یکی از ارکان لاینفک سیستمهای سازمانی در هر پلتفرمی، چه وب و چه دسکتاپ و ... گزارش گیری از اطلاعات موجود و جزو ساختار حیاتی آن است. از آنجا که حتی ممکن است این گزارشات در هر دوره نیاز به تغییرات داشته باشند و گزارش‌های پویایی باشند؛ این نیاز احساس میشود که از یک برنامه گزارش ساز مناسب بهره ببریم. یکی از گزارش سازهای محبوب به خصوص در ایران که حتی نماینده رسمی آن هم در ایران وجود دارد، گزارش ساز StimulSoft Report است.
دارا بودن امکانات بسیار قدرتمند و پشتیبانی از محیط فارسی و همچنین پشتیبانی آنها جهت پاسخگویی به سوالات، چه از طریق ایمیل یا چت، از نقاط قوت این ابزار به شمار می‌روند. در جدول مقایسات میتوانید تفاوت نسخه‌های موجود این گزارش ساز را مشاهده کنید. برای استفاده در MVC از نسخه وب آن استفاده میکنیم.
در این مقاله قصد داریم با نحوه راه ندازی این ابزار در وب (MVC) آشنا شویم که شامل مباحث زیر میشود:
در صورتیکه قرار است Business Object به شکل یک لیست ارسال شود؛ مثلا لیست رانندگان یا حتی لیست خودروهایی که یک راننده از گذشته تا کنون داشته است، میتوانید به جای درگ کردن فیلد به درون صفحه، خود Business Object را درگ کنید تا از روی آن یک جدول درست شود و با ارسال یک لیست به سمت آن و به ازای هر آیتم از این لیست یک سطر داشته باشید.
در دیکشنری همچنین انواع دیگری از فیلدها نیز به چشم میخورد:
متغیرها: این نوع فیلد یک متغیر است که به طور جداگانه میتواند مقداردهی شود و از آن بیشتر برای ارسال داده‌های تکی چون تصاویر، تاریخ شمسی و ... میتوان استفاده کرد.
متغیرهای سیستمی: این نوع متغیرها توسط خود گزارش ساز به طور مستقیم پر می‌شوند که شامل شماره صفحه، تاریخ و زمان، تعداد صفحات، مقادیر دو ارزشی (آیا صفحه آخر گزارش است؟) و ... میشود.
توابع: گزارش ساز شامل یک سری توابع آماده برای اعمال تغییرات بر روی داده‌ها میباشد که در دسته‌های مختلفی چون کار با رشته‌ها، زمان، ریاضیات و... قرار گرفته‌اند.
بعد از تکمیل آن، فایل MRT را ذخیره و در یک دایرکتوری در ساختار پروژه قرار دهید.
در ویوی مربوطه کدهای زیر را اضافه میکنیم:
در نسخه‌های دو سال اخیر، استفاده از این Helper تفاوت‌هایی در نحوه استفاده از خصوصیت‌های آن کرده است. در این روش جدید، پراپرتی‌ها دسته بندی شده و برای دسترسی به هر کدام باید به بخش آن مراجعه کنید؛ مثلا پراپرتی‌های Action، در دسته Actions قرار گرفته‌اند یا خصوصیت‌های ظاهری در دسته Appearance، یا گزینه‌های مرتبط با خروجی گرفتن‌ها، در دسته Export قرار گرفته‌اند و الی آخر که در نسخه‌های پیشین، کد بالا را به شکل زیر، با پیشوند نام دسته می‌نوشتیم:
خصوصیت GetReportSnapshot نام یک اکشن متد است که کار ارسال دیتا را به گزارش ساز، انجام میدهد. باقی خصوصیت‌ها را در ادامه بررسی میکنیم. پس متد LoadReportSnapshot را ایجاد میکنم و کدهای زیر را در ادامه آن می‌نویسیم:
بعد از آن لازم است دیتا‌ها را از طریق EF خوانده و به یک مدل جدید که بر اساس اطلاعات گزارش شماست و قرار است گزارش شما این پراپرتی‌ها را بشناسد، به طور دستی یا با استفاده یک کتابخانه mapping مثل automapper انتقال دهید. یا حتی میتوانید مانند کد زیر از ساختاری ناشناس استفاده کنید. در کد زیر، من به صورت تمرینی اطلاعات یک راننده و خودروی او را انتقال میدهم:
اگر اطلاعات خودرو را هم به صورت مجزا BussinessObject ساخته‌اید باید آن را به شکل زیر تعریف کنید ( با فرض اینکه نام BussinessObject در گزارش، با نام car تعریف شده باشد):
بعد از اینکه دیتاهای لازم را بر اساس فرمت دلخواه خود آماده کردیم، باید آنها را به سمت گزارش ساز ارسال کنیم:
در مرحله اول یک وهله از شیء StiReport را می‌سازیم و فایل گزارشی را که در مرحله قبل ساختیم، به آن معرفی میکنیم. سپس داده‌های لازم را به آن انتقال میدهیم. پارامتر اول نام BussinessObject اصلی یعنی driverReport را وارد میکنیم و پارامتر دوم هم، همان اطلاعات گزارش است. خط بعدی هم یک متغیر است که من در گزارش تعریف کرده‌ام و در اینجا آن را با تاریخ شمسی امروز پر میکنم. توجه داشته باشید که انتقال اطلاعات حتما باید بعد از استفاده از متد Load باشد؛ در غیر اینصورت انتقالی انجام نخواهد شد. اینکه صرفا شما وهله‌ای از شیء StiReport بسازید و مقادیر را بدون ترتیب پر کنید، کفایت نمی‌کند. یعنی ترتیب زیر یک ترتیب کاملا اشتباه است:
چیزی که بعدا در خروجی می‌بینید، یک صفحه گزارش بدون مقدار است.
پس کد کامل ما برای ایجاد یک گزارش به شکل زیر میشود:
همه خطوط، همان قبلی هاست که بررسی کردیم؛ بجز خط آخر که یک ActionResult اختصاصی است که در آن نحوه انتقال اطلاعات به گزارش ساز پیاده سازی شده است و تنها کاری که باید بکنیم این است که شیء گزارش ایجاد شده در بالا را به آن پاس دهیم.
اگر دوباره در ویو مربوطه، به سراغ helper برویم می‌بینیم که سه اکشن متد دیگر وجود دارند که در زیر، به ترتیب با نحوه کار آنها و کد اکشن متد آنها اشاره میکنیم:
Viewer Events : این اکشن متد که تنها یک خط ActionResult استاتیک را فراخوانی میکند، جهت مدیریت رویدادهای گزارش چون: زوم، صفحه بندی گزارش، خروجی‌ها و چاپ میباشد و وجود آن در گزارش از الزامات است.
PrintReport: برای مدیریت و ارسال گزارشات به دستگاه چاپ میباشد. این اطلاعات از طریق شی HttpContext به سمت اکشن متد ارسال شده و توسط PrintReportResult آن را دریافت میکند.
ExportReport: گزارش ساز استیمول به شما اجاز میدهد در فرمت‌های گوناگونی چون xlsx,docx,pptx,pdf,rtf و ... از گزارش خود خروجی بگیرید. اطلاعات گزارش از طریق شی HttpContext به سمت اکشن متد ارسال شده و توسط ExportReportResult دریافت میشود.
حال اگر برنامه را اجرا کنید، باید گزارشی به شکل زیر نمایش داده شود و مقادیر در جای خود شکل گرفته باشند. ولی مشکلی که ممکن است این گزارش داشته باشد این است که برای فارسی، حالت راست به چپ را ندارد.
البته خوشبختانه این مشکل در حالت پیش نمایش و چاپ و خروجی‌ها دیده نمی‌شود و فقط مختص نمایش روی فرم Html است. برای حل این مشکل ممکن است از گزینه یا پراپرتی RightToLeft، در بخش Appearance موجود در helper استفاده کنید که البته استفاده از آن مانند تصویر بالا، فقط محدود به container گزارش و نوار ابزار آن میشود. برای حل این مشکل کافی است کد css زیر را به صفحه گزارش اضافه کنید تا مشکل حل شود:
مجددا گزارش را ایجادکنید تا گزارش را به طور صحیحی مشاهده کنید:
ولی این روش مشکلات زیادی را دارد. اول اینکه اگر کاربر چند گزارش جداگانه را پشت سر هم باز کند، به دلیل اینکه گزارش مدتی طول می‌کشد باز شود، همه گزارش‌ها آخرین گزارش درخواستی خواهند بود و دوم اینکه مقداری از حافظه سرور را هم بی جهت اشغال میکند. ولی برای کار با استیمول به هیچ یک از این کارها نیازی نیست، چون خود استیمول به طور خودکار پارامترهای ارسالی را انتقال میدهد. یعنی کد باید به شکل زیر نوشته شود:
همین مقدار کد برای ارسال پارمترها کفایت میکند و مابقی کار را به stimul بسپارید.
نکته بسیار مهم: گزارش ساز استیمول متاسفانه شامل تنظیم پیش فرض نامناسبی است که عملیات کش را بر روی گزارش‌ها اعمال میکند. به عنوان مثال تصور کنید من صفحه گزارش شخصی به نام «وحید نصیری» را باز میکنم و در تب دیگر گزارش شخص دیگری با نام «علی یگانه مقدم» را باز میکنم. حال اگر کاربر به سراغ تب آقای نصیری برود و بخواهد چاپ یا خروجی درخواست کند، اشتباها با گزارش علی یگانه مقدم روبرو خواهد شد که این اتفاق به دلیل کش شدن رخ میدهد. برای غیر فعال کردن این قابلیت پیش فرض، کد زیر را در Helper اضافه کنید:
دارا بودن امکانات بسیار قدرتمند و پشتیبانی از محیط فارسی و همچنین پشتیبانی آنها جهت پاسخگویی به سوالات، چه از طریق ایمیل یا چت، از نقاط قوت این ابزار به شمار می‌روند. در جدول مقایسات میتوانید تفاوت نسخه‌های موجود این گزارش ساز را مشاهده کنید. برای استفاده در MVC از نسخه وب آن استفاده میکنیم.
در این مقاله قصد داریم با نحوه راه ندازی این ابزار در وب (MVC) آشنا شویم که شامل مباحث زیر میشود:
- استفاده از EF به عنوان منبع داده و ارسال آنها به سمت گزارش ساز
- نحوه طراحی فایل MRT و بایند کردن داده‌های اطلاعاتی و ایجاد جدول
- استفاده از امکانات فایل خروجی ، چاپ و پیش نمایش و...
- بررسی Direction جهت استفاده در محیط‌های فارسی زبان
- نحوه ارسال اطلاعات بین دو اکشن متفاوت
طراحی فایل MRT
فایل MRT در واقع یک قالب (Template) خالی از مقادیر متغیر است که در StimulSoft Studio به طراحی آن میپردازیم و در برنامه خود، این مقادیر متغیر را با اطلاعات دلخواه خود جایگزین میکنیم. تصویر زیر یک نمونه از یک گزارش خالی است که ابتدا آن را طراحی کرده و سپس در برنامه آن را مورد استفاده قرار میدهیم:
برای اینکه فایل MRT بتواند دیتاهای لازمی را که به آن پاس میدهیم، بخواند و در جای مشخص شده قرار بدهد، باید یک BussinessObject برای آن ایجاد کنیم. بعد از اینکه یک گزارش جدید ایجاد کردید، در سمت راست به قسمت Dictionary بروید و در قسمت BussinessObject گزینه NewBussinessObject را انتخاب کنید. یک نام و نام مستعار که عموما هم یکی است، برای آن انتخاب کنید. در زیر همان پنجره شما میتوانید ستون‌های اطلاعاتی خود را تعریف کنید. در اینجا من میخواهم اطلاعات یک راننده را به همراه خودروی وی، نشان دهم. برای همین، من دو موجودیت راننده و خودروی راننده را دارم. پس اسم Business Object را DriverReport میگذارم و ستون‌های اطلاعاتی فقط راننده (بدون در نظر گرفتن خودروی وی) را وارد میکنم.
در همین کادر بالا شما میتوانید تصیم بگیرید که آیا میخواهید اطلاعات خودرو را به همراه دیگرستون‌های اطلاعاتی راننده، ایجاد کنید یا اینکه برای خودرو یک نوع مجزا انتخاب کنید. اگر تنها یک خودرو برای راننده باشد، شاید راحت‌تر باشید همانند اطلاعات راننده با آن رفتار کنید. ولی اگر مثلا بخواهید خودروی‌های گذشته راننده را هم جز لیست داشته باشید، بهتر است یک Business Object جدید متعلق و زیر مجموعه Business Object راننده ایجاد کنید. در اینجا چون تنها یک خودرو است، من آن اطلاعات آن را به همراه راننده، ارسال میکنم. شکل زیر ساختار درختی از گزارش بالاست:
شکل زیر هم یک ساختار دیگر از یک گزارش است که شامل Business objectهای مختلف میشود:
سپس همین فیلدها را به سمت صفحه خالی بکشانید. با دو بار کلیک روی فیلدهای قرار گرفته در صفحه، با نحوه بایند کردن مقادیر آشنا می‌شوید؛ هر فیلدی که قرار است دیتای آن بایند شود، باید به شکل زیر در بخش Expression پنجره باز شده، نوشته شود:
{driverReport.LastName} در دیکشنری همچنین انواع دیگری از فیلدها نیز به چشم میخورد:
متغیرها: این نوع فیلد یک متغیر است که به طور جداگانه میتواند مقداردهی شود و از آن بیشتر برای ارسال داده‌های تکی چون تصاویر، تاریخ شمسی و ... میتوان استفاده کرد.
متغیرهای سیستمی: این نوع متغیرها توسط خود گزارش ساز به طور مستقیم پر می‌شوند که شامل شماره صفحه، تاریخ و زمان، تعداد صفحات، مقادیر دو ارزشی (آیا صفحه آخر گزارش است؟) و ... میشود.
توابع: گزارش ساز شامل یک سری توابع آماده برای اعمال تغییرات بر روی داده‌ها میباشد که در دسته‌های مختلفی چون کار با رشته‌ها، زمان، ریاضیات و... قرار گرفته‌اند.
بعد از تکمیل آن، فایل MRT را ذخیره و در یک دایرکتوری در ساختار پروژه قرار دهید.
راه اندازی گزارش ساز در ASP.Net MVC
اولین کاری که میکنیم، ورود سه dll اصلی به پروژه است:
Stimulate.Base
Stimulate.Report
Stimulate.Report.MVC
در مرحله بعد یک متد ساخته و یک ویوو را برای صفحه گزارش گیری ایجاد میکنیم:
public ActionResult Report(int id)
{
return View();
} @Html.Stimulsoft().StiMvcViewer(new StiMvcViewerOptions()
{
Localization = "~/content/reports/fa.xml",
Actions =
{
GetReportSnapshot = "LoadReportSnapshot",
ViewerEvent = "ViewerEvent",
ExportReport = "ExportReport",
PrintReport = "PrintReport",
}
} در نسخه‌های دو سال اخیر، استفاده از این Helper تفاوت‌هایی در نحوه استفاده از خصوصیت‌های آن کرده است. در این روش جدید، پراپرتی‌ها دسته بندی شده و برای دسترسی به هر کدام باید به بخش آن مراجعه کنید؛ مثلا پراپرتی‌های Action، در دسته Actions قرار گرفته‌اند یا خصوصیت‌های ظاهری در دسته Appearance، یا گزینه‌های مرتبط با خروجی گرفتن‌ها، در دسته Export قرار گرفته‌اند و الی آخر که در نسخه‌های پیشین، کد بالا را به شکل زیر، با پیشوند نام دسته می‌نوشتیم:
@Html.Stimulsoft().StiMvcViewer(new StiMvcViewerOptions()
{
Localization = "~/content/reports/fa.xml",
ActionGetReportSnapshot = "LoadReportSnapshot",
ActionViewerEvent = "ViewerEvent",
ActionExportReport = "ExportReport",
ActionPrintReport = "PrintReport",
} بعد از آن لازم است دیتا‌ها را از طریق EF خوانده و به یک مدل جدید که بر اساس اطلاعات گزارش شماست و قرار است گزارش شما این پراپرتی‌ها را بشناسد، به طور دستی یا با استفاده یک کتابخانه mapping مثل automapper انتقال دهید. یا حتی میتوانید مانند کد زیر از ساختاری ناشناس استفاده کنید. در کد زیر، من به صورت تمرینی اطلاعات یک راننده و خودروی او را انتقال میدهم:
var driver = new
{
FirstName = "علی",
LastName = "یگانه مقدم",
NationalCode = "12500000000",
FatherName = "حسین",
Model = "نام خودرو",
MotorNumber = 415244,
ProductionYear = 1394,
Capacity = 4
}; var driver = new
{
FirstName = "علی",
LastName = "یگانه مقدم",
NationalCode = "12500000000",
FatherName = "حسین",
car = new
{
Model = "نام خودرو",
MotorNumber = 415244,
ProductionYear = 1394,
Capacity = 4
}
}; var report = new StiReport();
report.Load(Server.MapPath("~/Content/Reports/driver.mrt"));
report.RegBusinessObject("driverReport", driver);
report.Dictionary.Variables.Add("today", DateTime.Today.ToPersianString(PersianDateTimeFormat.Date)); var report = new StiReport();
report.RegBusinessObject("driverReport", driver);
report.Dictionary.Variables.Add("today", DateTime.Today.ToPersianString(PersianDateTimeFormat.Date));
report.Load(Server.MapPath("~/Content/Reports/driver.mrt")); پس کد کامل ما برای ایجاد یک گزارش به شکل زیر میشود:
public ActionResult LoadReportSnapshot()
{
var driver = new
{
FirstName = "علی",
LastName = "یگانه مقدم",
NationalCode = "12500000000",
FatherName = "حسین",
Model = "نام خودرو",
MotorNumber = 415244,
ProductionYear = 1394,
Capacity = 4
};
var report = new StiReport();
report.Load(Server.MapPath("~/Content/Reports/driver.mrt"));
report.RegBusinessObject("driverReport", driver);
report.Dictionary.Variables.Add("today", DateTime.Today.ToPersianString(PersianDateTimeFormat.Date));
return StiMvcViewer.GetReportSnapshotResult(HttpContext, report);
} اگر دوباره در ویو مربوطه، به سراغ helper برویم می‌بینیم که سه اکشن متد دیگر وجود دارند که در زیر، به ترتیب با نحوه کار آنها و کد اکشن متد آنها اشاره میکنیم:
Viewer Events : این اکشن متد که تنها یک خط ActionResult استاتیک را فراخوانی میکند، جهت مدیریت رویدادهای گزارش چون: زوم، صفحه بندی گزارش، خروجی‌ها و چاپ میباشد و وجود آن در گزارش از الزامات است.
public virtual ActionResult ViewerEvent()
{
return StiMvcViewer.ViewerEventResult();
} PrintReport: برای مدیریت و ارسال گزارشات به دستگاه چاپ میباشد. این اطلاعات از طریق شی HttpContext به سمت اکشن متد ارسال شده و توسط PrintReportResult آن را دریافت میکند.
public virtual ActionResult PrintReport()
{
return StiMvcViewer.PrintReportResult(this.HttpContext);
} ExportReport: گزارش ساز استیمول به شما اجاز میدهد در فرمت‌های گوناگونی چون xlsx,docx,pptx,pdf,rtf و ... از گزارش خود خروجی بگیرید. اطلاعات گزارش از طریق شی HttpContext به سمت اکشن متد ارسال شده و توسط ExportReportResult دریافت میشود.
public virtual ActionResult ExportReport()
{
return StiMvcViewer.ExportReportResult(this.HttpContext);
} 
البته خوشبختانه این مشکل در حالت پیش نمایش و چاپ و خروجی‌ها دیده نمی‌شود و فقط مختص نمایش روی فرم Html است. برای حل این مشکل ممکن است از گزینه یا پراپرتی RightToLeft، در بخش Appearance موجود در helper استفاده کنید که البته استفاده از آن مانند تصویر بالا، فقط محدود به container گزارش و نوار ابزار آن میشود. برای حل این مشکل کافی است کد css زیر را به صفحه گزارش اضافه کنید تا مشکل حل شود:
.stiMvcViewerReportPanel table{
direction:ltr !important;
} 
public virtual ActionResult Report(int id)
{
TempData["id"]=id;
return View();
}
public virtual ActionResult LoadReportSnapshot()
{
var driverId = (int)TempData ["id"];
//.....
} public virtual ActionResult Report(int id)
{
return View();
}
public virtual ActionResult LoadReportSnapshot(int id)
{
//.....
} نکته بسیار مهم: گزارش ساز استیمول متاسفانه شامل تنظیم پیش فرض نامناسبی است که عملیات کش را بر روی گزارش‌ها اعمال میکند. به عنوان مثال تصور کنید من صفحه گزارش شخصی به نام «وحید نصیری» را باز میکنم و در تب دیگر گزارش شخص دیگری با نام «علی یگانه مقدم» را باز میکنم. حال اگر کاربر به سراغ تب آقای نصیری برود و بخواهد چاپ یا خروجی درخواست کند، اشتباها با گزارش علی یگانه مقدم روبرو خواهد شد که این اتفاق به دلیل کش شدن رخ میدهد. برای غیر فعال کردن این قابلیت پیش فرض، کد زیر را در Helper اضافه کنید:
Server =
{
GlobalReportCache = false
} 
