- «با HttpHandler بیشتر آشنا شوید»
یکی از بزرگترین تغییرات ASP.NET Core نسبت به نگارشهای قبلی آن، مدیریت HTTP pipeline آن است. به عنوان یک توسعه دهندهی ASP.NET به طور قطع با مفاهیمی مانند HttpHandler و HttpModules آشنایی دارید و ... هر دوی اینها با نگارش جدید ASP.NET حذف و با مفهوم جدیدی به نام Middleware جایگزین شدهاند.
- HttpHandlerها عموما مبتنی بر پسوندهای فایلها عمل میکنند. برای نمونه، رایجترین آنها ASP.NET page handler است که هرگاه درخواستی، ختم شدهی به پسوند aspx، به موتور ASP.NET Web forms وارد شد، به این page handler، جهت پردازش نهایی هدایت میشود. محل تنظیم آنها نیز در فایل web.config است.
- HttpModuleها مبتنی بر رخدادها عمل میکنند. HttpModuleها به عنوان جزئی از request pipeline عمل کرده و دسترسی کاملی دارند به رخدادهای طول عمر درخواست رسیده. آنها را میتوان توسط فایلهای global.asax و یا web.config تنظیم کرد.
- MiddleWareها را که جزئی از طراحی OWIN نیز هستند، میتوان به عنوان کامپوننتهای کوچکی از برنامه که قابلیت یکپارچه شدن با HTTP request pipeline را دارند، درنظر گرفت. عملکرد آنها ترکیبی است از هر دوی HttpHandler و HttpModuleها که در نگارشهای قبلی ASP.NET مورد استفاده بودند. از MiddleWareها میتوان برای پیاده سازی اعمال مختلفی جهت پردازش درخواستهای رسیده مانند اعتبارسنجی، کار با سشنها، ثبت وقایع سیستم، مسیریابی و غیره استفاده کرد. OWIN یا Open Web Interface for .NET به توسعه دهندهها امکان غیروابسته کردن برنامهی ASP.NET خود را از وب سرور مورد استفاده میدهد. به علاوه OWIN امکان پلاگین نویسی اجزای مختلف برنامه را بدون وابسته کردن آنها به یکدیگر فراهم میکند. برای مثال میتوان یک پلاگین logger را تهیه کرد تا اطلاعات مختلفی را از درخواستهای رسیده ثبت کند.
مواردی که با ارائهی ASP.NET Core 1.0 حذف شدهاند
- System.Web: یکی از اهداف اصلی OWIN، مستقل کردن برنامهی وب، از هاست آن است تا بتوان از وب سرورهای بیشتری استفاده کرد. System.Web انحصارا برای IIS طراحی شده بود و در این نگارش دیگر وجود خارجی ندارد.
- HttpModules: با Middlewareها جایگزین شدهاند.
- HttpHandlers: البته HttpHandlers از زمان ارائهی اولین نگارش ASP.NET MVC، در چندین سال قبل منسوخ شدند. زیرا پردازش صفحات وب در ASP.NET MVC برخلاف وب فرمها، از فایلهایی با پسوندهای خاص شروع نمیشوند و نقطهی آغازین آنها، اکشن متدهای کنترلرها است.
- فایل global.asax: با حذف شدن HttpModules، دیگر ضرورتی به وجود این فایل نیست.
شباهتهای بینMiddleware و HttpModuleها
همانند HttpModuleها، Middlewareها نیز به ازای هر درخواست رسیده اجرا میشوند و از هر دو میتوان جهت تولید response ایی خاص استفاده کرد.
تفاوتهای بینMiddleware و HttpModuleها
- عموما HttpModule از طریق web.config و یا فایل global.asax تنظیم میشوند. اما Middlewareها تنها از طریق کد و در فایل Startup.cs برنامههای ASP.NET Core 1.0 قابل معرفی هستند.
- به عنوان یک توسعه دهنده، کنترلی را بر روی ترتیب اجرای انواع و اقسام HttpModuleها نداریم. این مشکل در Middlewareها برطرف شده و اکنون ترتیب اجرای آنها، دقیقا مطابق ترتیب افزوده شدن و تعریف آنها در فایل Startup.cs است.
- ترتیب اجرای HttpModuleها هرچه که باشد، برای حالتهای request و response یکی است. اما ترتیب اجرای Middlewareهای مخصوص response، عکس ترتیب اجرای Middlewareهای مخصوص request هستند (تصویر ذیل).
- HttpModuleها را صرفا جهت اتصال کدهایی به رخدادهای طول عمر برنامه میتوان طراحی کرد؛ اما Middleware مستقل هستند از این رخدادها.
- HttpModuleها به System.Web وابستهاند؛ برخلاف Middlewareها که وابستگی به هاست خود ندارند.
Middlewareهای توکار ASP.NET Core 1.0
ASP.NET Core 1.0 به همراه تعدادی Middleware توکار است؛ مانند:
- Authentication: جهت پشتیبانی از اعتبارسنجی
- CORS: برای فعال سازی Cross-Origin Resource Sharing
- Routing: جهت تعریف و محدود سازی مسیریابیهای برنامه
- Session: برای پشتیبانی و مدیریت سشنهای کاربران
- Diagnostics: پشتیبانی از صفحات خطا و اطلاعات زمان اجرای برنامه
و مواردی دیگر که برای توزیع فایلهای استاتیک و یا مرور محتویات پوشهها و امثال آنها طراحی شدهاند که در طی این مطلب و همچنین مطالب آتی، آنها را بررسی خواهیم کرد.
یک مثال: اگر یک پروژهی خالی ASP.NET Core 1.0 را در ویژوال استودیو ایجاد کنید، این پروژه قادر نیست حتی فایلهای استاتیک مانند تصاویر، فایلهای پیش فرض مانند index.html و یا قابلیت مرور سادهی فایلهای موجود در یک پوشه را ارائه دهد (حتی اگر به آنها نیازی نداشته باشید).
طراحی این نگارش از ASP.NET، مبتنی است بر سبک وزن بودن و ماژولار بودن. هر قابلیتی را که نیاز دارید، باید middleware آنرا نیز خودتان به صورت صریح اضافه کنید و یا در غیر اینصورت فعال نیست. برخلاف نگارشهای قبلی ASP.NET که HTTP Moduleهای از سشن گرفته تا اعتبارسنجی و غیره، همگی به صورت پیش فرض در فایل Web.Config فعال بودند؛ مگر اینکه آنها را به صورت دستی حذف میکردید.
ثبت و فعال سازی اولین Middleware
در ادامهی تکمیل و معرفی برنامهی خالی ASP.NET Core 1.0، قصد داریم یک Middleware توکار را به نام Welcome Page، بجای نمایش سطر Hello world پیش فرض این برنامه، ثبت و فعال سازی کنیم. این Middleware ویژه، در اسمبلی به نام Microsoft.AspNetCore.Diagnostics قرار دارد. اگر فایل project.json پیش فرض این پروژه را باز کنید، این اسمبلی به صورت پیش فرض در آن ثبت و معرفی شدهاست:
{ "dependencies": { "Microsoft.NETCore.App": { "version": "1.0.0", "type": "platform" }, "Microsoft.AspNetCore.Diagnostics": "1.0.0", "Microsoft.AspNetCore.Server.IISIntegration": "1.0.0", "Microsoft.AspNetCore.Server.Kestrel": "1.0.0", "Microsoft.Extensions.Logging.Console": "1.0.0" },
پس از اطمینان حاصل کردن از نصب بستهی نیوگت Microsoft.AspNetCore.Diagnostics، اکنون جهت معرفی Middleware توکار Welcome Page ، فایل Startup.cs را گشوده و کدهای آنرا به نحو ذیل تغییر دهید:
using Microsoft.AspNetCore.Builder; using Microsoft.AspNetCore.Http; using Microsoft.Extensions.DependencyInjection; namespace Core1RtmEmptyTest { public class Startup { public void ConfigureServices(IServiceCollection services) { } public void Configure(IApplicationBuilder app) { app.UseWelcomePage(); app.Run(async (context) => { await context.Response.WriteAsync("Hello DNT!"); }); } } }
به علاوه middleware دومی را نیز با متد الحاقی Run مشاهده میکنید. به این نوع middlewareهای خاص، اصطلاحا terminal middleware میگویند. از این جهت که درخواستی را دریافت و یک response را تولید میکنند و کار همینجا خاتمه مییابد و زنجیرهی پردازشی middlewareها ادامه نخواهد یافت. در اینجا پارامتر context آن از نوع HttpContext است و باید دقت داشت، زمانیکه کار نوشتن در Response، در اینجا انجام شد، اگر پس از متد Run یک Middleware دیگر را ثبت کنید، هیچگاه اجرا نخواهد شد.
در این حالت اگر برنامه را اجرا کنید، خروجی ذیل را مشاهده خواهید کرد:
welcome page نیز یک terminal middleware است. به همین جهت middleware بعدی ثبت شدهی در اینجا یا همان متد Run، دیگر اجرا نخواهد شد.
در قسمتهای بعدی، تعداد بیشتری از Middlewareهای توکار ASP.NET Core 1.0 را بررسی خواهیم کرد.
• Crystal Report
• Stimul Report
• Telerik Reporting
• …
در ادامه این سری آموزشها قصد داریم Telerik Reporting و نحوه تهیه گزارش با آن را مورد بررسی قرار دهیم. این ابزار امکانات بسیاری در خصوص تهیه گزارش برنامههای دات نتی نظیر Windows Form ، Asp.net و ... در اختیار ما قرار میدهد.در ادامه و برای شروع ، ساخت یک گزارش ساده در این محیط را بررسی میکنیم.
نکته : گزارشاتی که توسط Telerik Reporting تهیه میشوند به وسیله کدهای C# جنریت میشوند.بنابراین همیشه توصیه میشود گزارشات خود را درون یک یا چند پروژه Class Library قرار دهیم و از این پس ، این گزارشات از درون پروژههای دیگر (ویندوزی ، وب و ...) در دسترس هستند.کافی ست پروژه Class Library را به عنوان Reference به پروژه مورد نظر خود اضافه کنیم.. برای شروع میتوان یک پروژه جدید از نوع Class Library ایجاد کرد.پس از آن روی نام پروژه راست کلیک کنید و گزینه Telerik Report را انتخاب نمایید.پس از تعیین نام گزارش کلید Ok را کلیک نمایید.
در این حالت فایل گزارش به پروژه افزوده میشود. در ادامه میتوانید توسط ویزاردی که نمایش داده میشود کارهای عمومی مربوط به پیاده سازی گزارش (انتخاب منبع داده(Data Source) ، ساخت Query جهت بارگذاری اطلاعات ، فیلدهایی که باید نمایش داده شوند ، گروه بندی دادهها و ...) را توسط این ویزارد انجام دهید. برای اینکار در پنجره ای که نمایش داده میشود بر روی کلید Next کلیک نمایید.
جهت ایجاد یک گزارش جدید در پنجره Report Choose Page گزینه New Report را انتخاب نموده و کلید Next را کلیک نمایید.
جهت انتخاب منبع داده گزارش در پنجره Choose Data Source گزینه Add New Data Source را انتخاب نمایید.در این حالت میتوانید گزینههای متفاوتی را به عنوان منبع داده گزارش خود انتخاب نمایید. گزینههای نمایش داده شده به شرح ذیل است:
• Sql Data Source : جهت اتصال مستقیم به بانک اطلاعات Microsoft Sql Server
• Object Data Source : جهت اتصال به کلاسهای لایه Business و بارگذاری داده از این کلاس ها
• Entity Data Source : جهت اتصال به Entity Framework
• Open Access Data Source : جهت اتصال به Open Access ORM ساخت شرکت Telerik
• Cube Data Source : جهت اتصال و نمایش دادههای تحلیل شده
در ادامه برای اینکه بتوان مستقیما به Sql Server وصل شد و Queryهای مربوط به گزارش را روی آن اجرا نمود؛ میتوان گزینه Sql Data Source را انتخاب نمود و بر روی کلید Ok کلیک کرد.سپس در پنجره Choose Your Data Connection گزینه New Connection را کلیک کنید و یک اتصال به بانک مورد نظر خود ایجاد کنید.پس ایجاد و تست Connection ساخته شده روی Next کلیک کنید.در پنجره Save the connection string میتوان نامی را جهت Connection string انتخاب کرد تا Connection string با همان نام در فایل Config پروژه ذخیره شود.در ادامه کلید Next را کلیک کرده و وارد مرحله بعد شوید. در پنجره Configure Data Source Command گزینه Query Builder را جهت ساخت Query مورد نظر برای بارگذاری دادهها انتخاب نمایید.
پس از ساخت Query مورد نظر کلید Ok را کلیک نمایید. در پنجره Configure Data Source Command کوئری ساخته شده به شما نمایش داده میشود.کلید Next را کلیک کنید.
سپس وارد مرحله Preview Data Source Result میشوید که در آن قادر خواهید بود پیش نمایشی از داده هایی که بعدا توسط Query ساخته شده بارگذاری خواهند شد را مشاهده نمایید. Next را کلیک نموده تا وارد مرحله بعد شوید.مرحله بعد Standard Report Type میباشد که در این مرحله شما میتوانید نوع گزارش خود را انتخاب نمایید و کلید Next را فشار دهید.در بخش Design Data Layout چند فیلد را از بخش سمت چپ (Available Fields) انتخاب نموده و کلید Details را کلیک نمایید.فیلدهای انتخاب شده به بخش Details گزارش اضافه خواهند شد.در ادامه Next را کلیک کنید تا وارد بخش Choose Report Layout شوید.شما میتوانید در این بخش یک حالت نمایشی را برای گزارش خود انتخاب نمایید و Next را کلیک نمایید.در بخش Choose Report Style یک قالب بندی جهت گزارش خود انتخاب نمایید.در ادامه Next و سپس Finish را کلیک نمایید.کدهای گزارش Generate شده میتوان در قسمت Designer گزارش را مشاهده نمود.
در این حالت کارهای زیر توسط Wizard به صورت اتوماتیک انجام خواهد شد:
• بایند شدن اتوماتیک فیلدهای گزارش به ستوانهای مرتبط
• اعمال قالب بندی انتخاب شده برای صفحه و سر ستونها
• افزودن تاریخ و شماره صفحه به پایین گزارش
در ادامه پروژه را Rebuild کرده و گزینه Preview را در Designer جهت نمایش ، پیش نمایش گزارش کلیک نمایید.
• Report Header: مواردی که در این بخش از گزارش قرار میگیرند در بالای صفحه اول گزارش نمایش داده میشوند.
• Page Header: مواردی که در این بخش از گزارش قرار میگیرند در بالای همه صفحات گزارش قرار گرفته و تکرار میشوند.
• Details: دادههای اصلی گزارش که شامل جزئیات و بخش اصلی گزارش میباشند و سطر به سطر نیز تکرار میشوند در این بخش قرار میگیرند.
• Page Footer: مواردی که در این بخش از گزارش قرار میگیرند در پایین همه صفحات نمایش داده میشوند.
• Report Footer:مواردی که در این بخش قرار میگیرند در پایین صفحه آخر گزارش نمایش داده میشوند.
ادامه دارد ...
تهیه گزارشات Crosstab به کمک LINQ - قسمت دوم
آمار فریم ورکهای استفاده شده در برنامه نویسی وب
اکثر اوقات از این آمارها برای اثبات برتری فریم ورکها نسبت به هم استفاده میکنند ولی این آمارها به خودی خود ثابت کننده مطلب مهمی (مخصوصا برتری فریم ورک خاصی) نیست به چند دلیل:
- مشخص نیست این سایتها که از فناوری خاصی استفاده میکنند، مهم هستند یا نه. هرکسی از راه رسیده یک سایت وارز درست کرده با وردپرس. مهمه؟ در آمارها باید به حساب بیاد؟
- مشخص نیست توزیع سیستم عاملی آنها به چه صورتی است. ممکن است یک مورد توزیع سیستم عاملی آنچنانی نداشته باشد اما بر روی مثلا ویندوز حرف اول را بزند.
- مشخص نیست قدمت فریم ورک مورد استفاده تا چه اندازه تاثیر گذار بوده. اگر فریم ورکی 18 سال است که وجود دارد، تا این حد که هنوز پشتیبانی کاملی از یونیکد ندارد (مثل php) آیا بهتر است از فریم ورک دیگری که قدمت کمتری دارد اما بسیار کاملتر است و کمی به زمان نیاز دارد تا ارزشش مشخص شود؟
در ادامه بررسی تصویر امنیتی سایت مواردی که باید پیاده سازی شود برای مورد اول میتوان کلاس زیر را در نظر گرفت که متدهایی برای تولید اعداد بصورت تصادفی در بین بازه معرفی شده را بازگشت میدهد:
// RandomGenerator.cs using System; using System.Security.Cryptography; namespace PersianCaptchaHandler { public class RandomGenerator { private static readonly byte[] Randb = new byte[4]; private static readonly RNGCryptoServiceProvider Rand = new RNGCryptoServiceProvider(); public static int Next() { Rand.GetBytes(Randb); var value = BitConverter.ToInt32(Randb, 0); if (value < 0) value = -value; return value; } public static int Next(int max) { Rand.GetBytes(Randb); var value = BitConverter.ToInt32(Randb, 0); value = value%(max + 1); if (value < 0) value = -value; return value; } public static int Next(int min, int max) { var value = Next(max - min) + min; return value; } } }
// NumberToString.cs namespace PersianCaptchaHandler { public class NumberToString { #region Fields private static readonly string[] Yakan = new[] { "صفر", "یک", "دو", "سه", "چهار", "پنج", "شش", "هفت", "هشت", "نه" }; private static readonly string[] Dahgan = new[] { "", "", "بیست", "سی", "چهل", "پنجاه", "شصت", "هفتاد", "هشتاد", "نود" }; private static readonly string[] Dahyek = new [] { "ده", "یازده", "دوازده", "سیزده", "چهارده", "پانزده", "شانزده", "هفده", "هجده", "نوزده" }; private static readonly string[] Sadgan = new [] { "", "یکصد", "دوصد", "سیصد", "چهارصد", "پانصد", "ششصد", "هفتصد", "هشتصد", "نهصد" }; private static readonly string[] Basex = new [] { "", "هزار", "میلیون", "میلیارد", "تریلیون" }; #endregion private static string Getnum3(int num3) { var s = ""; var d12 = num3 % 100; var d3 = num3 / 100; if (d3 != 0) s = Sadgan[d3] + " و "; if ((d12 >= 10) && (d12 <= 19)) { s = s + Dahyek[d12 - 10]; } else { var d2 = d12 / 10; if (d2 != 0) s = s + Dahgan[d2] + " و "; var d1 = d12 % 10; if (d1 != 0) s = s + Yakan[d1] + " و "; s = s.Substring(0, s.Length - 3); } return s; } public static string ConvertIntNumberToFarsiAlphabatic(string snum) { var stotal = ""; if (snum == "0") return Yakan[0]; snum = snum.PadLeft(((snum.Length - 1) / 3 + 1) * 3, '0'); var l = snum.Length / 3 - 1; for (var i = 0; i <= l; i++) { var b = int.Parse(snum.Substring(i * 3, 3)); if (b != 0) stotal = stotal + Getnum3(b) + " " + Basex[l - i] + " و "; } stotal = stotal.Substring(0, stotal.Length - 3); return stotal; } } }
using System; using System.IO; using System.Security.Cryptography; using System.Text; namespace PersianCaptchaHandler { public class Encryptor { #region constraints private static string Password { get { return "Mehdi"; } } private static string Salt { get { return "Payervand"; } } #endregion public static string Encrypt(string clearText) { // Turn text to bytes var clearBytes = Encoding.Unicode.GetBytes(clearText); var pdb = new PasswordDeriveBytes(Password, Encoding.Unicode.GetBytes(Salt)); var ms = new MemoryStream(); var alg = Rijndael.Create(); alg.Key = pdb.GetBytes(32); alg.IV = pdb.GetBytes(16); var cs = new CryptoStream(ms, alg.CreateEncryptor(), CryptoStreamMode.Write); cs.Write(clearBytes, 0, clearBytes.Length); cs.Close(); var encryptedData = ms.ToArray(); return Convert.ToBase64String(encryptedData); } public static string Decrypt(string cipherText) { // Convert text to byte var cipherBytes = Convert.FromBase64String(cipherText); var pdb = new PasswordDeriveBytes(Password, Encoding.Unicode.GetBytes(Salt)); var ms = new MemoryStream(); var alg = Rijndael.Create(); alg.Key = pdb.GetBytes(32); alg.IV = pdb.GetBytes(16); var cs = new CryptoStream(ms, alg.CreateDecryptor(), CryptoStreamMode.Write); cs.Write(cipherBytes, 0, cipherBytes.Length); cs.Close(); var decryptedData = ms.ToArray(); return Encoding.Unicode.GetString(decryptedData); } } }
و نیز برای اعتبار سنجی عدد دریافتی از کاربر میتوان از عبارت با قاعده زیر استفاده کرد:
// Utils.cs using System.Text.RegularExpressions; namespace PersianCaptchaHandler { public class Utils { private static readonly Regex NumberMatch = new Regex(@"^([0-9]*|\d*\.\d{1}?\d*)$", RegexOptions.Compiled); public static bool IsNumber(string number2Match) { return NumberMatch.IsMatch(number2Match); } } }
<add verb="GET" path="/captcha/" type="PersianCaptchaHandler.CaptchaHandler, PersianCaptchaHandler, Version=1.0.0.0, Culture=neutral" />
<!-- ASPX --> <dl> <dt>تصویر امنیتی</dt> <dd> <asp:Image ID="imgCaptchaText" runat="server" AlternateText="CaptchaImage" /> <asp:HiddenField ID="hfCaptchaText" runat="server" /> <asp:ImageButton ID="btnRefreshCaptcha" runat="server" ImageUrl="/img/refresh.png" OnClick="btnRefreshCaptcha_Click" /> <br /> <asp:TextBox ID="txtCaptcha" runat="server" AutoCompleteType="Disabled"></asp:TextBox> </dd> <dd> <asp:Button ID="btnSubmit" runat="server" Text="ثبت" OnClick="btnSubmit_Click" /> </dd> </dl> <asp:Label ID="lblMessage" runat="server"></asp:Label>
protected void Page_Load(object sender, EventArgs e) { if (!Page.IsPostBack) SetCaptcha(); } private void SetCaptcha() { lblMessage.Text = txtCaptcha.Text = string.Empty; var newNumber = RandomGenerator.Next(100, 999) ; var farsiAlphabatic = NumberToString.ConvertIntNumberToFarsiAlphabatic(newNumber.ToString()); hfCaptchaText.Value = HttpUtility .UrlEncode( Encryptor.Encrypt( farsiAlphabatic ) ); txtCaptcha.Text = string.Empty; imgCaptchaText.ImageUrl = "/captcha/?text=" + hfCaptchaText.Value; }
private string GetCaptcha() { var farsiAlphabatic = NumberToString.ConvertIntNumberToFarsiAlphabatic(txtCaptcha.Text); var encryptedString = HttpUtility .UrlEncode( Encryptor.Encrypt( farsiAlphabatic ) ); return encryptedString; } private bool ValidateUserInputForLogin() { if (!Utils.IsNumber(txtCaptcha.Text)) { lblMessage.Text = "تصویر امنیتی را بطور صحیح وارد نکرده اید"; return false; } var strGetCaptcha = GetCaptcha(); var strDecodedVAlue = hfCaptchaText.Value; if (strDecodedVAlue != strGetCaptcha) { lblMessage.Text = "کلمه امنیتی اشتباه است"; SetCaptcha(); return false; } return true; } protected void btnSubmit_Click(object sender, EventArgs e) { if (!ValidateUserInputForLogin()) return; lblMessage.Text = "کلمه امنیتی درست است"; } protected void btnRefreshCaptcha_Click(object sender, ImageClickEventArgs e) { SetCaptcha(); }
ابتدا باید فایل Media Creation Tool نسخهی 64بیتی را دانلود کنید. بوسیلهی این نرم افزار میتوانید نسخهی ISO یا نسخهی برخط و آنلاین را دریافت کنید. بعد از دریافت فایل ISO، بوسیلهی یه نرم افزار مانند Rufus فایل ISO را میتونید به یک فلش Bootable تبدیل کنید؛ یا اینکه بر روی DVD رایت کنید. در صورتیکه قصد ارتقاء نسخهی اصلی ویندوز فعلی خودتان را داشته باشید، نصاب Media Creation Tool از شما شمارهی سریال نرم افزار را درخواست نمیکند. در غیر اینصورت اگر قصد داشته باشید یک نصب از ابتدا (Clean Installation) را داشته باشید، باید شماره سریال معتبر محصول قبلی را جهت فعالسازی وارد نمایید. روال و فرآیند نصب که خیلی سهل و آسان است و نیازی به توضیح ندارد. ولی یک امکان عالی که به نسخهی جدید ویندوز اضافه شدهاست، پشتیبانی از تقویم فارسی هست. همانطور که مایکروسافت وعدهی آن را داده بود:
این مورد یکی از مهمترین تغییرات لااقل برای ما ایرانیها است. بعبارت دیگر در هر جا که تاریخ میلادی وجود داشته باشد، به تاریخ شمسی تبدیل خواهد شد. به عنوان مثال امکان مرتب سازی بر اساس تاریخ شمسی بی نقص امکان پذیر است:
و یا بعنوان مثال دیگر تاریخ خصیصهها به فرمت تاریخ شمسی نمایش داده میشود.
و مانند سایر تقویمها امکان سفارش نمودن آن وجود دارد.
پشتیبانی از XML Schema در SQL Server
XML Schema معرف ساختار، نوع دادهها و المانهای یک سند XML است. البته باید درنظر داشت که تعریف XML Schema کاملا اختیاری است و اگر تعریف شود مزیت اعتبارسنجی دادههای در حال ذخیره سازی در بانک اطلاعاتی را به صورت خودکار به همراه خواهد داشت. در این حالت به نوع دادهای XML دارای اسکیما، typed XML و به نوع بدون اسکیما، untyped XML گفته میشود.
به یک نوع XML، چندین اسکیمای مختلف را میتوان نسبت داد و به آن XML schema collection نیز میگویند.
XML schema collections پیش فرض و سیستمی
تعدادی XML Schema پیش فرض در SQL Server تعریف شدهاند که به آنها sys schema collections گفته میشود.
Prefix - Namespace xml = http://www.w3.org/XML/1998/namespace xs = http://www.w3.org/2001/XMLSchema xsi = http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance fn = http://www.w3.org/2004/07/xpath-functions sqltypes = http://schemas.microsoft.com/sqlserver/2004/sqltypes xdt = http://www.w3.org/2004/07/xpath-datatypes (no prefix) = urn:schemas-microsoft-com:xml-sql (no prefix) = http://schemas.microsoft.com/sqlserver/2004/SOAP
اگر علاقمند باشید تا این تعاریف را مشاهده کنید به مسیر Program Files\Microsoft SQL Server\version\Tools\Binn\schemas\sqlserver در جایی که SQL Server نصب شدهاست مراجعه نمائید. برای مثال در مسیر Tools\Binn\schemas\sqlserver\2006\11\events فایل events.xsd قابل مشاهده است و یا در مسیر Tools\Binn\schemas\sqlserver\2004\07 اسکیمای ابزارهای query processor و show plan قابل بررسی میباشد.
مهمترین آنها را در پوشه Tools\Binn\schemas\sqlserver\2004\sqltypes در فایل sqltypes.xsd میتوانید ملاحظه کنید. اگر به محتوای آن دقت کنید، قسمتی از آن به شرح ذیل است:
<xsd:simpleType name="char"> <xsd:restriction base="xsd:string"/> </xsd:simpleType> <xsd:simpleType name="nchar"> <xsd:restriction base="xsd:string"/> </xsd:simpleType> <xsd:simpleType name="varchar"> <xsd:restriction base="xsd:string"/> </xsd:simpleType> <xsd:simpleType name="nvarchar"> <xsd:restriction base="xsd:string"/> </xsd:simpleType> <xsd:simpleType name="text"> <xsd:restriction base="xsd:string"/> </xsd:simpleType> <xsd:simpleType name="ntext"> <xsd:restriction base="xsd:string"/> </xsd:simpleType>
<xsd:simpleType name="datetime"> <xsd:restriction base="xsd:dateTime"> <xsd:pattern value="((000[1-9])|(00[1-9][0-9])|(0[1-9][0-9]{2})|([1-9][0-9]{3}))-((0[1-9])|(1[012]))-((0[1-9])|([12][0-9])|(3[01]))T(([01][0-9])|(2[0-3]))(:[0-5][0-9]){2}(\.[0-9]{2}[037])?"/> <xsd:maxInclusive value="9999-12-31T23:59:59.997"/> <xsd:minInclusive value="1753-01-01T00:00:00.000"/> </xsd:restriction> </xsd:simpleType>
تعریف XML Schema و استفاده از آن جهت تعریف یک strongly typed XML
XML Schema مورد استفاده در SQL Server حتما باید در بانک اطلاعاتی ذخیره شود و برای خواندن آن، برای مثال از فایل سیستم استفاده نخواهد شد.
CREATE XML SCHEMA COLLECTION invcol AS '<xs:schema ... targetNamespace="urn:invoices"> ... </xs:schema> ' CREATE TABLE Invoices( id int IDENTITY PRIMARY KEY, invoice XML(invcol) )
در ادامه نحوهی تعریف یک اسکیمای نمونه قابل مشاهده است:
CREATE XML SCHEMA COLLECTION geocol AS '<xs:schema xmlns:xs="http://www.w3.org/2001/XMLSchema" targetNamespace="urn:geo" elementFormDefault="qualified" xmlns:tns="urn:geo"> <xs:simpleType name="dim"> <xs:restriction base="xs:int" /> </xs:simpleType> <xs:complexType name="Point"> <xs:sequence> <xs:element name="X" type="tns:dim" minOccurs="0" maxOccurs="unbounded" /> <xs:element name="Y" type="tns:dim" minOccurs="0" maxOccurs="unbounded" /> </xs:sequence> </xs:complexType> <xs:element name="Point" type="tns:Point" /> </xs:schema>'
اکنون برای آزمایش اسکیمای تعریف شده، جدول geo_tab را به نحو ذیل تعریف میکنیم و سپس سعی در insert دو رکورد در آن خواهیم کرد:
declare @geo_tab table( id int identity primary key, point xml(content geocol) ) insert into @geo_tab values('<Point xmlns="urn:geo"><X>10</X><Y>20</Y></Point>') insert into @geo_tab values('<Point xmlns="urn:geo"><X>10</X><Y>test</Y></Point>')
در این مثال، insert اول با موفقیت انجام خواهد شد؛ اما insert دوم با خطای ذیل متوقف میشود:
XML Validation: Invalid simple type value: 'test'. Location: /*:Point[1]/*:Y[1]
یافتن محل ذخیره سازی اطلاعات اسکیما در SQL Server
اگر علاقمند باشید تا با محل ذخیره سازی اطلاعات اسکیما، نوعهای تعریف شده و حتی محل استفاده از آنها در بانکهای اطلاعاتی مختلف موجود آشنا شوید و گزارشی از آنها تهیه کنید، میتوانید از کوئریهای ذیل استفاده نمائید:
select * from sys.xml_schema_collections select * from sys.xml_schema_namespaces select * from sys.xml_schema_elements select * from sys.xml_schema_attributes select * from sys.xml_schema_types select * from sys.column_xml_schema_collection_usages select * from sys.parameter_xml_schema_collection_usages
محتوای اسکیمای ذخیره شده به شکل xsd تعریف شده، ذخیره سازی نمیشود. بلکه اطلاعات آن تجزیه شده و سپس در جداول سیستمی SQL Server ذخیره میگردند. هدف از اینکار، بالا بردن سرعت اعتبارسنجی typed XMLها است.
بنابراین بدیهی است در این حالت اطلاعاتی مانند commnets موجود در xsd تهیه شده در بانک اطلاعاتی ذخیره نمیگردند.
برای بازیابی اطلاعات اسکیمای ذخیره شده میتوان از متد xml_schema_namespace استفاده کرد:
declare @x xml select @x = xml_schema_namespace(N'dbo', N'geocol') print convert(varchar(max), @x)
نحوهی ویرایش یک schema collection موجود
چند نکته:
- امکان alter یک schema collection وجود دارد.
- میتوان یک schema جدید را به collection موجود افزود.
- امکان افزودن (و نه تغییر) نوعهای یک schema موجود، میسر است.
- امکان drop یک اسکیما از collection موجودی وجود ندارد. باید کل collection را drop کرد و سپس آنرا تعریف نمود.
- جداولی با فیلدهای nvarchar را میتوان به فیلدهای XML تبدیل کرد و برعکس.
- امکان تغییر یک فیلد XML به حالت untyped و برعکس وجود دارد.
فرض کنید که میخواهیم اسکیمای متناظر با یک ستون XML را تغییر دهیم. ابتدا باید آن ستون XML ایی را Alter کرده و قید اسکیمای آنرا برداریم. سپس باید اسکیمای موجود را drop و مجددا ایجاد کرد. همانطور که پیشتر ذکر شد، اگر اسکیمایی در حال استفاده باشد، قابل drop نیست. در ادامه مجددا باید ستون XML ایی را تغییر داده و اسکیمای آنرا معرفی کرد.
روش دوم مدیریت این مساله، اجازه دادن به حضور بیش از یک اسکیما در مجموعه است. به عبارتی نگارشبندی اسکیما که به نحو ذیل قابل انجام است:
alter XML SCHEMA COLLECTION geocol add @x
نحوهی import یک فایل xsd و ذخیره آن به صورت اسکیما
اگر بخواهیم یک فایل xsd موجود را به عنوان xsd معرفی کنیم میتوان از دستورات ذیل کمک گرفت:
declare @x xml set @x = (select * from openrowset(bulk 'c:\path\file.xsd', single_blob) as x) CREATE XML SCHEMA COLLECTION geocol2 AS @x
از openrowset برای خواندن یک فایل xml موجود، جهت insert محتوای آن در بانک اطلاعاتی نیز میتوان استفاده کرد.
محدودیتهای XML Schema در SQL Server
تمام استاندارد XML Schema در SQL Server پشتیبانی نمیشود و همچنین این مورد از نگارشی به نگارشی دیگر نیز ممکن است تغییر یافته و بهبود یابد. برای مثال در SQL Server 2005 از xs:any پشتیبانی نمیشود اما در SQL Server 2008 این محدودیت برطرف شدهاست. همچنین مواردی مانند xs:include، xs:redefine، xs:notation، xs:key، xs:keyref و xs:unique در SQL Server پشتیبانی نمیشوند.
یک نکتهی تکمیلی
برنامهای به نام xsd.exe به همراه Visual Studio ارائه میشود که قادر است به صورت خودکار از یک فایل XML موجود، XML Schema تولید کند. اطلاعات بیشتر