مطالب
مطلع شدن از خطاهای مدیریت نشده یک برنامه ASP.Net

راه‌های زیادی برای لاگ کردن خطاهای حاصل در یک برنامه ASP.Net وجود دارند. از روش‌های exception handling معمول تا افزودن یک فایل global.asax به برنامه و دریافت و لاگ کردن خطاهای مدیریت نشده توسط روال رخ‌ داد گردان Application_Error آن.
بررسی این خطاها فوق العاده مهم است ، حداقل به دو دلیل : الف) قبل از این‌ که کاربران به شما بگویند برنامه مشکل پیدا کرده، از طریق ایمیل دریافتی مطلع خواهید شد. (فرض کنید علاوه بر ثبت وقایع ، آنها را ایمیل هم می‌زنید) این مورد در جهت بالا بردن کیفیت کار تمام شده واقعا مؤثر است. ب) رفتارهای مخرب را هم بهتر می‌توانید تحت نظر داشته باشید.

تمام این موارد مستلزم کد نویسی است. دریافت خطا در روال Application_Error و سپس کد نویسی برای ارسال ایمیل. از ASP.Net 2.0 به بعد این کار را بدون کد نویسی و با استفاده از امکانات ASP.NET health monitoring نیز می‌توان به سادگی و دقت هرچه تمامتر انجام داد.

کار زیادی را قرار نیست انجام دهید! فایل وب کانفیگ سایت را باز کنید و چند سطر زیر را به آن اضافه کنید (قسمت healthMonitoring و همچنین قسمت mailSettings ):
<?xml version="1.0"?>
<configuration>
<appSettings/>
<connectionStrings/>
<system.web>
<compilation debug="true">
</compilation>
<authentication mode="Windows"/>

<healthMonitoring enabled="true">
<providers>
<add name="EmailProvider"
type="System.Web.Management.SimpleMailWebEventProvider"
from="you@domain.com"
to="you@domain.com"
subjectPrefix="Error: "
buffer="true"
bufferMode="Notification"/>
</providers>
<rules>
<add
provider="EmailProvider"
name="All App Events"
eventName="All Errors"/>
</rules>
</healthMonitoring>

</system.web>

<system.net>
<mailSettings>
<smtp deliveryMethod="SpecifiedPickupDirectory">
<specifiedPickupDirectory pickupDirectoryLocation="C:\emails"/>
</smtp>
</mailSettings>
</system.net>

</configuration>

در این مثال قسمت mailSettings طوری تنظیم شده که ایمیل ارسالی در مسیر c:\emails جهت مرور نحوه عملکرد این سیستم، ذخیره شود.



در حالت اجرا بر روی یک سرور ، این قسمت را می‌توان به صورت زیر تنظیم نمود و آدرس smtp server را توسط آن مشخص کرد تا به صورت خودکار مورد استفاده قرار گیرد:
<mailSettings>
<smtp from="you@domain.com">
<network host="smtp.domain.com" />
</smtp>
</mailSettings>

سیستم ارسال ایمیل آن نیز هوشمند است و میل باکس شما را به یکباره پر نخواهد کرد. اگر در طی یک دقیقه (مقدار پیش فرض) خطاهای حاصل شده مانند هم باشند، تنها یک ایمیل حاوی تمامی آنها را ارسال می‌کند.

شایان ذکر است از ASP.Net 2.0 به بعد امکان ثبت وقایع در event log ویندوز محدود شده است و اگر نیاز به انجام این کار باشد باید دسترسی بیشتری را به یوزر asp.net اعطاء کرد. اما با استفاده از روش فوق، جزئیات خطای حاصل به صورت خودکار به event log ویندوز نیز اضافه می‌شود.



اگر علاقمند باشید که خطاهای حاصل را در یک دیتابیس نیز لاگ کنید، به این مقاله می‌توان رجوع کرد.

نظرات مطالب
اهمیت code review
سلام.
من به برخی از مشکلات کد شما اشاره می کنم:

1. ترکیب کدهای DAL و کد UI.
2. عدم جداسازی Business Object ها.
3. ایجاد کلاسی به اسم SqlHelper و قرار دادن N تا متود static در این کلاس، نشون میده که برنامه از هیچ یک از معیارهای موجود پیروی نمیکنه. مطلقا دلیلی نداره که متودها static تعریف بشن و ... حتی اگر قرار باشه چنین کلاسی تعریف کنیم، (که من کاملا باهاش مخالفم)، باید متودهای اونو بر اساس Property ی Singleton ای از کلاس به بیرون Expose کنیم. نه اینکه همه متودهاشو static بذاریم و کلاس رو هم sealed کنیم و ... چنین کلاسی هرگز قابل توسعه نیست.
4. وقتی همه متودهای کلاس static هستش، چرا Constructor ای private برای اون کلاس تعریف کرده اید؟ تازه بهتر بود جای اینکه کلاس رو sealed تعریف می کردید، اونو static تعریف می کردید (اگر مجاب میشدیم که تعریف چنین کلاسی صحیح هستش).
5. catch کردن کلیه SqlException ها در متود CloseCnt.
6. عدم استفاده از Parametric Command ها (و در نتیجه فراهم اومدن امکان SQL Injection).
7. عدم اجرای StyleCop روی کد (و در نتیجه، نوشتن Comment های مربوط به هر تابع بر اساس Style ای من در آوردی، عدم رعایت Spacing، نوشتن if ها در یک خط و ...)
8. و ...

موفق باشید.
مطالب
آشنایی با چالش های امنیتی در توسعه برنامه‌های تحت وب، بخش اول
در پروژه‌های بزرگ نرم افزاری، از قدیم بحث تامین امنیت پروژه، یکی از چالش‌های مهم بوده است. از دیدگاه شخصی بنده، یک مدیر نرم افزار یا حتی یک توسعه دهنده‌ی برنامه‌های تحت وب، لازم است علاوه بر صرف وقت مطالعاتی و آشنایی و تسلط بر مباحث طراحی معماری سیستم‌های تحت وب، که از اهمیت بالا و مقیاس بزرگی برخوردارند آشنایی لازم را با چالش‌های امنیتی در پیاده سازی اینگونه سیستم‌ها داشته باشد. امنیت در یک سیستم بزرگ و ارائه دهنده خدمات، باعث می‌شود تا کاربر علاوه بر یک تجربه کاربری (user experience) خوب از سیستم که حاصل پیاده سازی صحیح سیستم می‌باشد، اعتماد ویژه‌ای به سیستم مذکور داشته باشد. گاها کاربران به علت بی اعتمادی به شرایط امنیتی حاکم بر یک سیستم، از تجربه کاربری خوب یک سیستم چشم پوشی می‌کنند. اهمیت این مسئله تا جاییست که غول‌های تکنولوژی دنیا همچون Google درگیر این چالش می‌باشند و همیشه سعی بر تامین امنیت کاربران علاوه بر ایجاد تجربه کاربری خوب دارند. پس عدم توجه به این موضوع میتواند خسارات وارده جبران ناپذیری را به یک سیستم از جهت‌های مختلف وارد کند.

در این سری از مقالات، بنده سعی دارم تا حد توان در رابطه با چالش‌های امنیتی موجود در زمینه توسعه برنامه‌های تحت وب، مطالبی را منتشر کنم. از این رو امیدوارم تا این سری از مقالات برای دوستان مفید واقع گردد.

در این سری از مقالات چالش‌های امنیتی زیر مورد بحث و بررسی واقع خواهند گردید 

XSS , LDAPi ,RFI ,LFI ,SQLi ,RFD ,LFD ,SOF ,BSQLI ,DNN ,BOF ,CRLF ,CSRF ,SSI ,PCI ,SCD ,AFD ,RCE

در بخش اول از این سری مقالات ، به بررسی آسیب پذیری Cross-site scripting میپردازیم .

واژه XSS مخفف Cross-site scripting، نوعی از آسیب پذیریست که در برنامه‌های تحت وب نمود پیدا میکند. به طور کلی و خلاصه، این آسیب پذیری به فرد نفوذ کننده اجازه تزریق اسکریپت‌هایی را به صفحات وب، می‌دهد که در سمت کاربر اجرا می‌شوند ( Client Side scripts ) . در نهایت این اسکریپت‌ها توسط سایر افرادی که از صفحات مورد هدف قرار گرفته بازدید می‌کنند اجرا خواهد شد.

هدف از این نوع حمله :

بدست آوردن اطلاعات کوکی‌ها و سشن‌های کاربران ( مرتبط با آدرسی که صفحه آلوده شده در آن قرار دارد ) است. سپس فرد نفوذ کننده متناسب با اطلاعات بدست آمده می‌تواند به اکانت شخصی کاربران مورد هدف قرار گرفته، نفوذ کرده و از اطلاعات شخصی آن‌ها سوء استفاده کند .

به صورت کلی دو طبقه بندی برای انواع حملات Cross-site scripting وجود دارند.

حملات XSS ذخیره سازی شده ( Stored XSS Attacks ) :

در این نوع ، کدهای مخرب تزریق شده، در سرور سایت قربانی ذخیره میشوند. محل ذخیره سازی می‌تواند دیتابیس سایت یا هر جای دیگری که داده‌ها توسط سایت یا برنامه تحت وب بازیابی می‌شوند و نمایش داده می‌شوند باشد. اما اینکه چگونه کدهای مخرب در منابع یاد شده ذخیره میشوند؟

فرض کنید در سایت جاری آسیب پذیری مذکور وجود دارد. راه‌های ارسال داده‌ها به این سایت چیست؟ نویسندگان میتوانند مطلب ارسال کنند و کاربران میتوانند نظر دهند. حال اگر در یکی از این دو بخش بررسی‌های لازم جهت مقابله با این آسیب پذیری وجود نداشته باشد و نوشته‌های کاربران که می‌تواند شامل کدهای مخرب باشد مستقیما در دیتابیس ذخیره شده و بدون هیچ اعتبار سنجی نمایش داده شود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ مسلما با بازدید صفحه آلوده شده، کدهای مخرب بر روی مرورگر شما اجرا و کوکی‌های سایت جاری که متعلق به شما هستند برای هکر ارسال میشود و ...

حملات XSS منعکس شده ( Reflected XSS Attacks ) :

در این نوع از حمله، هیچ نوع کد مخربی در منابع ذخیره سازی وبسایت یا اپلیکیشن تحت وب توسط فرد مهاجم ذخیره نمی‌شود ! بلکه از ضعف امنیتی بخش‌هایی همچون بخش جستجو وب سایت، بخش‌های نمایش پیغام خطا و ... استفاده میشود ... اما به چه صورت؟

در بسیاری از سایت‌ها، انجمن‌ها و سیستم‌های سازمانی تحت وب، مشاهده می‌شود که مثلا در بخش جستجو، یک فیلد برای وارد کردن عبارت جستجو وجود دارد. پس از وارد کردن عبارت جستجو و submit فرم، علاوه بر نمایش نتایج جستجو، عبارت جستجو شده نیز به نمایش گذاشته میشود و بعضا در بسیاری از سیستم‌ها این عبارت قبل از نمایش اعتبار سنجی نمی‌شود که آیا شامل کدهای مخرب می‌باشد یا خیر. همین امر سبب میشود تا اگر عبارت جستجو شامل کدهای مخرب باشد، آن‌ها به همراه نتیجه‌ی جستجو اجرا شوند.

اما این موضوع چگونه مورد سوء استفاده قرار خواهد گرفت؟ مگر نه اینکه این عبارت ذخیره نمیشود پس با توضیحات فوق، کد فقط بر روی سیستم مهاجم که کد جستجو را ایجاد می‌کند اجرا می‌شود، درست است؟ بله درست است ولی به نقطه ضعف زیر توجه کنید ؟

www.test.com/search?q=PHNjcmlwdD5hbGVydChkb2N1bWVudC5jb29raWUpOzwvc2NyaXB0Pg==

این آدرس حاصل submit  شدن فرم جستجو وب‌سایت test (نام وب‌سایت واقعی نیست و برای مثال است )  و ارجاع به صفحه نتایج جستجو میباشد. در واقع این لینک برای جستجوی یک کلمه یا عبارت توسط این وبسایت تولید شده و از هر کجا به این لینک مراجعه کنید عبارت مورد نظر مورد جستجو واقع خواهد شد. در واقع عبارت جستجو به صورت Base64 به عنوان یک query String به وبسایت ارسال می‌شود؛ علاوه بر نمایش نتایج، عبارت جستجو شده نیز به کاربر نشان داده شده و اگر آسیب پذیری مورد بحث وجود داشته باشد و عبارت شامل کدهای مخرب باشد، کدهای مخرب بر روی مرورگر فردی که این لینک را باز کرده اجرا خواهد شد!

در این صورت کافیست فرد مهاجم لینک مخرب را به هر شکلی به فرد مورد هدف بدهد ( مثلا ایمیل و ... ). حال در صورتیکه فرد لینک را باز کند (با توجه به اینکه لینک مربوط به یک سایت معروف است و عدم آگاهی کاربر از آسیب پذیری موجود در لینک، باعث باز کردن لینک توسط کاربر می‌شود)، کدها بر روی مرورگرش اجرا شده و کوکی‌های سایت مذکور برای مهاجم ارسال خواهد شد ... به این نوع حمله XSS   ، نوع انعکاسی می‌گویند که کاملا از توضیحات فوق الذکر، دلیل این نامگذاری مشخص می‌باشد.

اهمیت مقابله با این حمله :

برای نمونه این نوع باگ حتی تا سال گذشته در سرویس ایمیل یاهو وجود داشت. به شکلی که یکی از افراد انجمن hackforums به صورت Private این باگ را به عنوان Yahoo 0-Day XSS Exploit در محیط زیر زمینی و بازار سیاه هکرها به مبلغ چند صد هزار دلار به فروش می‌رساند. کاربران مورد هدف کافی بود تا فقط یک ایمیل دریافتی از هکر را باز کنند تا کوکی‌های سایت یاهو برای هکر ارسال شده و دسترسی ایمیل‌های فرد قربانی برای هکر فراهم شود ... ( در حال حاظر این باگ در یاهو وجو ندارد ).

چگونگی جلوگیری از این آسیب پذیری

در این سری از مقالات کدهای پیرامون سرفصل‌ها و مثال‌ها با ASP.net تحت فریم ورک MVC و به زبان C# خواهند بود. هر چند کلیات مقابله با آسیب پذیری هایی از این دست در تمامی زبان‌ها و تکنولوژی‌های تحت وب یکسان میباشند.

خوشبختانه کتابخانه‌ای قدرتمند برای مقابله با حمله مورد بحث وجود دارد با نام AntiXSS که میتوانید آخرین نسخه آن را با فرمان زیر از طریق nugget به پروژه خود اضافه کنید. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که Asp.net و فریم ورک MVC به صورت توکار تا حدودی از بروز این حملات جلوگیری می‌کند. برای مثال به این صورت که در View ‌ها شما تا زمانی که از MvcHtmlString استفاده نکنید تمامی محتوای مورد نظر برای نمایش به صورت Encode شده رندر می‌شوند. این داستان برای Url ‌ها هم که به صورت پیش فرض encode میشوند صدق می‌کند. ولی گاها وقتی شما برای ورود اطلاعات مثلا از یک ادیتور WYSWYG استفاده می‌کنید و نیاز دارید داده‌ها را بدون encoding رندر کنید. آنگاه به ناچار مجاب بر اعمال یک سری سیاست‌های خاص‌تر بر روی داده مورد نظر برای رندر می‌شوید و نمی‌توانید از encoding توکار فوق الذکر استفاده کنید. آنگاه این کتابخانه در اعمال سیاست‌های جلوگیری از بروز این آسیب پذیری می‌تواند برای شما مفید واقع شود.

 PM> Install-Package AntiXSS
این کتابخانه مجموعه‌ای از توابع کد کردن عبارات است که از مواردی همچون Html, XML, Url, Form, LDAP, CSS, JScript and VBScript پشتیبانی می‌کند. استفاده از آن بسیار ساده می‌باشد. کافیست ارجاعات لازم را به پروژه خود افزوده و به شکل زیر از توابع ارائه شده توسط این کتابخانه استفاده کنید: 
…
var reviewContent = model.UserReview;
reviewContent = Microsoft.Security.Application.Encoder.HtmlEncode(review);
…

امیدوارم در اولین بخش از این سری مقالات، به صورت خلاصه مطالب مهمی که باعث ایجاد فهم کلی در رابطه با حملات Xss وجود دارد، برای دوستان روشن شده و پیش زمینه فکری برای مقابله با این دست از حملات برایتان به وجود آمده باشد. 

مطالب
OpenCVSharp #6
نمایش ویدیو و اعمال فیلتر بر روی آن

در قسمت قبل با نحوه‌ی نمایش تصاویر OpenCV در برنامه‌های دات نتی آشنا شدیم. در این قسمت قصد داریم همان نکات را جهت پخش یک ویدیو توسط OpenCVSharp بسط دهیم.


روش‌های متفاوت پخش ویدیو و یا کار با یک Capture Device

OpenCV امکان کار با یک WebCam، دوربین و یا فیلم‌های آماده را دارد. برای این منظور کلاس CvCapture در OpenCVSharp پیش بینی شده‌است. در اینجا قصد داریم جهت سهولت پیگیری بحث، یک فایل avi را به عنوان منبع CvCapture معرفی کنیم:
using (var capture = new CvCapture(@"..\..\Videos\drop.avi"))
{
     var image = capture.QueryFrame();
}
روش کلی کار با CvCapture را در اینجا ملاحظه می‌کنید. متد QueryFrame هربار یک frame از ویدیو را بازگشت می‌دهد و می‌توان آن‌را در یک حلقه، تا زمانیکه image نال بازگشت داده نشده، ادامه داد. همچنین برای نمایش آن نیز می‌توان از یکی از روش‌های مطرح شده، مانند picture box استاندارد یا PictureBoxIpl (روش توصیه شده) استفاده کرد. اگر از PictureBoxIpl استفاده می‌کنید، متد pictureBoxIpl1.RefreshIplImage آن دقیقا برای یک چنین مواردی طراحی شده‌است تا سربار نمایش تصاویر را به حداقل برساند.
در اینجا اولین روشی که جهت به روز رسانی UI به نظر می‌رسد، استفاده از متد Application.DoEvents است تا UI فرصت داشته باشد، تعداد فریم‌های بالا را نمایش دهد و خود را به روز کند:
IplImage image;
while ((image = Capture.QueryFrame()) != null)
{
    _pictureBoxIpl1.RefreshIplImage(image);
 
    Thread.Sleep(interval);
    Application.DoEvents();
}
این روش هرچند کار می‌کند اما همانند روش استفاده از متد رخدادگردان Application Do Idle که صرفا در زمان بیکاری برنامه فراخوانی می‌شود، سبب خواهد شد تا تعدادی فریم را از دست دهید، همچنین با CPU Usage بالایی نیز مواجه شوید.
روش بعدی، استفاده از یک تایمر است که Interval آن بر اساس نرخ فریم‌های ویدیو تنظیم شده‌است:
timer = new Timer();
timer.Interval = (int)(1000 / Capture.Fps);
timer.Tick += Timer_Tick;
این روش بهتر است از روش DoEvents و به خوبی کار می‌کند؛ اما باز هم کار دریافت و همچنین پخش فریم‌ها، در ترد اصلی برنامه انجام خواهد شد.
روش بهتر از این، انتقال دریافت فریم‌ها به تردی جداگانه و پخش آن‌ها در ترد اصلی برنامه است؛ زیرا نمی‌توان GUI را از طریق یک ترد دیگر به روز رسانی کرد. برای این منظور می‌توان از BackgroundWorker دات نت کمک گرفت. رخ‌داد DoWork آن در تردی جداگانه و مجزای از ترد اصلی برنامه اجرا می‌شود، اما رخ‌داد ProgressChanged آن در ترد اصلی برنامه اجرا شده و امکان به روز رسانی UI را فراهم می‌کند.


استفاده از BackgroundWorker جهت پخش ویدیو به کمک OpenCVSharp


ابتدا دو دکمه‌ی Start و Stop را به فرم اضافه خواهیم کرد (شکل فوق).
سپس در زمان آغاز برنامه، یک PictureBoxIpl را به فرم جاری اضافه می‌کنیم:
private void FrmMain_Load(object sender, System.EventArgs e)
{
    _pictureBoxIpl1 = new PictureBoxIpl
    {
        AutoSize = true
    };
    flowLayoutPanel1.Controls.Add(_pictureBoxIpl1);
}
و یا همانطور که در قسمت پیشین نیز عنوان شد، می‌توانید این کنترل را به نوار ابزار VS.NET اضافه کرده و سپس به سادگی آن‌را روی فرم قرار دهید.

در دکمه‌ی Start، کار آغاز BackgroundWorker انجام خواهد شد:
private void BtnStart_Click(object sender, System.EventArgs e)
{
    if (_worker != null && _worker.IsBusy)
    {
        return;
    }
 
    _worker = new BackgroundWorker
    {
        WorkerReportsProgress = true,
        WorkerSupportsCancellation = true
    };
    _worker.DoWork += workerDoWork;
    _worker.ProgressChanged += workerProgressChanged;
    _worker.RunWorkerCompleted += workerRunWorkerCompleted;
    _worker.RunWorkerAsync();
 
    BtnStart.Enabled = false;
}
در اینجا یک سری خاصیت را مانند امکان لغو عملیات، جهت استفاده‌ی در دکمه‌ی Stop، به همراه تنظیم رخ‌دادگردان‌هایی جهت دریافت و نمایش فریم‌ها تعریف کرده‌ایم. کدهای این روال‌های رخدادگردان را در ادامه ملاحظه می‌کنید:
private void workerDoWork(object sender, DoWorkEventArgs e)
{
    using (var capture = new CvCapture(@"..\..\Videos\drop.avi"))
    {
        var interval = (int)(1000 / capture.Fps);
 
        IplImage image;
        while ((image = capture.QueryFrame()) != null &&
                _worker != null && !_worker.CancellationPending)
        {
            _worker.ReportProgress(0, image);
            Thread.Sleep(interval);
        }
    }
}
 
private void workerProgressChanged(object sender, ProgressChangedEventArgs e)
{
    var image = e.UserState as IplImage;
    if (image == null) return;
 
    Cv.Not(image, image);
    _pictureBoxIpl1.RefreshIplImage(image);
}
 
private void workerRunWorkerCompleted(object sender, RunWorkerCompletedEventArgs e)
{
    _worker.Dispose();
    _worker = null;
    BtnStart.Enabled = true;
}
متد workerDoWork کار دریافت فریم‌ها را در یک ترد مجزای از ترد اصلی برنامه به عهده دارد. این فریم‌ها توسط متد ReportProgress به متد workerProgressChanged جهت نمایش نهایی ارسال خواهند شد. این متد در ترد اصلی برنامه اجرا می‌شود و در اینجا کار با UI، مشکلی را به همراه نخواهد داشت و برنامه کرش نمی‌کند. اگر در متد workerDoWork کار به روز رسانی UI را مستقیما انجام دهیم، چون ترد اجرایی آن، با ترد اصلی برنامه یکی نیست، برنامه بلافاصله کرش خواهد کرد.
متد workerRunWorkerCompleted در پایان کار نمایش ویدیو، به صورت خودکار فراخوانی شده و در اینجا می‌توانیم دکمه‌ی Start را مجددا فعال کنیم.
همچنین در حین نمایش ویدیو، با کلیک بر روی دکمه‌ی Stop، می‌توان درخواست لغو عملیات را صادر کرد:
private void BtnStop_Click(object sender, System.EventArgs e)
{
    if (_worker != null)
    {
        _worker.CancelAsync();
        _worker.Dispose();
    }
    BtnStart.Enabled = true;
}


کدهای کامل این مثال را از اینجا می‌توانید دریافت کنید.
مطالب
اتصال Node.js به SQL Server با استفاده از Edge.js
اگر خواسته باشید که با استفاده از Node.js به SQL Server متصل شوید، احتمالا متوجه شده‌اید ماژولی که مایکروسافت منتشر کرده است، ناقص بوده و به صورت پیش نمایش است که بسیاری از ویژگی‌ها و مسائل مهم، در آن در نظر گرفته نشده است.

یکی دیگر از ماژول‌هایی که امکان اتصال Node.js را به SQL Server ممکن می‌کند، Edge.js است. Edge.js یک ماژول Node.js است که امکان اجرای کدهای دات نت را در همان پروسه توسط Node.js فراهم می‌کند. این مسئله، توسعه دهندگان Node.js را قادر می‌سازد تا از فناوری‌هایی که به صورت سنتی استفاده‌ی از آنها سخت یا غیر ممکن بوده است را به راحتی استفاده کنند. برای نمونه:
  • SQL Server
  • Active Directory
  • Nuget packages
  • استفاده از سخت افزار کامپیوتر (مانند وب کم، میکروفن و چاپگر)


نصب Node.js

اگر Node.js را بر روی سیستم خود نصب ندارید، می‌توانید از اینجا آن را دانلود کنید. بعد از نصب برای اطمینان از کارکرد آن، command prompt را باز کرده و دستور زیر را تایپ کنید:

node -v
شما باید نسخه‌ی نصب شده‌ی Node.js را مشاهده کنید.

ایجاد پوشه پروژه

سپس پوشه‌ای را برای پروژه Node.js خود ایجاد کنید. مثلا با استفاده از command prompt و دستور زیر:

md \projects\node-edge-test1
cd \projects\node-edge-test1

نصب Edge.js

Node با استفاده از package manager خود دانلود و نصب ماژول‌ها را خیلی آسان کرده است. برای نصب، در command prompt عبارت زیر را تایپ کنید:

npm install edge
npm install edge-sql
فرمان اول باعث نصب Edge.js و دومین فرمان سبب نصب پشتیبانی از SQL Server می‌شود.

Hello World

ایجاد یک فایل متنی با نام server.js و نوشتن کد زیر در آن:
var edge = require('edge');

// The text in edge.func() is C# code
var helloWorld = edge.func('async (input) => { return input.ToString(); }');

helloWorld('Hello World!', function (error, result) {
    if (error) throw error;
    console.log(result);
});
حالا برای اجرای این Node.js application از طریق command prompt کافی است به صورت زیر عمل کنید:
node server.js
همانطور که مشاهده می‌کنید "!Hello World" در خروجی چاپ شد.

ایجاد پایگاه داده تست

در مثال‌های بعدی، نیاز به یک پایگاه داده داریم تا query‌ها را اجرا کنیم. در صورتی که SQL Server بر روی سیستم شما نصب نیست، می‌توانید نسخه‌ی رایگان آن را از اینجا دانلود و نصب کنید. همچنین SQL Management Studio Express را نیز نصب کنید.

  1. در SQL Management Studio، یک پایگاه داده را با نام node-test با تنظیمات پیش فرض ایجاد کنید.
  2. بر روی پایگاه داده node-test راست کلیک کرده و New Query را انتخاب کنید.
  3. اسکریپت زیر را copy کرده و در آنجا paste کنید، سپس بر روی Execute کلیک کنید.
IF EXISTS(SELECT 1 FROM sys.tables WHERE object_id = OBJECT_ID('SampleUsers')) BEGIN; DROP TABLE SampleUsers; END; GO

CREATE TABLE SampleUsers ( Id INTEGER NOT NULL IDENTITY(1, 1), FirstName VARCHAR(255) NOT NULL, LastName VARCHAR(255) NOT NULL, Email VARCHAR(255) NOT NULL, CreateDate DATETIME NOT NULL DEFAULT(getdate()), PRIMARY KEY (Id) ); GO

INSERT INTO SampleUsers(FirstName,LastName,Email,CreateDate) VALUES('Orla','Sweeney','nunc@convallisincursus.ca','Apr 13, 2014');
INSERT INTO SampleUsers(FirstName,LastName,Email,CreateDate) VALUES('Zia','Pickett','porttitor.tellus.non@Duis.com','Aug 31, 2014');
INSERT INTO SampleUsers(FirstName,LastName,Email,CreateDate) VALUES('Justina','Ayala','neque.tellus.imperdiet@temporestac.com','Jul 28, 2014');
INSERT INTO SampleUsers(FirstName,LastName,Email,CreateDate) VALUES('Levi','Parrish','adipiscing.elit@velarcueu.com','Jun 21, 2014');
INSERT INTO SampleUsers(FirstName,LastName,Email,CreateDate) VALUES('Pearl','Warren','In@dignissimpharetra.org','Mar 3, 2014');
نتیجه‌ی اجرای کد بالا، ایجاد جدولی با نام SampleUsers و درج 5 رکورد در آن می‌شود.

تنظیمات ConnectionString

قبل از استفاده از Edge.js با SQL Server، باید متغیر محیطی (environment variable) با نام EDGE_SQL_CONNECTION_STRING را تعریف کنید.

set EDGE_SQL_CONNECTION_STRING=Data Source=localhost;Initial Catalog=node-test;Integrated Security=True
این متغیر تنها برای command prompt جاری تعریف شده است و با بستن آن از دست می‌رود. در صورتیکه از Node.js Tools for Visual Studio استفاده می‌کنید، نیاز به ایجاد یک متغیر محیطی دائمی و راه اندازی مجدد VS دارید. همچنین در صورتیکه بخواهید متغیر محیطی دائمی ایجاد کنید، فرمان زیر را اجرا کنید:
SETX EDGE_SQL_CONNECTION_STRING "Data Source=localhost;Initial Catalog=node-test;Integrated Security=True"


روش اول: اجرای مستقیم SQL Server Query در Edge.js

فایلی با نام server-sql-query.js را ایجاد کرده و کد زیر را در آن وارد کنید:

var http = require('http');
var edge = require('edge');
var port = process.env.PORT || 8080;

var getTopUsers = edge.func('sql', function () {/*
    SELECT TOP 3 * FROM SampleUsers ORDER BY CreateDate DESC
*/});

function logError(err, res) {
    res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'text/plain' });
    res.write("Error: " + err);
    res.end("");
}    

http.createServer(function (req, res) {
    res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'text/html' });

    getTopUsers(null, function (error, result) {
        if (error) { logError(error, res); return; }
        if (result) {
            res.write("<ul>");
            result.forEach(function(user) {
                res.write("<li>" + user.FirstName + " " + user.LastName + ": " + user.Email + "</li>");
            });
            res.end("</ul>");
        }
        else {
        }
    });
}).listen(port);
console.log("Node server listening on port " + port);
سپس با استفاده از command prompt، فرمان زیر را اجرا کنید:
node server-sql-query.js
حال مرورگر خود را باز و سپس آدرس http://localhost:8080 را باز کنید. در صورتی که همه چیز به درستی انجام گرفته باشد لیستی از 3 کاربر را خواهید دید.

روش دوم: اجرای کد دات نت برای SQL Server Query

Edge.js تنها از دستورات Update، Insert، Select و Delete پشتیبانی می‌کند. در حال حاضر از store procedures و مجموعه‌ای از کد SQL پشتیبانی نمی‌کند. بنابراین، اگر چیزی بیشتر از عملیات CRUD می‌خواهید انجام دهید، باید از دات نت برای این کار استفاده کنید.

یادتان باشد، همیشه async

مدل اجرایی Node.js به صورت یک حلقه‌ی رویداد تک نخی است. بنابراین این بسیار مهم است که کد دات نت شما به صورت async باشد. در غیر اینصورت یک فراخوانی به دات نت سبب مسدود شدن و ایجاد خرابی در Node.js می‌شود.

ایجاد یک Class Library

اولین قدم، ایجاد یک پروژه Class Library در Visual Studio که خروجی آن یک فایل DLL است و استفاده از آن در Edge.js است. پروژه Class Library با عنوان EdgeSampleLibrary ایجاد کرده و فایل کلاسی با نام Sample1 را به آن اضافه کنید و سپس کد زیر را در آن وارد کنید:

using System;
using System.Collections.Generic;
using System.Data;
using System.Data.SqlClient;
using System.Threading.Tasks;

namespace EdgeSampleLibrary
{
     public class Sample1
    {
        public async Task<object> Invoke(object input)
        {
            // Edge marshalls data to .NET using an IDictionary<string, object>
            var payload = (IDictionary<string, object>) input;
            var pageNumber = (int) payload["pageNumber"];
            var pageSize = (int) payload["pageSize"];
            return await QueryUsers(pageNumber, pageSize);
        }

        public async Task<List<SampleUser>> QueryUsers(int pageNumber, int pageSize)
        {
            // Use the same connection string env variable
            var connectionString = Environment.GetEnvironmentVariable("EDGE_SQL_CONNECTION_STRING");
            if (connectionString == null)
                throw new ArgumentException("You must set the EDGE_SQL_CONNECTION_STRING environment variable.");

            // Paging the result set using a common table expression (CTE).
            // You may rather do this in a stored procedure or use an 
            // ORM that supports async.
            var sql = @"
DECLARE @RowStart int, @RowEnd int;
SET @RowStart = (@PageNumber - 1) * @PageSize + 1;
SET @RowEnd = @PageNumber * @PageSize;

WITH Paging AS
(
    SELECT  ROW_NUMBER() OVER (ORDER BY CreateDate DESC) AS RowNum,
            Id, FirstName, LastName, Email, CreateDate
    FROM    SampleUsers
)
SELECT  Id, FirstName, LastName, Email, CreateDate
FROM    Paging
WHERE   RowNum BETWEEN @RowStart AND @RowEnd
ORDER BY RowNum;
";
            var users = new List<SampleUser>();

            using (var cnx = new SqlConnection(connectionString))
            {
                using (var cmd = new SqlCommand(sql, cnx))
                {
                    await cnx.OpenAsync();

                    cmd.Parameters.Add(new SqlParameter("@PageNumber", SqlDbType.Int) { Value = pageNumber });
                    cmd.Parameters.Add(new SqlParameter("@PageSize", SqlDbType.Int) { Value = pageSize });

                    using (var reader = await cmd.ExecuteReaderAsync(CommandBehavior.CloseConnection))
                    {
                        while (await reader.ReadAsync())
                        {
                            var user = new SampleUser
                            {
                                Id = reader.GetInt32(0), 
                                FirstName = reader.GetString(1), 
                                LastName = reader.GetString(2), 
                                Email = reader.GetString(3), 
                                CreateDate = reader.GetDateTime(4)
                            };
                           users.Add(user);
                        }
                    }
                }
            }
            return users;
        } 
    }

    public class SampleUser
    {
        public int Id { get; set; }
        public string FirstName { get; set; }
        public string LastName { get; set; }
        public string Email { get; set; }
        public DateTime CreateDate { get; set; }
    }
}
سپس ذخیره و کامپایل کنید. فایل DLL خروجی که در مسیر
[project]/bin/Debug/EdgeSampleLibrary.dll
قرار دارد را در پوشه‌ی پروژه Node کپی کنید. فایل جدیدی را با نام server-dotnet-query.js در پروژه Node ایجاد کنید و کد زیر را در آن وارد کنید:
var http = require('http');
var edge = require('edge');
var port = process.env.PORT || 8080;

// Set up the assembly to call from Node.js 
var querySample = edge.func({ assemblyFile: 'EdgeSampleLibrary.dll', typeName: 'EdgeSampleLibrary.Sample1', methodName: 'Invoke' });

function logError(err, res) { res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'text/plain' }); res.write("Got error: " + err); res.end(""); }

http.createServer(function (req, res) { res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'text/html' });

    // This is the data we will pass to .NET
    var data = { pageNumber: 1, pageSize: 3 };

    // Invoke the .NET function
    querySample(data, function (error, result) {
        if (error) { logError(error, res); return; }
        if (result) {
            res.write("<ul>");
            result.forEach(function(user) {
                res.write("<li>" + user.FirstName + " " + user.LastName + ": " + user.Email + "</li>");
            });
            res.end("</ul>");
        }
        else {
            res.end("No results");
        }
    });

}).listen(port);

console.log("Node server listening on port " + port);
سپس از طریق command prompt آن را اجرا کنید:
node server-dotnet-query.js
حال مرورگر خود را باز کرده و به آدرس http://localhost:8080 بروید. در صورتیکه همه چیز به درستی انجام گرفته باشد، لیستی از 3 کاربر را خواهید دید. مقادیر pageNumber و pageSize را در فایل جاوااسکریپت تغییر دهید و تاثیر آن را بر روی خروجی مشاهده کنید.
 
نکته: برای ایجاد pageNumber و pageSize داینامیک با استفاده از ارسال مقادیر توسط QueryString، می‌توانید از ماژول connect استفاده کنید.
مطالب
ساختار داده‌های خطی Linear Data Structure قسمت اول
بعضی از داده‌ها ساختارهای ساده‌ای دارند و به صورت یک صف یا یک نوار ضبط به ترتیب پشت سر هم قرار می‌گیرند؛ مثل ساختاری که صفحات یک کتاب را نگهداری می‌کند. یکی از نمونه‌های این ساختارها، List، صف، پشته و مشتقات آن‌ها می‌باشند.

ساختار داده‌ها چیست؟
در اغلب اوقات، موقعی‌که ما برنامه‌ای را می‌نویسیم با اشیاء یا داده‌های زیادی سر و کار داریم که گاهی اوقات اجزایی را به آن‌ها اضافه یا حذف می‌کنیم و در بعضی اوقات هم آن‌ها را مرتب سازی کرده یا اینکه پردازش دیگری را روی آن‌ها انجام میدهیم. به همین دلیل بر اساس کاری که قرار است انجام دهیم، باید داده‌ها را به روش‌های مختلفی ذخیره و نگه داری کنیم و در اکثر این روش‌ها داده‌ها به صورت منظم و پشت سر هم در یک ساختار قرار می‌گیرند.
ما در این مقاله، مجموعه‌ای از داده‌ها را در قالب ساختارهای متفاوتی بر اساس منطق و قوانین ریاضیات مدیریت می‌کنیم و بدیهی است که انتخاب یک ساختار مناسب برای هرکاری موجب افزایش کارآیی و کارآمدی برنامه خواهد گشت. می‌توانیم در مقدار حافظه‌ی مصرفی و زمان، صرفه جویی کنیم و حتی گاهی تعداد خطوط کدنویسی را کاهش دهیم.

نوع داده انتزاعی Abstraction Data Type -ADT
به زبان خیلی ساده لایه انتزاعی به ما تنها یک تعریف از ساختار مشخص شده‌ای را می‌دهد و هیچگونه پیاده سازی در آن وجود ندارد. برای مثال در لایه انتزاعی، تنها خصوصیت و عملگر‌ها و ... مشخص می‌شوند. ولی کد آن‌ها را پیاده سازی نمی‌کنیم و این باعث می‌شود که از روی این لایه بتوانیم پیاده سازی‌های متفاوت و کارآیی‌های مختلفی را ایجاد کنیم.
ساختار داده‌های مختلف در برنامه نویسی:
  • خطی یا Linear: شامل ساختارهایی چون لیست و صف و پشته است: List ,Queue,Stack
  • درختی یا Tree-Like: درخت باینری ، درخت متوازن و B-Trees
  • Dictionary : شامل یک جفت کلید و مقدار است در جدول هش
  • بقیه: گراف‌ها، صف الویت، bags, Multi bags, multi sets
در این مقاله تنها ساختارهای خطی را دنبال می‌کنیم و در آینده ساختارهای پیچیده‌تری را نیز بررسی خواهیم کرد و نیاز است بررسی کنیم کی و چگونه باید از آن‌ها استفاده کنیم.
ساختارهای لیستی از محبوبترین و پراستفاده‌ترین ساختارها هستند که با اشیاء زیادی در دنیای واقعی سازگاری دارند. مثال زیر را در نظر بگیرید:
قرار است که ما از فروشگاهی خرید کنیم و هر کدام از اجناس (المان‌ها) فروشگاه را که در سبد قرار دهیم، نام آن‌ها در یک لیست ثبت خواهد شد و اگر دیگر المان یا جنسی را از سبد بیرون بگذاریم، از لیست خط خواهد خورد.
همان که گفتیم یک ADT میتواند ساختارهای متفاوتی را پیاده سازی کند. یکی از این ساختارها اینترفیس system.collection.IList است که پیاده سازی آن منجر به ایجاد یک کلاس جدید در سیستم دات نت خواهد شد. پیاده سازی اینترفیس‌ها در سی شارپ، قوانین و قرادادهای خاص خودش را دارد و این قوانین شامل مجموعه‌ای از متد‌ها و خصوصیت‌هاست. برای پیاده سازی هر کلاسی از این اینترفیس‌ها باید این متدها و خصوصیت‌ها را هم در آن پیاده کرد.
با ارث بری از اینترفیس system.collection.IList باید رابط‌های زیر در آن پیاده سازی گردد:
(void Add(object    افزودن المان به آخر لیست 
(void Remove(object   حذف یک المان خاص از لیست  
 ()void Clear    حذف کلیه المان‌ها
( bool Contains(object   شامل این داده میشود یا خیر؟
( void RemoveAt(int  حذف یک المان بر اساس  جایگاه یا اندیسش 
(void Insert(int, object
 افزودن یک المان در جایگاهی (اندیس) خاص بر اساس مقدار position 
(int IndexOf(object اندیس یا جایگاه یک عنصر را بر می‌گرداند
 [this[int ایندکسر ، برای دستریس به عنصر در اندیس مورد نظر

لیست‌های ایستا static Lists
آرایه‌ها می‌توانند بسیاری از خصوصیات ADT را پیاده کنند ولی تفاوت بسیار مهم و بزرگی با آن‌ها دارند و آن این است که لیست به شما اجازه می‌دهد به هر تعدادی که خواستید، المان‌های جدیدی را به آن اضافه کنید؛ ولی یک آرایه دارای اندازه‌ی ثابت Fix است. البته این نکته قابل تامل است که پیاده سازی لیست با آرایه‌ها نیز ممکن است و باید به طور خودکار طول آرایه را افزایش دهید. دقیقا همان اتفاقی که برای stringbuilder در این مقاله توضیح دادیم رخ می‌دهد. به این نوع لیست‌ها، لیست‌های ایستایی که به صورت آرایه ای توسعه پذیر پیاده سازی میشوند می‌گویند. کد زیر پیاده سازی چنین لیستی است:
public class CustomArrayList<T>
{
    private T[] arr;
    private int count;
 
    public int Count
    {
        get
        {
            return this.count;
        }
    }
 
    private const int INITIAL_CAPACITY = 4;
 
    public CustomArrayList(int capacity = INITIAL_CAPACITY)
    {
        this.arr = new T[capacity];
        this.count = 0;
    }
در کد بالا یک آرایه با طول متغیر INITIAL_CAPACITY که پیش فرض آن را 4 گذاشته ایم می‌سازیم و از متغیر count برای حفظ تعداد عناصر آرایه استفاده می‌کنیم و اگر حین افزودن المان جدید باشیم و count بزرگتر از INITIAL_CAPACITY رسیده باشد، باید طول آرایه افزایش پیدا کند که کد زیر نحوه‌ی افزودن المان جدید را نشان می‌دهد. استفاده از حرف T بزرگ مربوط به مباحث Generic هست. به این معنی که المان ورودی می‌تواند هر نوع داده‌ای باشد و در آرایه ذخیره شود.
public void Add(T item)
{
    GrowIfArrIsFull();
    this.arr[this.count] = item;
    this.count++;
} 

public void Insert(int index, T item)
{
    if (index > this.count || index < 0)
    {
        throw new IndexOutOfRangeException(
            "Invalid index: " + index);
    }
    GrowIfArrIsFull();
    Array.Copy(this.arr, index,
        this.arr, index + 1, this.count - index);
    this.arr[index] = item;
    this.count++;
} 

private void GrowIfArrIsFull()
{
    if (this.count + 1 > this.arr.Length)
    {
        T[] extendedArr = new T[this.arr.Length * 2];
        Array.Copy(this.arr, extendedArr, this.count);
        this.arr = extendedArr;
    }
}
 
public void Clear()
{
    this.arr = new T[INITIAL_CAPACITY];
    this.count = 0;
}
در متد Add خط اول با تابع GrowIfArrIsFull بررسی می‌کند آیا خانه‌های آرایه کم آمده است یا خیر؟ اگر جواب مثبت باشد، طول آرایه را دو برابر طول فعلی‌اش افزایش می‌دهد و خط دوم المان جدیدی را در اولین خانه‌ی جدید اضافه شده قرار می‌دهد. همانطور که می‌دانید مقدار count همیشه یکی بیشتر از آخرین اندیس است. پس به این ترتیب مقدار count همیشه به  خانه‌ی بعدی اشاره می‌کند و سپس مقدار count به روز میشود. متد دیگری که در کد بالا وجود دارد insert است که المان جدیدی را در اندیس داده شده قرار می‌دهد. جهت این کار از سومین سازنده‌ی array.copy استفاده می‌کنیم. برای این کار آرایه مبدا و مقصد را یکی در نظر می‌گیریم و از اندیس داده شده به بعد در آرایه فعلی، یک کپی تهیه کرده و در خانه‌ی بعد اندیس داده شده به بعد قرار می‌دهیم. با این کار آرایه ما یک واحد از اندیس داده شده یک خانه، به سمت جلو حرکت می‌کند و الان خانه index و index+1 دارای یک مقدار هستند که در خط بعدی مقدار جدید را داخل آن قرار می‌دهیم و متغیر count را به روز می‌کنیم. باقی موارد را چون پردازش‌های جست و جو، پیدا کردن اندیس یک المان و گزینه‌های حذف، به خودتان واگذار می‌کنم.

لیست‌های پیوندی Linked List - پیاده سازی پویا
همانطور که دیدید لیست‌های ایستا دارای مشکل بزرگی هستند و آن هم این است که با انجام هر عملی بر روی آرایه‌ها مانند افزودن، درج در مکانی خاص و همچنین حذف (خانه ای در آرایه خالی خواهد شد و خانه‌های جلوترش باید یک گام به عقب برگردند) نیاز است که خانه‌های آرایه دوباره مرتب شوند که هر چقدر میزان داده‌ها بیشتر باشد این مشکل بزرگتر شده و ناکارآمدی برنامه را افزایش خواهد داد.
این مشکل با لیست‌های پیوندی حل می‌گردد. در این ساختار هر المان حاوی اطلاعاتی از المان بعدی است و در لیست‌های پیوندی دوطرفه حاوی المان قبلی است. شکل زیر نمایش یک لیست پیوندی در حافظه است:

برای پیاده سازی آن به دو کلاس نیاز داریم. کلاس ListNode برای نگهداری هر المان و اطلاعات المان بعدی به کار می‌رود که از این به بعد به آن Node یا گره می‌گوییم و دیگری کلاس <DynamicList<T برای نگهداری دنباله ای از گره‌ها و متدهای پردازشی آن.

public class DynamicList<T>
{
    private class ListNode
    {
        public T Element { get; set; }
        public ListNode NextNode { get; set; }
 
        public ListNode(T element)
        {
            this.Element = element;
            NextNode = null;
        }
 
        public ListNode(T element, ListNode prevNode)
        {
            this.Element = element;
            prevNode.NextNode = this;
        }
    }
 
    private ListNode head;
    private ListNode tail;
    private int count;
 
    // …
}

از آن جا که نیازی نیست کاربر با کلاس ListNode آشنایی داشته باشد و با آن سر و کله بزند، آن را داخل همان کلاس اصلی به صورت خصوصی استفاده می‌کنیم. این کلاس دو خاصیت دارد؛ یکی برای المان اصلی و دیگر گره بعدی. این کلاس دارای دو سازنده است که اولی تنها برای عنصر اول به کار می‌رود. چون اولین بار است که یک گره ایجاد می‌شود، پس باید خاصیت NextNode یعنی گره بعدی در آن Null باشد و سازنده‌ی دوم برای گره‌های شماره 2 به بعد به کار می‌رود که همراه المان داده شده، گره قبلی را هم ارسال می‌کنیم تا خاصیت NextNode آن را به گره جدیدی که می‌سازیم مرتبط سازد. سه خاصیت کلاس اصلی به نام‌های Count,Tail,Head به ترتیب برای اشاره به اولین گره، آخرین گره و تعداد گره‌ها، به کار می‌روند که در ادامه کد آن‌را در زیر می‌بینیم:

public DynamicList()
{
    this.head = null;
    this.tail = null;
    this.count = 0;
}

public void Add(T item)
{
    if (this.head == null)
    {
        this.head = new ListNode(item);
        this.tail = this.head;
    }
    else
    {
        ListNode newNode = new ListNode(item, this.tail);
        this.tail = newNode;
    }
    this.count++;
}

سازنده مقدار دهی پیش فرض را انجام می‌دهد. در متد Add المان جدیدی باید افزوده شود؛ پس چک می‌کند این المان ارسالی قرار است اولین گره باشد یا خیر؟ اگر head که به اولین گره اشاره دارد Null باشد، به این معنی است که این اولین گره است. پس اولین سازنده‌ی کلاس ListNode را صدا می‌زنیم و آن را در متغیر Head قرار می‌دهیم و چون فقط همین گره را داریم، پس آخرین گره هم شناخته می‌شود که در tail نیز قرار می‌گیرد. حال اگر فرض کنیم المان بعدی را به آن بدهیم، اینبار دیگر Head برابر Null نخواهد بود. پس دومین سازنده‌ی ListNode صدا زده می‌شود که به غیر از المان جدید، باید آخرین گره قبلی هم با آن ارسال شود و گره جدیدی که ایجاد می‌شود در خاصیت NextNode آن نیز قرار بگیرد و در نهایت گره ایجاد شده به عنوان آخرین گره لیست در متغیر Tail نیز قرار می‌گیرد. در خط پایانی هم به هر مدلی که المان جدید به لیست اضافه شده باشد متغیر Count به روز می‌شود.

public T RemoveAt(int index)
{
    if (index >= count || index < 0)
    {
        throw new ArgumentOutOfRangeException(
            "Invalid index: " + index);
    }
 
    int currentIndex = 0;
    ListNode currentNode = this.head;
    ListNode prevNode = null;
    while (currentIndex < index)
    {
        prevNode = currentNode;
        currentNode = currentNode.NextNode;
        currentIndex++;
    }
 

    RemoveListNode(currentNode, prevNode);
 
    return currentNode.Element;
}

private void RemoveListNode(ListNode node, ListNode prevNode)
{
    count--;
    if (count == 0)
    {
        this.head = null;
        this.tail = null;
    }
    else if (prevNode == null)
    {
        this.head = node.NextNode;
    }
    else
    {
        prevNode.NextNode = node.NextNode;
    }

    if (object.ReferenceEquals(this.tail, node))
    {
        this.tail = prevNode;
    }
}

برای حذف یک گره شماره اندیس آن گره را دریافت می‌کنیم و از Head، گره را بیرون کشیده و با خاصیت nextNode آنقدر به سمت جلو حرکت می‌کنیم تا متغیر currentIndex یا اندیس داده شده برابر شود و سپس گره دریافتی و گره قبلی آن را به سمت تابع RemoveListNode ارسال می‌کنیم. کاری که این تابع انجام می‌دهد این است که مقدار NextNode گره فعلی که قصد حذفش را داریم به خاصیت Next Node گره قبلی انتساب می‌دهد. پس به این ترتیب پیوند این گره از لیست از دست می‌رود و گره قبلی به جای اشاره به این گره، به گره بعد از آن اشاره می‌کند. مابقی کد از قبیل جست و برگردان اندیس یک عنصر و ... را به خودتان وگذار می‌کنم.

در روش‌های بالا ما خودمان 2 عدد ADT را پیاده سازی کردیم و متوجه شدیم برای دخیره داده‌ها در حافظه روش‌های متفاوتی وجود دارند که بیشتر تفاوت آن در مورد استفاده از حافظه و کارآیی این روش هاست.


لیست‌های پیوندی دو طرفه Doubly Linked_List

لیست‌های پیوندی بالا یک طرفه بودند و اگر ما یک گره را داشتیم و می‌خواستیم به گره قبلی آن رجوع کنیم، اینکار ممکن نبود و مجبور بودیم برای رسیدن به آن از ابتدای گره حرکت را آغاز کنیم تا به آن برسیم. به همین منظور مبحث لیست‌های پیوندی دو طرفه آغاز شد. به این ترتیب هر گره به جز حفظ ارتباط با گره بعدی از طریق خاصیت NextNode، ارتباطش را با گره قبلی از طریق خاصیت PrevNode نیز حفظ می‌کند.

این مبحث را در اینجا می‌بندیم و در قسمت بعدی آن را ادامه می‌دهیم.

نظرات اشتراک‌ها
چه زبان برنامه نویسی‌ای را در ایران برای یادگیری انتخاب کنم؟
این آمار باز کار هست صرفا از دیدگاه فناوری‌های مورد استفاده‌ی در « آگهی‌های روزنامه‌ها » و نه زبان‌های برنامه نویسی. برای مثال ASP.NET و یا Android و خیلی از موارد دیگر در این لیست، فناوری هستند و نه زبان. جاوا اسکریپت هم در تعدادی از کتابخانه‌ها و فناوری‌های ذکر شده مانند nodejs، Ajax، Angular و غیره کاربرد دارد.
اشتراک‌ها
مهندسی گرافیک به کمک SASS و ویژوال استدیو
 روند طراحی گرافیکی وب از HTML صرف تا فتوشاپ و جاوا اسکریپت تا CSS و Jquery تا LESS و SASS شاهد پیشرفت‌های حیرت انگیزی بوده است , اما نکته جالب برای من شبیه شدن بیشتر و بیشتر سبک طراحی گرافیکی وب به سبک برنامه نویسی است 
مهندسی گرافیک به کمک SASS و ویژوال استدیو
مطالب
احراز هویت و اعتبارسنجی کاربران در برنامه‌های Angular - قسمت سوم - ورود به سیستم
پس از ایجاد AuthService در قسمت قبل، اکنون می‌خواهیم از آن برای تکمیل صفحه‌ی ورود به سیستم و همچنین تغییر منوی بالای برنامه یا همان کامپوننت header استفاده کنیم.


ایجاد ماژول Dashboard و تعریف کامپوننت صفحه‌ی محافظت شده

قصد داریم پس از لاگین موفق، کاربر را به یک صفحه‌ی محافظت شده هدایت کنیم. به همین جهت ماژول جدید Dashboard را به همراه کامپوننت یاد شده، به برنامه اضافه می‌کنیم:
>ng g m Dashboard -m app.module --routing
>ng g c Dashboard/ProtectedPage
پس از اجرای این دستورات، ابتدا به فایل app.module.ts مراجعه کرده و تعریف این ماژول را که به صورت خودکار به قسمت imports اضافه شده‌است، به قبل از AppRoutingModule منتقل می‌کنیم تا مسیریابی‌های آن توسط catch all ماژول AppRouting لغو نشوند:
import { DashboardModule } from "./dashboard/dashboard.module";

@NgModule({
  imports: [
    //...
    DashboardModule,
    AppRoutingModule
  ]
})
export class AppModule { }
همچنین به فایل dashboard-routing.module.ts ایجاد شده مراجعه کرده و مسیریابی کامپوننت جدید ProtectedPage را اضافه می‌کنیم:
import { ProtectedPageComponent } from "./protected-page/protected-page.component";

const routes: Routes = [
  { path: "protectedPage", component: ProtectedPageComponent }
];


ایجاد صفحه‌ی ورود به سیستم

در قسمت اول این سری، کارهای «ایجاد ماژول Authentication و تعریف کامپوننت لاگین» انجام شدند. اکنون می‌خواهیم کامپوننت خالی لاگین را به نحو ذیل تکمیل کنیم:
export class LoginComponent implements OnInit {

  model: Credentials = { username: "", password: "", rememberMe: false };
  error = "";
  returnUrl: string;
مدل login را همان اینترفیس Credentials تعریف شده‌ی در قسمت قبل درنظر گرفته‌ایم. به همراه دو خاصیت error جهت نمایش خطاها در ذیل قسمت لاگین و همچنین ذخیره سازی returnUrl در صورت وجود:
  constructor(
    private authService: AuthService,
    private router: Router,
    private route: ActivatedRoute) { }

  ngOnInit() {
    // reset the login status
    this.authService.logout(false);

    // get the return url from route parameters
    this.returnUrl = this.route.snapshot.queryParams["returnUrl"];
  }
AuthService را به سازنده‌ی کامپوننت لاگین تزریق کرده‌ایم تا بتوان از متدهای login و Logout آن استفاده کرد. همچنین از سرویس Router برای استفاده‌ی از متد navigate آن استفاده می‌کنیم و از سرویس ActivatedRoute برای دریافت کوئری استرینگ returnUrl، در صورت وجود، کمک خواهیم گرفت.
اکنون متد ارسال این فرم چنین شکلی را پیدا می‌کند:
  submitForm(form: NgForm) {
    this.error = "";
    this.authService.login(this.model)
      .subscribe(isLoggedIn => {
        if (isLoggedIn) {
          if (this.returnUrl) {
            this.router.navigate([this.returnUrl]);
          } else {
            this.router.navigate(["/protectedPage"]);
          }
        }
      },
      (error: HttpErrorResponse) => {
        console.log("Login error", error);
        if (error.status === 401) {
          this.error = "Invalid User name or Password. Please try again.";
        } else {
          this.error = `${error.statusText}: ${error.message}`;
        }
      });
  }
در اینجا توسط وهله‌ی تزریق شده‌ی this.authService، کار فراخوانی متد login و ارسال شیء Credentials به سمت سرور صورت می‌گیرد. خروجی متد login یک Observable از نوع boolean است. بنابراین در صورت true بودن این مقدار و یا موفقیت آمیز بودن عملیات لاگین، کاربر را به یکی از دو صفحه‌ی protectedPage و یا this.returnUrl (در صورت وجود)، هدایت خواهیم کرد.
صفحه‌ی خالی protectedPage را در ابتدای بحث، در ذیل ماژول Dashboard ایجاد کردیم.
در سمت سرور هم در صورت شکست اعتبارسنجی کاربر، یک return Unauthorized صورت می‌گیرد که معادل error.status === 401 کدهای فوق است و در اینجا در قسمت خطای عملیات بررسی شده‌است.

قالب این کامپوننت نیز به صورت ذیل به model از نوع Credentials آن متصل شده‌است:
<div class="panel panel-default">
  <div class="panel-heading">
    <h2 class="panel-title">Login</h2>
  </div>
  <div class="panel-body">
    <form #form="ngForm" (submit)="submitForm(form)" novalidate>
      <div class="form-group" [class.has-error]="username.invalid && username.touched">
        <label for="username">User name</label>
        <input id="username" type="text" required name="username" [(ngModel)]="model.username"
          #username="ngModel" class="form-control" placeholder="User name">
        <div *ngIf="username.invalid && username.touched">
          <div class="alert alert-danger"  *ngIf="username.errors['required']">
            Name is required.
          </div>
        </div>
      </div>

      <div class="form-group" [class.has-error]="password.invalid && password.touched">
        <label for="password">Password</label>
        <input id="password" type="password" required name="password" [(ngModel)]="model.password"
          #password="ngModel" class="form-control" placeholder="Password">
        <div *ngIf="password.invalid && password.touched">
          <div class="alert alert-danger"  *ngIf="password.errors['required']">
            Password is required.
          </div>
        </div>
      </div>

      <div class="checkbox">
        <label>
          <input type="checkbox" name="rememberMe" [(ngModel)]="model.rememberMe"> Remember me
        </label>
      </div>

      <div class="form-group">
        <button type="submit" class="btn btn-primary" [disabled]="form.invalid ">Login</button>
      </div>

      <div *ngIf="error" class="alert alert-danger " role="alert ">
        {{error}}
      </div>
    </form>
  </div>
</div>
در اینجا خاصیت‌های نام کاربری، کلمه‌ی عبور و همچنین rememberMe مدل، از کاربر دریافت می‌شوند؛ به همراه بررسی اعتبارسنجی سمت کلاینت آن‌ها؛ با این شکل:


برای آزمایش برنامه، نام کاربری Vahid و کلمه‌ی عبور 1234 را وارد کنید.


تکمیل کامپوننت Header برنامه

در ادامه، پس از لاگین موفق شخص، می‌خواهیم صفحه‌ی protectedPage را نمایش دهیم:


در این صفحه، Login از منوی سایت حذف شده‌است و بجای آن Logout به همراه «نام نمایشی کاربر» ظاهر شده‌اند. همچنین توکن decode شده به همراه تاریخ انقضای آن نمایش داده شده‌اند.
برای پیاده سازی این موارد، ابتدا از کامپوننت Header شروع می‌کنیم:
export class HeaderComponent implements OnInit, OnDestroy {

  title = "Angular.Jwt.Core";

  isLoggedIn: boolean;
  subscription: Subscription;
  displayName: string;

  constructor(private authService: AuthService) { }
این کامپوننت وضعیت گزارش شده‌ی ورود شخص را توسط خاصیت isLoggedIn در اختیار قالب خود قرار می‌دهد. برای این منظور به سرویس AuthService تزریق شده‌ی در سازنده‌ی خود نیاز دارد.
اکنون در روال رخ‌دادگردان ngOnInit، مشترک authStatus می‌شود که یک BehaviorSubject است و از آن جهت صدور رخ‌دادهای authService به تمام کامپوننت‌های مشترک به آن استفاده کرده‌ایم:
  ngOnInit() {
    this.subscription = this.authService.authStatus$.subscribe(status => {
      this.isLoggedIn = status;
      if (status) {
        this.displayName = this.authService.getDisplayName();
      }
    });
  }
Status بازگشت داده شده‌ی توسط آن از نوع boolean است و در صورت true بودن، خاصیت isLoggedIn را نیز true می‌کند که از آن در قالب این کامپوننت برای نمایش و یا مخفی کردن لینک‌های login و logout استفاده خواهیم کرد.
همچنین اگر این وضعیت true باشد، مقدار DisplayName کاربر را نیز از سرویس authService دریافت کرده و توسط خاصیت this.displayName در اختیار قالب Header قرار می‌دهیم.
در آخر برای جلوگیری از نشتی حافظه، ضروری است اشتراک به authStatus، در روال رخ‌دادگردان ngOnDestroy لغو شود:
  ngOnDestroy() {
    // prevent memory leak when component is destroyed
    this.subscription.unsubscribe();
  }

همچنین در قالب Header، مدیریت دکمه‌ی Logout را نیز انجام خواهیم داد:
  logout() {
    this.authService.logout(true);
  }

با این مقدمات، قالب Header اکنون به صورت ذیل تغییر می‌کند:
<nav class="navbar navbar-default">
  <div class="container-fluid">
    <div class="navbar-header">
      <a class="navbar-brand" [routerLink]="['/']">{{title}}</a>
    </div>
    <ul class="nav navbar-nav">
      <li class="nav-item" routerLinkActive="active" [routerLinkActiveOptions]="{ exact: true }">
        <a class="nav-link" [routerLink]="['/welcome']">Home</a>
      </li>
      <li *ngIf="!isLoggedIn" class="nav-item" routerLinkActive="active">
        <a class="nav-link" queryParamsHandling="merge" [routerLink]="['/login']">Login</a>
      </li>
      <li *ngIf="isLoggedIn" class="nav-item" routerLinkActive="active">
        <a class="nav-link" (click)="logout()">Logoff [{{displayName}}]</a>
      </li>
      <li *ngIf="isLoggedIn" class="nav-item" routerLinkActive="active">
        <a class="nav-link" [routerLink]="['/protectedPage']">Protected Page</a>
      </li>
    </ul>
  </div>
</nav>
در اینجا توسط ngIfها وضعیت خاصیت isLoggedIn این کامپوننت را بررسی می‌کنیم. اگر true باشد، Logoff به همراه نام نمایشی کاربر را در منوی راهبری سایت ظاهر خواهیم کرد و در غیراینصورت لینک به صفحه‌ی Login را نمایش می‌دهیم.


تکمیل کامپوننت صفحه‌ی محافظت شده

در تصویر قبل، نمایش توکن decode شده را نیز مشاهده کردید. این نمایش توسط کامپوننت صفحه‌ی محافظت شده، مدیریت می‌شود:
import { Component, OnInit } from "@angular/core";
import { AuthService } from "../../core/services/auth.service";

@Component({
  selector: "app-protected-page",
  templateUrl: "./protected-page.component.html",
  styleUrls: ["./protected-page.component.css"]
})
export class ProtectedPageComponent implements OnInit {

  decodedAccessToken: any = {};
  accessTokenExpirationDate: Date = null;

  constructor(private authService: AuthService) { }

  ngOnInit() {
    this.decodedAccessToken = this.authService.getDecodedAccessToken();
    this.accessTokenExpirationDate = this.authService.getAccessTokenExpirationDate();
  }
}
در اینجا به کمک سرویس تزریقی AuthService، یکبار با استفاده از متد getDecodedAccessToken آن، مقدار اصلی توکن را و بار دیگر توسط متد getAccessTokenExpirationDate آن، تاریخ انقضای توکن دریافتی از سمت سرور را نمایش می‌دهیم؛ با این قالب:
<h1>
  Decoded Access Token
</h1>

<div class="alert alert-info">
  <label> Access Token Expiration Date:</label> {{accessTokenExpirationDate}}
</div>

<div>
  <pre>{{decodedAccessToken | json}}</pre>
</div>


کدهای کامل این سری را از اینجا می‌توانید دریافت کنید.
برای اجرای آن فرض بر این است که پیشتر Angular CLI را نصب کرده‌اید. سپس از طریق خط فرمان به ریشه‌ی پروژه‌ی ASPNETCore2JwtAuthentication.AngularClient وارد شده و دستور npm install را صادر کنید تا وابستگی‌های آن دریافت و نصب شوند. در آخر با اجرای دستور ng serve -o، برنامه ساخته شده و در مرورگر پیش فرض سیستم نمایش داده خواهد شد (و یا همان اجرای فایل ng-serve.bat). همچنین باید به پوشه‌ی ASPNETCore2JwtAuthentication.WebApp نیز مراجعه کرده و فایل dotnet_run.bat را اجرا کنید، تا توکن سرور برنامه نیز فعال شود.
مطالب
مسیریابی در Angular - قسمت دوم - مسیریابی ماژول‌ها
اغلب برنامه‌های بزرگ Angular، ویژگی‌های مختلف خود را به ماژول‌های مجزایی تبدیل می‌کنند. این ماژول‌ها شبیه به مفهوم Area در ASP.NET MVC هستند و هدف آن‌ها نظم بخشیدن به کامپوننت‌های ویژه‌ی یک قسمت خاص از برنامه، در ناحیه‌‌ای مختص به آن می‌باشد. به علاوه ایجاد ماژول‌ها، قابلیت lazy loading مسیریابی‌ها را نیز مسیر می‌کند. هر برنامه‌ی Angular حداقل به همراه یک ماژول است که بر اساس قراردادی، AppModule نام گرفته‌است و در فایل src\app\app.module.ts قرار دارد. با توسعه‌ی برنامه و بیشتر شدن قابلیت‌های آن، استفاده‌ی از این تک ماژول پیش فرض، مشکل تداخل مسئولیت‌ها را به همراه خواهد داشت. برای رفع این مشکل توصیه شده‌است که کامپوننت‌های مرتبط به یک ویژگی خاص را درون ماژولی مختص به خود قرار دهید؛ برای مثال مانند ماژول محصولات، برای نظم دهی به کامپوننت‌های لیست محصولات، جزئیات محصولات، ویرایش محصولات و غیره، ماژول کاربران برای تعریف کامپوننت‌های لاگین، تغییر کلمه‌ی عبور و امثال آن. در این قسمت قصد داریم نحوه‌ی تنظیمات مسیریابی و هدایت کاربران را به ماژول‌های مختلف برنامه، بررسی کنیم.


تنظیم مسیریابی ماژول‌ها

در اینجا نیازی به تنظیم base path نیست و این تنظیم تنها یکبار به ازای کل برنامه انجام می‌شود. همانطور که در قسمت قبل نیز عنوان شد، ماژول مسیریابی Angular و یا همان RouterModule، به همراه سرویسی برای دسترسی به امکانات آن، تنظیمات مسیریابی و یک سری دایرکتیو مانند routerLink، جهت تعامل با آن است. از آنجائیکه سرویس ماژول مسیریابی در فایل src\app\app-routing.module.ts تعریف و تنظیم شده‌است، باید اطمینان حاصل کرد که این سرویس تنها یکبار در طول عمر برنامه وهله سازی می‌شود و از آنجائیکه هر ماژول تنظیمات مجزای مسیریابی خود را خواهد داشت، دیگر نمی‌توان از متد RouterModule.forRoot سراسری استفاده کرد و در اینجا باید از متد forChild این ماژول، جهت تعریف تنظیمات مسیریابی‌های ماژول‌های مختلف کمک گرفت. متد forChild نیز شبیه به همان آرایه‌ی تنظیمات مسیریابی متد forRoot را دریافت می‌کند.

یک مثال: در ادامه‌ی مثالی که در قسمت قبل به کمک Angular CLI ایجاد کردیم، ماژول جدید محصولات را به همراه تنظیمات ابتدایی مسیریابی آن ایجاد می‌کنیم:
 >ng g m product --routing
پس از اجرای این دستور، ماژول جدید محصولات در فایل src\app\product\product.module.ts و تنظیمات ابتدایی آن در فایل src\app\product\product-routing.module.ts تشکیل می‌شوند:
import { NgModule } from '@angular/core';
import { Routes, RouterModule } from '@angular/router';

const routes: Routes = [];

@NgModule({
  imports: [RouterModule.forChild(routes)],
  exports: [RouterModule]
})
export class ProductRoutingModule { }
همانطور که مشاهده می‌کنید، در حین تشکیل تنظیمات ابتدایی مسیریابی این ماژول جدید، اینبار از متد forChild استفاده شده‌است و نه متد forRoot که مختص به ماژول اصلی و سراسری برنامه‌است.
سپس ProductRoutingModule به قسمت imports ماژول محصولات به صورت خودکار اضافه شده‌است:
import { NgModule } from '@angular/core';
import { CommonModule } from '@angular/common';

import { ProductRoutingModule } from './product-routing.module';

@NgModule({
  imports: [
    CommonModule,
    ProductRoutingModule
  ],
  declarations: []
})
export class ProductModule { }

در ادامه کامپوننت جدید لیست محصولات را به این ماژول اضافه می‌کنیم:
 >ng g c product/ProductList
به این ترتیب داخل پوشه‌ای به نام produc-list، کامپوننت product-list.component.ts تشکیل خواهد شد. در حقیقت این دستور اعمال ذیل را انجام می‌دهد:
 installing component
  create src\app\product\product-list\product-list.component.css
  create src\app\product\product-list\product-list.component.html
  create src\app\product\product-list\product-list.component.spec.ts
  create src\app\product\product-list\product-list.component.ts
  update src\app\product\product.module.ts
اگر به سطر آخر آن دقت کنید، کار به روز رسانی فایل ماژول محصولات، جهت درج این کامپوننت جدید، در قسمت declarations فایل product.module.ts نیز به صورت خودکار انجام شده‌است:
import { ProductListComponent } from './product-list/product-list.component';

@NgModule({
  imports: [
  ],
  declarations: [ProductListComponent]
})
export class ProductModule { }

اکنون که این ماژول جدید را به همراه یک کامپوننت نمونه در آن تعریف کردیم، برای افزودن مسیریابی به آن، به فایل src\app\product\product-routing.module.ts مراجعه کرده و آرایه‌ی  Routes آن‌را تکمیل می‌کنیم:
import { ProductListComponent } from './product-list/product-list.component';

const routes: Routes = [
  { path: 'products', component: ProductListComponent }
];
ابتدا کامپوننت لیست محصولات import شده و سپس آرایه‌ی Routes مسیری را به این کامپوننت تعریف کرده‌ایم.

در ادامه می‌خواهیم لینکی را به این مسیریابی جدید اضافه کنیم. در قسمت قبل منویی را به برنامه اضافه کردیم. به همین جهت به فایل src\app\app.component.html مراجعه کرده و routerLink جدیدی را به آن اضافه می‌کنیم:
<nav class="navbar navbar-default">
  <div class="container-fluid">
    <a class="navbar-brand">{{title}}</a>
    <ul class="nav navbar-nav">
      <li>
        <a [routerLink]="['/home']">Home</a>
      </li>
      <li>
        <a [routerLink]="['/products']">Product List</a>
      </li>
    </ul>
  </div>
</nav>
<div class="container">
  <router-outlet></router-outlet>
</div>
پیشتر لینکی را به کامپوننت welcome در قسمت قبل اضافه کرده بودیم. در اینجا لینک جدیدی را به کامپوننت لیست محصولات، در ذیل آن تعریف کرده‌ایم.
در اینجا نیز نحوه‌ی تعریف لینک‌ها مانند قبل است و آرایه‌ی تنظیمات پارامترهای لینک باید به مقدار خاصیت path تعریف شده اشاره کند.

اکنون دستور ng serve -o را صادر کنید تا برنامه در حافظه ساخته شده و در مرورگر نمایش داده شود. در ادامه اگر بر روی لینک لیست محصولات کلیک کنید، صفحه‌ی ذیل را مشاهده خواهید کرد:


به این معنا که برنامه اطلاعی از این مسیریابی جدید نداشته و صفحه‌ی یافت نشدن مسیریابی را که در قسمت قبل تنظیم کردیم، نمایش داده‌است. برای رفع این مشکل باید به فایل src\app\app.module.ts مراجعه کرده و این ماژول جدید را به آن معرفی کنیم:
import { ProductModule } from './product/product.module';

@NgModule({
  declarations: [
  ],
  imports: [
    BrowserModule,
    FormsModule,
    HttpModule,

    ProductModule,

    AppRoutingModule
  ],
در اینجا در ابتدا ماژول محصولات import شده و سپس به قسمت لیست imports ماژول App اضافه گردیده‌است. اکنون مسیریابی به این کامپوننت جدید واقع شده‌ی در قسمت ماژول محصولات، کار می‌کند:


نکته 1: علت اینکه ProductModule را پیش از AppRoutingModule تعریف کردیم این است که AppRoutingModule دارای تعریف مسیریابی ** یا catch all است که در قسمت قبل آن‌را جهت مدیریت مسیرهای یافت نشده به برنامه افزودیم. اگر ابتدا AppRoutingModule تعریف می‌شد و سپس ProductModule، هیچگاه فرصت به پردازش مسیریابی‌های ماژول محصولات نمی‌رسید؛ چون مسیر ** پیشتر برنده شده بود.
نکته 2: می‌توان در قسمت import متد RouterModule.forRoot را نیز مستقیما قرار داد (بجای AppRoutingModule). اگر این کار صورت گیرد، ابتدا مسیریابی‌های موجود در ماژول‌ها پردازش می‌شوند و در آخر مسیرهای موجود در RouterModule.forRoot صرفنظر از محل قرارگیری آن در این لیست بررسی خواهد شد (حتی اگر در ابتدای لیست قرار گیرد). هرچند جهت مدیریت بهتر برنامه، این متد به AppRoutingModule منتقل شده‌است. بنابراین اکنون «نکته‌ی 1» برقرار است.


انتخاب استراتژی مناسب نامگذاری مسیرها

هنگام کار کردن با تعدادی ویژگی مرتبط به هم قرار گرفته‌ی داخل یک ماژول، بهتر است روش نامگذاری مناسبی را برای تنظیمات مسیریابی آن درنظر گرفت تا مسیرهای تعیین شده علاوه بر زیبایی، وضوح بیشتری را نیز پیدا کنند. به علاوه این نامگذاری مناسب، گروه بندی مسیریابی‌ها و lazy loading آن‌ها را نیز ساده‌تر می‌کند.
استراتژی ابتدایی که به ذهن می‌رسد، نامگذاری هر مسیر بر اساس عملکرد آن‌ها است مانند products برای نمایش لیست محصولات، product/:id برای نمایش جزئیات محصولی خاص که در اینجا id پارامتر مسیریابی است و productEdit/:id برای ویرایش جزئیات یک محصول مشخص. همانطور که مشاهده می‌کنید، هرچند این مسیرها متعلق به یک ماژول هستند، اما مسیرهای تعیین شده‌ی برای آن‌ها اینگونه به نظر نمی‌رسد. بنابراین بهتر است تمام ویژگی‌های قرار گرفته‌ی درون یک ماژول را با مسیر ریشه‌ی یکسانی شروع کنیم. به این ترتیب نمایش لیست محصولات همان products باقی خواهد ماند اما برای نمایش جزئیات محصولی خاص از مسیر products/:id استفاده می‌کنیم (همان اسم جمع ریشه‌ی مسیر؛ بجای اسم مفرد). اینبار مسیر ویرایش جزئیات یک محصول به صورت products/:id/edit تنظیم خواهد شد:
products
products/:id
products/:id/edit
در اینجا نام ریشه‌ی یکسانی را برای عناصر مختلف قرارگرفته‌ی درون یک ماژول انتخاب کرده‌ایم؛ تا ارتباط بین آن‌ها بهتر مشخص شود و همچنین در آینده بتوان مباحث گروه بندی و lazy loading را نیز بر این اساس پیاده سازی کرد.


فعالسازی یک مسیر با کدنویسی

تا اینجا نحوه‌ی فعالسازی یک مسیر را با استفاده از دایرکتیو routerLink بررسی کردیم. اما گاهی از اوقات نیاز است تا بتوان با کدنویسی نیز کاربران را به مسیری خاص هدایت کرد. برای مثال پس از عملیات logout می‌خواهیم مجددا صفحه‌ی اول سایت نمایش داده شود. برای اینکار از سرویس Router مسیریاب Angular کمک گرفته می‌شود. ابتدا آن‌را در سازنده‌ی یک کامپوننت تزریق کرده و سپس می‌توان به قابلیت‌های آن مانند استفاده‌ی از متد navigate آن، در کدهای برنامه دسترسی یافت.
باید درنظر داشت که دایرکتیو routerLink نیز در پشت صحنه از همین متد navigate سرویس Router استفاده می‌کند. بنابراین تمام پارامترهای آن در متد navigate نیز قابل استفاده هستند. برای مثال زمانیکه تعداد پارامترهای routerLink یک مورد است، می‌توان آرایه‌ی آن‌را به یک رشته خلاصه کرد. یک چنین قابلیتی با متد navigate نیز میسر است.
متد navigate تنها قسمت‌هایی از URL جاری را تغییر می‌دهد. اگر نیاز باشد تا کل آدرس تعویض شود، می‌توان از متد دیگر سرویس Router به نام navigateByUrl استفاده کرد. این متد تمام URL segments موجود را با مسیر جدیدی جایگزین می‌کند. به علاوه برخلاف متد navigate، تنها یک رشته را به عنوان پارامتر می‌پذیرد.

در ادامه مثال جاری می‌خواهیم پیاده سازی ابتدایی login و logout را به برنامه اضافه کنیم. به همین منظور ابتدا ماژول جدید user را به همراه تنظیمات ابتدایی مسیریابی آن اضافه می‌کنیم:
 >ng g m user --routing
به این ترتیب دو فایل src\app\user\user-routing.module.ts و src\app\user\user.module.ts به برنامه اضافه می‌شوند.
همانند ماژول قبلی، نیاز است UserModule را به قسمت imports فایل src\app\app.module.ts نیز معرفی کنیم:
import { UserModule } from './user/user.module';

@NgModule({
  declarations: [
  ],
  imports: [
    BrowserModule,
    FormsModule,
    HttpModule,

    ProductModule,
    UserModule,

    AppRoutingModule
  ],

سپس کامپوننت جدید لاگین را به ماژول user برنامه اضافه می‌کنیم:
 >ng g c user/login
که اینکار سبب به روز رسانی فایل user.module.ts جهت تکمیل قسمت declarations آن با LoginComponent نیز می‌شود.

در ادامه به فایل src\app\user\user-routing.module.ts مراجعه کرده و مسیریابی جدیدی را به کامپوننت لاگین تعریف می‌کنیم:
import { LoginComponent } from './login/login.component';

const routes: Routes = [
  { path: 'login', component: LoginComponent}
];
ابتدا این کامپوننت import شده و سپس یک path جدید را به آن انتساب می‌دهیم.

مرحله‌ی بعد، فعالسازی این مسیریابی است، با تعریف لینکی به آن. به همین جهت به فایل src\app\app.component.html مراجعه کرده و منوی برنامه را تکمیل می‌کنیم:
<nav class="navbar navbar-default">
  <div class="container-fluid">
    <a class="navbar-brand">{{title}}</a>
    <ul class="nav navbar-nav">
      <li>
        <a [routerLink]="['/home']">Home</a>
      </li>
      <li>
        <a [routerLink]="['/products']">Product List</a>
      </li>
    </ul>
    <ul class="nav navbar-nav navbar-right">
      <li>
        <a [routerLink]="['/login']">Log In</a>
      </li>
    </ul>
  </div>
</nav>
<div class="container">
  <router-outlet></router-outlet>
</div>
اکنون دستور ng serve -o را صادر کنید تا برنامه در حافظه ساخته شده و در مرورگر نمایش داده شود و سپس بر روی لینک login کلیک کنید تا قالب ابتدایی آن نمایش داده شود:



تکمیل کامپوننت login و افزودن لینک logout

در ادامه می‌خواهیم یک فرم لاگین مقدماتی را پس از کلیک بر روی لینک لاگین نمایش دهیم و هدایت به صفحه‌ی لیست محصولات را پس از لاگین و مخفی کردن لینک لاگین و نمایش لینک خروج را در این حالت پیاده سازی کنیم. برای این منظور ابتدا اینترفیس خالی کاربر را ایجاد می‌کنیم:
 >ng g i user/user
که سبب ایجاد فایل src\app\user\user.ts خواهد شد. این اینترفیس را به صورت زیر تکمیل می‌کنیم:
export interface IUser {
    id: number;
    userName: string;
    isAdmin: boolean;
}

پس از آن یک سرویس ابتدایی اعتبارسنجی کاربران را نیز اضافه خواهیم کرد:
 >ng g s user/auth -m user/user.module
که سبب افزوده شدن سرویس auth.service.ts و همچنین به روز رسانی خودکار قسمت providers ماژول user.module.ts نیز می‌شود:
 installing service
  create src\app\user\auth.service.spec.ts
  create src\app\user\auth.service.ts
  update src\app\user\user.module.ts
اگر نام ماژول را ذکر نکنیم، سرویس مدنظر تولید خواهد شد، اما قسمت providers هیچ ماژولی به صورت خودکار تکمیل نمی‌شود.

پس از ایجاد قالب ابتدایی فایل auth.service.ts آن‌را به نحو ذیل تکمیل کنید:
import { IUser } from './user';
import { Injectable } from '@angular/core';

@Injectable()
export class AuthService {
  currentUser: IUser;

  constructor() { }

  isLoggedIn(): boolean {
    return !this.currentUser;
  }

  login(userName: string, password: string): boolean {
    if (!userName || !password) {
      return false;
    }

    if (userName === 'admin') {
      this.currentUser = {
        id: 1,
        userName: userName,
        isAdmin: true
      };
      return true;
    }

    this.currentUser = {
      id: 2,
      userName: userName,
      isAdmin: false
    };
    return true;
  }

  logout(): void {
    this.currentUser = null;
  }
}
در اینجا اگر کاربر هر نوع کلمه‌ی عبور و یا نام کاربری را وارد کند، به سیستم وارد خواهد شد. اگر نامش admin باشد، دسترسی admin پیدا می‌کند و همچنین متدهای logout با null کردن یوزر وارد شده‌ی به سیستم و isLoggedIn برای مشخص بودن نال نبودن شیء کاربر جاری، به این سرویس اضافه شده‌اند.

سپس کامپوننت لاگین واقع در فایل src\app\user\login\login.component.ts را به نحو ذیل تکمیل کنید:
import { Router } from '@angular/router';
import { AuthService } from './../auth.service';

import { Component, OnInit } from '@angular/core';
import { NgForm } from '@angular/forms';

@Component({
  selector: 'app-login',
  templateUrl: './login.component.html',
  styleUrls: ['./login.component.css']
})
export class LoginComponent implements OnInit {

  errorMessage: string;
  pageTitle = 'Log In';

  constructor(private authService: AuthService,
    private router: Router) { }

  ngOnInit() {
  }

  login(loginForm: NgForm) {
    if (loginForm && loginForm.valid) {
      let userName = loginForm.form.value.userName;
      let password = loginForm.form.value.password;
      if (this.authService.login(userName, password)) {
        this.router.navigate(['/products']);
      }
    } else {
      this.errorMessage = 'Please enter a user name and password.';
    };
  }
}
در این کامپوننت دو سرویس AuthService، که پیشتر ایجاد کردیم و سرویس Router، به سازنده‌ی کلاس تزریق شده‌اند.
از AuthService برای اعتبارسنجی کاربر و لاگین او به سیستم استفاده می‌کنیم و از سرویس مسیریاب Angular جهت فراخوانی متد navigate آن به صفحه‌ی مشاهده‌ی محصولات، پس از لاگین کاربر استفاده شده‌است.

اکنون می‌خواهیم قالب این کامپوننت را نیز تکمیل کنیم. پیش از آن به فایل src\app\user\user.module.ts مراجعه کرده و در قسمت imports آن FormsModule را نیز اضافه کنید:
import { FormsModule } from '@angular/forms';

@NgModule({
  imports: [
    CommonModule,
    FormsModule,
    UserRoutingModule
  ],

سپس فایل src\app\user\login\login.component.html را به نحو ذیل تغییر دهید:
<div class="panel panel-default">
  <div class="panel-heading">
    {{pageTitle}}
  </div>

  <div class="panel-body">
    <form class="form-horizontal" novalidate (ngSubmit)="login(loginForm)" #loginForm="ngForm" autocomplete="off">
      <fieldset>
        <div class="form-group" [ngClass]="{'has-error': (userNameVar.touched || 
                                               userNameVar.dirty) && 
                                               !userNameVar.valid }">
          <label class="col-md-2 control-label" for="userNameId">User Name</label>
          <div class="col-md-8">
            <input class="form-control" id="userNameId" type="text" 
                   placeholder="User Name (required)" required 
                   (ngModel)="userName" name="userName" #userNameVar="ngModel" />
            <span class="help-block" *ngIf="(userNameVar.touched ||
                                             userNameVar.dirty) &&
                                             userNameVar.errors">
                            <span *ngIf="userNameVar.errors.required">
                                User name is required.
                            </span>
            </span>
          </div>
        </div>

        <div class="form-group" [ngClass]="{'has-error': (passwordVar.touched || 
                                               passwordVar.dirty) && 
                                               !passwordVar.valid }">
          <label class="col-md-2 control-label" for="passwordId">Password</label>

          <div class="col-md-8">
            <input class="form-control" id="passwordId" type="password" 
                   placeholder="Password (required)" required 
                  (ngModel)="password" name="password" #passwordVar="ngModel" />
            <span class="help-block" *ngIf="(passwordVar.touched ||
                                             passwordVar.dirty) &&
                                              passwordVar.errors">
                            <span *ngIf="passwordVar.errors.required">
                                Password is required.
                            </span>
            </span>
          </div>
        </div>

        <div class="form-group">
          <div class="col-md-4 col-md-offset-2">
            <span>
               <button class="btn btn-primary"
                       type="submit"
                       style="width:80px;margin-right:10px"
                       [disabled]="!loginForm.valid">
                               Log In
               </button>
            </span>
            <span>
                <a class="btn btn-default"
                   [routerLink]="['/welcome']">
                     Cancel
                </a>
            </span>
          </div>
        </div>
      </fieldset>
    </form>
    <div class="has-error" *ngIf="errorMessage">{{errorMessage}}</div>
  </div>
</div>
تا اینجا صفحه‌ی لاگین نمایش داده شده و کاربر می‌تواند به سیستم وارد شود. تا زمانیکه کلمه‌ی عبور و نام کاربری وارد نشده باشند، دکمه‌ی login این فرم غیرفعال باقی می‌ماند. پس از آن کاربر با هر نوع ترکیبی از کلمه‌ی عبور و نام کاربری می‌تواند به سیستم وارد شده و بلافاصله به صفحه‌ی لیست محصولات هدایت می‌شود.

اکنون می‌خواهیم پس از ورود او، نام او را نمایش داده و همچنین دکمه‌ی logout را بجای login در منوی بالای سایت نمایش دهیم. به همین جهت در قالب کامپوننت App که منوی برنامه در آن تنظیم شده‌است، نیاز است بتوانیم به سرویس Auth سفارشی دسترسی یافته و خروجی متد isLoggedIn آن‌را بررسی کنیم. به همین منظور به فایل src\app\app.component.ts مراجعه کرده و آن‌را به صورت ذیل تکمیل کنید:
import { Router } from '@angular/router';
import { AuthService } from './user/auth.service';
import { Component } from '@angular/core';

@Component({
  selector: 'app-root',
  templateUrl: './app.component.html',
  styleUrls: ['./app.component.css']
})
export class AppComponent {
  pageTitle: string = 'Routing Lab';

  constructor(private authService: AuthService,
    private router: Router) { }

  logOut(): void {
    this.authService.logout();
    this.router.navigateByUrl('/welcome');
  }
}
در اینجا دو سرویس Auth و Router به سازنده‌ی کامپوننت App تزریق شده‌اند. به این ترتیب می‌توان از شیء authService در قالب این کامپوننت برای دسترسی به متد isLoggedIn و سایر خواص این سرویس استفاده کرد. همچنین از سرویس مسیریاب Angular برای پیاده سازی logout و هدایت کاربر به صفحه‌ی welcome کمک گرفته‌ایم. در اینجا از متد navigateByUrl استفاده شده‌است؛ از این جهت که پس از Logout دیگر حفظ URL Segments موجود بی‌مفهوم است و تمام آن‌ها باید پاک شده و با آدرس جدید جایگزین شوند.
پس از این تغییرات، اکنون می‌توان قالب src\app\app.component.html را به نحو ذیل تکمیل کرد:
<nav class="navbar navbar-default">
  <div class="container-fluid">
    <a class="navbar-brand">{{title}}</a>
    <ul class="nav navbar-nav">
      <li>
        <a [routerLink]="['/home']">Home</a>
      </li>
      <li>
        <a [routerLink]="['/products']">Product List</a>
      </li>
    </ul>
    <ul class="nav navbar-nav navbar-right">
      <li *ngIf="authService.isLoggedIn()">
        <a>Welcome {{ authService.currentUser.userName }}</a>
      </li>
      <li *ngIf="!authService.isLoggedIn()">
        <a [routerLink]="['/login']">Log In</a>
      </li>
      <li *ngIf="authService.isLoggedIn()">
        <a (click)="logOut()">Log Out</a>
      </li>
    </ul>
  </div>
</nav>
<div class="container">
  <router-outlet></router-outlet>
</div>
همانطور که مشاهده می‌کنید، دوبار لاگین بودن کاربر جاری توسط متد authService.isLoggedIn بررسی شده‌است. اگر خروجی این متد true باشد، نام کاربری شخص به همراه لینک Logout نمایش داده می‌شود. اگر خروجی این متد false باشد، تنها لینک login نمایان شده و مابقی گزینه‌ها (لینک لاگین و نمایش نام شخص) از صفحه حذف می‌شوند.

اکنون اگر برنامه را توسط دستور ng serve -o اجرا کنید، صفحه‌ی لاگین و منوی بالای صفحه چنین شکلی را خواهد داشت:


پس از لاگین، لینک لاگین از منو حذف شده و سپس نام کاربری و لینک به logout نمایان می‌شوند.


اینبار اگر بر روی logout کلیک کنید، نام کاربری و لینک logout از صفحه حذف و مجددا لینک لاگین نمایش داده می‌شود.


کدهای کامل این قسمت را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: angular-routing-lab-01.zip
برای اجرای آن فرض بر این است که پیشتر Angular CLI را نصب کرده‌اید. سپس از طریق خط فرمان به ریشه‌ی پروژه وارد شده و دستور npm install را صادر کنید تا وابستگی‌های آن دریافت و نصب شوند. در آخر با اجرای دستور ng serve -o برنامه ساخته شده و در مرورگر پیش فرض سیستم نمایش داده خواهد شد.