recovery پیش‌فرض گوشی را با یک نمونه‌ی سفارشی که امکان نصب custom ROM را میسر میکند، بازنویسی کنیم. بر روی گوشی‌های سامسونگ، برنامه‌ی ODIN یک چنین قابلیتی را به همراه دارد.
البته اگر کمی جستجو کنید، به دستورات زیر هم خواهید رسید که توسط برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot قابل اجرا هستند:
adb devices adb reboot bootloader fastboot devices fastboot flash recovery TWRP.img fastboot reboot-bootloader
البته برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot، برنامه‌ی بسیار مفیدی است و در ادامه کاربردهایی از آنرا مطالعه خواهید کرد.
بررسی امنیتی مهم! آیا فایل ROM دریافت شده، بر روی گوشی من نصب میشود؟!
در ادامه پیش از نصب، یکبار گوشی را فرمت میکنیم. در این حال اگر در حین نصب، پیام سازگار نبودن فایل ROM را دریافت کنیم، بسیار دیر است! به همین جهت پس از نصب برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot، به پوشه‌ی آن وارد شده و خط فرمان را در آنجا آغاز کنید. برای این منظور فقط کافی است بر روی فایل cmd-here.exe کلیک کنید. سپس فرامین زیر را اجرا کنید (با این فرض که گوشی شما از طریق سیم USB به کامپیوتر متصل است و همچنین دسترسی دیباگی را هم که در گوشی عنوان شد، داده‌اید):
adb devices adb shell getprop ro.product.device adb shell getprop ro.build.product
سپس فایل custom ROM دریافت شده را باز کرده و به پوشه‌ی «META-INF\com\google\android» آن وارد شوید. در اینجا فایل متنی updater-script را باز کنید. برای مثال در مورد گوشی من، چنین سطری در ابتدای آن درج شده:
assert(getprop("ro.product.device") == "j7elte" || getprop("ro.build.product") == "j7elte"
|| abort("E3004: This package is for device: j7elte; this device is " + getprop("ro.product.device") + ".");); بنابراین حتما پیش از مطالعه و اجرای ادامه‌ی بحث، مقادیر این ویژگی‌ها را با سطر اول فایل updater-script انطباق دهید تا اگر یکی نبودند، به اشتباه گوشی خود را فرمت نکنید!
البته در جائی دیدم که عده‌ای برای «خوراندن» rom سفارشی دریافت شده، این سطر بررسی را از فایل یاد شده، پاک کرده و سپس فایل zip جدیدی را تولید و نصب کرده‌اند. بهتر است اینکار را نکنید و با جستجوی دقیق مطمئن شوید که یک چنین تغییری، برای سیستم شما مشکلی را ایجاد نمی‌کند!
بازنویسی برنامه‌ی recovery گوشی توسط ODIN
پس از دریافت برنامه‌ی odin، نیاز است گوشی خود را خاموش کنید. فرض بر این است که پیشتر حداقل از contacts خود پشتیبان تهیه کرده‌اید. چون از این قسمت به بعد، به مراحل بدون بازگشتی قدم خواهیم گذاشت و قرار است گوشی را کاملا فرمت کنیم!
پس از خاموش کردن گوشی، اکنون نیاز است گوشی را در حالت download بالا بیاوریم. برای اینکار سه دکمه‌ی Volume Down + Home + Power با هم بفشارید. بنابراین ابتدا دکمه‌ی «کاهش صدا» را نگه دارید و رها نکنید، سپس دکمه‌ی home را نگه دارید و رها نکنید و در آخر دکمه‌ی power را نگه دارید تا گوشی به حالت ویژه‌ی download وارد شود.
البته در ابتدا یک صفحه‌ی اخطار را نمایش می‌دهد که در آن درج شده برای ادامه نیاز است دکمه‌ی «افزایش صدا» را بفشارید.
پس از ظاهر شدن تصویر فوق، اینبار دکمه‌ی «افزایش صدا» را بفشارید تا وارد حالت دانلود شوید. در اینجا «حالت دانلود» یعنی گوشی قابلیت دریافت فایلی را پیدا کرده‌است.
پس از بالا آوردن گوشی در حالت دانلود، برنامه‌ی odin را باز کنید:
- در اینجا در قسمت AP، فایل tar مربوط به TWRP را انتخاب کنید.
- سپس در برگه‌ی options، تیک گزینه‌ی Auto reboot را بردارید (بسیار مهم!). اگر این تیک را برندارید، پس از کار نوشتن برنامه‌ی recovery سفارشی، گوشی شما reboot شده و ... وارد برنامه‌ی recovery ... نمی‌شود! چون سیستم امنیتی توکار اندروید، آنرا با نمونه‌ی اصلی جایگزین میکند!
- اکنون بر روی دکمه‌ی start کلیک کنید تا کار بازنویسی شروع شود.
پس از پایان بازنویسی برنامه‌ی recovery، باید وارد این برنامه‌ی جدید بشویم که روش ورود به آن به صورت زیر است:
پس از پایان بازنویسی، در بعضی از گوشی‌ها در همین حالت که گوشی، حالت download را نمایش می‌دهد، اگر ترکیب کلید‌های «Volume Up + Power + Home» را بفشارید (اینبار دکمه‌ی «افزایش صدا» است و نه کاهش صدا)، وارد این برنامه‌ی recovery جدید می‌شوید. اما در مورد گوشی من چنین چیزی رخ نداد. در این حالت تنها روشی که پاسخ داد، «خارج کردن باطری گوشی» بود (در همین حالتی که صفحه‌ی آبی رنگ download نمایش داده میشود، باطری را خارج کنید)؛ چون حتی در حالت خاموش کردن معمولی هم برنامه‌ی recovery سفارشی را پاک و نمونه‌ی اصلی را جایگزین می‌کرد!
سپس سیستم را به صورت معمولی روشن نکنید. اینبار نیاز است وارد منوی recovery شویم. بنابراین مجددا باطری را قرار داده و اینبار با فشردن ترکیب کلید‌های «Volume Up + Power + Home» به منوی جدید recovery وارد خواهیم شد.
مرحله‌ی آخر! نصب سیستم عامل جدید و برنامه‌های گوگل
تا اینجا باید وارد منوی recovery جدید شده باشید. روش خارج کردن باطری را هم فراموش نکنید! (چون اگر سیستم به صورت معمولی ری‌استارت شود، یا حتی به صورت معمولی خاموش شود، برنامه‌ی recovery سفارشی را بی‌اثر کرده و پاک میکند)
- پس از بارگذاری برنامه، پیام «Swipe to Allow Modifications» ظاهر میشود. برای این منظور، فلش آبی رنگ ظاهر شده را به سمت راست بکشید تا بتوانید وارد برنامه شوید.
- اکنون این مراحل را طی کنید:
الف) انتخاب Wipe
در اینجا در ابتدا گزینه‌ی Format Data را انتخاب کنید.
سپس مجددا فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار فرمت کردن سیستم شروع شود.
در ادامه در همین قسمت گزینه‌ی Advanced Wipe را انتخاب کرده (همیشه با انتخاب دکمه‌ی back می‌توان به منوی اصلی و گزینه‌های آن رسید) و Dalvik / ART Cache,Data, System, Cache, Internal storage را انتخاب کنید. سپس مجددا فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار پاک کردن سیستم شروع شود. در اینجا همه چیز را منهای SD Card، پاک خواهیم کرد. بدون انجام اینکار، وارد یک حلقه‌ی بی‌نهایت خواهید شد و سیستم اصلی پس از نصب، راه اندازی نمی‌شود (آزمایش کردم!).
ب) انتقال فایل‌های Custom ROM و GApps به گوشی
اکنون به کامپیوتر خود و پوشه‌ی محل نصب برنامه‌ی Minimal_ADB_Fastboot وارد شده و خط فرمان را در آنجا آغاز کنید. برای این منظور فقط کافی است بر روی فایل cmd-here.exe کلیک کنید. سپس فرامین زیر را اجرا کنید تا فایل‌ها به گوشی منتقل شوند:
adb devices adb push LINEAGE.zip /sdcard/ adb push GAPPS.zip /sdcard/
1- فایل‌های custom ROM و GApps دریافت شده را به درون پوشه‌ی Minimal_ADB_Fastboot کپی کنید. در اینجا منظور از LINEAGE.zip نام کاملی مانند lineage-17.1-20210114-nightly-j7elte-signed.zip است که دریافت کرده‌اید و همچنین منظور از GAPPS.zip، نام کاملی مانند open_gapps-arm-10.0-pico-20210116.zip است.
2- برای اجرای این دستورات، نیازی به داشتن یک sdcard نیست. نامی که در اینجا ذکر شده، فقط یک نام پوشه‌ی جدید، در گوشی شما است که قرار است در ادامه فایل‌ها را از آن انتخاب کنیم.
یک نکته‌ی تکمیلی: در حالت منوی recovery و بعد از پاک کردن همه چیز، اگر فولدرهای گوشی در windows explorer مشخص نیستند، باید آنها را mount کرد تا بشود فایل‌ها را به آنها کپی کرد (روش دوم کپی کردن فایل‌ها به گوشی). اگر به منوی ابتدایی TWRP دقت کنید، یک گزینه‌ی mount هم دارد که دقیقا برای همین منظور است. پوشه‌ها را که mount کردید، در windows explorer جهت کپی کردن معمولی ظاهر می‌شوند.
ج) نصب نهایی سیستم عامل و برنامه‌های گوگل
پیش از هر کاری به گزینه‌ی Settings در برنامه‌ی TWRP مراجعه کرده و در برگه‌ی General آن، تیک زیر را بر دارید: Prompt to install TWRP app if not installed!
اکنون که فایل‌های custom ROM و GApps به گوشی کپی شدند، از منوی اصلی TWRP، اینبار گزینه‌ی Install را انتخاب کنید (همانطور که عنوان شد، در اینجا همیشه دکمه‌ی back، برای بازگشت به صفحه‌ی اصلی کار میکند).
اگر از طریق دستورات adb فایل‌ها را به پوشه‌ی sdcard منتقل کرده باشید، به صورت خودکار اولین فایل انتخاب شده همان فایل ROM است. سپس بر روی دکمه‌ی «Add more zips» کلیک کرده و فایل zip مربوط به GApps را انتخاب کنید. در بالای صفحه «two of max 10 File queued» باید ظاهر شده باشد (مهم) که به معنای تعداد فایل‌های موجود در صف نصب است. اکنون فلش آبی رنگ پایین صفحه را به سمت راست بکشید تا کار نصب شروع شود.
پس از پایان نصب این دو برنامه، یکبار بر روی دکمه‌ی Wipe cache/dalvik کلیک کنید (به همراه به سمت راست کشیدن دکمه‌ی فلش آبی پایین صفحه) و سپس بر روی دکمه‌ی Reboot System تا ... وارد اندروید 10 شوید!
یک نکته: در اینجا در حین reboot سؤال می‌پرسد که آیا نیاز است TWRP را نیز به صورت جداگانه‌ای نصب کند. عنوان کنید، خیر.
چگونه به روز رسانی‌های LineageOS را نصب کنیم؟
LineageOS هفته‌ای یکبار، آخرین به روز رسانی‌های اندروید را توزیع میکند. برای نصب آنها پیامی را ظاهر کرده و امکان دانلود را فراهم میکند. پس از دانلود، اگر بر روی دکمه‌ی install کلیک کنید، به صورت خودکار شما را وارد منوی recovery فوق میکند (و نه نصب خودکار). در اینجا تنها کاری را که باید انجام دهید، انتخاب گزینه‌ی install است و سپس انتخاب پوشه‌ی data/lineageos_updates که محل قرار گیری این فایل zip دریافت شدهاست. با انتخاب فایل zip، مراحل نصب آن مانند قبل است. پس از پایان نصب، یکبار بر روی دکمه‌ی پاک کردن کش dalvik کلیک کنید و سپس بر روی reboot. کش dalvik همواره به صورت خودکار توسط اندروید ساخته میشود و پاک کردن آن مشکلی را ایجاد نمی‌کند.
پس از راه اندازی مجدد سیستم، به منوی Settings>about phone>lineageOS مراجعه کرده و فایل zip قدیمی را حذف کنید (در همان صفحه‌ای که پیام دریافت و نصب را نمایش می‌داد، اکنون پیام delete ظاهر شدهاست).
ایجاد Strong Name به اسمبلی برای داشتن یک هویت منحصر به فرد برای آن اسمبلی کمک میکند و یکی از پارامتر‌های آن داشتن Public Key Token برای اسمبلی است (بیشتر ). در این پست قصد دارم یه کمک ابزارهای جانبی Visual Studio 2012 که البته در 2010 نیز امکان پذیر است روشی برای تهیه آسان‌تر این Key ارائه کنم .
برای آغاز نرم افزار VS2012 را باز میکنیم و به منوی Tools رفته و گزینه External Tools را انتخاب میکنیم :
در پنجره‌ی پیش رو روی دکمه Add کیلک کنید و نامی برای Tools انتخاب کنید :
سپس مسیر فایل sn.exe را کپی کرده و در فیلد Command قرار دهید .
برای پارامتر از عبارت زیراستفاده کرده تا Public Key اسمبلی جاری را به شما بدهد . برای اطلاعات بیشتر در مورد آرگومان‌ها به اینجا مراجعه کنید
-Tp $(TargetPath)
همچنین گزینه‌های Prompt for Arguments را برای دریافت آرگومان دلخواه شما (مثلا مواردی که مایلید برای یک اسمبلی دیگر key استخراج کنید) و Use Output window برای نمایش خروجی را علامت بزنید
روی OK کلیک کنید و به منوی Tools بارگردید :
حال روی نام پروژه خود در Solution Explorer کلیک کنید و روی Tools ساخته شده کلیک کنید :
و خروجی:
معرفی کتابخانه stateless به عنوان جایگزین سبک وزنی برای Windows workflow foundation
کتابخانه سورس باز Stateless، برای طراحی و پیاده سازی «ماشین‌های حالت گردش کاری مانند» تهیه شده و مزایای زیر را نسبت به Windows workflow foundation دارا است:
- جمعا 30 کیلوبایت است!
- تمام اجزای آن سورس باز است.
- دارای API روان و ساده‌ای است.
- امکان تبدیل UML state diagrams، به نمونه معادل Stateless بسیار ساده و سریع است.
- به دلیل code first بودن، کار کردن با آن برای برنامه نویس‌ها ساده‌تر بوده و افزودن یا تغییر اجزای آن با کدنویسی به سادگی میسر است.
دریافت کتابخانه Stateless از Google code و یا از NuGet
پیاده سازی مثال کلید برق با Stateless
در ادامه همان مثال ساده کلید برق قسمت قبل را با Stateless پیاده سازی خواهیم کرد:
کار با ایجاد یک وهله از ماشین حالت (new StateMachine) آغاز میشود. حالت آغازین آن (initialState) مطابق مثال قسمت قبل، مساوی off است.
امضای کلاس StateMachine را در ذیل مشاهده می‌کنید؛ جهت توضیح آرگومان‌های جنریک string و char معرفی شده در مثال:
که اولی بیانگر نوع حالات قابل تعریف است و دومی نوع رویداد قابل دریافت را مشخص میکند.
برای مثال در اینجا حالات روشن و خاموش، با رشته‌های on و off مشخص شده‌اند و رویداد قابل قبول دریافتی، کاراکتر فاصله است.
سپس نیاز است این ماشین حالت را برای معرفی رویدادهایی (trigger در اینجا) که سبب تغییر حالت آن می‌شوند، تنظیم کنیم. اینکار توسط متدهای Configure و Permit انجام خواهد شد. متد Configure، یکی از حالات از پیش تعیین شده را جهت تنظیم، مشخص میکند و سپس در متد Permit تعیین خواهیم کرد که بر اساس رخدادی مشخص (برای مثال در اینجا فشرده شدن کلید space) وضعیت حالت جاری، به وضعیت جدیدی (destinationState) منتقل شود.
نهایتا این ماشین حالت در یک حلقه بی‌نهایت مشغول به کار خواهد شد. برای نمونه یک Thread پس زمینه (BackgroundWorker) نیز می‌تواند همین کار را در برنامه‌های ویندوزی انجام دهد.
یک نکته
علاوه بر روش‌های یاد شده‌ی تشخیص الگوی ماشین حالت که در قسمت قبل بررسی شدند، مورد refactoring انبوهی از if و elseها و یا switchهای بسیار طولانی را نیز می‌توان به این لیست افزود.
استفاده از Stateless Designer برای تولید کدهای ماشین حالت
کتابخانه Stateless دارای یک طراح و Code generator بصری سورس باز است که آنرا به شکل افزونه‌ای برای VS.NET می‌توانید در سایت Codeplex دریافت کنید. این طراح از کتابخانه GLEE برای رسم گراف استفاده میکند.
کار مقدماتی با آن به نحو زیر است:
الف) فایل StatelessDesignerPackage.vsix را از سایت کدپلکس دریافت و نصب کنید. البته نگارش فعلی آن فقط با VS 2012 سازگار است.
ب) ارجاعی را به اسمبلی stateless به پروژه خود اضافه نمائید (به یک پروژه جدید یا از پیش موجود).
ج) از منوی پروژه، گزینه Add new item را انتخاب کرده و سپس در صفحه ظاهر شده، گزینه جدید Stateless state machine را انتخاب و به پروژه اضافه نمائید.
کار با این طراح، با ادیت XML آن شروع میشود. برای مثال گردش کاری ارسال و تائید یک مطلب جدید را در بلاگی فرضی، به نحو زیر وارد نمائید:
حاصل آن گراف زیر خواهد بود:
به علاوه کدهای زیر که به صورت خودکار تولید شده‌اند:
توضیحات:
ماشین حالت فوق دارای چهار حالت شروع، در حال بررسی، منتشر شده و رد شده است. معمول است که این چهار حالت را به شکل یک enum معرفی کنند که در کدهای تولیدی فوق نیز به همین نحو عمل گردیده و public enum State معرف چهار حالت ذکر شده است. همچنین رویدادهای ذخیره، نیاز به ویرایش، ویرایش، تائید و رد نیز توسط public enum Trigger معرفی شده‌اند.
در قسمت Transitions، بر اساس یک رویداد (Trigger در اینجا)، انتقال از یک حالت به حالتی دیگر را سبب خواهیم شد.
تعاریف اصلی تنظیمات ماشین حالت، در سازنده کلاس BlogPostStateMachine انجام شده است. این تعاریف نیز بسیار ساده هستند. به ازای هر حالت، یک Configure داریم. در متدهای OnEntry و OnExit هر حالت، یک سری callback function فراخوانی خواهند شد. برای مثال در حالت Rejected یا Approved می‌توان ایمیلی را به ارسال کننده مطلب جهت یادآوری وضعیت رخ داده، ارسال نمود.
متدهای PermitIf سبب انتقال شرطی، به حالتی دیگر خواهند شد. برای مثال رد یا تائید یک مطلب نیاز به دسترسی مدیریتی خواهد داشت. این نوع موارد را توسط delgateهای Guard ایی که برای مدیریت شرط‌ها ایجاد کرده است، می‌توان تنظیم کرد. PermitReentryIf سبب بازگشت مجدد به همان حالت می‌گردد. برای مثال ویرایش و ذخیره یک مطلب در حال انتشار، سبب تائید یا رد آن نخواهد شد؛ صرفا عملیات ذخیره صورت گرفته و ماشین حالت مجددا در همان مرحله باقی خواهد ماند.
نحوه استفاده از ماشین حالت تولیدی:
همانطور که عنوان شد، حداقل استفاده از ماشین‌های حالت، refactoing انبوهی از if و elseها است که در حالت مدیریت یک چنین گردش‌های کاری باید تدارک دید.
در کلاس فوق، نحوه استفاده از ماشین حالت تولیدی را مشاهده می‌کنید. در delegateهای Guard، سطوح دسترسی انجام عملیات بررسی خواهند شد. برای مثال، از بانک اطلاعاتی بر اساس اطلاعات کاربر جاری وارد شده به سیستم اخذ می‌گردند. در متدهای Exit هر مرحله، کارهای ذخیره سازی اطلاعات در بانک اطلاعاتی، ذخیره سازی حالت (مثلا در یک فیلد که بعدا قابل بازیابی باشد) صورت می‌گیرد و در صورت نیاز ایمیلی به اشخاص مختلف ارسال خواهد شد.
برای به حرکت درآوردن این ماشین، نیاز به یک سری اکشن متد نیز می‌باشد. تعدادی از این موارد را در انتهای کلاس فوق ملاحظه می‌کنید. کد نویسی آنها در حد فراخوانی متد TryFireTrigger ماشین حالت است.
یک نکته:
ماشین حالت تولیدی به صورت پیش فرض در حالت State.Begin قرار دارد. می‌توان این مورد را از بانک اطلاعاتی خواند و سپس مقدار دهی نمود تا با هر بار وهله سازی ماشین حالت دقیقا مشخص باشد که در چه مرحله‌ای قرار داریم و TryFireTrigger بتواند بر این اساس تصمیم‌گیری کند که آیا مجاز است عملیاتی را انجام دهد یا خیر.
کتابخانه سورس باز Stateless، برای طراحی و پیاده سازی «ماشین‌های حالت گردش کاری مانند» تهیه شده و مزایای زیر را نسبت به Windows workflow foundation دارا است:
- جمعا 30 کیلوبایت است!
- تمام اجزای آن سورس باز است.
- دارای API روان و ساده‌ای است.
- امکان تبدیل UML state diagrams، به نمونه معادل Stateless بسیار ساده و سریع است.
- به دلیل code first بودن، کار کردن با آن برای برنامه نویس‌ها ساده‌تر بوده و افزودن یا تغییر اجزای آن با کدنویسی به سادگی میسر است.
دریافت کتابخانه Stateless از Google code و یا از NuGet
پیاده سازی مثال کلید برق با Stateless
در ادامه همان مثال ساده کلید برق قسمت قبل را با Stateless پیاده سازی خواهیم کرد:
using System;
using Stateless;
namespace StatelessTests
{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
try
{
string on = "On", off = "Off";
var space = ' ';
var onOffSwitch = new StateMachine<string, char>(initialState: off);
onOffSwitch.Configure(state: off).Permit(trigger: space, destinationState: on);
onOffSwitch.Configure(state: on).Permit(trigger: space, destinationState: off);
Console.WriteLine("Press <space> to toggle the switch. Any other key will raise an error.");
while (true)
{
Console.WriteLine("Switch is in state: " + onOffSwitch.State);
var pressed = Console.ReadKey(true).KeyChar;
onOffSwitch.Fire(trigger: pressed);
}
}
catch (Exception ex)
{
Console.WriteLine("Exception: " + ex.Message);
Console.WriteLine("Press any key to continue...");
Console.ReadKey(true);
}
}
}
}
امضای کلاس StateMachine را در ذیل مشاهده می‌کنید؛ جهت توضیح آرگومان‌های جنریک string و char معرفی شده در مثال:
public class StateMachine<TState, TTrigger>
برای مثال در اینجا حالات روشن و خاموش، با رشته‌های on و off مشخص شده‌اند و رویداد قابل قبول دریافتی، کاراکتر فاصله است.
سپس نیاز است این ماشین حالت را برای معرفی رویدادهایی (trigger در اینجا) که سبب تغییر حالت آن می‌شوند، تنظیم کنیم. اینکار توسط متدهای Configure و Permit انجام خواهد شد. متد Configure، یکی از حالات از پیش تعیین شده را جهت تنظیم، مشخص میکند و سپس در متد Permit تعیین خواهیم کرد که بر اساس رخدادی مشخص (برای مثال در اینجا فشرده شدن کلید space) وضعیت حالت جاری، به وضعیت جدیدی (destinationState) منتقل شود.
نهایتا این ماشین حالت در یک حلقه بی‌نهایت مشغول به کار خواهد شد. برای نمونه یک Thread پس زمینه (BackgroundWorker) نیز می‌تواند همین کار را در برنامه‌های ویندوزی انجام دهد.
یک نکته
علاوه بر روش‌های یاد شده‌ی تشخیص الگوی ماشین حالت که در قسمت قبل بررسی شدند، مورد refactoring انبوهی از if و elseها و یا switchهای بسیار طولانی را نیز می‌توان به این لیست افزود.
استفاده از Stateless Designer برای تولید کدهای ماشین حالت
کتابخانه Stateless دارای یک طراح و Code generator بصری سورس باز است که آنرا به شکل افزونه‌ای برای VS.NET می‌توانید در سایت Codeplex دریافت کنید. این طراح از کتابخانه GLEE برای رسم گراف استفاده میکند.
کار مقدماتی با آن به نحو زیر است:
الف) فایل StatelessDesignerPackage.vsix را از سایت کدپلکس دریافت و نصب کنید. البته نگارش فعلی آن فقط با VS 2012 سازگار است.
ب) ارجاعی را به اسمبلی stateless به پروژه خود اضافه نمائید (به یک پروژه جدید یا از پیش موجود).
ج) از منوی پروژه، گزینه Add new item را انتخاب کرده و سپس در صفحه ظاهر شده، گزینه جدید Stateless state machine را انتخاب و به پروژه اضافه نمائید.
کار با این طراح، با ادیت XML آن شروع میشود. برای مثال گردش کاری ارسال و تائید یک مطلب جدید را در بلاگی فرضی، به نحو زیر وارد نمائید:
<statemachine xmlns="http://statelessdesigner.codeplex.com/Schema">
<settings>
<itemname>BlogPostStateMachine</itemname>
<namespace>StatelessTests</namespace>
<class>public</class>
</settings>
<triggers>
<trigger>Save</trigger>
<trigger>RequireEdit</trigger>
<trigger>Accept</trigger>
<trigger>Reject</trigger>
</triggers>
<states>
<state start="yes">Begin</state>
<state>InProgress</state>
<state>Published</state>
<state>Rejected</state>
</states>
<transitions>
<transition trigger="Save" from="Begin" to="InProgress" />
<transition trigger="Accept" from="InProgress" to="Published" />
<transition trigger="Reject" from="InProgress" to="Rejected" />
<transition trigger="Save" from="InProgress" to="InProgress" />
<transition trigger="RequireEdit" from="Published" to="InProgress" />
<transition trigger="RequireEdit" from="Rejected" to="InProgress" />
</transitions>
</statemachine>
به علاوه کدهای زیر که به صورت خودکار تولید شده‌اند:
using Stateless;
namespace StatelessTests
{
public class BlogPostStateMachine
{
public delegate void UnhandledTriggerDelegate(State state, Trigger trigger);
public delegate void EntryExitDelegate();
public delegate bool GuardClauseDelegate();
public enum Trigger
{
Save,
RequireEdit,
Accept,
Reject,
}
public enum State
{
Begin,
InProgress,
Published,
Rejected,
}
private readonly StateMachine<State, Trigger> stateMachine = null;
public EntryExitDelegate OnBeginEntry = null;
public EntryExitDelegate OnBeginExit = null;
public EntryExitDelegate OnInProgressEntry = null;
public EntryExitDelegate OnInProgressExit = null;
public EntryExitDelegate OnPublishedEntry = null;
public EntryExitDelegate OnPublishedExit = null;
public EntryExitDelegate OnRejectedEntry = null;
public EntryExitDelegate OnRejectedExit = null;
public GuardClauseDelegate GuardClauseFromBeginToInProgressUsingTriggerSave = null;
public GuardClauseDelegate GuardClauseFromInProgressToPublishedUsingTriggerAccept = null;
public GuardClauseDelegate GuardClauseFromInProgressToRejectedUsingTriggerReject = null;
public GuardClauseDelegate GuardClauseFromInProgressToInProgressUsingTriggerSave = null;
public GuardClauseDelegate GuardClauseFromPublishedToInProgressUsingTriggerRequireEdit = null;
public GuardClauseDelegate GuardClauseFromRejectedToInProgressUsingTriggerRequireEdit = null;
public UnhandledTriggerDelegate OnUnhandledTrigger = null;
public BlogPost()
{
stateMachine = new StateMachine<State, Trigger>(State.Begin);
stateMachine.Configure(State.Begin)
.OnEntry(() => { if (OnBeginEntry != null) OnBeginEntry(); })
.OnExit(() => { if (OnBeginExit != null) OnBeginExit(); })
.PermitIf(Trigger.Save, State.InProgress , () => { if (GuardClauseFromBeginToInProgressUsingTriggerSave != null) return GuardClauseFromBeginToInProgressUsingTriggerSave(); return true; } )
;
stateMachine.Configure(State.InProgress)
.OnEntry(() => { if (OnInProgressEntry != null) OnInProgressEntry(); })
.OnExit(() => { if (OnInProgressExit != null) OnInProgressExit(); })
.PermitIf(Trigger.Accept, State.Published , () => { if (GuardClauseFromInProgressToPublishedUsingTriggerAccept != null) return GuardClauseFromInProgressToPublishedUsingTriggerAccept(); return true; } )
.PermitIf(Trigger.Reject, State.Rejected , () => { if (GuardClauseFromInProgressToRejectedUsingTriggerReject != null) return GuardClauseFromInProgressToRejectedUsingTriggerReject(); return true; } )
.PermitReentryIf(Trigger.Save , () => { if (GuardClauseFromInProgressToInProgressUsingTriggerSave != null) return GuardClauseFromInProgressToInProgressUsingTriggerSave(); return true; } )
;
stateMachine.Configure(State.Published)
.OnEntry(() => { if (OnPublishedEntry != null) OnPublishedEntry(); })
.OnExit(() => { if (OnPublishedExit != null) OnPublishedExit(); })
.PermitIf(Trigger.RequireEdit, State.InProgress , () => { if (GuardClauseFromPublishedToInProgressUsingTriggerRequireEdit != null) return GuardClauseFromPublishedToInProgressUsingTriggerRequireEdit(); return true; } )
;
stateMachine.Configure(State.Rejected)
.OnEntry(() => { if (OnRejectedEntry != null) OnRejectedEntry(); })
.OnExit(() => { if (OnRejectedExit != null) OnRejectedExit(); })
.PermitIf(Trigger.RequireEdit, State.InProgress , () => { if (GuardClauseFromRejectedToInProgressUsingTriggerRequireEdit != null) return GuardClauseFromRejectedToInProgressUsingTriggerRequireEdit(); return true; } )
;
stateMachine.OnUnhandledTrigger((state, trigger) => { if (OnUnhandledTrigger != null) OnUnhandledTrigger(state, trigger); });
}
public bool TryFireTrigger(Trigger trigger)
{
if (!stateMachine.CanFire(trigger))
{
return false;
}
stateMachine.Fire(trigger);
return true;
}
public State GetState
{
get
{
return stateMachine.State;
}
}
}
}
ماشین حالت فوق دارای چهار حالت شروع، در حال بررسی، منتشر شده و رد شده است. معمول است که این چهار حالت را به شکل یک enum معرفی کنند که در کدهای تولیدی فوق نیز به همین نحو عمل گردیده و public enum State معرف چهار حالت ذکر شده است. همچنین رویدادهای ذخیره، نیاز به ویرایش، ویرایش، تائید و رد نیز توسط public enum Trigger معرفی شده‌اند.
در قسمت Transitions، بر اساس یک رویداد (Trigger در اینجا)، انتقال از یک حالت به حالتی دیگر را سبب خواهیم شد.
تعاریف اصلی تنظیمات ماشین حالت، در سازنده کلاس BlogPostStateMachine انجام شده است. این تعاریف نیز بسیار ساده هستند. به ازای هر حالت، یک Configure داریم. در متدهای OnEntry و OnExit هر حالت، یک سری callback function فراخوانی خواهند شد. برای مثال در حالت Rejected یا Approved می‌توان ایمیلی را به ارسال کننده مطلب جهت یادآوری وضعیت رخ داده، ارسال نمود.
متدهای PermitIf سبب انتقال شرطی، به حالتی دیگر خواهند شد. برای مثال رد یا تائید یک مطلب نیاز به دسترسی مدیریتی خواهد داشت. این نوع موارد را توسط delgateهای Guard ایی که برای مدیریت شرط‌ها ایجاد کرده است، می‌توان تنظیم کرد. PermitReentryIf سبب بازگشت مجدد به همان حالت می‌گردد. برای مثال ویرایش و ذخیره یک مطلب در حال انتشار، سبب تائید یا رد آن نخواهد شد؛ صرفا عملیات ذخیره صورت گرفته و ماشین حالت مجددا در همان مرحله باقی خواهد ماند.
نحوه استفاده از ماشین حالت تولیدی:
همانطور که عنوان شد، حداقل استفاده از ماشین‌های حالت، refactoing انبوهی از if و elseها است که در حالت مدیریت یک چنین گردش‌های کاری باید تدارک دید.
namespace StatelessTests
{
public class BlogPostManager
{
private BlogPostStateMachine _stateMachine;
public BlogPostManager()
{
configureWorkflow();
}
private void configureWorkflow()
{
_stateMachine = new BlogPostStateMachine();
_stateMachine.GuardClauseFromBeginToInProgressUsingTriggerSave = () => { return UserCanPost; };
_stateMachine.OnBeginExit = () => { /* save data + save state + send an email to admin */ };
_stateMachine.GuardClauseFromInProgressToPublishedUsingTriggerAccept = () => { return UserIsAdmin; };
_stateMachine.GuardClauseFromInProgressToRejectedUsingTriggerReject = () => { return UserIsAdmin; };
_stateMachine.GuardClauseFromInProgressToInProgressUsingTriggerSave = () => { return UserHasEditRights; };
_stateMachine.OnInProgressExit = () => { /* save data + save state + send an email to user */ };
_stateMachine.OnPublishedExit = () => { /* save data + save state + send an email to admin */ };
_stateMachine.GuardClauseFromPublishedToInProgressUsingTriggerRequireEdit = () => { return UserHasEditRights; };
_stateMachine.OnRejectedExit = () => { /* save data + save state + send an email to admin */ };
_stateMachine.GuardClauseFromRejectedToInProgressUsingTriggerRequireEdit = () => { return UserHasEditRights; };
}
public bool UserIsAdmin
{
get
{
return true; // TODO: Evaluate if user is an admin.
}
}
public bool UserCanPost
{
get
{
return true; // TODO: Evaluate if user is authenticated
}
}
public bool UserHasEditRights
{
get
{
return true; // TODO: Evaluate if user is owner or admin
}
}
// User actions
public void Save() { _stateMachine.TryFireTrigger(BlogPostStateMachine.Trigger.Save); }
public void RequireEdit() { _stateMachine.TryFireTrigger(BlogPostStateMachine.Trigger.RequireEdit); }
// Admin actions
public void Accept() { _stateMachine.TryFireTrigger(BlogPostStateMachine.Trigger.Accept); }
public void Reject() { _stateMachine.TryFireTrigger(BlogPostStateMachine.Trigger.Reject); }
}
}
برای به حرکت درآوردن این ماشین، نیاز به یک سری اکشن متد نیز می‌باشد. تعدادی از این موارد را در انتهای کلاس فوق ملاحظه می‌کنید. کد نویسی آنها در حد فراخوانی متد TryFireTrigger ماشین حالت است.
یک نکته:
ماشین حالت تولیدی به صورت پیش فرض در حالت State.Begin قرار دارد. می‌توان این مورد را از بانک اطلاعاتی خواند و سپس مقدار دهی نمود تا با هر بار وهله سازی ماشین حالت دقیقا مشخص باشد که در چه مرحله‌ای قرار داریم و TryFireTrigger بتواند بر این اساس تصمیم‌گیری کند که آیا مجاز است عملیاتی را انجام دهد یا خیر.
NET Core. چیست؟
برای اغلب توسعه دهنده‌های دات نت (برنامه‌های وب و دسکتاپ) تنها یک دات نت فریم ورک شناخته شده وجود دارد: The `Full` .NET Framework
که تنها بر روی ویندوز قابل اجرا است و آخرین نگارش پایدار آن در زمان نگارش این مطلب، 4.6.1 است. این فریم ورک بزرگ، از اجزایی تشکیل شدهاست که در تصویر ذیل قابل مشاهده‌اند:
مهم‌ترین قسمت‌های این فریم ورک «بزرگ» شامل مواردی مانند CLR که کار تبدیل کدهای IL را به کدهای ماشین انجام می‌دهد، BCL که کلاس‌های پایه‌ای را جهت کار با IO، Text و غیره، فراهم می‌کنند، هستند؛ به علاوه کتابخانه‌هایی مانند Windows Forms، WPF و ASP.NET که برفراز BCL و CLR کار می‌کنند.
هرچند تعدادی از توسعه دهنده‌های دات نت تنها با Full framework کار می‌کنند، اما در طی سال‌های اخیر انشعابات بسیار دیگری از آن به وجود آمده‌اند؛ مانند دات نت‌های ویژه‌ی ویندوزهای 8 و Universal Windows Platform، دات نت مخصوص ویندوز فون 8 و ویندوز فون مبتنی بر پلتفرم سیلورلایت، به علاوه دات نت پلتفرم زامارین برای توسعه‌ی برنامه‌های iOS و Android نیز هم اکنون وجود دارند (البته در اینجا Mono، دات نت میکرو و غیره را هم باید ذکر کرد). این فریم ورک‌ها و انشعابات، به همراه پیاده سازی یک سری موارد مشترک و مواردی کاملا اختصاصی هستند که به سایر پلتفرم‌های دیگر قابل انتقال نیستند.
با زیاد شدن تعداد انشعابات دات نت «بزرگ»، نوشتن کدی که قابل اجرای بر روی تمام پلتفرم‌های یاد شده باشد، مشکل شد. اینجا بود که مفهومی را به نام PCL یا Portable class libraries معرفی کردند:
هدف از PCLها، ساده سازی کامپایل و به اشتراک گذاری کد بین پلتفرم‌های مختلف بود و پشتیبانی قابل توجهی هم از آن در VS.NET وجود دارد. هرچند این روش نسبتا موفق بود اما مشکلاتی را هم به همراه داشت. برای مثال با ارائه‌ی یک انشعاب و پلتفرم دیگری از دات نت «بزرگ»، کتابخانه‌ی PCL موجود، باید برای این انشعاب جدید مجددا کامپایل شود. به علاوه در اینجا تنها محدود به انتخاب امکانات مشترک بین پلتفرم‌های مختلف هستید.
برای رفع این مشکلات در پایان سال 2014، یک «دات نت فریم ورک جدید» به نام NET Core. معرفی شد که سورس باز است و همچنین چندسکویی (از ویندوز، لینوکس و OSX پشتیبانی میکند).
هرچند پیشتر Windows Store و ASP.NET Core app به صورت پلتفرم‌هایی مجزا ارائه شده بودند، اما اکنون از یک BCL مشترک به نام CoreFX استفاده می‌کنند و نحوه‌ی توزیع آنها صرفا از طریق نیوگت است. به عبارتی اینبار بجای دریافت یک فریم ورک «بزرگ»، تنها اجزایی را دریافت می‌کنید که از طریق نیوگت سفارش داده‌اید.
به این ترتیب نه تنها کار توزیع برنامه‌های مبتنی بر NET Core. با سهولت بیشتری انجام خواهد شد، بلکه به روز رسانی اجزای یک برنامه، تاثیری بر روی سایر برنامه‌ها نخواهد داشت و مشکلات جانبی را به وجود نمی‌آورد. به علاوه دیگر نیازی نیست تا منتظر یک نگارش «بزرگ» دیگر باشید تا بتوانید آخرین به روز رسانی‌ها را دریافت کنید. اینبار به روز رسانی بسته‌های نیوگت برنامه معادل هستند با به روز رسانی کل فریم ورک در نگارش‌های قبلی «بزرگ» آن. در اینجا حتی CoreCLR و NET Native runtime. که مربوط به Windows runtime است هم از طریق نیوگت به روز رسانی میشود.
البته NET Core. انتهای مسیر نیست و هم اکنون NETStandard نیز جهت رفع مشکلات کامپایل مجدد PCLها در حال توسعه است و پس از ارائه‌ی آن، PCLها منسوخ شده درنظر گرفته می‌شوند. در این حالت با انتخاب target platform ایی به نام NETStandard (بجای مثلا انتخاب دات نت 4.5 و ویندوز فون 8)، اینبار دات نت 4.5 و ویندوز فون 8 و تمام پلتفرم‌های دیگر، به صورت یکجا انتخاب می‌شوند و اگر پلتفرم جدیدی برای مثال از NETStandard نگارش 1.1 پشتیبانی کند، به این معنا است که کتابخانه‌ی شما هم اکنون با آن سازگار است و دیگر نیازی به کامپایل مجدد آن نخواهد بود.
به علاوه هر برنامه‌ای که بر اساس NETStandard تهیه شود، قابلیت اجرای بر روی NET Core. را نیز خواهد داشت. به عبارتی برنامه‌های NETStandard همان برنامه‌های مبتنی بر NET Core. هستند.
ASP.NET Core چیست؟
در زمان نگارش این مطلب، دو گزینه‌ی برنامه‌های وب ASP.NET Core 1.0 و همچنین Windows Store apps (مبتنی بر NET Native Runtime.) قابلیت استفاده‌ی از این پلتفرم جدید NET Core. دارند.
ASP.NET Core 1.0، که پیشتر با نام ASP.NET 5 معرفی شده بود، بازنویسی کامل ASP.NET است که با ایده‌ی کاملا ماژولار بودن، تهیه شدهاست و از طریق آن، قابلیت به روز رسانی منظم و توزیع آسان از طریق نیوگت، میسر خواهد شد. به علاوه در آن، بسیاری از الگوهای برنامه نویسی شیء‌گرا مانند تزریق وابستگی‌ها، به صورت توکار و از ابتدا پشتیبانی می‌شوند.
ASP.NET Core 1.0 از WebForms ، VB ، WebPages و SignalR پشتیبانی نمی‌کند. البته در این بین عدم پشتیبانی از «وب فرم‌ها» قطعی است؛ اما افزودن سه مورد دیگر یاد شده، جزو لیست کارهای پس از ارائه‌ی نگارش 1 این فریم ورک قرار دارند و به زودی ارائه خواهند شد.
اکنون وضعیت ASP.NET MVC 5 و ASP.NET Web API 2 چگونه است؟
ASP.NET Core 1.0 مدل برنامه نویسی ASP.NET MVC و Web API را به صورت یکپارچه ارائه می‌دهد و دیگر خبری از ارائه‌ی مجزای این‌ها نخواهد بود و دقیقا بر مبنای مفاهیم برنامه نویسی این دو بنا شدهاست. به صورت خلاصه MVC + Web API + Web Pages = Core MVC 1.0
پیشتر فضای نام System.Web.MVC مخصوص ASP.NET MVC بود و فضای نام مجزای دیگری به نام System.Web.Http مخصوص ASP.NET Web API. اما اکنون تنها یک فضای نام مشترک و یکپارچه به نام Microsoft.AspNet.Mvc هر دوی این‌ها را پوشش می‌دهد.
در این نگارش جدید وابستگی از system.web مبتنی بر IIS حذف شدهاست و با استفاده از هاست جدید چندسکویی به نام Kesterl، به سرعتی 5 برابر سرعت NodeJS دست یافته‌اند.
آخرین تاریخ به روز رسانی ASP.NET MVC 5.x دوشنبه، 20 بهمن 1393 است (با ارائه نگارش 5.2.3 که آخرین نگارش رسمی و پایدار آن است) و آخرین تاریخ به روز رسانی ASP.NET Web API 2.x نیز همان روز است.
هرچند مایکروسافت عادت به اعلام رسمی پایان پشتیبانی از بسیاری از محصولات خود را ندارد اما تمام فناوری‌های «قدیمی» خودش را بر روی CodePlex نگهداری میکند و تمام فناوری‌های «جدید» را به GitHub منتقل کرده‌است. بنابراین اگر در مورد فناوری خاصی به Codeplex رسیدید، یعنی «دیگر ادامه‌ی رسمی نخواهد یافت» و حداکثر در حد رفع یک سری باگ‌ها و مشکلات گزارش شده باقی می‌مانند.
مثال 1: هم اکنون نگارش دوم ASP.NET Identity را بر روی Codeplex می‌توانید مشاهده کنید. نگارش سوم آن به GitHub منتقل شدهاست که این نگارش صرفا با ASP.NET Core 1.0 سازگار است. در مورد ASP.NET MVC و Web API نیز چنین حالتی رخ داده‌است. نگارش‌های 5 و 2 آنها بر روی Codeplex موجود هستند و نگارش ششم که به ASP.NET Core 1.0 تغییر نام یافت و ترکیبی است از MVC و Web API، در GitHub توسعه می‌یابد.
مثال 2: WCF به علت پیچیدگی بیش از حد و مدرن نبودن طراحی آن، رقابت را به ASP.NET Web API 2.x واگذار کرد و مدل برنامه نویسی ASP.NET Web API 2.x نیز هم اکنون جزئی از ASP.NET Core 1.0 است. بنابراین اگر قصد ایجاد پروژه‌ی جدیدی را بر این مبنا دارید، بهتر است با APS.NET Core 1.0 کار را شروع کنید.
اما هنوز تعداد زیادی از کتابخانه‌های Full framework به NET Core. انتقال پیدا نکرده‌اند
برای نمونه هنوز EF Core 1.0 که پیشتر نام EF 7.x به آن داده شده بود، به مرحله‌ی نهایی تکمیل قابلیت‌های آن نرسیده‌است. اما باید دانست که ASP.NET Core 1.0 صرفا بر فراز NET Core. قابل اجرا نیست؛ بلکه قابلیت اجرای بر فراز NET 4.6. و یا همان دات نت «بزرگ و کامل» را نیز دارد. بنابراین به سادگی قابلیت اجرای EF 6.x و یا NHibernate را نیز دارا است. تنها مزیتی را که در اینجا از دست خواهید، قابلیت چندسکویی بودن ASP.NET Core 1.0 است؛ زیرا EF 6.x با چنین دیدی طراحی نشده‌است.
همانطور که ملاحظه می‌کنید، ASP.NET Core 1.0 قابلیت اجرای بر روی هر دوی NET Core 1.0. و NET 4.6. را دارا است. اما یکی، چندسکویی است و دیگری صرفا مختص به ویندوز.
فناورهای منسوخ شده‌ی در NET Core.
یکسری از فناوری‌ها و کتابخانه‌ها احتمالا هیچگاه قابلیت انتقال به NET Core. را نخواهند یافت و یا حداقل باید تا چندنگارش بعدی آن صبر کنند. فناوری‌های خاتمه یافته‌ی با NET Core. به شرح زیر هستند:
- Reflection: همانطور که عنوان شد، NET Core. بر فراز CoreCLR و همچنین NET Native runtime. اجرا میشود و تولید برنامه‌های native و static linking آنها مانند برنامه‌های ++C، نیاز به دانستن اجزایی دارد که به صورت پویا فراخوانی نمی‌شوند و بلافاصله و در زمان کامپایل، توسط کامپایلر قابل تشخیص هستند. همین محدودیت سبب شدهاست که استفاده‌ی از Reflection در NET Core. به حداقل ممکن آن برسد. برای مثال در System.Object متد GetType آن تنها نام نوع را باز می‌گرداند و نه اطلاعات بیشتری را مانند GetMembers سابق.
- App Domains: هرچند CoreCLR از App Domains پشتیبانی میکند اما NET Native runtime. خیر. به همین جهت برای ایزوله سازی برنامه‌ها توصیه شدهاست که از containerهایی مانند docker استفاده شود.
- Remoting: پیش از WCF جهت برقراری ارتباط بین برنامه‌ها مطرح شده بود و هم اکنون در دات نت کامل هم آنچنان استفاده‌ای از آن نمی‌شود.
- binary serialization: البته کتابخانه‌هایی مانند JSON.NET و امثال آن، نگارش NET Core. هم دارند؛ اما چون binary serialization نیاز به اطلاعات reflection قابل توجهی دارد دیگر پشتیبانی نخواهد شد.
فناور‌هایی که به زودی به NET Core. منتقل می‌شوند
یکسری از فناوری‌ها مانند XAML هنوز معادل NET Core. ندارند و لیست زیر قرار است از طرف مایکروسافت سورس باز شده و همچنین به NET Core. منتقل شود:
System.Data
System.DirectoryServices
System.Drawing
System.Transactions
System.Xml.Xsl and System.Xml.Schema
System.Net.Mail
System.IO.Ports
System.Workflow
System.Xaml
مراحل نصب ASP.NET Core 1.0
پیش از نصب نگارش 1.0 RTM باید به این نکته دقت داشت که نصاب آن، نگارش‌های آزمایشی قبلی را حذف و یا بازنویسی نمی‌کند و همین مساله ممکن است سبب بروز تداخل‌هایی و یا حتی از کار افتادن VS.NET شما شود. بنابراین اگر نگارش‌های RC یا بتا را پیشتر نصب کرده‌اید، به Add remove programs ویندوز مراجعه کرده و سه مورد ذیل را حتما حذف کنید (خیلی مهم):
- Preview Tooling (all versions)
- NET Core Runtime SDK (all versions).
- NET Core Runtime (all Versions).
پس از حذف بسته‌های قدیمی، برای نصب نگارش 1.0 RTM، ابتدا نیاز است Visual Studio 2015 Update 3 را نصب کنید و پس از آن با استفاده از NET Core for Visual Studio Official MSI Installer. کار نصب اجزای مورد نیاز آن انجام خواهد شد.
بررسی شماره نگارش 1.0 RTM
پس از نصب اجزای عنوان شده، خط فرمان را گشوده و دستور ذیل را صادر کنید:
همانطور که مشاهده می‌کنید، نگارش ذکر شده هنوز در مرحله‌ی preview است و صرفا مرتبط است به tooling و یا ابزارهای مرتبط با آن.
اگر یک پروژه‌ی خالی ASP.NET Core Web Application را نیز شروع کنید (با طی مراحل زیر جهت ایجاد یک پروژه‌ی جدید):
در اینجا فایل جدیدی را به نام global.json مشاهده می‌کنید که محتوایات آن شامل دقیقا همین شماره نگارش است؛ به همراه معرفی پوشه‌های اصلی پروژه:
برای اغلب توسعه دهنده‌های دات نت (برنامه‌های وب و دسکتاپ) تنها یک دات نت فریم ورک شناخته شده وجود دارد: The `Full` .NET Framework
که تنها بر روی ویندوز قابل اجرا است و آخرین نگارش پایدار آن در زمان نگارش این مطلب، 4.6.1 است. این فریم ورک بزرگ، از اجزایی تشکیل شدهاست که در تصویر ذیل قابل مشاهده‌اند:
مهم‌ترین قسمت‌های این فریم ورک «بزرگ» شامل مواردی مانند CLR که کار تبدیل کدهای IL را به کدهای ماشین انجام می‌دهد، BCL که کلاس‌های پایه‌ای را جهت کار با IO، Text و غیره، فراهم می‌کنند، هستند؛ به علاوه کتابخانه‌هایی مانند Windows Forms، WPF و ASP.NET که برفراز BCL و CLR کار می‌کنند.
هرچند تعدادی از توسعه دهنده‌های دات نت تنها با Full framework کار می‌کنند، اما در طی سال‌های اخیر انشعابات بسیار دیگری از آن به وجود آمده‌اند؛ مانند دات نت‌های ویژه‌ی ویندوزهای 8 و Universal Windows Platform، دات نت مخصوص ویندوز فون 8 و ویندوز فون مبتنی بر پلتفرم سیلورلایت، به علاوه دات نت پلتفرم زامارین برای توسعه‌ی برنامه‌های iOS و Android نیز هم اکنون وجود دارند (البته در اینجا Mono، دات نت میکرو و غیره را هم باید ذکر کرد). این فریم ورک‌ها و انشعابات، به همراه پیاده سازی یک سری موارد مشترک و مواردی کاملا اختصاصی هستند که به سایر پلتفرم‌های دیگر قابل انتقال نیستند.
با زیاد شدن تعداد انشعابات دات نت «بزرگ»، نوشتن کدی که قابل اجرای بر روی تمام پلتفرم‌های یاد شده باشد، مشکل شد. اینجا بود که مفهومی را به نام PCL یا Portable class libraries معرفی کردند:
هدف از PCLها، ساده سازی کامپایل و به اشتراک گذاری کد بین پلتفرم‌های مختلف بود و پشتیبانی قابل توجهی هم از آن در VS.NET وجود دارد. هرچند این روش نسبتا موفق بود اما مشکلاتی را هم به همراه داشت. برای مثال با ارائه‌ی یک انشعاب و پلتفرم دیگری از دات نت «بزرگ»، کتابخانه‌ی PCL موجود، باید برای این انشعاب جدید مجددا کامپایل شود. به علاوه در اینجا تنها محدود به انتخاب امکانات مشترک بین پلتفرم‌های مختلف هستید.
برای رفع این مشکلات در پایان سال 2014، یک «دات نت فریم ورک جدید» به نام NET Core. معرفی شد که سورس باز است و همچنین چندسکویی (از ویندوز، لینوکس و OSX پشتیبانی میکند).
هرچند پیشتر Windows Store و ASP.NET Core app به صورت پلتفرم‌هایی مجزا ارائه شده بودند، اما اکنون از یک BCL مشترک به نام CoreFX استفاده می‌کنند و نحوه‌ی توزیع آنها صرفا از طریق نیوگت است. به عبارتی اینبار بجای دریافت یک فریم ورک «بزرگ»، تنها اجزایی را دریافت می‌کنید که از طریق نیوگت سفارش داده‌اید.
به این ترتیب نه تنها کار توزیع برنامه‌های مبتنی بر NET Core. با سهولت بیشتری انجام خواهد شد، بلکه به روز رسانی اجزای یک برنامه، تاثیری بر روی سایر برنامه‌ها نخواهد داشت و مشکلات جانبی را به وجود نمی‌آورد. به علاوه دیگر نیازی نیست تا منتظر یک نگارش «بزرگ» دیگر باشید تا بتوانید آخرین به روز رسانی‌ها را دریافت کنید. اینبار به روز رسانی بسته‌های نیوگت برنامه معادل هستند با به روز رسانی کل فریم ورک در نگارش‌های قبلی «بزرگ» آن. در اینجا حتی CoreCLR و NET Native runtime. که مربوط به Windows runtime است هم از طریق نیوگت به روز رسانی میشود.
البته NET Core. انتهای مسیر نیست و هم اکنون NETStandard نیز جهت رفع مشکلات کامپایل مجدد PCLها در حال توسعه است و پس از ارائه‌ی آن، PCLها منسوخ شده درنظر گرفته می‌شوند. در این حالت با انتخاب target platform ایی به نام NETStandard (بجای مثلا انتخاب دات نت 4.5 و ویندوز فون 8)، اینبار دات نت 4.5 و ویندوز فون 8 و تمام پلتفرم‌های دیگر، به صورت یکجا انتخاب می‌شوند و اگر پلتفرم جدیدی برای مثال از NETStandard نگارش 1.1 پشتیبانی کند، به این معنا است که کتابخانه‌ی شما هم اکنون با آن سازگار است و دیگر نیازی به کامپایل مجدد آن نخواهد بود.
به علاوه هر برنامه‌ای که بر اساس NETStandard تهیه شود، قابلیت اجرای بر روی NET Core. را نیز خواهد داشت. به عبارتی برنامه‌های NETStandard همان برنامه‌های مبتنی بر NET Core. هستند.
ASP.NET Core چیست؟
در زمان نگارش این مطلب، دو گزینه‌ی برنامه‌های وب ASP.NET Core 1.0 و همچنین Windows Store apps (مبتنی بر NET Native Runtime.) قابلیت استفاده‌ی از این پلتفرم جدید NET Core. دارند.
ASP.NET Core 1.0، که پیشتر با نام ASP.NET 5 معرفی شده بود، بازنویسی کامل ASP.NET است که با ایده‌ی کاملا ماژولار بودن، تهیه شدهاست و از طریق آن، قابلیت به روز رسانی منظم و توزیع آسان از طریق نیوگت، میسر خواهد شد. به علاوه در آن، بسیاری از الگوهای برنامه نویسی شیء‌گرا مانند تزریق وابستگی‌ها، به صورت توکار و از ابتدا پشتیبانی می‌شوند.
ASP.NET Core 1.0 از WebForms ، VB ، WebPages و SignalR پشتیبانی نمی‌کند. البته در این بین عدم پشتیبانی از «وب فرم‌ها» قطعی است؛ اما افزودن سه مورد دیگر یاد شده، جزو لیست کارهای پس از ارائه‌ی نگارش 1 این فریم ورک قرار دارند و به زودی ارائه خواهند شد.
اکنون وضعیت ASP.NET MVC 5 و ASP.NET Web API 2 چگونه است؟
ASP.NET Core 1.0 مدل برنامه نویسی ASP.NET MVC و Web API را به صورت یکپارچه ارائه می‌دهد و دیگر خبری از ارائه‌ی مجزای این‌ها نخواهد بود و دقیقا بر مبنای مفاهیم برنامه نویسی این دو بنا شدهاست. به صورت خلاصه MVC + Web API + Web Pages = Core MVC 1.0
پیشتر فضای نام System.Web.MVC مخصوص ASP.NET MVC بود و فضای نام مجزای دیگری به نام System.Web.Http مخصوص ASP.NET Web API. اما اکنون تنها یک فضای نام مشترک و یکپارچه به نام Microsoft.AspNet.Mvc هر دوی این‌ها را پوشش می‌دهد.
در این نگارش جدید وابستگی از system.web مبتنی بر IIS حذف شدهاست و با استفاده از هاست جدید چندسکویی به نام Kesterl، به سرعتی 5 برابر سرعت NodeJS دست یافته‌اند.
آخرین تاریخ به روز رسانی ASP.NET MVC 5.x دوشنبه، 20 بهمن 1393 است (با ارائه نگارش 5.2.3 که آخرین نگارش رسمی و پایدار آن است) و آخرین تاریخ به روز رسانی ASP.NET Web API 2.x نیز همان روز است.
هرچند مایکروسافت عادت به اعلام رسمی پایان پشتیبانی از بسیاری از محصولات خود را ندارد اما تمام فناوری‌های «قدیمی» خودش را بر روی CodePlex نگهداری میکند و تمام فناوری‌های «جدید» را به GitHub منتقل کرده‌است. بنابراین اگر در مورد فناوری خاصی به Codeplex رسیدید، یعنی «دیگر ادامه‌ی رسمی نخواهد یافت» و حداکثر در حد رفع یک سری باگ‌ها و مشکلات گزارش شده باقی می‌مانند.
مثال 1: هم اکنون نگارش دوم ASP.NET Identity را بر روی Codeplex می‌توانید مشاهده کنید. نگارش سوم آن به GitHub منتقل شدهاست که این نگارش صرفا با ASP.NET Core 1.0 سازگار است. در مورد ASP.NET MVC و Web API نیز چنین حالتی رخ داده‌است. نگارش‌های 5 و 2 آنها بر روی Codeplex موجود هستند و نگارش ششم که به ASP.NET Core 1.0 تغییر نام یافت و ترکیبی است از MVC و Web API، در GitHub توسعه می‌یابد.
مثال 2: WCF به علت پیچیدگی بیش از حد و مدرن نبودن طراحی آن، رقابت را به ASP.NET Web API 2.x واگذار کرد و مدل برنامه نویسی ASP.NET Web API 2.x نیز هم اکنون جزئی از ASP.NET Core 1.0 است. بنابراین اگر قصد ایجاد پروژه‌ی جدیدی را بر این مبنا دارید، بهتر است با APS.NET Core 1.0 کار را شروع کنید.
اما هنوز تعداد زیادی از کتابخانه‌های Full framework به NET Core. انتقال پیدا نکرده‌اند
برای نمونه هنوز EF Core 1.0 که پیشتر نام EF 7.x به آن داده شده بود، به مرحله‌ی نهایی تکمیل قابلیت‌های آن نرسیده‌است. اما باید دانست که ASP.NET Core 1.0 صرفا بر فراز NET Core. قابل اجرا نیست؛ بلکه قابلیت اجرای بر فراز NET 4.6. و یا همان دات نت «بزرگ و کامل» را نیز دارد. بنابراین به سادگی قابلیت اجرای EF 6.x و یا NHibernate را نیز دارا است. تنها مزیتی را که در اینجا از دست خواهید، قابلیت چندسکویی بودن ASP.NET Core 1.0 است؛ زیرا EF 6.x با چنین دیدی طراحی نشده‌است.
همانطور که ملاحظه می‌کنید، ASP.NET Core 1.0 قابلیت اجرای بر روی هر دوی NET Core 1.0. و NET 4.6. را دارا است. اما یکی، چندسکویی است و دیگری صرفا مختص به ویندوز.
فناورهای منسوخ شده‌ی در NET Core.
یکسری از فناوری‌ها و کتابخانه‌ها احتمالا هیچگاه قابلیت انتقال به NET Core. را نخواهند یافت و یا حداقل باید تا چندنگارش بعدی آن صبر کنند. فناوری‌های خاتمه یافته‌ی با NET Core. به شرح زیر هستند:
- Reflection: همانطور که عنوان شد، NET Core. بر فراز CoreCLR و همچنین NET Native runtime. اجرا میشود و تولید برنامه‌های native و static linking آنها مانند برنامه‌های ++C، نیاز به دانستن اجزایی دارد که به صورت پویا فراخوانی نمی‌شوند و بلافاصله و در زمان کامپایل، توسط کامپایلر قابل تشخیص هستند. همین محدودیت سبب شدهاست که استفاده‌ی از Reflection در NET Core. به حداقل ممکن آن برسد. برای مثال در System.Object متد GetType آن تنها نام نوع را باز می‌گرداند و نه اطلاعات بیشتری را مانند GetMembers سابق.
- App Domains: هرچند CoreCLR از App Domains پشتیبانی میکند اما NET Native runtime. خیر. به همین جهت برای ایزوله سازی برنامه‌ها توصیه شدهاست که از containerهایی مانند docker استفاده شود.
- Remoting: پیش از WCF جهت برقراری ارتباط بین برنامه‌ها مطرح شده بود و هم اکنون در دات نت کامل هم آنچنان استفاده‌ای از آن نمی‌شود.
- binary serialization: البته کتابخانه‌هایی مانند JSON.NET و امثال آن، نگارش NET Core. هم دارند؛ اما چون binary serialization نیاز به اطلاعات reflection قابل توجهی دارد دیگر پشتیبانی نخواهد شد.
فناور‌هایی که به زودی به NET Core. منتقل می‌شوند
یکسری از فناوری‌ها مانند XAML هنوز معادل NET Core. ندارند و لیست زیر قرار است از طرف مایکروسافت سورس باز شده و همچنین به NET Core. منتقل شود:
System.Data
System.DirectoryServices
System.Drawing
System.Transactions
System.Xml.Xsl and System.Xml.Schema
System.Net.Mail
System.IO.Ports
System.Workflow
System.Xaml
مراحل نصب ASP.NET Core 1.0
پیش از نصب نگارش 1.0 RTM باید به این نکته دقت داشت که نصاب آن، نگارش‌های آزمایشی قبلی را حذف و یا بازنویسی نمی‌کند و همین مساله ممکن است سبب بروز تداخل‌هایی و یا حتی از کار افتادن VS.NET شما شود. بنابراین اگر نگارش‌های RC یا بتا را پیشتر نصب کرده‌اید، به Add remove programs ویندوز مراجعه کرده و سه مورد ذیل را حتما حذف کنید (خیلی مهم):
- Preview Tooling (all versions)
- NET Core Runtime SDK (all versions).
- NET Core Runtime (all Versions).
پس از حذف بسته‌های قدیمی، برای نصب نگارش 1.0 RTM، ابتدا نیاز است Visual Studio 2015 Update 3 را نصب کنید و پس از آن با استفاده از NET Core for Visual Studio Official MSI Installer. کار نصب اجزای مورد نیاز آن انجام خواهد شد.
بررسی شماره نگارش 1.0 RTM
پس از نصب اجزای عنوان شده، خط فرمان را گشوده و دستور ذیل را صادر کنید:
C:\Users\Vahid>dotnet --version 1.0.0-preview2-003121
اگر یک پروژه‌ی خالی ASP.NET Core Web Application را نیز شروع کنید (با طی مراحل زیر جهت ایجاد یک پروژه‌ی جدید):
.NET Core -> ASP.NET Core Web Application (.NET Core) -> Select `Empty` Template
در اینجا فایل جدیدی را به نام global.json مشاهده می‌کنید که محتوایات آن شامل دقیقا همین شماره نگارش است؛ به همراه معرفی پوشه‌های اصلی پروژه:
{
"projects": [ "src", "test" ],
"sdk": {
"version": "1.0.0-preview2-003121"
}
} یک نکته‌ی تکمیلی: چگونه پوشه یا فایل‌هایی را از عملیات آنالیز خارج کنیم؟
فرض کنید نمی‌خواهید فایل‌های migration حاصل از ابزارهای EF-Core را وارد پروسه‌ی آنالیز افزونه‌ها کنید؛ چون این فایل‌ها به صورت خودکار تولید می‌شوند و اصلاح آنها، یا کیفیت آنها، مشکل ما نیست. برای این منظور، فقط کافی است داخل پوشه‌ی migrations، یک فایل اختصاصی editorconfig. را با محتوای زیر قرار داد:
[*.cs] generated_code = true