مطالب دوره‌ها
خلاصه‌ای از اعمال متداول با AutoMapper و Entity Framework
فرض کنید کلاس‌های مدل برنامه از سه کلاس مشتری، سفارشات مشتری‌ها و اقلام هر سفارش تشکیل شده‌است:
public class Customer
{
    public int Id { set; get; }
    public string FirstName { get; set; }
    public string LastName { get; set; }
    public string Bio { get; set; }
 
    public virtual ICollection<Order> Orders { get; set; }
 
    [Computed]
    [NotMapped]
    public string FullName
    {
        get { return FirstName + ' ' + LastName; }
    }
}

public class Order
{
    public int Id { set; get; }
    public string OrderNo { get; set; }
    public DateTime PurchaseDate { get; set; }
    public bool ShipToHomeAddress { get; set; }
 
    public virtual ICollection<OrderItem> OrderItems { get; set; }
 
    [ForeignKey("CustomerId")]
    public virtual Customer Customer { get; set; }
    public int CustomerId { get; set; }
 
    [Computed]
    [NotMapped]
    public decimal Total
    {
        get { return OrderItems.Sum(x => x.TotalPrice); }
    }
}

public class OrderItem
{
    public int Id { get; set; }
    public decimal Price { get; set; }
    public string Name { get; set; }
    public int Quantity { get; set; }
 
    [ForeignKey("OrderId")]
    public virtual Order Order { get; set; }
    public int OrderId { get; set; }
 
    [Computed]
    [NotMapped]
    public decimal TotalPrice
    {
        get { return Price * Quantity; }
    }
}
در اینجا برای پیاده سازی خواص محاسباتی، از نکته‌ی مطرح شده‌ی در مطلب «نگاشت خواص محاسبه شده به کمک AutoMapper و DelegateDecompiler» استفاده شده‌است.
در ادامه می‌خواهیم اطلاعات حاصل از این کلاس‌ها را با شرایط خاصی به ViewModelهای مشخصی جهت نمایش در برنامه نگاشت کنیم.


نمایش اطلاعات مشتری‌ها

می‌خواهیم اطلاعات مشتری‌ها را مطابق فرمت کلاس ذیل بازگشت دهیم:
public class CustomerViewModel
{
    public string Bio { get; set; }
    public string CustomerName { get; set; }
}
با این شرایط که
- اگر Bio نال بود، بجای آن N/A نمایش داده شود.
- CustomerName از خاصیت محاسباتی FullName کلاس مشتری تامین گردد.

برای حل این مساله، نیاز است نگاشت زیر را تهیه کنیم:
this.CreateMap<Customer, CustomerViewModel>()
   .ForMember(dest => dest.CustomerName, opt => opt.MapFrom(entity => entity.FullName))
   .ForMember(dest => dest.Bio, opt => opt.MapFrom(entity => entity.Bio ?? "N/A"));
AutoMapper برای جایگزین کردن خواص با مقدار نال، با یک مقدار مشخص، از متدی به نام NullSubstitute استفاده می‌کند. اما در این حالت خاص که قصد داریم از Project To استفاده کنیم، این روش پاسخ نمی‌دهد و محدودیت‌هایی دارد. به همین جهت از روش map from و بررسی مقدار خاصیت، استفاده شده‌است.
همچنین در اینجا مطابق نگاشت فوق، خاصیت CustomerName از خاصیت FullName کلاس مشتری دریافت می‌شود.

کوئری نهایی استفاده کننده‌ی از این اطلاعات به شکل زیر خواهد بود:
using (var context = new MyContext())
{
    var viewCustomers = context.Customers
        .Project()
        .To<CustomerViewModel>()
        .Decompile()
        .ToList();
    // don't use
    // var viewCustomers = Mapper.Map<IEnumerable<Customer>, IEnumerable<CustomerViewModel>>(dbCustomers);
    foreach (var customer in viewCustomers)
    {
        Console.WriteLine("{0} - {1}", customer.CustomerName, customer.Bio);
    }
}
در اینجا از متدهای Project To و همچنین Decompile استفاده شده‌است (جهت پردازش خاصیت محاسباتی).


نمایش اطلاعات سفارش‌های مشتری‌ها

در ادامه قصد داریم اطلاعات سفارش‌ها را با فرمت ViewModel ذیل نمایش دهیم:
public class OrderViewModel
{
    public string CustomerName { get; set; }
    public decimal Total { get; set; }
    public string OrderNumber { get; set; }
    public IEnumerable<OrderItemsViewModel> OrderItems { get; set; }
}

public class OrderItemsViewModel
{
    public string Name { get; set; }
    public int Quantity { get; set; }
    public decimal Price { get; set; }
}
با این شرایط که
- CustomerName از خاصیت محاسباتی FullName کلاس مشتری تامین گردد.
- خاصیت OrderNumber آن از خاصیت OrderNo تهیه گردد.

به همین جهت کار را با تهیه‌ی نگاشت ذیل ادامه می‌دهیم:
this.CreateMap<Order, OrderViewModel>()
  .ForMember(dest => dest.OrderNumber, opt => opt.MapFrom(src => src.OrderNo))
  .ForMember(dest => dest.CustomerName, opt => opt.MapFrom(src => src.Customer.FullName));
بر این اساس کوئری مورد استفاده نیز به نحو ذیل تشکیل می‌شود:
using (var context = new MyContext())
{
    var viewOrders = context.Orders
        .Project()
        .To<OrderViewModel>()
        .Decompile()
        .ToList();
    // don't use
    // var viewOrders = Mapper.Map<IEnumerable<Order>, IEnumerable<OrderViewModel>>(dbOrders);
    foreach (var order in viewOrders)
    {
        Console.WriteLine("{0} - {1} - {2}", order.OrderNumber, order.CustomerName, order.Total);
    }
}
در اینجا چون از خاصیت OrderItems کلاس ViewModel صرفنظر نشده‌است، اطلاعات آن نیز به همراه viewOrders موجود است. یعنی می‌توان چنین کوئری را نیز جهت نمایش اطلاعات تو در توی اقلام هر سفارش نیز نوشت:
using (var context = new MyContext())
{
    var viewOrders = context.Orders
        .Project()
        .To<OrderViewModel>()
        .Decompile()
        .ToList();
    // don't use
    // var viewOrders = Mapper.Map<IEnumerable<Order>, IEnumerable<OrderViewModel>>(dbOrders);
    foreach (var order in viewOrders)
    {
        Console.WriteLine("{0} - {1} - {2}", order.OrderNumber, order.CustomerName, order.Total);
        foreach (var item in order.OrderItems)
        {
            Console.WriteLine("({0}) {1} - {2}", item.Quantity, item.Name, item.Price);
        }
    }
}
اگر می‌خواهید OrderItems به صورت خودکار واکشی نشود، نیاز است در نگاشت تهیه شده، توسط متد Ignore از آن صرفنظر کنید:
this.CreateMap<Order, OrderViewModel>()
  .ForMember(dest => dest.OrderNumber, opt => opt.MapFrom(src => src.OrderNo))
  .ForMember(dest => dest.OrderItems, opt => opt.Ignore())
  .ForMember(dest => dest.CustomerName, opt => opt.MapFrom(src => src.Customer.FullName));


نمایش اطلاعات یک سفارش، با فرمتی خاص

تا اینجا نگاشت‌های انجام شده بر روی لیستی از اشیاء صورت گرفتند. در ادامه می‌خواهیم اولین سفارش ثبت شده را با فرمت ذیل نمایش دهیم:
public class OrderDateViewModel
{
    public int PurchaseHour { get; set; }
    public int PurchaseMinute { get; set; }
    public string CustomerName { get; set; }
}
به همین منظور ابتدا نگاشت ذیل را تهیه می‌کنیم:
this.CreateMap<Order, OrderDateViewModel>()
  .ForMember(dest => dest.PurchaseHour, opt => opt.MapFrom(src => src.PurchaseDate.Hour))
  .ForMember(dest => dest.PurchaseMinute, opt => opt.MapFrom(src => src.PurchaseDate.Minute))
  .ForMember(dest => dest.CustomerName, opt => opt.MapFrom(src => src.Customer.FullName));
در اینجا ساعت و دقیقه‌ی خرید، از خاصیت PurchaseDate استخراج شده‌اند. همچنین CustomerName نیز از خاصیت FullName کلاس مشتری دریافت گردیده‌است.
پس از این تنظیمات، کوئری نهایی به شکل ذیل خواهد بود:
using (var context = new MyContext())
{
    var viewOrder = context.Orders
        .Project()
        .To<OrderDateViewModel>()
        .Decompile()
        .FirstOrDefault();
    // don't use
    // var viewOrder = Mapper.Map<Order, OrderDateViewModel>(dbOrder);
 
    if (viewOrder != null)
    {
        Console.WriteLine("{0}, {1}:{2}", viewOrder.CustomerName, viewOrder.PurchaseHour, viewOrder.PurchaseMinute);
    }
}


فرمت کردن سفارشی اطلاعات در حین نگاشت‌ها

در مورد فرمت کننده‌های سفارشی و تبدیلگرها پیشتر بحث کرده‌ایم. اما اغلب آن‌ها را در حالت خاص LINQ to Entities نمی‌توان بکار برد، زیرا قابلیت تبدیل به SQL را ندارند. برای مثال فرض کنید می‌خواهیم خاصیت ShipToHomeAddress کلاس Order را به خاصیت ShipHome کلاس ذیل نگاشت کنیم:
public class OrderShipViewModel
{
    public string ShipHome { get; set; }
    public string CustomerName { get; set; }
}
با این شرط که اگر مقدار آن True بود، Yes را نمایش دهد. با توجه به ساختار مدنظر، نگاشت ذیل را می‌توان تهیه کرد که در آن فرمت کردن سفارشی، به متد MapFrom واگذار شده‌است:
this.CreateMap<Order, OrderShipViewModel>()
   .ForMember(dest => dest.ShipHome, opt => opt.MapFrom(src=>src.ShipToHomeAddress? "Yes": "No"))
   .ForMember(dest => dest.CustomerName, opt => opt.MapFrom(src => src.Customer.FullName));
با این کوئری جهت استفاده‌ی از این تنظیمات:
using (var context = new MyContext())
{
    var viewOrders = context.Orders
        .Project()
        .To<OrderShipViewModel>()
        .Decompile()
        .ToList();
    // don't use
    // var viewOrders = Mapper.Map<IEnumerable<Order>, IEnumerable<OrderShipViewModel>>(dbOrders);
    foreach (var order in viewOrders)
    {
        Console.WriteLine("{0} - {1}", order.CustomerName, order.ShipHome);
    }
}

کدهای کامل این مطلب را از اینجا می‌توانید دریافت کنید.
نظرات مطالب
سفارشی سازی ASP.NET Core Identity - قسمت اول - موجودیت‌های پایه و DbContext برنامه
فلسفه‌ی وجودی «اعتبارسنجی مبتنی بر کوکی‌ها در ASP.NET Core 2.0 » و همچنین «اعتبارسنجی مبتنی بر JWT در ASP.NET Core 2.0 » فراهم آوردن زیر ساختی برای طراحی یک سیستم مستقل اعتبارسنجی، شبیه به ASP.NET Core Identity هست. چون سیستم Identity به صورت پیش‌فرض از همین زیرساخت مبتنی بر کوکی‌ها استفاده می‌کند. برای مثال اگر می‌خواهید با JWT کار کنید و مدیریت کاربران را توسط Idnetity انجام دهید، اینکار برای مثال توسط متد signInManager.PasswordSignInAsync آن قابل انجام نیست؛ چون پس از پایان کار لاگین، یک کوکی را تنظیم می‌کند و نه یک توکن‌را.
مطالب
شروع به کار با EF Core 1.0 - قسمت 13 - بررسی سیستم ردیابی تغییرات
هر Context در EF Core، دارای خاصیتی است به نام ChangeTracker که وظیفه‌ی آن ردیابی تغییراتی است که نیاز است به بانک اطلاعاتی منعکس شوند. برای مثال زمانیکه توسط یک کوئری، شیءایی را باز می‌گردانید و سپس مقدار یکی از خواص آن‌را تغییر داده و متد SaveChanges را فراخوانی می‌کنید، این ChangeTracker است که به EF اعلام می‌کند، کوئری Update ایی را که قرار است تولید کنی، فقط نیاز است یک خاصیت را به روز رسانی کند؛ آن هم تنها با این مقدار تغییر یافته.

روش‌های مختلف اطلاع رسانی به سیستم ردیابی تغییرات

متد DbSet.Add کار اطلاع رسانی تبدیل وهله‌‌های ثبت شده را به کوئری‌های Insert رکوردهای جدید، انجام می‌دهد:
using (var db = new BloggingContext())
{
   var blog = new Blog { Url = "http://sample.com" };
   db.Blogs.Add(blog);
   db.SaveChanges();
}

سیستم ردیابی اطلاعات، اگر تغییراتی را در خواص اشیاء تحت نظر خود مشاهده کند، سبب تولید کوئری‌های Update می‌گردد. یک چنین اشیایی تحت نظر Context هستند:
الف) اشیایی که در طول عمر Context از دیتابیس کوئری گرفته شده‌اند.
ب) اشیایی که در طول عمر Context به آن اضافه شده‌اند (حالت قبل).
using (var db = new BloggingContext())
{
  var blog = db.Blogs.First();
  blog.Url = "http://sample.com/blog";
  db.SaveChanges();
}

و متد DbSet.Remove کار اطلاع رسانی تبدیل وهله‌های حذف شده را به کوئری‌های Delete معادل، انجام می‌دهد:
using (var db = new BloggingContext())
{
  var blog = db.Blogs.First();
  db.Blogs.Remove(blog);
  db.SaveChanges();
}
اگر شیء حذف شده پیشتر توسط متد DbSet.Add اضافه شده باشد، تنها این شیء از Context حذف می‌شود و کوئری در مورد آن تولید نخواهد شد.

به علاوه امکان ترکیب متدهای Add، Remove و همچنین به روز رسانی اشیاء در طی یک Context و با فراخوانی یک SaveChanges در انتهای کار نیز وجود دارد. از این جهت که یک Context، الگوی واحد کار را پیاده سازی می‌کند و بیانگر یک تراکنش است. در این حالت ترکیبی، یا کل تراکنش با موفقیت به پایان می‌رسد و یا در صورت بروز مشکلی، هیچکدام از تغییرات درخواستی، اعمال نخواهند شد.


عملیات ردیابی، بر روی هر نوع Projections صورت نمی‌گیرد

اگر توسط LINQ Projections، نتیجه‌ی نهایی کوئری را تغییر دادید، فقط در زمانی سیستم ردیابی بر روی آن فعال خواهد بود که projection نهایی حاوی اصل موجودیت مدنظر باشد. برای مثال در کوئری ذیل چون در Projection صورت گرفته‌ی در متد Select، هنوز در خاصیت Blog، به اصل موجودیت Blog اشاره می‌شود، نتیجه‌ی این کوئری نیز تحت نظر سیستم ردیابی خواهد بود:
using (var context = new BloggingContext())
{
   var blog = context.Blogs
      .Select(b =>
            new
            {
               Blog = b,
               Posts = b.Posts.Count()
            });
 }
اما در کوئری ذیل، خیر:
using (var context = new BloggingContext())
{
   var blog = context.Blogs
            .Select(b =>
                 new
                 {
                   Id = b.BlogId,
                   Url = b.Url
                 });
 }
در اینجا در Projection انجام شده، نتیجه‌ی نهایی، به هیچکدام از موجودیت‌های ممکن اشاره نمی‌کند. بنابراین نتیجه‌ی آن تحت نظر سیستم ردیابی قرار نمی‌گیرد.


لغو سیستم ردیابی تغییرات، در زمانیکه به آن نیازی نیست

سیستم ردیابی تغییرات بر اساس مفاهیم AOP و تولید پروکسی‌های آن کار می‌کند. این پروکسی‌ها، اشیایی شفاف هستند که اشیاء شما را احاطه می‌کنند و هر تغییری را که اعمال می‌کنید، ابتدا از این غشاء رد شده و در سیستم ردیابی EF ثبت می‌شوند. سپس به وهله‌ی اصلی شیء موجود اعمال خواهند شد.
بدیهی است تولید این پروکسی‌ها، دارای سربار است و اگر هدف شما صرفا کوئری گرفتن از اطلاعات، جهت نمایش آن‌ها است، نیازی به تولید خودکار این پروکسی‌ها را ندارید و این مساله سبب کاهش مصرف حافظه‌ی برنامه و بالا رفتن سرعت آن می‌شود.
در قسمت قبل عنوان شد که «یک چنین اشیایی تحت نظر Context هستند: الف) اشیایی که در طول عمر Context از دیتابیس کوئری گرفته شده‌اند.»
اگر می‌خواهید این حالت پیش فرض را لغو کنید، از متد AsNoTracking استفاده نمائید:
using (var context = new BloggingContext())
{
  var blogs = context.Blogs.AsNoTracking().ToList();
}
یک چنین کوئری‌هایی برای سناریوهای فقط خواندنی (گزارشگیری‌ها) مناسب هستند و بدیهی است هرگونه تغییری در لیست blogs حاصل، توسط context جاری ردیابی نشده و در نهایت به بانک اطلاعاتی (در صورت فراخوانی SaveChanges) اعمال نمی‌گردد.

اگر می‌خواهید متد AsNoTracking را به صورت خودکار به تمام کوئری‌های یک context خاص اعمال کنید، روش کار و تنظیم آن به صورت زیر است:
using (var context = new BloggingContext())
{
    context.ChangeTracker.QueryTrackingBehavior = QueryTrackingBehavior.NoTracking;


نکات به روز رسانی ارجاعات موجودیت‌ها

دو حالت زیر را درنظر بگیرید که در اولی، blog از بانک اطلاعاتی واکشی شده‌است و post به صورت مستقیم وهله سازی شده‌است:
using (var context = new BloggingContext())
{
  var blog = context.Blogs.First();
  var post = new Post { Title = "Intro to EF Core" };

  blog.Posts.Add(post);
  context.SaveChanges();
}
و در دومی blog به صورت مستقیم وهله سازی گردیده‌است و post از بانک اطلاعاتی واکشی شده‌است:
using (var context = new BloggingContext())
{
  var blog = new Blog { Url = "http://blogs.msdn.com/visualstudio" };
  var post = context.Posts.First();

  blog.Posts.Add(post);
  context.SaveChanges();
}
در حالت اول، Post، ابتدا به بانک اطلاعاتی اضافه شده و سپس این مطلب جدید به لیست ارجاعات blog اضافه می‌شود (Post جدیدی اضافه شده و اولین Blog، جهت درج آن به روز رسانی می‌شود).
در حالت دوم، ابتدا blog در بانک اطلاعاتی ثبت می‌شود (چون برخلاف حالت اول، تحت نظر context نیست) و سپس این post (که تحت نظر context است) به مجموعه مطالب آن اضافه می‌شود (بلاگ جدیدی اضافه شده و ارجاع مطلب موجودی به آن اضافه می‌شود).


وارد کردن یک موجودیت به سیستم ردیابی اطلاعات

در مثال قبل مشاهده کردیم که اگر موجودیتی تحت نظر context نباشد (برای مثال توسط یک کوئری به context وارد نشده باشد)، در حین ذخیره سازی ارجاعات، با آن به صورت یک وهله‌ی جدید رفتار شده و حتما در بانک اطلاعاتی به صورت یک رکورد جدید ذخیره می‌شود؛ حتی اگر Id آن‌را دستی تنظیم کرده باشید که ندید گرفته خواهد شد.
اگر Id و سایر اطلاعات شیءایی را دارید، نیازی نیست تا حتما توسط یک کوئری ابتدا آن‌را از بانک اطلاعاتی دریافت و سپس به صورت خودکار وارد سیستم ردیابی کنید؛ متد Attach نیز یک چنین کاری را انجام می‌دهد:
 var blog = new Blog { Id = 2, Url = "https://www.dntips.ir" };
 context.Blog.Attach(blog);
 context.SaveChanges();
در اینجا هرچند شیء Blog از بانک اطلاعاتی واکشی نشده‌است، اما چون توسط متد Attach به DbSet اضافه شده‌است، اکنون جزئی از اشیاء تحت نظر به حساب می‌آید؛ اما با یک شرط. حالت اولیه‌ی این شیء به EntityState.Unchanged تنظیم شده‌است. یعنی زمانیکه SaveChanges فراخوانی می‌شود، عملیات خاصی صورت نخواهد گرفت و هیچ اطلاعاتی در بانک اطلاعاتی درج نمی‌گردد.
علاوه بر متد Attach، متد AttachRange نیز برای افزودن لیستی از موجودیت‌ها در حالت EntityState.Unchanged، پیش بینی شده‌است.

روش دیگر انجام اینکار به صورت ذیل است:
در اینجا ابتدا یک وهله‌ی جدید از Blog ایجاد شده‌است و سپس توسط متد Entry به Context وارد شده و همچنین حالت آن به صورت صریح، به تغییر یافته، مشخص گردیده‌است:
 var blog = new Blog { Id = 2, Url = "https://www.dntips.ir" };
 context.Entry(blog).State = EntityState.Modified ;
 context.SaveChanges();
و یا می‌توان این عملیات را به صورت زیر ساده کرد:
 var blog = new Blog { Id = 2, Url = "https://www.dntips.ir" };
 context.Update(blog);
 context.SaveChanges();
در اینجا متد جدید Update، همان کار Attach و سپس تنظیم حالت را به EntityState.Modified انجام می‌دهد.
به علاوه متد UpdateRange نیز برای افزودن لیستی از موجودیت‌ها در حالت EntityState.Modified، پیش بینی شده‌است.

یک نکته: متدهای Attach و Update، هم بر روی یک DbSet و هم بر روی Context، قابل اجرا هستند. اگر بر روی Context اجرا شدند، نوع موجودیت دریافتی به نوع DbSet متناظر به صورت خودکار نگاشت شده و استفاده می‌شود (context.Set<T>().Attach(entity)). یعنی در حقیقت بین این دو حالت تفاوتی نیست و امکان فراخوانی این متدها بر روی Context، صرفا جهت سهولت کار درنظر گرفته شده‌است.


تفاوت رفتار context.Entry در EF Core با EF 6.x

متد  context.Entry در EF 6.x هم وجود دارد. اما در EF core سبب تغییر وضعیت گراف متصل به یک شیء نمی‌شود و ضعیت روابط آن‌را به روز رسانی نمی‌کند (برخلاف EF 6.x). اگر در EF Core نیاز به یک چنین به روز رسانی گراف مانندی را داشتید، باید از متد جدید context.ChangeTracker.TrackGraph به نحو ذیل استفاده نمائید:
 context.ChangeTracker.TrackGraph(blog, e => e.Entry.State = EntityState.Added);


کوئری گرفتن از سیستم ردیابی اطلاعات

این سناریوها را درنظر بگیرید:
 - می‌خواهم سیستمی شبیه به تریگرهای اس کیوال سرور را با EF داشته باشم.
 - می‌خواهم اطلاعات تمام رکوردهای ثبت شده، حذف شده و به روز رسانی شده را لاگ کنم.
 - می‌خواهم پس از ثبت رکوردی در هر جای برنامه، شبیه به مباحث SQL Server Service Broker و SqlDependency بلافاصله مطلع شده و توسط SignalR اطلاع رسانی کنم.

و در حالت کلی می‌خواهم پیش و یا پس از ثبت اطلاعات، بتوانم به تغییرات صورت گرفته دسترسی داشته باشم و عملیاتی را بر روی آن‌ها انجام دهم. تمام این موارد و سناریوها را با کوئری گرفتن از سیستم ردیابی اطلاعات EF می‌توان پیاده سازی کرد.
برای نمونه در مطلب قبل و قسمت «طراحی یک کلاس پایه، بدون تنظیمات ارث بری روابط»، یک کلاس پایه را که مقادیر پیش فرض خود را از SQL Server دریافت می‌کند، طراحی کردیم. در اینجا می‌خواهیم با استفاده از سیستم ردیابی EF، طراحی این کلاس پایه را عمومی کرده و سازگار با تمام بانک‌های اطلاعاتی موجود کنیم.
جهت یادآوری، کلاس پایه موجودیت‌ها، یک چنین شکلی را داشته:
public class BaseEntity
{
   public int Id { set; get; }
   public DateTime? DateAdded { set; get; }
   public DateTime? DateUpdated { set; get; }
}
و پس از آن، هر موجودیت برنامه به این شکل خلاصه شده و نشانه گذاری می‌شود:
public class Person : BaseEntity
{
   public string FirstName { get; set; }
   public string LastName { get; set; }
}
اکنون به کلاس Context برنامه مراجعه کرده و متد SaveChanges آن‌را بازنویسی می‌کنیم:
    public class ApplicationDbContext : DbContext
    {
        // same as before 

        public override int SaveChanges()
        {
            this.ChangeTracker.DetectChanges();

            var modifiedEntries = this.ChangeTracker
                                      .Entries<BaseEntity>()
                                      .Where(x => x.State == EntityState.Modified);
            foreach (var modifiedEntry in modifiedEntries)
            {
                modifiedEntry.Entity.DateUpdated = DateTime.UtcNow;
            }
 
            var addedEntries = this.ChangeTracker
                                      .Entries<BaseEntity>()
                                      .Where(x => x.State == EntityState.Added);
            foreach (var addedEntry in addedEntries)
            {
                addedEntry.Entity.DateAdded = DateTime.UtcNow;
            }
 
            return base.SaveChanges();
        }
    }
این متد SaveChanges، نقطه‌ی مشترک تمام تغییرات برنامه است. به همین دلیل است که اینجا را می‌توان جهت اعمالی، پیش و پس از فراخوانی متد اصلی base.SaveChanges که کار نهایی درج تغییرات را به بانک اطلاعاتی انجام می‌دهد، مورد استفاده قرار داد.
در اینجا کار با کوئری گرفتن از خاصیت ChangeTracker شروع می‌شود. سپس باید مشخص کنیم چه نوع موجودیت‌هایی را مدنظر داریم. چون تمام موجودیت‌های ما از کلاس پایه‌ی BaseEntity مشتق می‌شوند، بنابراین کوئری گرفتن بر روی این نوع، به معنای دسترسی به تمام موجودیت‌های برنامه نیز هست. سپس در اینجا اگر حالتی EntityState.Modified بود، فقط مقدار خاصیت DateUpdated را به صورت خودکار مقدار دهی می‌کنیم و اگر حالتی EntityState.Added بود، تنها مقدار خاصیت DateAdded را به روز رسانی خواهیم کرد.
در یک چنین حالتی دیگر نیازی نیست تا مقادیر این خواص را در حین ثبت اطلاعات برنامه به صورت دستی مشخص کنیم.

یک نکته: اگر به ابتدای متد بازنویسی شده دقت کنید، فراخوانی متد this.ChangeTracker.DetectChanges در آن انجام شده‌است. علت اینجا است که این فراخوانی به صورت خودکار توسط متد base.SaveChanges انجام می‌شود، اما چون این مرحله را تا انتهای متد بازنویسی شده، به تاخیر انداخته‌ایم، نیاز است خودمان به صورت دستی سبب محاسبه‌ی مجدد تغییرات صورت گرفته شویم.

نکته‌ای در مورد بهبود کیفیت کدهای متد SaveChanges: استفاده‌ی Change Tracker به این صورت با بازنویسی متد SaveChanges بسیار مرسوم است. اما پس از مدتی به متد SaveChanges ایی خواهید رسید که کنترل آن از دست خارج می‌شود. به همین جهت برای EF 6.x پروژه‌هایی مانند EFHooks طراحی شده‌اند تا کپسوله سازی بهتری را بتوان ارائه داد. انتقال کدهای آن به EF Core کار مشکلی نیست و اصل آن، بازنویسی HookedDbContext آن است که نحوه‌ی مدیریت شکیل‌تر کوئری گرفتن از ChangeTracker را بیان می‌کند.


خواص سایه‌ای یا Shadow properties

EF Core به همراه مفهوم کاملا جدیدی است به نام خواص سایه‌ای. این نوع خواص در سمت کدهای ما و در کلاس‌های موجودیت‌های برنامه وجود خارجی نداشته، اما در سمت جداول بانک اطلاعاتی وجود دارند و اکنون امکان کوئری گرفتن و کار کردن با آن‌ها در EF Core میسر شده‌است.
برای تعریف آن‌ها، بجای افزودن خاصیتی به کلاس‌های برنامه، کار از متد OnModelCreating به نحو ذیل شروع می‌شود:
protected override void OnModelCreating(ModelBuilder modelBuilder)
{
  modelBuilder.Entity<Blog>().Property<DateTime>("DateAdded");
در اینجا یک خاصیت جدید به نام DateAdded، از نوع DateTime که در کلاس Blog وجود خارجی ندارد، تعریف شده‌است. به این خاصیت، shadow property می‌گویند (سایه‌ای است از ستونی از جدول بلاگ).
سپس برای کار کردن و کوئری گرفتن از آن می‌توان از متد جدید EF.Property، به نحو ذیل استفاده کرد:
 var blogs = context.Blogs.OrderBy(b => EF.Property<DateTime>(b, "DateAdded"));
همچنین برای مقدار دهی آن تنها می‌توان توسط سیستم Change Tracker اقدام نمود:
 context.Entry(myBlog).Property("DateAdded").CurrentValue = DateTime.Now;
و یا در همان قطعه کد بازنویسی متد SaveChanges فوق، نحوه‌ی دسترسی به اینگونه خواص، به صورت زیر می‌باشد:
foreach (var addedEntry in addedEntries)
{
  addedEntry.Property("DateAdded").CurrentValue = DateTime.UtcNow;
}
مهم‌ترین دلیل وجودی این خواص، پیاده سازی روابطی مانند many-to-many، در نگارش‌های بعدی EF Core هستند. در حقیقت جدول واسطی که در اینجا به صورت خودکار تشکیل می‌شود، به همراه خواصی است که تاکنون امکان دسترسی به آن‌ها در کدهای EF وجود نداشت؛ اما Shadow properties این امر را میسر می‌کنند (فیلدهایی که در سمت بانک اطلاعاتی وجود دارند، اما در کدهای کلاس‌های ما، خیر).
نظرات مطالب
ارتقاء به ASP.NET Core 1.0 - قسمت 7 - کار با فایل‌های config
یک نکته‌ی تکمیلی:  ارتقاء به ASP.NET Core 2.0 

بر اساس مستندات دات نت Core 2.0،  در فایل Startup.cs، الزاما نیازی به تنظیمات ذیل
public Startup(IHostingEnvironment env)
        {
            var builder = new ConfigurationBuilder()
                .SetBasePath(env.ContentRootPath)
                .AddJsonFile("appsettings.json", optional: false, reloadOnChange: true)
                .AddJsonFile($"appsettings.{env.EnvironmentName}.json", optional: true)
                .AddEnvironmentVariables();
            Configuration = builder.Build();
        }
نیست و با جایگزین کردن این قطعه کد با
public IConfiguration Configuration { get; }

public Startup(IConfiguration configuration)
{
     Configuration = configuration;
}
و سپس انجام این تغییرات
public static void Main(string[] args)
        {
            BuildWebHost(args).Run();
        }

        public static IWebHost BuildWebHost(string[] args) =>
            WebHost.CreateDefaultBuilder(args)
                .UseStartup<Startup>()
                .Build();
در فایل Program.cs موجب فراخوانی کلیه تنظیمات پیش فرض خواهد شد.
در واقع متد CreateDefaultBuilder این کار را انجام می‌دهد. البته همچنان امکان تنظیمات سفارشی نیز موجود است.
public static IWebHost BuildWebHost(string[] args)
{
  return WebHost.CreateDefaultBuilder()
    .ConfigureAppConfiguration((ctx, cfg) =>
    {
      cfg.SetBasePath(Directory.GetCurrentDirectory())
        .AddJsonFile("config.json", true) // require the json file!
        .AddEnvironmentVariables();
    })
    .ConfigureLogging((ctx, logging) => { }) // No logging
    .UseStartup<Startup>()
    .Build();
}

لازم به ذکر است سرویس IConfiguration از ابتدا در سیستم ثبت شده است و جهت دسترسی به تنظیمات میتوان در قسمت‌های مختلف برنامه آن را تزریق نمود.
مطالب
پیاده سازی سیاست‌های دسترسی پویای سمت سرور و کلاینت در برنامه‌های Blazor WASM
فرض کنید در حال توسعه‌ی یک برنامه‌ی Blazor WASM هاست شده هستید و می‌خواهید که نیازی نباشد تا به ازای هر صفحه‌ای که به برنامه اضافه می‌کنید، یکبار منوی آن‌را به روز رسانی کنید و نمایش منو به صورت خودکار توسط برنامه صورت گیرد. همچنین در این حالت نیاز است در قسمت مدیریتی برنامه، بتوان به صورت پویا، به ازای هر کاربری، مشخص کرد که به کدامیک از صفحات برنامه دسترسی دارد و یا خیر و به علاوه اگر به صفحاتی دسترسی ندارد، مشخصات این صفحه، در منوی پویا برنامه ظاهر نشود و همچنین با تایپ آدرس آن در نوار آدرس مرورگر نیز قابل دسترسی نباشد. امن سازی پویای سمت کلاینت، یک قسمت از پروژه‌است؛ قسمت دیگر چنین پروژه‌ای، لیست کردن اکشن متدهای API سمت سرور پروژه و انتساب دسترسی‌های پویایی به این اکشن متدها، به کاربران مختلف برنامه‌است.


دریافت کدهای کامل این پروژه

کدهای کامل پروژه‌ای که نیازمندی‌های فوق را پیاده سازی می‌کند، در اینجا می‌توانید مشاهده و دریافت کنید. در این مطلب از قرار دادن مستقیم این کدها صرفنظر شده و سعی خواهد شد بجای آن، نقشه‌ی ذهنی درک کدهای آن توضیح داده شود.


پیشنیازها

در پروژه‌ی فوق برای شروع به کار، از اطلاعات مطرح شده‌ی در سلسله مطالب زیر استفاده شده‌است:

- «اعتبارسنجی مبتنی بر JWT در ASP.NET Core 2.0 بدون استفاده از سیستم Identity»
- پیاده سازی اعتبارسنجی کاربران در برنامه‌های Blazor WASM؛ قسمت‌های 31 تا 33 .
- «غنی سازی کامپایلر C# 9.0 با افزونه‌ها»
- «مدیریت مرکزی شماره نگارش‌های بسته‌های NuGet در پروژه‌های NET Core.»
- «کاهش تعداد بار تعریف using‌ها در C# 10.0 و NET 6.0.»
- «روش یافتن لیست تمام کنترلرها و اکشن متدهای یک برنامه‌ی ASP.NET Core»


  نیاز به علامتگذاری صفحات امن شده‌ی سمت کلاینت، جهت نمایش خودکار آن‌ها 

صفحات امن سازی شده‌ی سمت کلاینت، با ویژگی Authorize مشخص می‌شوند. بنابراین قید آن الزامی است، تا صرفا جهت کاربران اعتبارسنجی شده، قابل دسترسی شوند. در اینجا می‌توان یک نمونه‌ی سفارشی سازی شده‌ی ویژگی Authorize را به نام ProtectedPageAttribute نیز مورد استفاده قرار داد. این ویژگی از AuthorizeAttribute ارث‌بری کرده و دقیقا مانند آن عمل می‌کند؛ اما این اضافات را نیز به همراه دارد:
- به همراه یک Policy از پیش تعیین شده به نام CustomPolicies.DynamicClientPermission است تا توسط قسمت‌های بررسی سطوح دسترسی پویا و همچنین منوساز برنامه، یافت شده و مورد استفاده قرار گیرد.
- به همراه خواص اضافه‌تری مانند GroupName و Title نیز هست. GroupName نام سرتیتر منوی dropdown نمایش داده شده‌ی در منوی اصلی برنامه‌است و Title همان عنوان صفحه که در این منو نمایش داده می‌شود. اگر صفحه‌ی محافظت شده‌ای به همراه GroupName نباشد، یعنی باید به صورت یک آیتم اصلی نمایش داده شود. همچنین در اینجا یک سری Order هم درنظر گرفته شده‌اند تا بتوان ترتیب نمایش صفحات را نیز به دلخواه تغییر داد.


نمونه‌ای از استفاده‌ی از ویژگی فوق را در مسیر src\Client\Pages\Feature1 می‌توانید مشاهده کنید که خلاصه‌ی آن به صورت زیر است:
 @attribute [ProtectedPage(GroupName = "Feature 1", Title = "Page 1", GlyphIcon = "bi bi-dot", GroupOrder = 1, ItemOrder = 1)]

ویژگی ProtectedPage را معادل یک ویژگی Authorize سفارشی، به همراه چند خاصیت بیشتر، جهت منوساز پویای برنامه درنظر بگیرید.


نیاز به لیست کردن صفحات علامتگذاری شده‌ی با ویژگی ProtectedPage

پس از اینکه صفحات مختلف برنامه را توسط ویژگی ProtectedPage علامتگذاری کردیم، اکنون نوبت به لیست کردن پویای آن‌ها است. اینکار توسط سرویس ProtectedPagesProvider صورت می‌گیرد. این سرویس با استفاده از Reflection، ابتدا تمام IComponentها یا همان کامپوننت‌های تعریف شده‌ی در برنامه را از اسمبلی جاری استخراج می‌کند. بنابراین اگر نیاز دارید که این جستجو در چندین اسمبلی صورت گیرد، فقط کافی است ابتدای این کدها را تغییر دهید. پس از یافت شدن IComponent ها، فقط آن‌هایی که دارای RouteAttribute هستند، پردازش می‌شوند؛ یعنی کامپوننت‌هایی که به همراه مسیریابی هستند. پس از آن بررسی می‌شود که آیا این کامپوننت دارای ProtectedPageAttribute هست یا خیر؟ اگر بله، این کامپوننت در لیست نهایی درج خواهد شد.


نیاز به یک منوساز پویا جهت نمایش خودکار صفحات امن سازی شده‌ی با ویژگی ProtectedPage

اکنون که لیست صفحات امن سازی شده‌ی توسط ویژگی ProtectedPage را در اختیار داریم، می‌توانیم آن‌ها را توسط کامپوننت سفارشی NavBarDynamicMenus به صورت خودکار نمایش دهیم. این کامپوننت لیست صفحات را توسط کامپوننت NavBarDropdownMenu نمایش می‌دهد.


تهیه‌ی جداول و سرویس‌های ثبت دسترسی‌های پویای سمت کلاینت


جداول و فیلدهای مورد استفاده‌ی در این پروژه را در تصویر فوق ملاحظه می‌کنید که در پوشه‌ی src\Server\Entities نیز قابل دسترسی هستند. در این برنامه نیاز به ذخیره سازی اطلاعات نقش‌های کاربران مانند نقش Admin، ذخیره سازی سطوح دسترسی پویای سمت کلاینت و همچنین سمت سرور است. بنابراین بجای اینکه به ازای هر کدام، یک جدول جداگانه را تعریف کنیم، می‌توان از همان طراحی ASP.NET Core Identity مایکروسافت با استفاده از جدول UserClaimها ایده گرفت. یعنی هر کدام از این موارد، یک Claim خواهند شد:


در اینجا نقش‌ها با Claim استانداردی به نام http://schemas.microsoft.com/ws/2008/06/identity/claims/role که توسط خود مایکروسافت نامگذاری شده و سیستم‌های اعتبارسنجی آن بر همین اساس کار می‌کنند، قابل مشاهده‌است. همچنین دو Claim سفارشی دیگر ::DynamicClientPermission:: برای ذخیره سازی اطلاعات صفحات محافظت شده‌ی سمت کلاینت و ::DynamicServerPermission::  جهت ذخیره سازی اطلاعات اکشن متدهای محافظت شده‌ی سمت سرور نیز تعریف شده‌اند. رابطه‌ای این اطلاعات با جدول کاربران، many-to-many است.


به این ترتیب است که مشخص می‌شود کدام کاربر، به چه claimهایی دسترسی دارد.

برای کار با این جداول، سه سرویس UsersService، UserClaimsService و UserTokensService پیش بینی شده‌اند. UserTokens اطلاعات توکن‌های صادر شده‌ی توسط برنامه را ذخیره می‌کند و توسط آن می‌توان logout سمت سرور را پیاده سازی کرد؛ از این جهت که JWTها متکی به خود هستند و تا زمانیکه منقضی نشوند، در سمت سرور پردازش خواهند شد، نیاز است بتوان به نحوی اگر کاربری غیرفعال شد، از آن ثانیه به بعد، توکن‌های او در سمت سرور پردازش نشوند که به این نکات در مطلب «اعتبارسنجی مبتنی بر JWT در ASP.NET Core 2.0 بدون استفاده از سیستم Identity» پیشتر پرداخته شده‌است.
اطلاعات این سرویس‌ها توسط اکشن متدهای UsersAccountManagerController، در اختیار برنامه‌ی کلاینت قرار می‌گیرند.


نیاز به قسمت مدیریتی ثبت دسترسی‌های پویای سمت کلاینت و سرور

قبل از اینکه بتوان قسمت‌های مختلف کامپوننت NavBarDynamicMenus را توضیح داد، نیاز است ابتدا یک قسمت مدیریتی را جهت استفاده‌ی از لیست ProtectedPageها نیز تهیه کرد:


در این برنامه، کامپوننت src\Client\Pages\Identity\UsersManager.razor کار لیست کردن کاربران، که اطلاعات آن‌را از کنترلر UsersAccountManagerController دریافت می‌کند، انجام می‌دهد. در مقابل نام هر کاربر، دو دکمه‌ی ثبت اطلاعات پویای دسترسی‌های سمت کلاینت و سمت سرور وجود دارد. سمت کلاینت آن توسط کامپوننت UserClientSidePermissions.razor مدیریت می‌شود و سمت سرور آن توسط UserServerSidePermissions.razor.
کامپوننت UserClientSidePermissions.razor، همان لیست صفحات محافظت شده‌ی توسط ویژگی ProtectedPage را به صورت گروه بندی شده و به همراه یک سری chekmark، ارائه می‌دهد. اگر در اینجا صفحه‌ای انتخاب شد، اطلاعات آن به سمت سرور ارسال می‌شود تا توسط Claim ای به نام ::DynamicClientPermission:: به کاربر انتخابی انتساب داده شود.


شبیه به همین عملکرد در مورد دسترسی سمت سرور نیز برقرار است. UserServerSidePermissions.razor، لیست اکشن متدهای محافظت شده را از کنترلر DynamicPermissionsManagerController دریافت کرده و نمایش می‌دهد. این اطلاعات توسط سرویس ApiActionsDiscoveryService جمع آوری می‌شود. همچنین این اکشن متدهای ویژه نیز باید با ویژگی Authorize(Policy = CustomPolicies.DynamicServerPermission) مزین شده باشند که نمونه مثال آن‌ها را در مسیر src\Server\Controllers\Tests می‌توانید مشاهده کنید. اگر در سمت کلاینت و قسمت مدیریتی آن، اکشن متدی جهت کاربر خاصی انتخاب شد، اطلاعات آن ذیل Claimای به نام ::DynamicServerPermission::  به کاربر انتخابی انتساب داده می‌شود.



بازگشت اطلاعات پویای دسترسی‌های سمت کلاینت از API

تا اینجا کامپوننت‌های امن سازی شده‌ی سمت کلاینت و اکشن متدهای امن سازی شده‌ی سمت سرور را توسط صفحات مدیریتی برنامه، به کاربران مدنظر خود انتساب دادیم و توسط سرویس‌های سمت سرور، اطلاعات آن‌ها را در بانک اطلاعاتی ذخیره کردیم. اکنون نوبت به استفاده‌ی از claims تعریف شده و مرتبط با هر کاربر است. پس از یک لاگین موفقیت آمیز توسط UsersAccountManagerController، سه توکن به سمت کاربر ارسال می‌شوند:
- توکن دسترسی: اطلاعات اعتبارسنجی کاربر به همراه نام و نقش‌های او در این توکن وجود دارند.
- توکن به روز رسانی: هدف از آن، دریافت یک توکن دسترسی جدید، بدون نیاز به لاگین مجدد است. به این ترتیب کاربر مدام نیاز به لاگین مجدد نخواهد داشت و تا زمانیکه refresh token منقضی نشده‌است، برنامه می‌تواند از آن جهت دریافت یک access token جدید استفاده کند.
- توکن سطوح دسترسی پویای سمت کلاینت: در اینجا لیست ::DynamicClientPermission::ها به صورت یک توکن مجزا به سمت کاربر ارسال می‌شود. این اطلاعات به توکن دسترسی اضافه نشده‌اند تا بی‌جهت حجم آن اضافه نشود؛ از این جهت که نیازی نیست تا به ازای هر درخواست HTTP به سمت سرور، این لیست حجیم claims پویای سمت کلاینت نیز به سمت سرور ارسال شود. چون سمت سرور از claims دیگری به نام ::DynamicServerPermission:: استفاده می‌کند.


اگر دقت کنید، هم refresh-token و هم DynamicPermissions هر دو به صورت JWT ارسال شده‌اند. می‌شد هر دو را به صورت plain و ساده نیز ارسال کرد. اما مزیت refresh token ارسال شده‌ی به صورت JWT، انجام اعتبارسنجی خودکار سمت سرور اطلاعات آن است که دستکاری سمت کلاینت آن‌را مشکل می‌کند.
این سه توکن توسط سرویس BearerTokensStore، در برنامه‌ی سمت کلاینت ذخیره و بازیابی می‌شوند. توکن دسترسی یا همان access token، توسط ClientHttpInterceptorService به صورت خودکار به تمام درخواست‌های ارسالی توسط برنامه الصاق خواهد شد.


مدیریت خودکار اجرای Refresh Token در برنامه‌های Blazor WASM

دریافت refresh token از سمت سرور تنها قسمتی از مدیریت دریافت مجدد یک access token معتبر است. قسمت مهم آن شامل دو مرحله‌ی زیر است:
الف) اگر خطاهای سمت سرور 401 و یا 403 رخ دادند، ممکن است نیاز به refresh token باشد؛ چون احتمالا یا کاربر جاری به این منبع دسترسی ندارد و یا access token دریافتی که طول عمر آن کمتر از refresh token است، منقضی شده و دیگر قابل استفاده نیست.
ب) پیش از منقضی شدن access token، بهتر است با استفاده از refresh token، یک access token جدید را دریافت کرد تا حالت الف رخ ندهد.

- برای مدیریت حالت الف، یک Policy ویژه‌ی Polly طراحی شده‌است که آن‌را در کلاس ClientRefreshTokenRetryPolicy مشاهده می‌کنید. در این Policy ویژه، هرگاه خطاهای 401 و یا 403 رخ دهند، با استفاده از سرویس جدید IClientRefreshTokenService، کار به روز رسانی توکن انجام خواهد شد. این Policy در کلاس program برنامه ثبت شده‌است. مزیت کار با Policyهای Polly، عدم نیاز به try/catch نوشتن‌های تکراری، در هر جائیکه از سرویس‌های HttpClient استفاده می‌شود، می‌باشد.

- برای مدیریت حالت ب، حتما نیاز به یک تایمر سمت کلاینت است که چند ثانیه پیش از منقضی شدن access token دریافتی پس از لاگین، کار دریافت access token جدیدی را به کمک refresh token موجود، انجام دهد. پیاده سازی این تایمر را در کلاس ClientRefreshTokenTimer مشاهده می‌کنید که محل فراخوانی و راه اندازی آن یا پس از لاگین موفق در سمت کلاینت و یا با ریفرش صفحه (فشرده شدن دکمه‌ی F5) و در کلاس آغازین ClientAuthenticationStateProvider می‌باشد.



نیاز به پیاده سازی Security Trimming سمت کلاینت

از داخل DynamicPermissions دریافتی پس از لاگین، لیست claimهای دسترسی پویای سمت کلاینت کاربر لاگین شده استخراج می‌شود. بنابراین مرحله‌ی بعد، استخراج، پردازش و اعمال این سطوح دسترسی پویای دریافت شده‌ی از سرور است.
سرویس BearerTokensStore، کار ذخیره سازی توکن‌های دریافتی پس از لاگین را انجام می‌دهد و سپس با استفاده از سرویس DynamicClientPermissionsProvider، توکن سوم دریافت شده که مرتبط با لیست claims دسترسی کاربر جاری است را پردازش کرده و تبدیل به یک لیست قابل استفاده می‌کنیم تا توسط آن بتوان زمانیکه قرار است آیتم‌های منوها را به صورت پویا نمایش داد، مشخص کنیم که کاربر، به کدامیک دسترسی دارد و به کدامیک خیر. عدم نمایش قسمتی از صفحه که کاربر به آن دسترسی ندارد را security trimming گویند. برای نمونه کامپوننت ویژه‌ی SecurityTrim.razor، با استفاده از نقش‌ها و claims یک کاربر، می‌تواند تعیین کند که آیا قسمت محصور شده‌ی صفحه توسط آن قابل نمایش به کاربر است یا خیر. این کامپوننت از متدهای کمکی AuthenticationStateExtensions که کار با user claims دریافتی از طریق JWTها را ساده می‌کنند، استفاده می‌کند. یک نمونه از کاربرد کامپوننت SecurityTrim را در فایل src\Client\Shared\MainLayout.razor می‌توانید مشاهده کنید که توسط آن لینک Users Manager، فقط به کاربران دارای نقش Admin نمایش داده می‌شود.
نحوه‌ی مدیریت security trimming منوی پویای برنامه، اندکی متفاوت است. DynamicClientPermissionsProvider لیست claims متعلق به کاربر را بازگشت می‌دهد. این لیست پس از لاگین موفقیت آمیز دریافت شده‌است. سپس لیست کلی صفحاتی را که در ابتدای برنامه استخراج کردیم، در طی حلقه‌ای از سرویس ClientSecurityTrimmingService عبور می‌دهیم. یعنی مسیر صفحه و همچنین دسترسی‌های پویای کاربر، مشخص هستند. در این بین هر مسیری که در لیست claims پویای کاربر نبود، در لیست آیتم‌های منوی پویای برنامه، نمایش داده نمی‌شود.


نیاز به قطع دسترسی به مسیرهایی در سمت کلاینت که کاربر به صورت پویا به آن‌ها دسترسی ندارد

با استفاده از ClientSecurityTrimmingService، در حلقه‌ای که آیتم‌های منوی سایت را نمایش می‌دهد، موارد غیرمرتبط با کاربر جاری را حذف کردیم و نمایش ندادیم. اما این حذف، به این معنا نیست که اگر این آدرس‌ها را به صورت مستقیم در مرورگر وارد کند، به آن‌ها دسترسی نخواهد داشت. برای رفع این مشکل، نیاز به پیاده سازی یک سیاست دسترسی پویای سمت کلاینت است. روش ثبت این سیاست را در کلاس DynamicClientPermissionsPolicyExtensions مشاهده می‌کنید. کلید آن همان CustomPolicies.DynamicClientPermission که در حین تعریف ProtectedPageAttribute به عنوان مقدار Policy پیش‌فرض مقدار دهی شد. یعنی هرگاه ویژگی ProtectedPage به صفحه‌ای اعمال شد، از این سیاست دسترسی استفاده می‌کند که پردازشگر آن DynamicClientPermissionsAuthorizationHandler است. این هندلر نیز از ClientSecurityTrimmingService استفاده می‌کند. در هندلر context.User جاری مشخص است. این کاربر را به متد تعیین دسترسی مسیر جاری به سرویس ClientSecurityTrimming ارسال می‌کنیم تا مشخص شود که آیا به مسیر درخواستی دسترسی دارد یا خیر؟


نیاز به قطع دسترسی به منابعی در سمت سرور که کاربر به صورت پویا به آن‌ها دسترسی ندارد

شبیه به ClientSecurityTrimmingService سمت کلاینت را در سمت سرور نیز داریم؛ به نام ServerSecurityTrimmingService که کار آن، پردازش claimهایی از نوع ::DynamicServerPermission::  است که در صفحه‌ی مدیریتی مرتبطی در سمت کلاینت، به هر کاربر قابل انتساب است. هندلر سیاست دسترسی پویایی که از آن استفاده می‌کند نیز DynamicServerPermissionsAuthorizationHandler می‌باشد. این سیاست دسترسی پویا با کلید CustomPolicies.DynamicServerPermission در کلاس ConfigureServicesExtensions تعریف شده‌است. به همین جهت هر اکشن متدی که Policy آن با این کلید مقدار دهی شده باشد، از هندلر پویای فوق جهت تعیین دسترسی پویا عبور خواهد کرد. منطق پیاده سازی شده‌ی در اینجا، بسیار شبیه به مطلب «سفارشی سازی ASP.NET Core Identity - قسمت پنجم - سیاست‌های دسترسی پویا» است؛ اما بدون استفاده‌ی از ASP.NET Core Identity.


روش اجرای برنامه

چون این برنامه از نوع Blazor WASM هاست شده‌است، نیاز است تا برنامه‌ی Server آن‌را در ابتدا اجرا کنید. با اجرای آن، بانک اطلاعاتی SQLite برنامه به صورت خودکار توسط EF-Core ساخته شده و مقدار دهی اولیه می‌شود. لیست کاربران پیش‌فرض آن‌را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید. ابتدا با کاربر ادمین وارد شده و سطوح دسترسی سایر کاربران را تغییر دهید. سپس بجای آن‌ها وارد سیستم شده و تغییرات منوها و سطوح دسترسی پویا را بررسی کنید.
نظرات مطالب
بررسی روش آپلود فایل‌ها در ASP.NET Core
اکثرا از base64 استفاده میکنم. برای برنامه نویس‌های موبایل و فرانت قابل قبول‌تر است :)
نمونه کد تبدیل base64 به iformfile:
public static async Task<ResponsePayload<string>> SaveBase64(this string imgBase64, string filePath, FileSizeType fileSizeType)
    {
        if (string.IsNullOrWhiteSpace(imgBase64))
            return new ResponsePayload<string>(false, "فایل را وارد کنید.", null);

        string data;
        if (imgBase64.StartsWith("data:"))
        {
            string[] base64Arr = imgBase64.Split(',');
            if (base64Arr.Length == 0)
                return new ResponsePayload<string>(false, "فایل را وارد کنید.", null);
            data = base64Arr[1];
        }
        else
        {
            data = imgBase64;
        }

        byte[] bytes = Convert.FromBase64String(data);
        var fileType = GetFileExtension(imgBase64);
        if (string.IsNullOrEmpty(fileType))
            return new ResponsePayload<string>(false, "فایل وارد شده صحیح نمی‌باشد.", null);

        using var stream = new MemoryStream(bytes);
        IFormFile file = new FormFile(stream, 0, bytes.Length, filePath, "." + fileType);

        string fileName = Guid.NewGuid().ToString().Replace("-", "");
        return await UploadFile(file, filePath + fileName, fileSizeType);
    }
private static string GetFileExtension(string base64String)
    {
        string data;

        if (base64String.StartsWith("data:"))
        {
            string[] base64Arr = base64String.Split(',');
            if (base64Arr.Length == 0)
                return "";
            data = base64Arr[1];
        }
        else
        {
            data = base64String;
        }
        return data.Substring(0, 5).ToUpper() switch
        {
            "IVBOR" => "png",
            "/9J/4" => "jpg",
            "AAAAF" => "mp4",
            "JVBER" => "pdf",
            "AAABA" => "ico",
            "UMFYI" => "rar",
            "E1XYD" => "rtf",
            "U1PKC" => "txt",
            "MQOWM" => "srt",
            "77U/M" => "srt",
            "UESDB" => "",
            "" => "docx",
            _ => string.Empty,
        };
    }
}

public class FileSizeType
{
    public int Size { get; set; }
}

پاسخ به بازخورد‌های پروژه‌ها
عدم authorization بر اساس Permissions
خیلی ممنون بابت راهنمایی. در پروژه خودم متد GetRolesAsync را به کلاس ApplicationUserManager.cs اضافه نکرده بودم. 
        public async override Task<IList<string>> GetRolesAsync(Guid userId)
        {
            var userPermissions = await _roleManager.FindUserPermissions(userId);
            ////todo: any permission form other sections
            return userPermissions;
        }
نظرات مطالب
سفارشی سازی ASP.NET Core Identity - قسمت چهارم - User Claims
با سلام؛ من از روش فوق برای «اعتبارسنجی مبتنی بر کوکی‌ها در ASP.NET Core 2.0 بدون استفاده از سیستم Identity»استفاده کردم. زمانیکه از کد زیر  استفاده میکنم، مقدارنال رو بر میگرداند. آیا تنظیمات خاصی رو از قلم انداختم. با تشکر
var userId = user.Identity.GetUserFirstName();
مطالب
پشتیبانی توکار از انجام کارهای پس‌زمینه در ASP.NET Core 2x
از زمان ASP.NET Core 2.1، قابلیت جدیدی به نام Generic Host، به آن اضافه شده‌است که از آن می‌توان برای انجام کارهای متداول پس زمینه، مانند ارسال ایمیل‌های خبرنامه‌ی یک برنامه، تهیه فایل‌های پشتیبان و غیره استفاده کرد.


Generic Host چیست؟

Generic Host یکی از ویژگی‌های جدید ASP.NET Core 2.1 است. هدف آن جداسازی HTTP pipeline برنامه، از Web Host API آن است. یکی از مزایای این‌کار، امکان استفاده‌ی از آن نه فقط در پروژه‌های وب، بلکه در پروژه‌های کنسول نیز می‌باشد. به این ترتیب می‌توان کارهای غیر HTTP را از برنامه‌ی وب مجزا کرد تا به کارآیی بیشتری رسید و برای این منظور اینترفیس IHostedService را که در فضای نام Microsoft.Extensions.Hosting قرار دارد، برای ثبت کارهای پس‌زمینه‌ی خارج از اعمال web host جاری، ارائه داده‌اند:
namespace Microsoft.Extensions.Hosting
{
    public interface IHostedService
    {
        Task StartAsync(CancellationToken cancellationToken);
        Task StopAsync(CancellationToken cancellationToken);
    }
}
بنابراین برای ایجاد یک HostedService، نیاز است سرویس کارهای پس‌زمینه‌ی ما، اینترفیس IHostedService را پیاده سازی کند. متد StartAsync آن جائی‌است که تنها یکبار پس از آغاز برنامه اجرا می‌شود و هدف آن اجرای کار پس‌زمینه‌ی مدنظر است. متد StopAsync نیز دقیقا پیش از خاتمه‌ی برنامه فراخوانی خواهد شد تا اگر نیاز به پاکسازی منابعی وجود داشته باشد، بتوان از این فرصت استفاده کرد. به این ترتیب اگر نیاز به اجرای متناوب کار پس‌زمینه‌ای وجود دارد، پیاده سازی آن به خود ما واگذار شده‌است.


یک مثال: معرفی کار پس‌زمینه‌ای که هر دو ثانیه یکبار انجام می‌شود

در SampleHostedService زیر، عبارت Hosted service executing به همراه زمان جاری، هر دو ثانیه یکبار لاگ می‌شود و اگر برنامه را توسط دستور dotnet run اجرا کنید، می‌توانید خروجی آن‌را در کنسول، مشاهده کنید:
using System;
using System.Threading;
using System.Threading.Tasks;
using Microsoft.Extensions.Hosting;
using Microsoft.Extensions.Logging;

namespace MvcTest
{
    public class SampleHostedService : IHostedService
    {
        private readonly ILogger<SampleHostedService> _logger;

        public SampleHostedService(ILogger<SampleHostedService> logger)
        {
            _logger = logger;
        }

        public async Task StartAsync(CancellationToken cancellationToken)
        {
            _logger.LogInformation("Starting Hosted service");

            while (!cancellationToken.IsCancellationRequested)
            {
                _logger.LogInformation("Hosted service executing - {0}", DateTime.Now);
                await Task.Delay(TimeSpan.FromSeconds(2), cancellationToken);
            }
        }

        public Task StopAsync(CancellationToken cancellationToken)
        {
            _logger.LogInformation("Stopping Hosted service");
            return Task.CompletedTask;
        }
    }
}
در ادامه برای معرفی این کار پس‌زمینه به سیستم به صورت یک سرویس با طول عمر Singleton خواهیم داشت:
namespace MvcTest
{
    public class Startup
    {
        public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
        {
            services.AddSingleton<IHostedService, SampleHostedService>();
روش دیگر انجام اینکار استفاده از متد الحاقی AddHostedService است:
services.AddHostedService<SampleHostedService>();
مزیت اینکار این است که متد Configure واقع در کلاس Startup یک چنین امضایی را دارد:
 public void Configure(IApplicationBuilder app, IHostingEnvironment env)
و IHostingEnvironment هم در فضای نام Microsoft.AspNetCore.Hosting واقع شده‌است و هم در فضای نام Microsoft.Extensions.Hosting که IHostedService در آن قرار دارد. به همین جهت چون متد AddHostedService، تعریف IHostedService را مخفی می‌کند، خطای زمان کامپایلی را جهت مشخص سازی صریح فضای نام  IHostingEnvironment دریافت نخواهید کرد:
Startup.cs(82,56): error CS0104: 'IHostingEnvironment' is an ambiguous reference between
'Microsoft.AspNetCore.Hosting.IHostingEnvironment' and 'Microsoft.Extensions.Hosting.IHostingEnvironment'


مشکلات پیاده سازی کار پس‌زمینه‌ی SampleHostedService فوق

هر چند اگر مثال فوق را اجرا کنید، خروجی مناسبی را دریافت خواهید کرد، اما دارای این اشکال مهم نیز هست:
D:\MvcTest>dotnet run
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Starting Hosted service
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Hosted service executing - 02/19/2019 14:45:10
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Hosted service executing - 02/19/2019 14:45:12
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Hosted service executing - 02/19/2019 14:45:14
Ctrl+C
Application is shutting down...
Hosting environment: Development
Content root path: D:\MvcTest
Now listening on: https://localhost:5001
Now listening on: http://localhost:5000
Application started. Press Ctrl+C to shut down.
پس از اجرای دستور dotnet run، سرویس پس زمینه شروع به کار کرده‌است. پس از مدتی کلیدهای Ctrl+C را فشرده‌ایم تا این حلقه‌ی بی‌نهایت و برنامه خاتمه یابد. اینجا است که مشاهده می‌کنید تازه قسمت هاست برنامه‌ی وب ما شروع به کار کرده‌است؛ یعنی دقیقا زمانیکه پروسه‌ی برنامه در حال خاتمه یافتن است. چرا اینگونه رفتار کرده‌است؟
از دیدگاه ASP.NET Core، یک کار پس زمینه زمانی خاتمه یافته محسوب می‌شود که متد StartAsync، مقدار Task.CompletedTask را بازگرداند؛ در غیراینصورت، در حال اجرا درنظر گرفته می‌شود و چون در پیاده سازی فوق این نکته رعایت نشده‌است، این Task همواره در حال اجرا و خاتمه نیافته محسوب می‌شود و نوبت به مابقی کارها نخواهد رسید. همچنین در قسمت StopAsync نیز بهتر است یک فیلد CancellationTokenSource تعریف شده‌ی در سطح کلاس را مورد استفاده قرار داد و متد Cancel آن‌را فراخوانی کرد تا اطلاع رسانی صحیحی را به متد StartAsync در مورد خاتمه‌ی برنامه، انجام دهد.
برای این منظور و جهت ساده سازی و پیاده سازی تمام این نکات، از اینترفیس خام IHostedService، یک کلاس abstract به نام BackgroundService نیز در فضای نام Microsoft.Extensions.Hosting پیش بینی شده‌است:
namespace Microsoft.Extensions.Hosting
{
    public abstract class BackgroundService : IHostedService, IDisposable
    {
        protected BackgroundService();
        public virtual void Dispose();
        public virtual Task StartAsync(CancellationToken cancellationToken);
        public virtual Task StopAsync(CancellationToken cancellationToken);
        protected abstract Task ExecuteAsync(CancellationToken stoppingToken);
    }
}
برای استفاده‌ی از آن تنها کافی است متد ExecuteAsync آن‌را پیاده سازی کنیم. به این ترتیب اینبار پیاده سازی SampleHostedService به صورت زیر تغییر می‌کند:
namespace MvcTest
{
    public class PrinterHostedService : BackgroundService
    {
        private readonly ILogger<SampleHostedService> _logger;

        public PrinterHostedService(ILogger<SampleHostedService> logger)
        {
            _logger = logger;
        }

        protected override async Task ExecuteAsync(CancellationToken stoppingToken)
        {
            _logger.LogInformation("Starting Hosted service");

            while (!stoppingToken.IsCancellationRequested)
            {
                _logger.LogInformation("Hosted service executing - {0}", DateTime.Now);
                await Task.Delay(TimeSpan.FromSeconds(2), stoppingToken);
            }
        }
    }
}
اینبار اگر این کار پس‌زمینه را به سیستم معرفی:
namespace MvcTest
{
    public class Startup
    {
        public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
        {
            services.AddHostedService<PrinterHostedService>();
و سپس برنامه را اجرا کنیم:
D:\MvcTest>dotnet run
Hosting environment: Development
infoContent root path: D:\MvcTest
Now listening on: https://localhost:5001
Now listening on: http://localhost:5000
Application started. Press Ctrl+C to shut down.
: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Starting Hosted service
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Hosted service executing - 02/19/2019 15:00:23
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Hosted service executing - 02/19/2019 15:00:25
info: MvcTest.SampleHostedService[0]
      Hosted service executing - 02/19/2019 15:00:27
Application is shutting down...
^C
مشاهده می‌کنیم که ابتدا هاست وب برنامه شروع به کار کرده‌است و سپس سرویس انجام کارهای پس‌زمینه در حال اجرا است و به این ترتیب اجرای این سرویس پس‌زمینه، تداخلی را در کار برنامه‌ی وب ایجاد نکرده‌است. بنابراین از این پس بجای استفاده‌ی از IHostedService خام، از نمونه‌ی بهبود یافته‌ی BackgroundService آن استفاده کنید.


یک نکته: تزریق وابستگی DbContext برنامه در یک سرویس کار پس‌زمینه

IHostedServiceها با طول عمر singleton به سیستم تزریق وابستگی‌ها معرفی می‌شوند. در این حالت اگر سرویس‌هایی با طول عمر transient و یا scoped را به آن‌ها تزریق کنید، دیگر طول عمر مدنظر شما را نداشته و آن‌ها هم به صورت singleton عمل خواهند کرد. هر چند خود سیستم تزریق وابستگی‌های NET Core. با صدور استثنائی، از این مساله جلوگیری می‌کند (در این مورد در مطالب «مهارت‌های تزریق وابستگی‌ها در برنامه‌های NET Core. - قسمت چهارم - پرهیز از الگوی Service Locator در برنامه‌های وب» و همچنین «قسمت سوم - رهاسازی منابع سرویس‌های IDisposable» بیشتر بحث شده‌است). یک چنین مواردی را به صورت زیر با تزریق IServiceScopeFactory و ساخت صریح یک Scope می‌توان مدیریت کرد:
using System;
using System.Threading;
using System.Threading.Tasks;
using Microsoft.Extensions.DependencyInjection;
using Microsoft.Extensions.Hosting;

public abstract class ScopedBackgroundService : BackgroundService
{
    private readonly IServiceScopeFactory _serviceScopeFactory;

    public ScopedBackgroundService(IServiceScopeFactory serviceScopeFactory)
    {
        _serviceScopeFactory = serviceScopeFactory;
    }

    protected override async Task ExecuteAsync(CancellationToken stoppingToken)
    {
        using (var scope = _serviceScopeFactory.CreateScope())
        {
            await ExecuteInScope(scope.ServiceProvider, stoppingToken);
        }
    }

    public abstract Task ExecuteInScope(IServiceProvider serviceProvider, CancellationToken stoppingToken);
}
از این پس برای تعریف کارهای پس‌زمینه‌ای که نیاز به تزریق سرویس‌هایی با طول عمر Scoped یا Transient دارند، می‌توان کلاس سرویس وظیفه را از ScopedBackgroundService مشتق کرد و سپس متد ExecuteInScope آن‌را پیاده سازی نمود. serviceProvider ای که در اینجا در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد، داخل Scope قرار دارد و توسط آن می‌توان سرویس‌های مدنظر را توسط متدهایی مانند serviceProvider.GetRequiredService، دریافت کرد.


طراحی سرویس کارهای پس‌زمینه‌ی زمان‌بندی شده

ASP.NET Core، متد ExecuteAsync را یکبار بیشتر اجرا نمی‌کند. بنابراین پیاده سازی تایمری که بخواهد برای مثال ارسال ایمیل‌های خبرنامه‌ی سایت را هر روز ساعت 11 شب انجام دهد، به خود ما واگذار شده‌است. برای پیاده سازی بهتر این تایمر می‌توان از کتابخانه‌ی NCrontab که توسط نویسنده‌ی کتابخانه‌ی معروف ELMAH تهیه شده‌است، استفاده کرد که با برنامه‌های NET Core. نیز سازگاری دارد:
 dotnet add package ncrontab
عبارات Cron، روش بسیار متداولی برای تعریف و انجام کارهای زمانبندی شده در سیستم‌های لینوکسی هستند. برای مثال عبارت * * * 0 1 سبب اجرای یک وظیفه، هر روز یک دقیقه پس از نیمه‌شب، می‌شود و فرمت کلی 5 قسمتی آن، به صورت زیر است:
┌───────────── minute (0 - 59) 
│ ┌───────────── hour (0 - 23) 
│ │ ┌───────────── day of month (1 - 31) 
│ │ │ ┌───────────── month (1 - 12) 
│ │ │ │ ┌───────────── day of week (0 - 6) (Sunday to Saturday; 
│ │ │ │ │                                       7 is also Sunday on some systems) 
│ │ │ │ │ 
│ │ │ │ │ 
* * * * *
و یا عبارت 6 قسمتی آن چنین مفهومی را دارد:
* * * * * *
- - - - - -
| | | | | |
| | | | | +--- day of week (0 - 6) (Sunday=0)
| | | | +----- month (1 - 12)
| | | +------- day of month (1 - 31)
| | +--------- hour (0 - 23)
| +----------- min (0 - 59)
+------------- sec (0 - 59)
اگر ScopedBackgroundService فوق را با CrontabSchedule یاد شده ترکیب کنیم، می‌توانیم به یک کلاس abstract دیگر برسیم که طراحی کلاس پایه‌ی اجرای کارهای زمانبندی شده را ارائه می‌دهد:
using System;
using System.Threading;
using System.Threading.Tasks;
using Microsoft.Extensions.DependencyInjection;
using NCrontab;
using static NCrontab.CrontabSchedule;

public abstract class ScheduledScopedBackgroundService : ScopedBackgroundService
{
    private CrontabSchedule _schedule;
    private DateTime _nextRun;

    protected abstract string Schedule { get; }

    public ScheduledScopedBackgroundService(IServiceScopeFactory serviceScopeFactory)
     : base(serviceScopeFactory)
    {
        _schedule = CrontabSchedule.Parse(Schedule, new ParseOptions { IncludingSeconds = true });
        _nextRun = _schedule.GetNextOccurrence(DateTime.Now);
    }

    public override async Task ExecuteInScope(IServiceProvider serviceProvider, CancellationToken stoppingToken)
    {
        do
        {
            var now = DateTime.Now;
            if (now > _nextRun)
            {
                await ScheduledExecuteInScope(serviceProvider, stoppingToken);
                _nextRun = _schedule.GetNextOccurrence(DateTime.Now);
            }
            await Task.Delay(1000, stoppingToken); //1 second delay
        }
        while (!stoppingToken.IsCancellationRequested);
    }

    public abstract Task ScheduledExecuteInScope(IServiceProvider serviceProvider, CancellationToken stoppingToken);
}
این کلاس پایه، توسط متد CrontabSchedule.Parse، مقدار رشته‌ای Schedule را با فرمت Cron (فرمت 6 قسمتی که دارای ثانیه هم هست) دریافت و پردازش می‌کند. سپس متد GetNextOccurrence، زمان بعدی اجرای این وظیفه را مشخص می‌کند.
روش استفاده‌ی از آن برای تعریف یک وظیفه‌ی جدید نیز به صورت زیر است:
using System;
using System.Threading;
using System.Threading.Tasks;
using Microsoft.Extensions.DependencyInjection;
using Microsoft.Extensions.Logging;

public class MyScheduledTask : ScheduledScopedBackgroundService
{
    private readonly ILogger<MyScheduledTask> _logger;

    public MyScheduledTask(
        IServiceScopeFactory serviceScopeFactory,
        ILogger<MyScheduledTask> logger) : base(serviceScopeFactory)
    {
        _logger = logger;
    }

    protected override string Schedule => "*/10 * * * * *"; //Runs every 10 seconds

    public override Task ScheduledExecuteInScope(IServiceProvider serviceProvider, CancellationToken stoppingToken)
    {
        _logger.LogInformation("MyScheduledTask executing - {0}", DateTime.Now);
        return Task.CompletedTask;
    }
}
در اینجا ابتدا کار با پیاده سازی کلاس پایه ScheduledScopedBackgroundService شروع می‌شود. سپس باید مقدار Schedule را با فرمت 6 قسمتی مشخص کرد. برای مثال در سرویس فوق، این تنظیم سبب اجرای هر 10 ثانیه یکبار این وظیفه می‌گردد. در آخر، خود وظیفه داخل متد ScheduledExecuteInScope تعریف خواهد شد که serviceProvider دریافتی آن، داخل یک Scope قرار دارد.
روش معرفی آن به سیستم نیز مانند قبل است:
namespace MvcTest
{
    public class Startup
    {
        public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
        {
            services.AddHostedService<MyScheduledTask>();
در این حالت اگر برنامه را اجرا کنید، یک چنین خروجی را که بیانگر اجرای هر 10 ثانیه یکبار وظیفه‌ی تعریف شده‌است، مشاهده می‌کنید:
D:\MvcTest>dotnet run
Hosting environment: Development
Content root path: D:\MvcTest
Now listening on: https://localhost:5001
Now listening on: http://localhost:5000
Application started. Press Ctrl+C to shut down.
info: MyScheduledTask[0]
      MyScheduledTask executing - 02/19/2019 19:18:50
info: MyScheduledTask[0]
      MyScheduledTask executing - 02/19/2019 19:19:00
info: MyScheduledTask[0]
      MyScheduledTask executing - 02/19/2019 19:19:10
Application is shutting down...
^C
مطالب
اصول طراحی شیء گرا: OO Design Principles - قسمت چهارم

همانطور که قول داده بودم، به اصول GRASP می‌پردازیم.

اصول GRASP-General Responsibility Assignment Software Principles

این اصول به بررسی نحوه تقسیم وظایف بین کلاس‌ها و مشارکت اشیاء برای به انجام رساندن یک مسئولیت می‌پردازند. اینکه هر کلاس در ساختار نرم افزار چه وظیفه‌ای دارد و چگونه با کلاس‌های دیگر مشارکت میکند تا یک عملکرد به سیستم اضافه گردد. این اصول به چند بخش تقسیم می­شوند:

  • کنترلر ( Controller )
  • ایجاد کننده ( Creator )
  • انسجام قوی ( High Cohesion )
  • واسطه گری ( Indirection )
  • دانای اطلاعات ( Information Expert )
  • اتصال ضعیف ( Low Coupling )
  • چند ریختی ( Polymorphism )
  • حفاظت از تاثیر تغییرات ( Protected Variations )
  • مصنوع خالص ( Pure Fabrication )

 

Controller

این الگو بیان می‌کند که مسئولیت پاسخ به رویداد‌های (Events ) یک سناریوی محدود مانند یک مورد کاربردی ( Use Case ) باید به عهده یک کلاس غیر UI باشد. کنترلر باید کارهایی را که نیاز است در پاسخ رویداد انجام شود، به دیگران بسپرد و نتایج را طبق درخواست رویداد بازگرداند. در اصل، کنترلر دریافت کننده رویداد، راهنمای مسیر پردازش برای پاسخ به رویداد و در نهایت برگرداننده پاسخ به سمت مبداء رویداد است. در زیر مثالی را می‌بینیم که رویداد اتفاق افتاده توسط واسط گرافیکی به سمت یک handler (که متدی است با ورودیِ فرستنده و آرگمانهای مورد نیاز) در کنترلر فرستاده میشود. این روش event handling، در نمونه‌های وب فرم و ویندوز فرم دیده میشود. به صورتی خود کلاس‌های .Net وظیفه Event Raising از سمت UI با کلیک روی دکمه را انجام میدهد: 

 public class UserController
 {        
        protected void OnClickCreate(object sender, EventArgs e)
        {
           // call validation services
           // call create user services
        }
 }


در مثال بعد عملیات مربوط به User در یک WebApiController پاسخ داده میشود. در اینجا به جای استفاده از Event Raising برای کنترل کردن رویداد، از فراخوانی یک متد در کنترلر توسط درخواست HttpPost انجام میگیرد. در اینجا نیاز است که در سمت کلاینت درخواستی را ارسال کنیم:

    public class UserWebApiController
    {
        [HttpPost]
        public HttpResponseMessage Create(UserViewModel user)
        {
            // call validation services
            // call create user services
        }
    }



Creator :

  این اصل میگوید شیء ای میتواند یک شیء دیگر را بسازد ( instantiate ) که: (اگر کلاس B بخواهد کلاس A را instantiate کند)

  • کلاس B شیء از کلاس A را در خود داشته باشد؛
  • یا اطلاعات کافی برای instantiate کردن از A را داشته باشد؛
  • یا به صورت نزدیک با A در ارتباط باشد؛
  • یا بخواهد شیء A را ذخیره کند.

از آنجایی که این اصل بدیهی به نظر میرسد، با مثال نقض، درک بهتری را نسبت به آن میتوان پیدا کرد:

    // سازنده
    public class B
    {
        public static A CreateA(string name, string lastName, string job)
        {
            return new A() {
                Name =name,
                LastName = lastName,
                Job = job
            };
        }
    }
    // ایجاد شونده
    public class A
    {
        public string Name { get; set; }
        public string LastName { get; set; }
        public string Job { get; set; }
    }

    public class Context
    {
        public void Main()
        {
            var name = "Rasoul";
            var lastName = "Abbasi";
            var job = "Developer";            
            var obj = B.CreateA(name, lastName, job);
        }
    }


و اما چرا این مثال، اصل Creator را نقض میکند. در مثال میبینید که کلاس B، یک شیء از نوع A را در متد Main کلاس Context ایجاد میکند. کلاس B فقط یک متد برای تولید A دارد و در عملیات تولید A هیچ منطق خاصی را پیاده سازی نمیکند.کلاس B شیء ای را از کلاس A ، در خود ندارد، با آن ارتباط نزدیک ندارد و آنرا ذخیره نمیکند. با اینکه کلاس B اطلاعات کافی را برای تولید A از ورودی میگیرد، ولی این کلاس Context است که اطلاعات کافی را ارسال مینماید. اگر در کلاس B منطقی اضافه بر instance گیریِ ساده وجود داشت (مانند بررسی صحت و اعتبار سنجی)، میتوانستیم بگوییم کلاس B از یک مجموعه عملیات instance گیری با خبر است که کلاس Context  نباید از آن خبر داشته باشد. لذا اکنون هیچ دلیلی وجود ندارد که وظیفه تولید A را در Context انجام ندهیم و این مسئولیت را به کلاس B منتقل کنیم. این مورد ممکن است در ذهن شما با الگوی Factory تناقض داشته باشد. ولی نکته اصلی در الگو Factory انجام عملیات instance گیری با توجه به منطق برنامه است؛ یعنی وظیفه‌ای که کلاس Context نباید از آن خبر داشته باشد را به کلاس Factory منتقل میکنیم. در غیر اینصورت ایجاد کلاس Factory بی معنا خواهد بود (مگر به عنوان افزایش انعطاف پذیری معماری که بتوان به راحتی نوع پیاده سازی یک واسط را تغییر داد).


High Cohesion :

این اصل اشاره به یکی از اصول اساسی طراحی نرم افزار دارد. انسجام واحد‌های نرم افزاری باعث افزایش خوانایی، سهولت اشکال زدایی، قابلیت نگهداری و کاهش تاثیر زنجیره‌ای تغییرات میشود. طبق این اصل، مسئولیتهای هر واحد باید مرتبط باشد. لذا اجزایی کوچک با مسئولیتهای منسجم و متمرکز بهتر از اجزایی بزرگ با مسئولیت‌های پراکنده است. اگر واحد‌های سازنده نرم افزار انسجام ضعیفی داشته باشند، درک همکاری‌ها، استفاده مجدد آنها، نگه داری نرم افزار و پاسخ به تغییرات سخت‌تر خواهد شد.

در مثال زیر نقض این اصل را مشاهده میکنیم:

    class Controller
    {
        public void CreateProduct(string name, int categoryId) { }
        public void EditProduct(int id, string name) { }
        public void DeleteProduct(int id) { }
        public void CreateCategory(string name) { }
        public void EditCategory(int id, string name) { }
        public void DeleteCategory(int id) { }
    }  

همانطور که میبینید، کلاس کنترلر ما، مسئولیت مدیریت Product و Category را بر عهده دارد. بزرگ شدن این کلاس، باعث سخت‌تر شدن خواندن کد و رفع اشکال میگردد. با جداسازی کنترلر مربوط به Product از Category میتوان انسجام را بالا برد.


Indirection :

 این اصل بیان میکند که با تعریف یک واسط بین دو مولفه نرم افزاری میتوان میزان اتصال نرم افزار را کاهش داد. بدین ترتیب وظیفه هماهنگی ارتباط دو مؤلفه، به عهده این واسط خواهد بود و نیازی نیست داده‌های ورودی و خروجی دو مؤلفه، هماهنگ باشند. در اینجا واسط، از وابستگی بین دو مؤلفه با پنهان کردن ضوابط هر مؤلفه از دیگری و ایجاد وابستگی ضعیف خود با دو مؤلفه، باعث کاهش اتصال کلی طراحی میگردد.

الگوهای Adapter و Delegate و همچنین نقش کنترلر در الگوی معماری MVC از این اصل پیروی میکنند. 

    class SenderA
    {
        public Mediator mediator { get; }
        public SenderA() { mediator = new Mediator(); }
        public void Send(string message, string reciever) { mediator.Send(message, reciever); }
    }
    class SenderB
    {
        public Mediator mediator { get; }
        public SenderB() { mediator = new Mediator(); }
        public void Send(string message) { }
    }

    public class RecieverA
    {
        public void DoAction(string message)
        {
            // انجام عملیات بر اساس پیغام دریافت شده
            switch (message)
            {
                case "create":
                    break;
                case "delete":
                    break;
                default:
                    break;
            }
        }
    }
    public class RecieverB
    {
        public void DoAction(string message)
        {
            // انجام عملیات بر اساس پیغام دریافت شده
            switch (message)
            {
                case "edit":
                    break;
                case "rollback":
                    break;
                default:
                    break;
            }
        }
    }
    class Mediator
    {
        internal void Send(string message, string reciever)
        {
            switch (reciever)
            {
                case "A":
                    var recieverObjA = new RecieverA();
                    recieverObjA.DoAction(message);
                    break;
                case "B":
                    var recieverObjB = new RecieverB();
                    recieverObjB.DoAction(message);
                    break;

                default:
                    break;
            }
        }
    }
    class IndirectionContext
    {
        public void Main()
        {
            var senderA = new SenderA();
            senderA.Send("rollback", "B");
            var senderB = new SenderA();
            senderB.Send("create", "A");

        }
    }

در این مثال کلاس Mediator به عنوان واسط ارتباطی بین کلاس‌های Sender و Receiver قرار گرفته و نقش تحویل پیغام را دارد.

در مقاله بعدی، به بررسی سایر اصول GRASP خواهم پرداخت.