جهت مقاصد امنیتی، اعتبارسنجی کاربران و یا تحت نظر قرار دادن مسیرها، نیاز است بتوان بررسی کرد که آیا پیمایش یک مسیر، مجاز است یا خیر؟ برای پیاده سازی یک چنین ویژگی‌هایی در Angular، مفهوم Route Guards یا محافظ‌های مسیرها پیش بینی شده‌است که شامل چندین نوع محافظ می‌شوند:
- canActivate : جهت محافظت دسترسی به یک مسیر
- canActivateChild: برای محافظت دسترسی به یک Child Route
- canDeactivate : برای جلوگیری کردن از ترک مسیر جاری و هدایت به مسیری دیگر (برای مثال جهت نمایش پیام «هنوز اطلاع تغییر یافته را ذخیره نکرده‌اید»)
- canLoad : برای جلوگیری از مسیریابی غیرهمزمان (async routing) که در قسمت بعدی بررسی خواهد شد
- resolve: برای پیش واکشی اطلاعات، پیش از نمایش مسیر (که آن‌را
در قسمت چهارم این سری بررسی کردیم)
لزوم استفاده‌ی از محافظ‌های مسیرها
گاهی از اوقات می‌خواهیم دسترسی به یک مسیر را محدود به کاربران وارد شده‌ی به سیستم کنیم و یا مسیرهایی را داشته باشیم که تنها توسط گروه خاصی از کاربران قابل دسترسی باشند. همچنین در بسیاری از اوقات نیاز است به کاربران اخطارهایی را پیش از ترک یک مسیر نمایش دهیم. برای مثال پیش از ترک صفحه‌ی ویرایش اطلاعاتی که دارای اطلاعات ذخیره نشده‌است، بهتر است پیامی را جهت یادآوری این مساله نمایش دهیم. برای پیاده سازی هر کدام از این قابلیت‌ها از یک محافظ مسیر ویژه استفاده می‌شود.
ترتیب اجرای محافظ‌های مسیرها
مسیریاب سیستم، ابتدا محافظ canDeactivate را اجرا می‌کند تا مشخص شود که آیا کاربر می‌تواند مسیر جاری را ترک کند یا خیر؟ سپس اگر مسیریابی تعریف شده غیرهمزمان باشد، محافظ canLoad اجرا می‌شود. پس از آن محافظ canActivateChild بررسی می‌شود. در ادامه محافظ canActivate اجرا میگردد. در پایان کار بررسی محافظ‌های موجود، کار بررسی محافظ resolve، جهت پیش واکشی اطلاعات مسیر درخواستی، انجام خواهد شد.
در اینجا اگر یکی از محافظ‌ها مقدار false را برگرداند، پردازش مابقی آنها لغو خواهد شد و کار هدایت کاربر به مسیر درخواستی، خاتمه می‌یابد.
مراحل ساخت و اعمال یک محافظ مسیر
ساخت و اعمال یک محافظ مسیر شامل سه مرحله است:
الف) یک محافظ مسیر عموما به صورت یک سرویس جدید پیاده سازی می‌شود:
import { Injectable } from '@angular/core';
import { CanActivate } from '@angular/router';
@Injectable()
export class AuthGuard implements CanActivate {
canActivate(route: ActivatedRouteSnapshot, state: RouterStateSnapshot): boolean {
}
}
در اینجا برای اینکه این سرویس به صورت یک محافظ مسیر عمل کند، نیاز است نوع محافظ مدنظر را نیز پیاده سازی نماید؛ مانند CanActivate در اینجا. پس از آن باید متد مرتبط با این اینترفیس که در اینجا canActivate است، پیاده سازی شود. اگر این متد false را برگرداند، سبب لغو هدایت کاربر به آن مسیر خواهد شد و این متد می‌تواند خروجی پیچیده‌تری مانند یک Observable را نیز داشته باشد. اگر یک چنین نوع خروجی درنظر گرفته شود، فراخوان آن، تا پایان کار این Observable صبر خواهد کرد.
ب) از آنجائیکه محافظ‌ها، سرویس هستند، نیاز است تعریف کلاس آنها را در قسمت providers ماژول مرتبط نیز ذکر کنیم تا در برنامه قابل دسترسی شوند. باید دقت داشت که برخلاف سایر سرویس‌ها، امکان تعریف محافظ‌ها صرفا در سطح یک ماژول مسیر است و نه در سطح یک کامپوننت. به این ترتیب مسیریاب می‌تواند به آن، در طی هدایت کاربر به مسیر درخواستی، دسترسی پیدا کند.
ج) پس از آن برای فعالسازی یک محافظ مسیر، آن‌را به عنوان یک خاصیت جدید، به تنظیمات مسیریابی اضافه خواهیم کرد. نام این خاصیت دقیقا مساوی با نوع محافظی است که تعریف شده‌است. برای مثال اگر محافظ تعریف شده از نوع CanActivate است، نام خاصیتی که ذکر خواهد شد، canActivate می‌باشد. مقدار آن نیز می‌تواند آرایه‌ای از سرویس‌هایی از این نوع باشد.
امکان به اشتراک گذاشتن یک محافظ بین چندین مسیر نیز وجود دارد. فرض کنید می‌خواهیم تمام مسیرهای مربوط به محصولات را محافظت کنیم. در این حالت می‌توان محافظ را به تک تک Child routes موجود اعمال کرد و یا می‌توان محافظ را به والد آنها نیز اعمال کنیم تا به صورت خودکار سبب محافظت از فرزندان آن نیز شویم.
یک مثال: ساخت محافظ canActivate
جهت بررسی شرط یا شرایطی پیش از فعال سازی یک مسیر درخواستی، از محافظ‌هایی از نوع canActivate می‌توان استفاده کرد. این نوع محافظ‌ها عموما جهت اعتبارسنجی کاربران و محدود سازی دسترسی آنها به قسمت‌های مختلف برنامه استفاده می‌شوند. این نوع محافظ‌ها حتی با تغییر پارامترهای مسیریابی نیز فعال شده و بررسی می‌شوند.
در ادامه‌ی مثال این سری می‌خواهیم کاربران را پیش از دسترسی به قسمت‌های مختلف مرتبط با محصولات، وادار به لاگین کنیم. برای این منظور دستور ذیل را اجرا کنید:
>ng g guard user/auth -m user/user.module
به این ترتیب تغییرات ذیل در ماژول کاربران رخ خواهند داد:
installing guard
create src\app\user\auth.guard.spec.ts
create src\app\user\auth.guard.ts
update src\app\user\user.module.ts
در اینجا قالب ابتدایی کلاس سرویس AuthGuard ایجاد می‌شود (در فایل auth.guard.ts) و همچنین اگر به سطر آخر آن دقت کنید، این سرویس را به قسمت providers ماژول کاربران (در فایل user.module.ts) نیز افزوده‌است.
در ادامه کدهای این محافظ را به صورت ذیل تکمیل کنید:
import { Injectable } from '@angular/core';
import { ActivatedRouteSnapshot, RouterStateSnapshot, CanActivate, Router } from '@angular/router';
import { AuthService } from './auth.service';
@Injectable()
export class AuthGuard implements CanActivate {
constructor(private authService: AuthService,
private router: Router) { }
canActivate(route: ActivatedRouteSnapshot, state: RouterStateSnapshot): boolean {
return this.checkLoggedIn(state.url);
}
checkLoggedIn(url: string): boolean {
if (this.authService.isLoggedIn()) {
return true;
}
this.authService.redirectUrl = url;
this.router.navigate(['/login']);
return false;
}
}
خاصیت redirectUrl نیز به کلاس سرویسAuthService ، جهت به اشتراک گذاری اطلاعات، اضافه شده‌است:
export class AuthService {
currentUser: IUser;
redirectUrl: string; توضیحات:
این سرویس چون از نوع CanActivate است، این اینترفیس را پیاده سازی کرده‌است و همچنین متد canActivate آن‌را نیز به همراه دارد:
export class AuthGuard implements CanActivate {
canActivate(route: ActivatedRouteSnapshot, state: RouterStateSnapshot): boolean {
در اینجا از ActivatedRouteSnapshot می‌توان اطلاعات مسیرجاری، مانند پارامترهای آن‌را بدست آورد. پارامتر RouterStateSnapshot نیز وضعیت مسیریابی را بازگشت می‌دهد. برای مثال state.url، حاوی آدرس کامل مسیر درخواستی به صورت یک رشته است که از آن در اینجا جهت حفظ و به اشتراک گذاری مسیر اولیه‌ی درخواستی استفاده شده‌است. خاصیت route.url حاوی آرایه‌ای از URL segments است.
یک نکته: هرچند در اینجا می‌توان به پارامتر id مسیر، مانند route.params['id'] در صورت نیاز دسترسی یافت، اما امکان دسترسی به اطلاعات از پیش واکشی شده مانند route.data['product'] وجود ندارد. علت آن‌را نیز در قسمت «ترتیب اجرای محافظ‌های مسیرها» ابتدای بحث جاری، بررسی کردیم: محافظ resolve در انتهای کار پردازش تمام محافظ‌های موجود فراخوانی می‌شود.
در متد canActivate می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا کاربر، لاگین کرده‌است یا خیر؟ اگر بله، تنها کافی است true را بازگشت دهیم تا کار این محافظ پایان یابد. در غیراینصورت false را بازگشت داده و همچنین سبب هدایت کاربر به صفحه‌ی لاگین می‌شویم.
به همین منظور سرویس AuthService را به سازنده‌ی این کلاس تزریق کرده‌ایم تا بتوانیم به متد isLoggedIn آن دسترسی پیدا کنیم (این سرویس را
در قسمت دوم این سری تکمیل کردیم).
این متد نیز به صورت ذیل تعریف شده‌است:
isLoggedIn(): boolean {
return !this.currentUser;
}
در اینجا استفاده‌ی از ! سبب بازگشت true، در صورت نال نبودن شیء کاربر جاری وارد شده‌ی به سیستم می‌شود.
در ادامه برای استفاده‌ی از این محافظ مسیر، به فایل src\app\product\product-routing.module.ts مراجعه کرده و آن‌را به نحو ذیل اعمال خواهیم کرد:
import { AuthGuard } from './../user/auth.guard';
const routes: Routes = [
{
path: 'products',
canActivate: [ AuthGuard ],
children: [ ]
}
]; در قسمت ششم، کار گروه بندی مسیرها را انجام دادیم. اکنون در اینجا نمونه‌ای از استفاده‌ی از آن‌را مشاهده میکنید. بجای اینکه AuthGuard را به تک تک مسیرهای فرزند تعریف شده‌ی محصولات، اعمال کنیم، آن‌را به والد این مسیر اعمال کرده‌ایم تا به صورت خودکار به تمام فرزندان آن نیز اعمال شود.
اکنون برنامه را با دستور ng s -o ساخته و اجرا کنید. سپس بر روی لینک لیست محصولات و یا افزودن یک محصول جدید کلیک کنید. بلافاصله صفحه‌ی لاگین را مشاهده خواهید کرد.
به خاطر سپاری و بازیابی مسیر درخواستی کاربر پس از لاگین
در اینجا اگر کاربر بر روی لینک افزودن یک محصول جدید کلیک کند، صفحه‌ی لاگین را مشاهده خواهد کرد. اما پس از لاگین، همواره به مسیر لیست محصولات هدایت می‌شود و در این حالت مسیر درخواستی اولیه فراموش خواهد شد. برای رفع این مشکل نیاز است آدرس درخواستی کاربر را نیز ذخیره و بازیابی کرد. به همین جهت خاصیت this.authService.redirectUrl = url را در متد checkLoggedIn محافظ تعریف شده مقدار دهی کردیم. در اینجا از سرویس Auth، برای به اشتراک گذاری اطلاعات با محافظ‌های مسیر استفاده کرده‌ایم. طول عمر یک سرویس، singleton است. بنابراین تنها یک وهله از آن در طول عمر برنامه وجود خواهد داشت. به این ترتیب با ذخیره‌ی اطلاعاتی در آن، این اطلاعات در تمام برنامه قابل دسترسی خواهد شد.
با توجه به این نکته، اکنون به فایل src\app\user\login\login.component.ts مراجعه کرده و قسمت this.router.navigate آن‌را به صورت ذیل بهبود خواهیم بخشید:
if (this.authService.login(userName, password)) {
if (this.authService.redirectUrl) {
this.router.navigateByUrl(this.authService.redirectUrl);
} else {
this.router.navigate(['/products']);
}
}
در اینجا بررسی می‌شود که آیا پیشتر خاصیت redirectUrl پس از لاگین مقدار دهی شده‌است یا خیر؟ اگر بله، از متد navigateByUrl جهت هدایت به آن مسیر استفاده خواهد شد.
در ادامه برای آزمایش آن، پس از اجرای برنامه، صفحه‌ی افزودن یک محصول جدید را درخواست دهید. سپس لاگین کنید. اکنون مشاهده خواهید کرد که برنامه مسیر درخواستی پیش از لاگین را به خاطر سپرده‌است.
بررسی محافظ canActivateChild
این محافظ نیز شبیه به محافظ canActivate است؛ با این تفاوت که تنها زمانی فعالسازی خواهد شد که فرزند یک مسیر قرار است نمایش داده شود و نه خود مسیر اصلی.
محافظ canActivateChild با تغییر قسمت child یک مسیر فعالسازی می‌شود؛ حتی اگر این تغییر در حد تغییر پارامترهای آن مسیر باشد. اما باید درنظر داشت که اگر تنها قسمت child یک مسیر تغییر کند، دیگر محافظ canActivate مجددا اجرا نخواهد شد.
یک مثال: اگر کاربر در حال مشاهده‌ی صفحه‌ی لیست محصولات باشد و بر روی لینک مشاهده‌ی یک محصول کلیک کند، تنها قسمت child مسیر تغییر می‌کند. در این حالت canActivate مسیر اصلی دیگر اجرا نخواهد شد؛ اما تمام محافظ‌های canActivateChild مرتبط مجددا اجرا خواهند شد.
بررسی محافظ canDeactivate
محافظ canDeactivate پیش از ترک یک مسیر، فعالسازی و بررسی می‌شود. عموما از آن جهت بررسی وضعیت اطلاعات ذخیره نشده و اطلاع رسانی به کاربر، پیش از ترک مسیر جاری استفاده استفاده میگردد. این محافظ با هر تغییری در آدرس جاری مسیر، بررسی می‌شود. بدیهی است این تغییر صرفا درون یک برنامه‌ی Angular معنا پیدا می‌کند و نه هدایت به سایتی دیگر.
در حال حاضر در مثال جاری این سری، اگر کاربر، تغییری را در صفحه‌ی ویرایش اطلاعات ایجاد کند و بدون کلیک بر روی دکمه‌ی Save به صفحه‌ی دیگری مراجعه کند، این اطلاعات تغییر یافته، از دست خواهند رفت. برای رفع این مشکل می‌توان محافظ canDeactivate ایی را برای آن طراحی کرد. به همین جهت دستور ذیل را اجرا کنید:
>ng g guard product/ProductEdit -m product/product.module
تا سبب انجام تغییرات ذیل در ماژول محصولات شود:
installing guard
create src\app\product\product-edit.guard.spec.ts
create src\app\product\product-edit.guard.ts
update src\app\product\product.module.ts
در اینجا علاوه بر ایجاد قالب ابتدایی محافظ ProductEdit، سبب به روز رسانی قسمت providers ماژول محصولات نیز شده‌است.
امضای ابتدایی یک محافظ CanDeactivate به صورت ذیل است:
export class ProductEditGuard implements CanDeactivate<ProductEditComponent> {
canDeactivate(component: ProductEditComponent): boolean {
اینترفیس CanDeactivate جنریک بوده و پارامتر جنریک آن نوع کامپوننتی را که قرار است از این محافظ استفاده کند، مشخص می‌کند. سپس نوع پارامتر متد canDeactivate آن بر اساس نوع پارامتر جنریک، تعیین میگردد.
اکنون این محافظ نیاز دارد تا بداند که آیا کامپوننت ویرایش محصولات، دارای اطلاعات ذخیره نشده‌ای هست یا خیر؟ چون کامپوننت ویرایش محصولات، به عنوان پارامتر به متد canDeactivate آن ارسال شده‌است، بنابراین می‌تواند به خواص و متد‌های عمومی آن کلاس نیز دسترسی پیدا کند. به همین جهت تغییرات ذیل را به کامپوننت ویرایش محصولات در فایل src\app\product\product-edit\product-edit.component.ts اعمال می‌کنیم:
get product(): IProduct {
return this.currentProduct;
}
set product(value: IProduct) {
this.currentProduct = value;
// Clone the object to retain a copy
this.originalProduct = Object.assign({}, value);
}
get isDirty(): boolean {
return JSON.stringify(this.originalProduct) !== JSON.stringify(this.currentProduct);
}
در اینجا یک کپی از اصل محصول در حال ویرایش، برای مقایسه‌ی آن با محصول جاری در حال ویرایش، نگهداری می‌شود. به این ترتیب خاصیت isDirty می‌تواند مشخص کند که آیا تغییری بر روی خواص این شیء صورت گرفته‌است یا خیر؟ استفاده از متد JSON.stringify، یکی از ساده‌ترین روش‌هایی است که از آن می‌توان جهت مقایسه‌ی تمام خواص دو شیء استفاده کرد. البته چون در اینجا ترتیب خواص این دو شیء یکی است، این روش کار می‌کند.
برای اینکه این امر میسر شود، خاصیت product به حالت get/set دار تغییر یافته‌است تا بتوان کپی اولیه‌ی محصول را جهت مقایسه، نگهداری کرد. استفاده از متد Object.assign سبب ایجاد یک کپی از شیء اولیه شده و به این صورت دو وهله‌ی غیرمشترک را خواهیم داشت. اگر value مستقیما به originalProduct انتساب داده میشد، در این حالت هر دوی currentProduct و originalProduct به یک شیء اشاره می‌کردند.
اکنون می‌توان از این خاصیت جدید کامپوننت ویرایش محصولات، در محافظ ترک صفحه‌ی آن استفاده کرد:
import { Injectable } from '@angular/core';
import { CanDeactivate } from '@angular/router';
import { ProductEditComponent } from './product-edit/product-edit.component';
@Injectable()
export class ProductEditGuard implements CanDeactivate<ProductEditComponent> {
canDeactivate(component: ProductEditComponent): boolean {
if (component.isDirty) {
let productName = component.product.productName || 'New Product';
return confirm(`Navigate away and lose all changes to ${productName}?`);
}
return true;
}
}
در اینجا اگر فرم، تغییر یافته و هنوز ذخیره نشده باشد، خاصیت isDirty برقرار شده و سبب نمایش یک دیالوگ confirm می‌شود. اگر کاربر آن‌را تائید کند، آنگاه مسیر درخواستی جدید فعال می‌شود. در غیراینصورت، هدایت به مسیر جدید لغو خواهد شد.
در آخر برای استفاده‌ی از این محافظ جدید، باید آن‌را به تنظیمات مسیریابی برنامه اضافه کنیم. به همین جهت به فایل src\app\product\product-routing.module.ts مراجعه کرده و این محافظ را به والد مسیریابی ویرایش یک محصول اضافه می‌کنیم:
import { ProductEditGuard } from './product-edit.guard';
const routes: Routes = [
{
path: 'products',
canActivate: [ AuthGuard ],
children: [
{
path: '',
component: ProductListComponent
},
{
path: ':id',
component: ProductDetailComponent,
resolve: { product: ProductResolverService }
},
{
path: ':id/edit',
component: ProductEditComponent,
resolve: { product: ProductResolverService },
canDeactivate: [ ProductEditGuard ],
children: [
{ path: '', redirectTo: 'info', pathMatch: 'full' },
{ path: 'info', component: ProductEditInfoComponent },
{ path: 'tags', component: ProductEditTagsComponent }
]
}
]
}
];
با افزودن canDeactivate به والد ویرایش محصولات، از هر دو child route تعریف شده محافظت می‌کند.
برای آزمایش آن، به صفحه‌ی ویرایش یکی از محصولات مراجعه کرده و تغییری را ایجاد کنید. سپس درخواست مشاهده‌ی صفحه‌ی دیگری را با کلیک بر روی یکی از لینک‌های منوی برنامه ارائه دهید. بلافاصله دیالوگ confirm ظاهر خواهد شد (تصویر فوق).
مشکل! در همین حالت بر روی دکمه‌ی Ok کلیک کنید تا اطلاعات ذخیره نشده را از دست داده و به مسیر دیگری هدایت شویم. مجددا همین پروسه را تکرار کنید. اینبار اگر بر روی دکمه‌ی Save کلیک کنید، باز هم دیالوگ confirm ظاهر می‌شود. علت اینجا است که شیء محصول اصلی و جاری، پس از ذخیره سازی به حالت اولیه بازگشت داده نشده‌اند. برای این منظور متد reset را به کامپوننت ویرایش اطلاعات اضافه کرده:
reset(): void {
this.dataIsValid = null;
this.currentProduct = null;
this.originalProduct = null;
}
و سپس آن‌را به متد onSaveComplete، اضافه می‌کنیم:
onSaveComplete(message?: string): void {
if (message) {
this.messageService.addMessage(message);
}
this.reset();
// Navigate back to the product list
this.router.navigate(['/products']);
}
کدهای کامل این قسمت را از اینجا میتوانید دریافت کنید: angular-routing-lab-08.zip
برای اجرای آن فرض بر این است که پیشتر
Angular CLI را نصب کرده‌اید. سپس از طریق خط فرمان به ریشه‌ی پروژه وارد شده و دستور npm install را صادر کنید تا وابستگی‌های آن دریافت و نصب شوند. در آخر با اجرای دستور ng s -o برنامه ساخته شده و در مرورگر پیش فرض سیستم نمایش داده خواهد شد.
