نظرات مطالب
اعتبارسنجی درخواست های http$ با استفاده از یک Interceptor

با سلام و احترام

ممنون بابت مقاله خوبتون

ولی این شرط

filterContext.HttpContext.Request.IsAjaxRequest

معنی

یعنی اعتبارسنجی نشده است

را نمی‌دهد.

شما در متد HandleUnauthorizedRequest هستید و بالطبع اعتبار درخواست رد شده است، کاری که می‌خواهید انجام دهید، اعتبارسنجی نیست، بلکه اصلاح Response درخواست‌های Ajax ای است که Status Code آنها ۲۰۰ است که نباید باشد.

این نوع دقت داشتن و شفافیت لازمه ایجاد یک کد صحیح است، چون الآن و در مرحله ای بالاتر، می‌توانیم بگویم که هر Response ای که وارد متد HandleUnauthorizedRequest شده است، اگر Status Code 401 ندارد، Status Code آن برابر ۴۰۱ قرار داده شود. فارغ از Ajax بودن یا نبودن.

و باز در مرحله ای بالاتر اگر در پروژه از Owin استفاده شده باشد، یک Owin Middleware و اگر نه یک ASP.NET Module جای مناسب‌تری برای نوشتن این چنین کدی است.

از این که IsAjaxRequest همیشه درست کار نمی‌کند و فقط وقتی درخواست Ajax ای بگوید که Ajax ای است، کار خواهد کرد نیز بگذریم.

موفق و پایدار باشید.

نظرات مطالب
اهمیت code review
من چند وقتیه که مشترک بلاگ شما شدم. پست هاتون بسیار مفید و کاربردیه. خواستم ازتون تشکر کرده باشم.
در مورد این پست هم موافقم باهاتون. ولی من تو شرکت هایی که کار کردم معمولا یه قوانینی در این زمینه وجود داره که موقع شروع به کار برنامه نویس بهش می دن. هرچند شرکت تا شرکت فرق می کنه و گاهی به طور کامل رعایت نمیشه ولی حداقل موقعی که از اواسط یک پروژه واردش میشیم و قراره در ادامه کدهای دیگران کد بنویسیم مفیده.
البته من خودم رو برنامه نویس با تجربه ای نمی دونم اما به شخصه با وجود لایه DAL بسیار موافقم. نظم خاصی به کد میده و باعث میشه موقع تست یا بازبینی کد دیگه درگیر دیتابیس نباشیم.
یه خواهشی هم دارم میشه لطف کنید یه کم در مورد لزوم تحلیل درست پیش از شروع به کدنویسی هم بنویسید.
پایدار باشید.
مطالب
پیاده سازی یک سیستم دسترسی Role Based در Web API و AngularJs - بخش دوم
در بخش پیشین مروری اجمالی را بر روی یک سیستم مبتنی بر نقش کاربر داشتیم. در این بخش تصمیم داریم تا به جزئیات بیشتری در مورد سیستم دسترسی ارائه شده بپردازیم.
همانطور که گفتیم ما به دو صورت قادر هستیم تا دسترسی‌های (Permissions) یک سیستم را تعریف کنیم. روش اول این بود که هر متد از یک کنترلر، دقیقا به عنوان یک آیتم در جدول Permissions قرار گیرد و در نهایت برای تعیین نقش جدید، مدیر باید جزء به جزء برای هر نقش، دسترسی به هر متد را مشخص کند. در روش دوم مجموعه‌ای از API Methodها به یک دسترسی تبدیل شده است.
مراحل توسعه این روش به صورت زیر خواهند بود:
  1. توسعه پایگاه داده سیستم دسترسی مبتنی بر نقش
  2. توسعه یک Customized Filter Attribute بر پایه Authorize Attribute
  3. توسعه سرویس‌های مورد استفاده در Authorize Attribute
  4. توسعه کنترلر Permissions: تمامی APIهایی که در جهت همگام سازی دسترسی‌ها بین کلاینت و سرور را بر عهده دارند در این کنترلر توسعه داده میشود.
  5. توسعه سرویس مدیریت دسترسی در کلاینت توسط AngularJS

توسعه پایگاه داده

در این مرحله پایگاه داده را به صورت Code First پیاده سازی مینماییم. مدل Permissions به صورت زیر میباشد:
    public class Permission
    {
        [Key]
        public string Id { get; set; }
        public string Title { get; set; }
        public string Description { get; set; }
        public string Area { get; set; }
        public string Control { get; set; }
        public virtual ICollection<Role> Roles { get; set; }
    }
در مدل فوق همانطور که مشاهده میکنید یک ارتباط چند به چند، به Roles وجود دارد که در EF به صورت توکار یک جدول اضافی Junction اضافه خواهد شد با نام RolesPermissions. Area و Control نیز طبق تعریف شامل محدوده مورد نظر و کنترل‌های روی ناحیه در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان مثال برای یک سایت فروشگاهی، برای بخش محصولات می‌توان حوزه‌ها و کنترل‌ها را به صورت زیر تعریف نمود:
 Control Area 
 view  products
 add  products
 edit  products
 delete  products

با توجه به جدول فوق همانطور که مشاهده می‌کنید تمامی آنچه که برای دسترسی Products مورد نیاز است در یک حوزه و 4 کنترل گنجانده میشود. البته توجه داشته باشید سناریویی که مطرح کردیم برای روشن سازی مفهوم ناحیه یا حوزه و کنترل بود. همانطور که میدانیم در AngularJS تمامی اطلاعات توسط APIها فراخوانی می‌گردند. از این رو یک موهبت دیگر این روش، خوانایی مفهوم حوزه و کنترل نسبت به نام کنترلر و متد است.

مدل Roles را ما به صورت زیر توسعه داده‌ایم:

    public class Role
    {
        [Key]
        public string Id { get; set; }
        public string Title { get; set; }
        public string Description { get; set; }
        public virtual ICollection<Permission> Permissions { get; set; }
        public virtual ICollection<User> Users { get; set; }
    }

در مدل فوق می‌بینید که دو رابطه چند به چند وجود دارد. رابطه اول که همان Permissions است و در مدل پیشین تشریح شد. رابطه‌ی دوم رابطه چند به چند بین کاربر و نقش است. چند کاربر قادرند یک نقش در سیستم داشته باشند و همینطور چندین نقش میتواند به یک کاربر انتساب داده شود.

ما در این سیستم از ASP.NET Identity 2.1 استفاده و کلاس IdentityUser را override کرده‌ایم. در مدل override شده، برخی اطلاعات جدید کاربر، به جدول کاربر اضافه شده‌اند. این اطلاعات شامل نام، نام خانوادگی، شماره تماس و ... می‌باشد.

public class ApplicationUser : IdentityUser
    {
        [MaxLength(100)]
        public string FirstName { get; set; }
        [MaxLength(100)]
        public string LastName { get; set; }
        public bool IsSysAdmin { get; set; }
        public DateTime JoinDate { get; set; }

        public virtual ICollection<Role> Roles { get; set; }
    }

در نهایت تمامی این مدل‌ها به وسیله EF Code First پایگاه داده سیستم ما را تشکیل خواهند داد.

توسعه یک Customized Filter Attribute بر پایه Authorize Attribute 

اگر در مورد Custom Filter Attributeها اطلاعات ندارید نگران نباشید! مقاله «فیلترها در MVC» تمامی آنچه را که باید در اینباره بدانید، به شما خواهد گفت. همچنین در  مقاله وب سایت  مایکروسافت به صورت عملی (ایجاد یک سیستم Logger) همه چیز را برای شما روشن خواهد کرد. حال بپردازیم به Filter Attribute نوشته شده که قرار است وظیفه پیش پردازش تمامی درخواست‌های کاربر را انجام دهد. در ابتدا کمی در اینباره بگوییم که این فیلتر قرار است چه کاری را دقیقا انجام دهد!
این فیلتر قرار است پیش از پردازش هر API Method، درخواست کاربر را با استفاده از نقشی که او در سیستم دارد، بررسی نماید که آیا کاربر به API اجازه دسترسی دارد یا خیر. برای این کار باید ما در ابتدا نقش‌های کاربر را بررسی نماییم. پس از اینکه نقش‌های کاربر واکشی شدند، باید بررسی کنیم آیا نقشی که کاربر دارد، شامل این حوزه و کنترل بوده است یا خیر؟ Area و Control دو پارامتری هستند که در سیستم پیش از هر متد، Hard Code شده‌اند و در ادامه نمونه‌ای از آن را نمایش خواهیم داد.
    public class RBACAttribute : AuthorizeAttribute
    {
        public string Area { get; set; }
        public string Control { get; set; }
        AccessControlService _AccessControl = new AccessControlService();
        public override void OnAuthorization(HttpActionContext actionContext)
        {
            var userId = HttpContext.Current.User.Identity.GetCurrentUserId();
            // If User Ticket is Not Expired
            if (userId == null || !_AccessControl.HasPermission(userId, this.Area, this.Control))
            {
                actionContext.Response = new HttpResponseMessage(HttpStatusCode.Unauthorized);
            }
        }
    }
در خط پنجم، سرویس AccessControl را فراخوانی کرده‌ایم که در ادامه به پیاده سازی آن نیز خواهیم پرداخت. متد HasPermission از این سرویس دو پارامتر id کاربر و Area و Control را دریافت میکند و با استفاده از این سه پارامتر بررسی میکند که آیا کاربر جاری به این بخش دسترسی دارد یا خیر؟ در صورت منقضی شدن ticket کاربر و یا عدم دسترسی، سرور Unauthorized status code را به کاربر باز می‌گرداند.
بلوک زیر استفاده از این فیلتر را نمایش می‌دهد:
[HttpPost]
[Route("ChangeProductStatus")]
[RBAC(Area = "products", Control = "edit")]
public async Task<HttpResponseMessage> ChangeProductStatus(StatusCodeBindingModel model)
{
// Method Body
}
همانطور که مشاهده می‌کنید کافیست RBAC را با دو پارامتر، پیش از متد نوشت. به صورت خودکار پیش از فراخوانی این متد که وظیفه تغییر وضعیت کالا را بر عهده دارد، فیلتر نوشته شده فراخوانی خواهد شد.
در بخش بعدی به بیان ادامه جریان و توسعه سرویس Access Control خواهیم پرداخت.
اشتراک‌ها
دانشگاه آری یا خیر؟

یک از موضوعاتی که در بیشتر اذهان وجود دارد ارتباط مدارج دانشگاهی با نتیجه گیری بهتر در بازار است.

دانشگاه آری یا خیر؟
نظرات مطالب
مروری بر تاریخچه محدودیت حافظه مصرفی برنامه‌های ASP.NET در IIS
سلام آقای نصیری
ممنون از مطلب مفیدتون.
یه سوال: اگر خود این AppPool ها از لحاظ حافظه و CPU به حالتی برسند که بشه گفت به سفقف چسبیدن، روشی برای رفع این مشکل وجود دارد؟ ما الان یه چنین مشکلی داریم. من مسئول این کار نیستم و زیاد در جریانش نیستم اما چون این مشکل رو دیدم می خواستم بدونم چه طور میشه این مشکل رو حل کرد.

ممنون
مطالب
مسیریابی در Angular - قسمت هفتم - بهبودهای بصری
در این قسمت ویژگی‌های بصری را مانند مشخص سازی مسیر انتخاب شده، در منوی سایت و همچنین نمایش «لطفا منتظر بمانید» را در حین نمایش قسمت‌هایی که با تاخیر از سرور دریافت می‌شوند، پیاده سازی خواهیم کرد.


تزئین مسیر انتخاب شده در منوی سایت

برای بهبود ظاهر برنامه نیاز است منوی سایت را به نحوی تغییر دهیم که مشخص کند، اکنون کاربر کدام گزینه را انتخاب کرده‌است. این مورد شامل سلسه مراتب مسیریابی‌ها نیز می‌شود؛ برای مثال فعالسازی حالت انتخاب شده‌ی منوی سایت، به همراه برگه‌ی انتخاب شده در یکی از Child Routes.
برای پیاده سازی این قابلیت، دایرکتیو ویژه‌ای به نام routerLinkActive تدارک دیده شده‌است. این دایرکتیو را می‌توان به یک anchor tag و یا المان والد آن انتساب داد. مقدار آن‌را نیز می‌توان به یکی از کلاس‌های CSS برنامه مانند کلاس active تعریف شده‌ی در بوت استرپ تنظیم کرد. هر زمانیکه این مسیریابی فعال شود، مسیریاب به صورت خودکار این کلاس را با درج آن، به المان مرتبط اضافه می‌کند و برعکس.
برای نمونه فایل src\app\product\product-edit\product-edit.component.html را گشوده و سپس تغییرات ذیل را اعمال کنید:
<div class="wizard">
            <a [routerLink]="['info']" routerLinkActive="active">
                Basic Information
            </a>
            <a [routerLink]="['tags']" routerLinkActive="active">
                Search Tags
            </a>
</div>
در اینجا دایرکتیو‌های routerLinkActive، به هر کدام از لینک‌های تعریف شده اضافه گردیده‌اند. مقدار active در اینجا، به کلاس active بوت استرپ اشاره می‌کند. یا حتی می‌توان تعدادی کلاس جدا شده‌ی با کاما را نیز در اینجا ذکر کرد.

یک نکته: از آنجائیکه در اینجا مقدار active یک string است و نه یک خاصیت یا عبارت متغیر، به همین جهت نیازی نیست تا این دایرکتیو را به صورت [routerLinkActive] تعریف کنیم.


همانطور که مشاهده می‌کنید، همین دو تنظیم ساده سبب مشخص شدن برگه‌ی انتخابی شده‌اند.

منوی بالای سایت نیز چنین تنظیماتی را نیاز دارد. برای این منظور به فایل src\app\app.component.html که دربرگیرنده‌ی منوی سایت است مراجعه کرده و تغییرات ذیل را اعمال می‌کنیم:
    <ul class="nav navbar-nav">
      <li routerLinkActive="active">
        <a [routerLink]="['/home']">Home</a>
      </li>
      <li routerLinkActive="active">
        <a [routerLink]="['/products']">Product List</a>
      </li>
      <li routerLinkActive="active">
        <a [routerLink]="['/products', 0, 'edit']">Add Product</a>
       </li>      
    </ul>
اینبار routerLinkActive به المان‌های li اعمال شده‌است؛ چون این المان‌های لیست، شیوه نامه‌ی المان‌های anchor را بازنویسی می‌کنند و اگر routerLinkActive را به لینک‌ها اعمال می‌کردیم، تغییری مشاهده نمی‌شد.


همانطور که مشاهده می‌کنید، در این حالت انتخاب منوی نمایش لیست محصولات، سبب تزئین آن به حالت انتخاب شده نیز گردیده‌است.

مشکل! در همین حالت که مسیر نمایش لیست محصولات انتخاب شده‌است، لینک افزودن یک محصول جدید را نیز انتخاب کنید:


اینبار هر دو گزینه با هم انتخاب شده‌اند. علت اینجا است که این دو مسیر دارای root URL segment یکسانی هستند؛ یا همان products/ در اینجا. به همین جهت routerLinkActive هر دو را به عنوان فعال انتخاب کرده‌است. برای مدیریت میدان دید آن می‌توان از دایرکتیو دیگری به نام routerLinkActiveOptions استفاده کرد:
      <li routerLinkActive="active" [routerLinkActiveOptions]="{ exact: true }">
        <a [routerLink]="['/products']">Product List</a>
      </li>
routerLinkActiveOptions را تنها به ریشه‌ی مسیر products اعمال کرده‌ایم؛ چون این مسیر است که می‌تواند با تمام مسیرهای مشتق شده‌ی از آن نیز تطابق داشته باشد. تنظیم exact: true آن سبب خواهد شد تا تطابق با مسیرهای مشتق شده‌ی از آن ندید گرفته شوند.


اکنون کاربران بهتر می‌توانند درک کنند در کجای برنامه قرار دارند.


افزودن آیکن خطا به برگه‌ای که دارای مشکل اعتبارسنجی است

در ادامه می‌خواهیم اگر برگه‌ای دارای مشکلات اعتبارسنجی بود، آیکن خطایی را در کنار برچسب آن برگه نمایش دهیم. به این ترتیب مدیریت چندین برگه برای کاربران ساده‌تر خواهد شد و به سادگی می‌توانند برگه‌های مشکل دار را پیدا کنند.
در انتهای مطلب «مسیریابی در Angular - قسمت پنجم - تعریف Child Routes» متد isValid را تعریف کردیم. این متد مسیر یک tab را دریافت کرده و اگر اعتبارسنجی آن مشکلی نداشت، مقدار true را بر می‌گرداند. از این متد جهت نمایش آیکن خطای اعتبارسنجی برگه‌ها استفاده خواهیم کرد.
        <div class="wizard">
            <a [routerLink]="['info']" routerLinkActive="active">
                Basic Information
                <span [ngClass]="{'glyphicon glyphicon-exclamation-sign': !isValid('info')}"></span>
            </a>
            <a [routerLink]="['tags']" routerLinkActive="active">
                Search Tags
                <span [ngClass]="{'glyphicon glyphicon-exclamation-sign': !isValid('tags')}"></span>
            </a>
        </div>
در اینجا دو span را تعریف کرده‌ایم که با کمک دایرکتیو ngClass سبب نمایش آیکن exclamation-sign در صورت وجود یک خطای اعتبارسنجی می‌شوند. به عبارتی اگر برگه‌ای معتبر نباشد، سبب درج کلاس آن در span جاری می‌شود:



رخ‌دادهای مسیریابی

هر زمانیکه کاربری مسیرهای مختلف برنامه را پیمایش می‌کند، مسیریاب تعدادی رخ‌داد را نیز تولید خواهد کرد. از این رخ‌دادها جهت تحت نظر قرار دادن، عیب‌یابی و یا اجرای منطقی می‌توان استفاده کرد. این رخ‌دادها شامل موارد ذیل هستند:
- NavigationStart، با آغاز پیمایش یک مسیر رخ می‌دهد.
- RoutesRecognized، با تشخیص و تطابق یک مسیر، با یکی از المان‌های تعریف شده‌ی در تنظیمات مسیریابی رخ می‌دهد.
- NavigationEnd، با پایان پیمایش یک مسیر رخ می‌دهد.
- NavigationCancel، در صورت لغو پیمایش یک مسیریابی توسط محافظ‌های مسیرها و یا هدایت به یک جهت دیگر رخ می‌دهد.
- NavigationError، با شکست پیمایش یک مسیر رخ می‌دهد.

این رخ‌دادها با فعالسازی تنظیم enableTracing تنظیمات مسیریابی به true فعال می‌شوند. برای این منظور فایل src\app\app-routing.module.ts را گشوده و به نحو ذیل تغییر دهید:
@NgModule({
  imports: [RouterModule.forRoot(routes/*, { useHash: true }*/, { enableTracing: true })],
پس از این تغییر، اگر به developer tools مرورگر دقت کنید، یک چنین خروجی را می‌توان مشاهده کرد:


در اینجا ترتیب اجرای رخ‌دادهای متفاوت پیمایش مسیر نمایش لیست محصولات را مشاهده می‌کنید.
- Router به هر مسیر، یک id خود افزایش یابنده را به صورت خودکار نسبت می‌دهد. برای نمونه، این مسیر خاص، id:2 را یافته‌است. از این id می‌توان برای دسترسی به مجموعه‌ای از رخ‌دادها استفاده کرد.
- در این خروجی، url همان آدرس اصلی مسیر است و urlAfterRedirects به معنای مسیری است که پس از تنظیم redirect در تنظیمات مسیریابی (در صورت وجود) حاصل شده‌است.
- یکی از روش‌هایی که برای دیباگ مسیریابی‌ها می‌توان استفاده کرد، همین فعالسازی enableTracing است.


کار با رخ‌دادهای مسیریابی با کدنویسی

به رخ‌دادهایی که در کنسول developer tools مرورگر مشاهده کردید، با کدنویسی نیز می‌توان دسترسی یافت. برای مثال می‌توان یک تصویر چرخنده یا لطفا منتظر بمانید را در آغاز پیمایش یک مسیریابی نمایش داد و سپس در پایان پیمایش این مسیریابی، آن‌را مخفی کرد. این events نیز از نوع Observable بوده و برای کار با آن‌ها باید مشترکشان شد:
this.router.events.subscribe((routerEvent: Event) => {
    if (routerEvent instanceof NavigationStart) {
      //...
    }
});
شیء router به همراه خاصیت events است که با گوش فرادادن به رخ‌دادهای صادر شده‌ی توسط آن می‌توان دریافت چه نوع رخ‌دادی هم اکنون صادر شده‌است.

در مثال جاری این سری، در «مسیریابی در Angular - قسمت چهارم - پیش واکشی اطلاعات»، سبب شدیم تا کل اطلاعات مورد نیاز یک مسیر، پیش از نمایش آن از سرور دریافت شوند تا به این صورت ابتدا یک قاب خالی نمایش داده نشده و پس از مدتی تکمیل شود. هرچند تجربه‌ی کاربری این روش بهتر از روش قبلی است، اما هنوز هم کاربر تاخیری را در ابتدا حس خواهد کرد (به اندازه‌ی زمان delay تنظیم شده)، بدون اینکه راهنمایی به او ارائه شود. در این حالت بهتر است در ابتدای کار، یک تصویر چرخنده نمایش داده شود تا کاربر متوجه شود، نیاز است اندکی منتظر بماند.
در اینجا می‌خواهیم این تصویر چرخنده برای تمام مسیرهای برنامه فعال شود. به همین جهت گوش فرادادن به رخ‌دادها را در نقطه‌ی آغازین برنامه و یا همان src\app\app.component.ts انجام می‌دهیم:
import { Router, Event, NavigationStart, NavigationEnd, NavigationError, NavigationCancel } from '@angular/router';

import { AuthService } from './user/auth.service';
import { Component } from '@angular/core';


@Component({
  selector: 'app-root',
  templateUrl: './app.component.html',
  styleUrls: ['./app.component.css']
})
export class AppComponent {
  pageTitle: string = 'Routing Lab';

  loading: boolean = true;

  constructor(private authService: AuthService,
    private router: Router) {
    router.events.subscribe((routerEvent: Event) => {
      this.checkRouterEvent(routerEvent);
    });
  }

  checkRouterEvent(routerEvent: Event): void {
    if (routerEvent instanceof NavigationStart) {
      this.loading = true;
    }

    if (routerEvent instanceof NavigationEnd ||
      routerEvent instanceof NavigationCancel ||
      routerEvent instanceof NavigationError) {
      this.loading = false;
    }
  }

  logOut(): void {
    this.authService.logout();
    this.router.navigateByUrl('/welcome');
  }
}
کدهای کامل AppComponent را جهت گوش فرادادن به رخ‌دادهای شروع و یا خاتمه/لغو/شکست پیمایش یک مسیریابی، در اینجا مشاهده می‌کنید.
- ابتدا وابستگی‌های لازم آن import شده‌اند.
- سپس می‌خواهیم خاصیت عمومی loading را در شروع به پیمایش یک مسیر، به true تنظیم کنیم و اگر این پیمایش به هر نحوی خاتمه یافت، آن‌را false خواهیم کرد.

اکنون برای استفاده‌ی از این خاصیت عمومی و نمایش تصویر چرخنده، نیاز است قالب src\app\app.component.html را ویرایش کنیم:
<span class="glyphicon glyphicon-refresh glyphicon-spin spinner" *ngIf="loading"></span>
با افزودن span فوق به ابتدای فایل app.component.html به تغییرات خاصیت loading واکنش نشان خواهیم داد. کلاس‌های CSS ایی را که در اینجا اضافه شده‌اند، به فایل src\styles.css اضافه می‌کنیم:
/* Spinner */
.spinner {
  font-size:300%;
  position:absolute;
  top: 50%;
  left: 50%;
  z-index:10
}

.glyphicon-spin {
    -webkit-animation: spin 1000ms infinite linear;
    animation: spin 1000ms infinite linear;
}
@-webkit-keyframes spin {
    0% {
        -webkit-transform: rotate(0deg);
        transform: rotate(0deg);
    }
    100% {
        -webkit-transform: rotate(359deg);
        transform: rotate(359deg);
    }
}
@keyframes spin {
    0% {
        -webkit-transform: rotate(0deg);
        transform: rotate(0deg);
    }
    100% {
        -webkit-transform: rotate(359deg);
        transform: rotate(359deg);
    }
}


اکنون مسیرهایی که دارای route resolver هستند (مانند نمایش جزئیات/ویرایش یک محصول)، به همراه یک spinner نمایش داده خواهند شد و سایر مسیرها ابتدا نمایش داده خواهند شد و سپس اطلاعات آن‌ها از سرور دریافت می‌شود (مانند مسیر نمایش لیست محصولات که دارای route resolver نیست).
البته می‌توان این true/false کردن loading را به ابتدا و انتهای کار یک Observable، مانند حالت نمایش لیست محصولات نیز منتقل کرد. اما در این حالت باید span مرتبط را نیز به قالب همان کامپوننت انتقال داد و دیگر سراسری نخواهد بود.


کدهای کامل این قسمت را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: angular-routing-lab-06.zip
برای اجرای آن فرض بر این است که پیشتر Angular CLI را نصب کرده‌اید. سپس از طریق خط فرمان به ریشه‌ی پروژه وارد شده و دستور npm install را صادر کنید تا وابستگی‌های آن دریافت و نصب شوند. در آخر با اجرای دستور ng s -o برنامه ساخته شده و در مرورگر پیش فرض سیستم نمایش داده خواهد شد.
مطالب
طراحی شیء گرا: OO Design Heuristics - قسمت اول
هدف از طراحی چیست؟

ما طراحی می‌کنیم تا علاوه بر نیاز‌های عملیاتی، به نیاز‌های غیر عملیاتی (Non Functional Requirements) نیز فکر کنیم؛ در حالیکه در زمان برنامه نویسی صرفا به Functionality فکر می‌کنیم.

کتاب Object Oriented Design Heuristics اولین کتاب در زمینه طراحی و توسعه شیء گرا می‌باشد. خواندن آن برای برنامه نویسان در هر رده ای که هستند، مفید خواهد بود و میتوانند از این Heuristicها (قواعد شهودی) به عنوان ابزاری برای تبدیل شدن به یک توسعه دهنده برتر، استفاده کنند.

در این کتاب بیشتر، بهبود طراحی شیء گرا هدف قرار داده شده‌است و در این راستا بیش از 60 دستورالعمل که هیچ وابستگی به زبان خاصی هم ندارند، ارائه شده است. قواعد شهودی در واقع قوانین سخت گیرانه‌ای نیستند. بلکه می‌توان آن‌ها را به عنوان یک مکانیزم هشدار در نظر گرفت که در زمان نیاز حتی میتوان آنها را نقض کرد.

پیشنهاد می‌کنم حداقل برای اینکه ادبیات فنی خود را سامان ببخشید و با ادبیات یکسانی باهم صحبت کنیم، این کتاب را مطالعه کنید.

Introduction to Classes and Objects

پارادایم شیء گرا از مفاهیم کلاس و آبجکت، به عنوان بلوک‌های ساختاری پایه‌ای در شکل گیری یک مدل سازگار و استوار برای تحلیل، طراحی و پیاده سازی نرم افزار، استفاده میکند.

این مفاهیم را با یک مثال واقعی، بهتر می‌توان شرح داد. یک اتاق پر از جمعیت را درنظر بگیرید؛ اگر شما می‌پرسیدید «چه تعداد از حاضرین در این اتاق می‌توانند یک ساعت زنگدار(alarm clock ) را با در دست داشتن تمام قطعات آن، بسازند؟» در بهترین حالت یک یا دو نفر تمایل داشتند دست خود را بالا ببرند. اگر در همین اتاق می‌پرسیدید، «چه تعداد از حاضرین در این اتاق می‌توانند یک ساعت زنگدار را برای ساعت 9 صبح تنظیم کنند؟» بدون شک بیشتر جمعیت تمایل داشتند دست خود را بالا ببرند.

آیا نامعقول نیست که این تعداد جمعیت زیاد، ادعا دارند که میتوانند از ساعت زنگدار استفاده کنند، درحالیکه حتی نمی‌توانند یک ساعت زنگدار بسازند؟ پاسخ بی درنگ برای این سوال «البته که نه! سوال شما نامعقول است» می‌باشد.

در دنیای واقعی خیلی چیزها هستند که ما میتوانیم از آنها استفاده کنیم، بدون آنکه دانشی درباره پیاده سازی آنها داشته باشیم؛ مانند: یخچال‌ها، اتومبیل‌ها، دستگاه‌های فتوکپی، کامپیوترها و غیره. چون آنها برای استفاده شدن از طریق واسط عمومی خودشان، تعریف و طراحی شده‌اند. لذا حتی بدون داشتن دانشی از پیاده سازی آنها، استفاده از آنها آسان می‌باشد. این واسط عمومی وابسته به دستگاه مورد نظر است. اما جزئیات پیاده سازی دستگاه را از دید کاربرانش پنهان میکند. این استراتژی طراحی، چیزی است که به سازنده اجازه می‌دهد بدون آنکه کاربران رنجیده شوند، با آزادی عمل، 60 مؤلفه کوچک استفاده شده در ساخت ساعت زنگدار را تعویض کند.

مثال دیگری از واسط عمومی در مقابل جزئیات پیاده سازی، میتواند در حوزه اتومبیل‌ها دیده شود. زمانیکه تولید کنندگان اتومبیل از سیستم‌های احتراق مکانیکی به سمت سیستم‌های احتراق الکترونیکی کوچ کردند، تعداد خیلی کمی از کاربران اتومبیل‌ها نگران این موضوع بودند. اما چرا؟ چون واسط عمومی آن‌ها مانند سابق ماند و تنها پیاده سازی تغییر کرد. فرض کنید که شما به قصد خرید اتومبیل به یک فروشنده اتومبیل مراجعه می‌کنید و فروشنده یک سوئیچ را به شما داده و از شما می‌خواهد برای تست آن را برانید. بعد از تلاشی که برای استارت زدن داشتید، فروشنده اعلام می‌کند که در این مدل برای استارت زدن باید ابتدا کاپوت را بالا زده و دکمه قرمز را فشار دهید. در این حالت، بدلیل اینکه واسط عمومی اتومبیل دستخوش تغییر بوده است، باعث ناراحتی شما خواهد شد.

این فلسفه، دقیقا یکی از ایده‌های پایه‌ای در پارادایم شیءگرا می‌باشد. تمام جزئیات پیاده سازی در سیستم شما باید در پشت یک واسط عمومی مستحکم و سازگار، از کاربران آنها پنهان باشد. نیاز کاربران، دانستن درباره واسط عمومی می‌باشد؛ اما هرگز مجاز به دیدن جزئیات پیاده سازی آنها نیستند. با این روش، پیاده ساز میتواند به هرشکلی که مناسب است، پیاده سازی را تغییر دهد؛ درحالیکه واسط عمومی مانند سابق می‌باشد. به عنوان مسافری که مکرر سفر میکنم، به شما اطمینان میدهم که استفاده از ساعت‌های زنگدار با وجود عدم اطلاع از پیاده سازی آنها، فواید عظیمی دارند. در هتل‌های زیادی که از دسته بندی‌های گسترده‌ای از ساعت‌ها مانند الکتریکی، قابل کوک (windup)، باتری خور، در هر دو مدل دیجیتال و آنالوگ استفاده میکنند، اقامت کرده‌ام. یکبار هم اتفاق نیفتاده‌است در حالیکه در هواپیما نشسته باشم، نگران این باشم که قادر نخواهم بود از ساعت زنگی اتاقم در هتل استفاده کنم.

بیشتر خوانندگان این کتاب، با وجود اینکه در نزدیکی آنها شاید ساعت زنگداری هم نباشد، ولی منظور بنده را با عبارت «ساعت زنگدار» متوجه شدند. به چه دلیل؟ شما در زندگی خودتان ساعت‌های زنگدار زیادی را می‌بینید و متوجه می‌شوید که همه آنها از یکسری خصوصیات مشترک مانند زمان، یک زمان هشدار و طراحی‌ای که مشخص میکند هشدار روشن یا خاموش است، بهره می‌برند. همچنین متوجه می‌شوید که همه ساعت‌های زنگداری که دیده‌اید امکان تنظیم کردن زمان، تنظیم زمان هشدار و روشن و خاموش کردن هشدار را به شما می‌دهند. در نتیجه، شما الان مفهومی را به نام «ساعت زنگدار» دارید که مفهومی را از داده و رفتار، در یک بسته بندی مرتب برای همه ساعت‌های زنگدار، تسخیر می‌کند. این مفهوم به عنوان یک Class (کلاس) شناخته می‌شود. یک ساعت زنگدار فیزیکی که شما در دست خود آن را نگه داشته‌اید، یک Object (وهله، Instance) ای از کلاس ساعت زنگدار می‌باشد. رابطه بین مفهوم کلاس و وهله، Instantiation Relationship (وهله سازی) نام دارد. به یک object، ساعت زنگدار وهله سازی شده (Instantiated) از کلاس ساعت زنگدار گفته می‌شود؛ در حالیکه از کلاس ساعت زنگدار به عنوان تعمیم (Generalization) از همه object‌های کلاس ساعت زنگدار که شما با آنها روبرو شده‌اید، یاد می‌شود. 

شکل 2.1 An Alarm Class and Its Objects 

شکل 2.1 An Alarm Class and Its Objects

 اگر من به شما می‌گفتم که ساعت زنگدارم از روی پاتختی (میز کوچک کنار تخت که دارای کشو می‌باشد) من پرید، من را گاز گرفت، سپس گربه‌ی همسایه را دنبال کرد، قطعا مرا دیوانه به حساب می‌آوردید. اگر به شما می‌گفتم که سگ من کارهای مشابه‌ای را انجام می‌دهد، کاملا منطقی می‌بود. چون نام یک کلاس تنها به مجموعه‌ای از خواص اشاره نمی‌کند، بلکه رفتارهای موجودیت (entity) را نیز مشخص می‌کند. این رابطه دوسویه بین داده و رفتار، اساس پارادایم شیء گرا می‌باشد.

یک object همیشه دارای 4 جنبه مهم زیر خواهد بود:
  • هویت خود (ممکن است آدرس آن در حافظه باشد) - its own identity
  • خواص کلاس خود (معمولا استاتیک) و مقادیر این خواص (معمولا پویا) - attributes of its class 
  • رفتار کلاس خود (از دید پیاده ساز) -  behavior of its class
  • واسط منتشر شده کلاس خود (از دید استفاده کننده) - published interface of its class

یک کلاس را  می توان با record definition (ساختار داده پایه، struct) و لیستی از عملیاتی که مجاز به کار بر روی این record definition هستند، پیاده سازی کرد. در زبان‌های رویه‌ای (Procedural) یافتن وابستگی داده‌ها در یک تابع معین، آسان می‌باشد. این کار را می‌توان به سادگی با بررسی کردن جزئیات پیاده سازی تابع و مشاهده نوع داده پارامترهای آن، مقادیر بازگشتی و متغییرهای محلی‌ای که تعریف شده‌اند، انجام داد. اگر قصد شما پیدا کردن وابستگی‌های تابعی بر روی یک داده می‌باشد، باید همه کد را بررسی کرده و به دنبال توابعی باشید که به داده شما وابسته هستند. در مدل شیء گرا، هر دو نوع وابستگی (داده به رفتار و رفتار به داده) به راحتی در دسترس می‌باشند. وهله‌ها، متغیرهایی از یک نوع داده کلاس هستند. جزئیات داخلی آنها باید فقط برای لیست توابع مرتبط با کلاس‌هایشان آشکار باشد. این محدودیت دسترسی به جزئیات داخلی وهله‌ها، Information Hiding نامیده می‌شود. اختیاری بودن این بحث در خیلی از زبان‌های شیء گرا ما را به سمت اولین قاعده شهودی هدایت می‌کند.

قاعده شهودی 2.1 
همه داده‌ها باید در داخل کلاس خود پنهان شده باشند. (All data should be hidden within its class)

با نقض این قاعده، امکان نگهداری را هم از دست می‌دهید. اجبار به پنهان کردن اطلاعات در مراحل طراحی و پیاده سازی، بخش عظیمی از فواید پارادایم شیء گرا می‌باشد. اگر داده به صورت عمومی تعریف شده باشد، تشخیص اینکه کدام بخش از عملیات (functionality) سیستم به آن داده وابسته است، سخت و مشکل خواهد بود. در واقع، نگاشت تغییرات داده به عملیات سیستم، همانند طراحی و پیاده سازی در دنیای action-oriented می‌باشد. ما مجبور می‌شویم برای تشخیص اینکه کدام عملیات به داده مورد نظر ما وابسته است، تمام عملیات سیستم را بررسی کنیم، تا به این ترتیب متوجه شویم.

برخی اوقات، یک توسعه دهنده استدلال می‌کند «نیاز دارم این بخش از داده را عمومی تعریف کنم زیرا ....» در این وضعیت، توسعه دهنده باید از خود سوال کند «کاری که تلاش دارم با این داده انجام دهم چیست و چرا کلاس این عملیات را خودش برای من انجام نمی‌دهد؟» در همه موارد  این کلاس است که به سادگی عملیات ضروری را فراموش کرده‌است. کمی بر روی شکل 2.2 فکر کنید. توسعه دهنده به صورت تصادفی فکر کرده است که عضو byte_offset را برای مجاز ساختن دسترسی تصادفی I/O، به صورت عمومی تعریف کند. اما چیزی که واقعا برای انجام این کار به آن نیاز داشت، تعریف یک operation بود (در زبان سی، توابع fseek و ftell برای ممکن کردن دسترسی تصادفی I/O، موجود هستند).

مراقب توسعه دهنده‌هایی که جسورانه می‌گویند: «ما می‌توانیم این بخش از داده را تغییر دهیم، زیرا هیچوقت تغییر نخواهد کرد!» باشید. طبق قانون برنامه نویسی مورفی، اولین بخشی که نیاز به تغییر خواهد داشت همین بخش از داده است.

شکل 2.2 Accidental Public Data   

 Accidental Public Data

به عنوان مثال دیگر برای روشن‌تر شدن بحث، کلاس Point را که پیاده سازی آن به روش مختصات دکارتی می‌باشد، در نظر بگیرید. یک طراح بی‌تجربه ممکن است دلیل تراشی کند که ما می‌توانیم داده‌های  X و Y را به صورت عمومی تعریف کنیم؛ چرا که هیچ موقع تغییر نخواهند کرد. فرض کنید نیاز جدیدی مبنی بر اینکه پیاده سازی Point به ناچار باید از دکارتی به قطبی تغییر کند، به دست شما برسد. به این صورت استفاده کنندگان از این کلاس Point نیز باید تغییر کنند. حال اگر داده‌ها پنهان بودند و عمومی نبودند، در نتیجه فقط لازم بود پیاده ساز‌های این کلاس، کد خود را تغییر دهند.

شکل 2.3  The danger of public data 

 خطر داده‌های عمومی

مطالب
طراحی شیء گرا: OO Design Heuristics - قسمت چهارم

Dynamic Semantics

Objectها علاوه بر داده و رفتار به عنوان توصیفات ثابت، در زمان اجرا دارای یک Local State (‏‏a snapshot) از مقادیر داینامیک مربوط به اعضای داده‌ای خود، می‌باشند. مجموعه تمام حالاتی که وهله‌های یک کلاس می‌توانند بین آنها گذر (transition) داشته باشد، dynamic semantics مربوط به کلاس نامیده می‌شود و به وهله‌های کلاس این امکان را می‌دهند تا به یک پیغام مشابه رسیده و در زمان‌های مختلف از چرخه زندگی خود، به اشکال مختلف پاسخ دهند.

Method junk for the class X 
if (local state #1) then
do something
else if (local state #2) then
do something different
End Method

بخش اصلی هر طراحی شیء گرا، dynamic semantics وهله‌ها می‌باشد. dynamic semantics هر کلاسی باید در قالب یک دیاگرام state-transition مستند شود. شکل زیر dynamic semantics پروسه‌های موجود در یک سیستم عامل را در قابل یک دیاگرام حالت نمایش می‌دهد. این پروسه‌ها توانایی این را دارند که در هر کدام از حالات: runnable، current process، blocked، sleeping و یا در حالت exited، قرار داشته باشند. همچنین به عنوان مثال، یک پروسه زمانی می‌تواند در حالت current process قرار گیرد که حتما قبلا در حالت runnable قرار داشته باشد. این اطلاعات برای ایجاد تست برای کلاس‌ها و وهله‌های آنها می‌تواند مفید واقع شود.

شکل 2.8 State-transition diagram notation 

برخی از طراحان به طور تصادفی، dynamic semantics یک کلاس را به عنوان static semantics آن کلاس مدل می‌کنند. به عنوان مثال اگر color یکی از اعضای داده ای (data member) کلاس توپ باشد و بعد از وهله سازی از کلاس توپ، color آن بازهم قابل تغییر باشد، منظور اینکه توپ آبی به عنوان یک وهله از کلاس توپ در زمان حیات خود تغییر رنگ دهد، اصطلاحا می‌گویند: color جزء dynamic semantics کلاس توپ می‌باشد. با توجه به توضحیاتی که داده شد، حال اگر طراحی برای هر رنگ توپ یک کلاس جدا در نظر گرفته باشد، dynamic semantics را به عنوان static semantics مدل کرده و به احتمال زیاد ما را به سمت ایجاد مشکل Class Proliferation (ازدیاد کلاس ها) سوق خواهد داد.

Abstract Classes

به سوالات زیر توجه کنید:

  • آیا هرگز میوه خورده‌اید؟
  • آیا هرگز پیش غذا خورده‌اید؟ 
  • آیا هرگز دسر خورده‌اید؟ 
اکثر مردم به این سوالات جواب «بله» را خواهند داد.
حال با توجه به سوالات «مزه غذا چطور بود؟ دسری که خوردید، چه تعداد کالری داشت؟ هزینه پیش غذایی که خوردید چقدر بود» پاسخ چه خواهد بود؟
من (نویسنده) ادعا میکنم که هیچ کسی تا به حال میوه نخورده است. بیشتر مردم، سیب، موز و پرتقال خورده‌اند؛ میوه‌ی قرمز رنگی به ارزش 3 پوند را نخورده‌اند.

شبیه به این مسئله برای زمانی است که گارسون رستوران از شما سوال می‌کند: «برای شام چه چیزی میل دارید» و شما جواب می‌دهید: «یک پیش غذا، یک غذای اصلی و یک دسر». در این حالت چون شما دقیقا مشخص نکرده‌اید چه نوعی می‌خواهید، گارسون، مات و مبهوت خواهد ماند. همه می‌دانیم که چیزی تحت عنوان میوه، پیش غذا و یا وهله دسر در واقعیت وجود ندارد؛ بله این عبارات اطلاعات مفیدی را تسخیر می‌کنند. اگر من در دستم یک ساعت زنگی گرفته و از شما می‌پرسیدم: «نظرتان در مورد میوه من چیست؟»؛ بدون شک فکر می‌کردید من دیوانه شده‌ام. حال اگر در دستم سیبی گرفته و سوال قبلی را می‌پرسیدم، این بار از نظر شما من یک شخص عاقل بودم.
با وجود اینکه نمی‌توان از میوه وهله سازی کرد، اما اطلاعات مفیدی را تسخیر می‌کند. در واقع میوه، یک کلاسی (concept) است که دانشی از نحوه وهله سازی وهله هایش به وسیله Type پیاده ساز خود، ندارد.

کلاسی که دانشی از نحوه وهله سازی وهله‌های خود ندارد، abstract class (کلاس مجرد یا انتزاعی) نامیده می‌شود.
کلاسی که دانش نحوه وهله سازی وهله‌های خود دارد، concrete class نامیده می‌شود.

در پارادایم شیء گرا، مهم‌ترین استفاده از کلاس‌های انتزاعی در مباحث ارث بری مطرح می‌شود.

Roles Versus Classes

قاعده شهودی 2.11
مطمئن باشید انتزاع هایی را که مدل می‌کنید کلاس بوده و نه نقش‌هایی که وهله‌های آنها بازی می‌کنند. (Be sure the abstractions that you model are classes and not simply the roles objects play)
آیا مادر و پدر به عنوان یک کلاس هستند یا نقش‌هایی هستند که وهله‌های کلاس شخص، بازی می‌کند؟ پاسخ این سوال وابسته به دامینی (domain) است که طراح در حال مدل سازی آن می‌باشد. اگر در دامین مورد نظر، مادر و پدر رفتارهای مختلفی دارند، احتمالا باید به عنوان کلاس‌های جدا مدل شوند. اگر رفتارهای یکسانی دارند، در نتیجه نقش‌های مختلفی هستند که وهله‌های کلاس شخص بازی می‌کنند. به عنوان مثال، می‌توان کلاس خانواده را متشکل از وهله‌ای از کلاس پدر، وهله‌ای از کلاس مادر و مجموعه‌ای از وهله‌های کلاس فرزند در نظر گرفت. در مقابل ممکن است کلاس خانواده را متشکل از وهله‌ای از کلاس شخص به عنوان پدر، وهله‌ای از کلاس شخص به عنوان مادر و آرایه‌ای از وهله‌های شخص به عنوان فرزندان، مدل کنید. قرار گرفتن در وضیعتی که هر نقش، بخشی از رفتاری‌های شخص را مورد استفاده قرار می‌دهد، کافی نیست و باید مطمئن شوید که رفتار‌ها واقعا متفاوت می‌باشند. همچنین باید به یاد داشته باشید که زمانیکه وهله‌ای از بخشی از رفتارهای کلاس خود استفاده می‌کند، نیز مشکلی وجود ندارد و لازم نیست کلاس‌های دیگری را به خاطر این موضوع در طراحی خود در نظر بگیرید.

شکل 2.9 Two views of a family   

برخی از طراحان به این شکل تست می‌کنند که اگر عضوی از واسط عمومی را نمی‌توان برای نقش مورد نظر  مورد استفاده قرار داد، این موضوع نشان از این دارد که باید برای نقش مورد نظر در طراحی خود کلاس جداگانه‌ای را در نظر داشته باشند. اگر هم عضو مذکور قابل استفاده نباشد، کلاس یکسانی برای نقش‌های مختلف استفاده خواهد شد. به عنوان مثال، اگر عملیات ()go_into_labor جزء عملیاتی می‌باشد که مادر انجام می‌دهد، در حالیکه پدر چنین عملیاتی را نمی‌تواند انجام دهد، در این حالت نیز لازم است مادر به عنوان کلاس جداگانه‌ای در نظر گرفته شود. اگر در دامین دیگری، عوض کردن پوشاک را  تنها مادر انجام می‌دهد، در این حالت مادر نقشی از کلاس شخص می‌باشد، چرا که پدر هم توانایی انجام این عملیات را دارد.

قواعد شهودی فصل دوم

قاعده شهودی 2.1 
همه داده‌ها باید در داخل کلاس خود پنهان شده باشند. (All data should be hidden within its class) 
قاعده شهودی 2.2
استفاده کنندگان از کلاس باید به واسط عمومی آن وابسته باشند، اما یک کلاس نباید به استفاده کنندگان خود، وابسته باشد. (Users of a class must be dependent on its public interface, but a class should not be dependent on its users)
قاعده شهودی 2.3
تعداد پیغام‌های موجود در قرارداد یک کلاس را کمینه سازید. (Minimize the number of messages in the protocol of a class) 
قاعده شهودی 2.4
پیاده سازی یک واسط عمومی یکسان کمینه برای همه کلاس‌ها  (Implement a minimal public interface that all classes understand [e.g., operations such as copy (deep versus shallow), equality testing, pretty printing, parsing from an ASCII description, etc.].) 
قاعده شهودی 2.5 
جزئیات پیاده سازی، مانند توابع خصوصی common-code  ( توابعی که کد مشترک سایر متدهای کلاس را در بدنه خود دارند) را در واسط عمومی یک کلاس قرار ندهید.  (Do not put implementation details such as common-code private functions into the public interface of a class)
قاعده شهودی 2.6 
واسط عمومی کلاس را با اقلامی که یا استفاده کنندگان از کلاس توانایی استفاده از آن را نداشته و یا تمایلی به استفاده از آنها ندارند، آمیخته نکنید.  (Do not clutter the public interface of a class with items that users of that class are not able to use or are not interested in using )
قاعده شهودی 2.7
اتصال و پیوستگی مابین کلاس‌ها باید از نوع Nil یا Export باشد؛ به این معنی که یک کلاس فقط از واسط عمومی کلاس دیگر استفاده کند یا کاری با آن نداشته باشد. (Classes should only exhibit nil or export coupling with other classes, that is, a class should only use operations in the public interface of another class or have nothing to do with that class.)
قاعده شهودی 2.8 
یک کلاس باید یک و تنها یک Key Abstraction را تسخیر نماید. (A class should capture one and only one key abstraction) 
قاعده شهودی 2.9 
داده و رفتار مرتبط را در یک جا (کلاس) نگه دارید. (Keep related data and behavior in one place)
قاعده شهودی 2.10 
اطلاعات نامرتبط به هم را در کلاس‌های جدا از هم قرار دهید. ((Spin off nonrelated information into another class (i.e., noncommunicating behavior)
قاعده شهودی 2.11
مطمئن باشید انتزاع هایی را که مدل می‌کنید کلاس بوده و نه نقش‌هایی که وهله‌های آنها بازی می‌کنند. (Be sure the abstractions that you model are classes and not simply the roles objects play)