مدتی هست که در حال تهیه کتابخانهی گزارش سازی مبتنی بر iTextSharp هستم و عمدهی استفاده از آن برای من تاکنون، تهیه گزارشات باکیفیت PDF فارسی تحت وب بوده؛ هر چند این کتابخانه وابستگی خاصی به فناوری مورد استفاده ندارد و با WinForms، WPF، مشتقات ASP.NET ، سرویسهای WCF و کلا هرجایی که دات نت فریم ورک کامل در دسترس باشد، قابل استفاده است. همچنین به منبع داده خاصی گره نخورده است و حتی میتوانید از یک anonymously typed list عدم متصل به بانک اطلاعاتی خاصی نیز به عنوان منبع داده آن استفاده کنید.
کتابخانه PdfReport به عمد جهت دات نت 3.5 تهیه شده است تا بازه وسیعی از سیستم عاملها را پوشش دهد.
این کتابخانه علاوه بر تبدیل اطلاعات شما به گزارشات مبتنی بر PDF، امکان تهیه خروجی خودکار اکسل (2007 به بعد) را نیز دارد. فایل خروجی آن، به صورت پیوست درون فایل PDF تهیه شده قرار میگیرد و جزئی از آن میشود.
بدیهی است اینبار با کتابخانه گزارش سازی روبرو هستید که با راست به چپ مشکلی ندارد!
کتابخانه PdfReport بر پایه کتابخانههای معروف سورس باز iTextSharp و EPPlus تهیه شده است. حداقل مزیت استفاده از آن، صرفه جویی در وقت شما جهت آموختن ریزه کاریهای مرتبط با هر کدام از کتابخانههای یاده شده است. برای نمونه جهت فراگیری کار با iTextSharp نیاز است یک کتاب 600 صفحهای به نام iText in action را مطالعه و تمرین کنید. این مورد منهای مسایل و نکات متعدد مرتبط با زبان فارسی است که در این کتاب به آنها اشارهای نشده است.
برای تهیه آن، مشکلات متداولی که کاربران مدام در انجمنهای برنامه نویسی مطرح میکنند و ابزارهای موجود عاجز از ارائه راه حلی ساده برای حل آنها هستند، مد نظر بوده و امید است نگارش یک این کتابخانه بتواند بسیاری از این دردها را کاهش دهد.
کار با این کتابخانه صرفا با کدنویسی میسر است (code first) و همین مساله انعطاف پذیری قابل توجهی را ایجاد کرده که در طی روزهای آینده با جزئیات بیشتر آن آشنا خواهید شد.
اما چرا PDF؟
استفاده از قالب PDF برای تهیه گزارشات، این مزایا را به همراه دارد:
- دقیقا همان چیزی که مشاهده میشود، در هر مکانی قابل چاپ است. با همان کیفیت، همان اندازه صفحه، همان فونت و غیره. به این ترتیب به صفحه بندی بسیار مناسب و بهینهای میتوان رسید و مشکلات گزارشات HTML ایی وب را ندارد.
- امکان استفاد از فونتهای شکیلتر در آن بدون مشکل و بدون نیاز به نصب بر روی کامپیوتری میسر است؛ چون فونت را میتوان در فایل PDF نیز قرار داد.
- این فایل در تمام سیستم عاملها پشتیبانی میشود. خصوصا اینکه فایل نهایی در تمام کامپیوترها و در انواع و اقسام سیستم عاملها به یک شکل و اندازه نمایش داده خواهد شد. برای مثال اینطور نیست که در ویندوز XP ،اعداد آن فارسی نمایش داده شوند و در ویندوز 7 با تنظیمات محلی خاصی، دیگر اینطور نباشد. حتی تحت لینوکس هم اعداد آن فارسی نمایش داده خواهد شد چون فونت مخصوص بکار رفته، در خود فایل PDF قابل قرار دادن است.
- برنامه معروف و رایگان Adobe reader برای خواندن و مشاهده آن کفایت میکند و البته کلاینت یکبار باید این برنامه را نصب کند. همچنین از این نوع برنامههای رایگان برای مشاهده فایلهای PDF زیاد است.
- تمام صفحات گزارش را در یک فایل میتوان داشت و به یکباره تمام آن نیز به سادگی قابل چاپ است. این مشکلی است که با گزارشات تحت وب وجود دارد که نمیشود مثلا یک گزارش 100 صفحهای را به یکباره به چاپگر ارسال کرد. به همین جهت عموما کاربران درخواست میدهند تا کل گزارش را در یک صفحه HTML نمایش دهید تا ما راحت آنرا چاپ کنیم یا راحت از آن خروجی بگیریم. اما زمانیکه فایل PDF تهیه میشود این مشکلات وجود نخواهد داشت و جهت Print بسیار بهینه سازی شده است. تا حدی که الان فرمت برگزیده تهیه کتابهای الکترونیکی نیز PDF است. مثلا سایت معروف آمازون امکان فروش نسخه PDF کتابها را هم پیش بینی کرده است.
-امکان صفحه بندی دقیق به همراه مشخص سازی landscape یا portrait بودن صفحه نهایی میسر است. چیزی که در گزارشات صفحات وب آنچنان معنایی ندارد.
- امکان رمزنگاری اطلاعات در آن پیش بینی شده است. همچنین میتوان به فایلهای PDF امضای دیجیتال نیز اضافه کرد. به این ترتیب هرگونه تغییری در محتوای فایل توسط برنامههای PDF خوان معتبر گزارش داده شده و میتوان از صحت اطلاعات ارائه شده توسط آن اطمینان حاصل کرد.
- از فشرده سازی مطالب، فایلها و تصاویر قرار داده شده در آن پشتیبانی میکند.
- از گرافیک برداری پشتیبانی میکند.
مجوز استفاده از این کتابخانه:
کار من مبتنی بر LGPL است. به این معنا که به صورت باینری (فایل dll) در هر نوع پروژهای قابل استفاده است.
اما ... PdfReport از دو کتابخانه دیگر نیز استفاده میکند:
- کتابخانه iTextSharp که دارای مجوز AGPL است. این مجوز رایگان نیست.
- کتابخانه EPPlus برای تولید فایلهای اکسل با کیفیت. مجوز استفاده از این کتابخانه LGPL است و تا زمانیکه به صورت باینری از آن استفاده میکنید، محدودیتی را برای شما ایجاد نخواهد کرد.
کتابخانه PdfReport به صورت سورس باز در CodePlex قرار گرفته ؛ اما جهت پرسیدن سؤالات، پیشنهادات، ارائه بهبود و غیره میتوانید (و بهتر است) از قسمت مدیریت پروژه مرتبط در سایت جاری نیز استفاده کنید.
نحوه تهیه اولین گزارش، با کتابخانه PdfReport
الف) یک پروژه Class library جدید را شروع کنید. از این جهت که گزارشات PdfReport در انواع و اقسام پروژههای VS.NET قابل استفاده است، میتوان از این پروژه Class library به عنوان کلاسهای پایه قابل استفاده در انواع و اقسام پروژههای مختلف، بدون نیاز به تغییری در کدهای آن استفاده کرد.
ب) آخرین نگارش فایلهای مرتبط با PdfReport را از اینجا دریافت کنید و سپس ارجاعاتی را به اسمبلیهای موجود در بسته آن به پروژه خود اضافه نمائید (ارجاعاتی به PdfReport، iTextSharp و EPPlus). فایل XML راهنمای کتابخانه نیز به همراه بسته آن میباشد که در حین استفاده از متدها و خواص PdfReport کمک بزرگی خواهد بود.
ج) کلاسهای زیر را به آن اضافه کنید:
از این کلاس برای مشخص سازی محل ذخیره سازی فایلهای نهایی PDF تولیدی استفاده خواهیم کرد.
همانطور که مشاهده میکنید ارجاعاتی را به System.Windows.Forms.dll و System.Web.dll نیاز دارد.
در ادامه کلاس User را جهت ساخت یک منبع داده درون حافظهای تعریف خواهیم کرد:
اکنون کلاس اصلی گزارش ما به صورت زیر خواهد بود:
و برای استفاده از آن:
برای نمونه، جهت مشاهده نمایش این خروجی در یک برنامه ویندوزی، به مثالهای همراه سورس پروژه در مخزن کد آن مراجعه نمائید.
توضیحات بیشتر:
- در قسمت DocumentPreferences، جهت راست به چپ (PdfRunDirection)، اندازه صفحه (PdfPageSize)، جهت صفحه (PageOrientation) و امثال آن تنظیم میشوند.
- سپس نیاز است قلمهای مورد استفاده در گزارش مشخص شوند. در متد DefaultFonts باید دو قلم را معرفی کنید. قلم اول، قلم پیش فرض خواهد بود و قلم دوم برای رفع نواقص قلم اول مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال اگر قلم اول فاقد حروف انگلیسی است، به صورت خودکار به قلم دوم رجوع خواهد شد.
- در ادامه در متد PagesFooter، تاریخ درج شده در پایین تمام صفحات مشخص میشود. در مورد ساخت Footer سفارشی در قسمتهای بعدی بحث خواهد شد.
- در متد PagesHeader، متن و تصویر قرار گرفته در Header تمام صفحات گزارش قابل تنظیم است. این مورد نیز قابل سفارشی سازی است که در قسمتهای بعد به آن خواهیم پرداخت.
- توسط MainTableTemplate، قالب ظاهری ردیفهای گزارش مشخص میشود. یک سری قالب پیش فرض در کتابخانه PdfReport موجود است که توسط متد BasicTemplate آن قابل دسترسی است. در مورد نحوه تعریف قالبهای سفارشی به مرور در قسمتهای بعد، بحث خواهد شد.
- در قسمت MainTablePreferences تنظیمات جدول اصلی گزارش تعیین میشود. برای مثال چه تعداد ردیف در صفحه نمایش داده شود. اگر این مورد را تنظیم نکنید، به صورت خودکار محاسبه خواهد شد. نحوه تعیین عرض ستونهای گزارش به کمک متد ColumnsWidthsType مشخص میشود که در اینجا حالت نسبی درنظر گرفته شده است.
- منبع داده مورد استفاده توسط متد MainTableDataSource مشخص میشود که در اینجا یک لیست جنریک تعیین شده و سپس توسط متد StronglyTypedList در اختیار گزارش ساز جاری قرار میگیرد. تعدادی منبع داده پیش فرض در PdfReport وجود دارند که هر کدام را در قسمتهای بعدی بررسی خواهیم کرد. همچنین امکان تعریف منابع داده سفارشی نیز وجود دارد.
- با کمک متد MainTableSummarySettings، برچسبهای جمعهای پایین صفحات مشخص میشود.
- در قسمت MainTableColumns، ستونهایی را که علاقمندیم در گزارش ظاهر شوند، قید میکنیم. هر ستون باید با یک فیلد یا خاصیت منبع داده متناظر باشد. همچنین همانطور که مشاهده میکنید امکان تعیین Visibility، عرض و غیره آن نیز مهیا است (قابلیت ساخت گزارشاتی که به انتخاب کاربر، ستونهای آن ظاهر یا مخفی شوند). در اینجا توسط callbackهایی که در متد ColumnItemsTemplate قابل دسترسی هستند، میتوان اطلاعات را پیش از نمایش فرمت کرد. برای مثال سه رقم جدا کننده به اعداد اضافه کرد (برای نمونه در خاصیت موجودی فوق) و یا توسط متد AggregateFunction، میتوان متد تجمعی مناسبی را جهت ستون جاری مشخص کرد.
- توسط متد MainTableEvents به بسیاری از رخدادهای داخلی PdfReport دسترسی خواهیم یافت. برای مثال اگر در اینجا رکوردی موجود نباشد، رخداد DataSourceIsEmpty صادر خواهد شد.
- به کمک متد Export، خروجیهای دلخواه مورد نظر را میتوان مشخص کرد. تعدادی خروجی، مانند اکسل، XML و CSV در این کتابخانه موجود است. امکان سفارشی سازی آنها نیز پیش بینی شده است.
- و نهایتا توسط متد Generate مشخص خواهیم کرد که فایل گزارش کجا ذخیره شود.
لطفا برای طرح مشکلات و سؤالات خود در رابطه با کتابخانه PdfReport از این قسمت سایت استفاده کنید.
کتابخانه PdfReport به عمد جهت دات نت 3.5 تهیه شده است تا بازه وسیعی از سیستم عاملها را پوشش دهد.
این کتابخانه علاوه بر تبدیل اطلاعات شما به گزارشات مبتنی بر PDF، امکان تهیه خروجی خودکار اکسل (2007 به بعد) را نیز دارد. فایل خروجی آن، به صورت پیوست درون فایل PDF تهیه شده قرار میگیرد و جزئی از آن میشود.
بدیهی است اینبار با کتابخانه گزارش سازی روبرو هستید که با راست به چپ مشکلی ندارد!
کتابخانه PdfReport بر پایه کتابخانههای معروف سورس باز iTextSharp و EPPlus تهیه شده است. حداقل مزیت استفاده از آن، صرفه جویی در وقت شما جهت آموختن ریزه کاریهای مرتبط با هر کدام از کتابخانههای یاده شده است. برای نمونه جهت فراگیری کار با iTextSharp نیاز است یک کتاب 600 صفحهای به نام iText in action را مطالعه و تمرین کنید. این مورد منهای مسایل و نکات متعدد مرتبط با زبان فارسی است که در این کتاب به آنها اشارهای نشده است.
برای تهیه آن، مشکلات متداولی که کاربران مدام در انجمنهای برنامه نویسی مطرح میکنند و ابزارهای موجود عاجز از ارائه راه حلی ساده برای حل آنها هستند، مد نظر بوده و امید است نگارش یک این کتابخانه بتواند بسیاری از این دردها را کاهش دهد.
کار با این کتابخانه صرفا با کدنویسی میسر است (code first) و همین مساله انعطاف پذیری قابل توجهی را ایجاد کرده که در طی روزهای آینده با جزئیات بیشتر آن آشنا خواهید شد.
اما چرا PDF؟
استفاده از قالب PDF برای تهیه گزارشات، این مزایا را به همراه دارد:
- دقیقا همان چیزی که مشاهده میشود، در هر مکانی قابل چاپ است. با همان کیفیت، همان اندازه صفحه، همان فونت و غیره. به این ترتیب به صفحه بندی بسیار مناسب و بهینهای میتوان رسید و مشکلات گزارشات HTML ایی وب را ندارد.
- امکان استفاد از فونتهای شکیلتر در آن بدون مشکل و بدون نیاز به نصب بر روی کامپیوتری میسر است؛ چون فونت را میتوان در فایل PDF نیز قرار داد.
- این فایل در تمام سیستم عاملها پشتیبانی میشود. خصوصا اینکه فایل نهایی در تمام کامپیوترها و در انواع و اقسام سیستم عاملها به یک شکل و اندازه نمایش داده خواهد شد. برای مثال اینطور نیست که در ویندوز XP ،اعداد آن فارسی نمایش داده شوند و در ویندوز 7 با تنظیمات محلی خاصی، دیگر اینطور نباشد. حتی تحت لینوکس هم اعداد آن فارسی نمایش داده خواهد شد چون فونت مخصوص بکار رفته، در خود فایل PDF قابل قرار دادن است.
- برنامه معروف و رایگان Adobe reader برای خواندن و مشاهده آن کفایت میکند و البته کلاینت یکبار باید این برنامه را نصب کند. همچنین از این نوع برنامههای رایگان برای مشاهده فایلهای PDF زیاد است.
- تمام صفحات گزارش را در یک فایل میتوان داشت و به یکباره تمام آن نیز به سادگی قابل چاپ است. این مشکلی است که با گزارشات تحت وب وجود دارد که نمیشود مثلا یک گزارش 100 صفحهای را به یکباره به چاپگر ارسال کرد. به همین جهت عموما کاربران درخواست میدهند تا کل گزارش را در یک صفحه HTML نمایش دهید تا ما راحت آنرا چاپ کنیم یا راحت از آن خروجی بگیریم. اما زمانیکه فایل PDF تهیه میشود این مشکلات وجود نخواهد داشت و جهت Print بسیار بهینه سازی شده است. تا حدی که الان فرمت برگزیده تهیه کتابهای الکترونیکی نیز PDF است. مثلا سایت معروف آمازون امکان فروش نسخه PDF کتابها را هم پیش بینی کرده است.
-امکان صفحه بندی دقیق به همراه مشخص سازی landscape یا portrait بودن صفحه نهایی میسر است. چیزی که در گزارشات صفحات وب آنچنان معنایی ندارد.
- امکان رمزنگاری اطلاعات در آن پیش بینی شده است. همچنین میتوان به فایلهای PDF امضای دیجیتال نیز اضافه کرد. به این ترتیب هرگونه تغییری در محتوای فایل توسط برنامههای PDF خوان معتبر گزارش داده شده و میتوان از صحت اطلاعات ارائه شده توسط آن اطمینان حاصل کرد.
- از فشرده سازی مطالب، فایلها و تصاویر قرار داده شده در آن پشتیبانی میکند.
- از گرافیک برداری پشتیبانی میکند.
مجوز استفاده از این کتابخانه:
کار من مبتنی بر LGPL است. به این معنا که به صورت باینری (فایل dll) در هر نوع پروژهای قابل استفاده است.
اما ... PdfReport از دو کتابخانه دیگر نیز استفاده میکند:
- کتابخانه iTextSharp که دارای مجوز AGPL است. این مجوز رایگان نیست.
- کتابخانه EPPlus برای تولید فایلهای اکسل با کیفیت. مجوز استفاده از این کتابخانه LGPL است و تا زمانیکه به صورت باینری از آن استفاده میکنید، محدودیتی را برای شما ایجاد نخواهد کرد.
کتابخانه PdfReport به صورت سورس باز در CodePlex قرار گرفته ؛ اما جهت پرسیدن سؤالات، پیشنهادات، ارائه بهبود و غیره میتوانید (و بهتر است) از قسمت مدیریت پروژه مرتبط در سایت جاری نیز استفاده کنید.
نحوه تهیه اولین گزارش، با کتابخانه PdfReport
الف) یک پروژه Class library جدید را شروع کنید. از این جهت که گزارشات PdfReport در انواع و اقسام پروژههای VS.NET قابل استفاده است، میتوان از این پروژه Class library به عنوان کلاسهای پایه قابل استفاده در انواع و اقسام پروژههای مختلف، بدون نیاز به تغییری در کدهای آن استفاده کرد.
ب) آخرین نگارش فایلهای مرتبط با PdfReport را از اینجا دریافت کنید و سپس ارجاعاتی را به اسمبلیهای موجود در بسته آن به پروژه خود اضافه نمائید (ارجاعاتی به PdfReport، iTextSharp و EPPlus). فایل XML راهنمای کتابخانه نیز به همراه بسته آن میباشد که در حین استفاده از متدها و خواص PdfReport کمک بزرگی خواهد بود.
ج) کلاسهای زیر را به آن اضافه کنید:
using System.Web; using System.Windows.Forms; namespace PdfReportSamples { public static class AppPath { public static string ApplicationPath { get { if (isInWeb) return HttpRuntime.AppDomainAppPath; return Application.StartupPath; } } private static bool isInWeb { get { return HttpContext.Current != null; } } } }
همانطور که مشاهده میکنید ارجاعاتی را به System.Windows.Forms.dll و System.Web.dll نیاز دارد.
در ادامه کلاس User را جهت ساخت یک منبع داده درون حافظهای تعریف خواهیم کرد:
using System; namespace PdfReportSamples.IList { public class User { public int Id { set; get; } public string Name { set; get; } public string LastName { set; get; } public long Balance { set; get; } public DateTime RegisterDate { set; get; } } }
using System; using System.Collections.Generic; using PdfRpt.Core.Contracts; using PdfRpt.FluentInterface; namespace PdfReportSamples.IList { public class IListPdfReport { public IPdfReportData CreatePdfReport() { return new PdfReport().DocumentPreferences(doc => { doc.RunDirection(PdfRunDirection.RightToLeft); doc.Orientation(PageOrientation.Portrait); doc.PageSize(PdfPageSize.A4); doc.DocumentMetadata(new DocumentMetadata { Author = "Vahid", Application = "PdfRpt", Keywords = "Test", Subject = "Test Rpt", Title = "Test" }); }) .DefaultFonts(fonts => { fonts.Path(Environment.GetEnvironmentVariable("SystemRoot") + "\\fonts\\tahoma.ttf", Environment.GetEnvironmentVariable("SystemRoot") + "\\fonts\\verdana.ttf"); }) .PagesFooter(footer => { footer.DefaultFooter(DateTime.Now.ToString("MM/dd/yyyy")); }) .PagesHeader(header => { header.DefaultHeader(defaultHeader => { defaultHeader.ImagePath(AppPath.ApplicationPath + "\\Images\\01.png"); defaultHeader.Message("گزارش جدید ما"); }); }) .MainTableTemplate(template => { template.BasicTemplate(BasicTemplate.ClassicTemplate); }) .MainTablePreferences(table => { table.ColumnsWidthsType(TableColumnWidthType.Relative); table.NumberOfDataRowsPerPage(5); }) .MainTableDataSource(dataSource => { var listOfRows = new List<User>(); for (int i = 0; i < 200; i++) { listOfRows.Add(new User { Id = i, LastName = "نام خانوادگی " + i, Name = "نام " + i, Balance = i + 1000 }); } dataSource.StronglyTypedList<User>(listOfRows); }) .MainTableSummarySettings(summarySettings => { summarySettings.OverallSummarySettings("جمع کل"); summarySettings.PerviousPageSummarySettings("نقل از صفحه قبل"); summarySettings.PageSummarySettings("جمع صفحه"); }) .MainTableColumns(columns => { columns.AddColumn(column => { column.PropertyName("rowNo"); column.IsRowNumber(true); column.CellsHorizontalAlignment(HorizontalAlignment.Center); column.IsVisible(true); column.Order(0); column.Width(1); column.HeaderCell("#"); }); columns.AddColumn(column => { column.PropertyName<User>(x => x.Id); column.CellsHorizontalAlignment(HorizontalAlignment.Center); column.IsVisible(true); column.Order(1); column.Width(2); column.HeaderCell("شماره"); }); columns.AddColumn(column => { column.PropertyName<User>(x => x.Name); column.CellsHorizontalAlignment(HorizontalAlignment.Center); column.IsVisible(true); column.Order(2); column.Width(3); column.HeaderCell("نام"); }); columns.AddColumn(column => { column.PropertyName<User>(x => x.LastName); column.CellsHorizontalAlignment(HorizontalAlignment.Center); column.IsVisible(true); column.Order(3); column.Width(3); column.HeaderCell("نام خانوادگی"); }); columns.AddColumn(column => { column.PropertyName<User>(x => x.Balance); column.CellsHorizontalAlignment(HorizontalAlignment.Center); column.IsVisible(true); column.Order(4); column.Width(2); column.HeaderCell("موجودی"); column.ColumnItemsTemplate(template => { template.TextBlock(); template.DisplayFormatFormula(obj => obj == null ? string.Empty : string.Format("{0:n0}", obj)); }); column.AggregateFunction(aggregateFunction => { aggregateFunction.NumericAggregateFunction(AggregateFunction.Sum); aggregateFunction.DisplayFormatFormula(obj => obj == null ? string.Empty : string.Format("{0:n0}", obj)); }); }); }) .MainTableEvents(events => { events.DataSourceIsEmpty(message: "رکوردی یافت نشد."); }) .Export(export => { export.ToExcel(); export.ToCsv(); export.ToXml(); }) .Generate(data => data.AsPdfFile(AppPath.ApplicationPath + "\\Pdf\\RptIListSample.pdf")); } } }
var rpt = new IListPdfReport().CreatePdfReport(); // rpt.FileName
برای نمونه، جهت مشاهده نمایش این خروجی در یک برنامه ویندوزی، به مثالهای همراه سورس پروژه در مخزن کد آن مراجعه نمائید.
توضیحات بیشتر:
- در قسمت DocumentPreferences، جهت راست به چپ (PdfRunDirection)، اندازه صفحه (PdfPageSize)، جهت صفحه (PageOrientation) و امثال آن تنظیم میشوند.
- سپس نیاز است قلمهای مورد استفاده در گزارش مشخص شوند. در متد DefaultFonts باید دو قلم را معرفی کنید. قلم اول، قلم پیش فرض خواهد بود و قلم دوم برای رفع نواقص قلم اول مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال اگر قلم اول فاقد حروف انگلیسی است، به صورت خودکار به قلم دوم رجوع خواهد شد.
- در ادامه در متد PagesFooter، تاریخ درج شده در پایین تمام صفحات مشخص میشود. در مورد ساخت Footer سفارشی در قسمتهای بعدی بحث خواهد شد.
- در متد PagesHeader، متن و تصویر قرار گرفته در Header تمام صفحات گزارش قابل تنظیم است. این مورد نیز قابل سفارشی سازی است که در قسمتهای بعد به آن خواهیم پرداخت.
- توسط MainTableTemplate، قالب ظاهری ردیفهای گزارش مشخص میشود. یک سری قالب پیش فرض در کتابخانه PdfReport موجود است که توسط متد BasicTemplate آن قابل دسترسی است. در مورد نحوه تعریف قالبهای سفارشی به مرور در قسمتهای بعد، بحث خواهد شد.
- در قسمت MainTablePreferences تنظیمات جدول اصلی گزارش تعیین میشود. برای مثال چه تعداد ردیف در صفحه نمایش داده شود. اگر این مورد را تنظیم نکنید، به صورت خودکار محاسبه خواهد شد. نحوه تعیین عرض ستونهای گزارش به کمک متد ColumnsWidthsType مشخص میشود که در اینجا حالت نسبی درنظر گرفته شده است.
- منبع داده مورد استفاده توسط متد MainTableDataSource مشخص میشود که در اینجا یک لیست جنریک تعیین شده و سپس توسط متد StronglyTypedList در اختیار گزارش ساز جاری قرار میگیرد. تعدادی منبع داده پیش فرض در PdfReport وجود دارند که هر کدام را در قسمتهای بعدی بررسی خواهیم کرد. همچنین امکان تعریف منابع داده سفارشی نیز وجود دارد.
- با کمک متد MainTableSummarySettings، برچسبهای جمعهای پایین صفحات مشخص میشود.
- در قسمت MainTableColumns، ستونهایی را که علاقمندیم در گزارش ظاهر شوند، قید میکنیم. هر ستون باید با یک فیلد یا خاصیت منبع داده متناظر باشد. همچنین همانطور که مشاهده میکنید امکان تعیین Visibility، عرض و غیره آن نیز مهیا است (قابلیت ساخت گزارشاتی که به انتخاب کاربر، ستونهای آن ظاهر یا مخفی شوند). در اینجا توسط callbackهایی که در متد ColumnItemsTemplate قابل دسترسی هستند، میتوان اطلاعات را پیش از نمایش فرمت کرد. برای مثال سه رقم جدا کننده به اعداد اضافه کرد (برای نمونه در خاصیت موجودی فوق) و یا توسط متد AggregateFunction، میتوان متد تجمعی مناسبی را جهت ستون جاری مشخص کرد.
- توسط متد MainTableEvents به بسیاری از رخدادهای داخلی PdfReport دسترسی خواهیم یافت. برای مثال اگر در اینجا رکوردی موجود نباشد، رخداد DataSourceIsEmpty صادر خواهد شد.
- به کمک متد Export، خروجیهای دلخواه مورد نظر را میتوان مشخص کرد. تعدادی خروجی، مانند اکسل، XML و CSV در این کتابخانه موجود است. امکان سفارشی سازی آنها نیز پیش بینی شده است.
- و نهایتا توسط متد Generate مشخص خواهیم کرد که فایل گزارش کجا ذخیره شود.
لطفا برای طرح مشکلات و سؤالات خود در رابطه با کتابخانه PdfReport از این قسمت سایت استفاده کنید.
اشتراکها
ترفند های ASP.NET MVC from Basics
مدتها از کلاس DelegateCommand معرفی شده در این آدرس استفاده میکردم. این کلاس یک مشکل جزئی دارد و آن هم عدم بررسی مجدد قسمت canExecute به صورت خودکار هست.
خلاصهای برای کسانی که بار اول هست با این مباحث برخورد میکنند؛ یا MVVM به زبان بسیار ساده:
در برنامه نویسی متداول سیستم مایکروسافتی، در هر سیستمی که ایجاد کرده و در هر فناوری که ارائه داده از زمان VB6 تا امروز، شما روی یک دکمه مثلا دوبار کلیک میکنید و در فایل اصطلاحا code behind این فرم و در روال رخدادگردان آن شروع به کد نویسی خواهید کرد. این مورد تقریبا در همه جا صادق است؛ از WinForms تا WPF تا Silverlight تا حتی ASP.NET Webforms . به عمد هم این طراحی صورت گرفته تا برنامه نویسها در این محیطها زیاد احساس غریبی نکنند. اما این روش یک مشکل مهم دارد و آن هم «توهم» جداسازی رابط کاربر از کدهای برنامه است. به ظاهر یک فایل فرم وجود دارد و یک فایل جدای code behind ؛ اما در عمل هر دوی اینها یک partial class یا به عبارتی «یک کلاس» بیشتر نیستند. «فکر میکنیم» که از هم جدا شدند اما واقعا یکی هستند. شما در code behind صفحه به صورت مستقیم با عناصر رابط کاربری سروکار دارید و کدهای شما به این عناصر گره خوردهاند.
شاید بپرسید که چه اهمیتی دارد؟
مشکل اول: امکان نوشتن آزمونها واحد برای این متدها وجود ندارد یا بسیار سخت است. این متدها فقط با وجود فرم و رابط کاربری متناظر با آنها هست که معنا پیدا میکنند و تک تک عناصر آنها وهله سازی میشوند.
مشکل دوم: کد نوشته فقط برای همین فرم جاری آن قابل استفاده است؛ چون به صورت صریح به عناصر موجود در فرم اشاره میکند. نمیتونید این فایل code behind رو بردارید بدون هیچ تغییری برای فرم دیگری استفاده کنید.
مشکل سوم: نمیتونید طراحی فرم رو بدید به یک نفر، کد نویسی اون رو به شخصی دیگر. چون ایندو لازم و ملزوم یکدیگرند.
این سیستم کد نویسی دهه 90 است.
چند سالی است که طراحان سعی کردهاند این سیستم رو دور بزنند و روشهایی رو ارائه بدن که در آنها فرمهای برنامه و فایلهای پیاده سازی کنندهی منطق آن هیچگونه ارتباط مستقیمی باهم نداشته باشند؛ به هم گره نخورده باشند؛ ارجاعی به هیچیک از عناصر بصری فرم را در خود نداشته باشند. به همین دلیل ASP.NET MVC به وجود آمده و در همان سالها مثلا MVVM .
سؤال:
الان که رابط کاربری از فایل پیاده سازی کننده منطق آن جدا شده و دیگر Code behind هم نیست (همان partial class های متداول)، این فایلها چطور متوجه میشوند که مثلا روی یک فرم، شیءایی قرار گرفته؟ از کجا متوجه خواهند شد که روی دکمهای کلیک شده؟ اینها که ارجاعی از فرم را در درون خود ندارند.
در الگوی MVVM این سیم کشی توسط امکانات قوی Binding موجود در WPF میسر میشود. در ASP.NET MVC چیزی شبیه به آن به نام Model binder و همان مکانیزمهای استاندارد HTTP این کار رو میکنه. در MVVM شما بجای code behind خواهید داشت ViewModel (اسم جدید آن). در ASP.NET MVC این اسم شده Controller. بنابراین اگر این اسامی رو شنیدید زیاد تعجب نکنید. اینها همان Code behind قدیمی هستند اما ... بدون داشتن ارجاعی از رابط کاربری در خود که ... اطلاعات موجود در فرم به نحوی به آنها Bind و ارسال میشوند.
این سیم کشیها هم نامرئی هستند. یعنی فایل ViewModel یا فایل Controller نمیدونند که دقیقا از چه کنترلی در چه فرمی این اطلاعات دریافت شده.
این ایده هم جدید نیست. شاید بد نباشه به دوران طلایی Win32 برگردیم. همان توابع معروف PostMessage و SendMessage را به خاطر دارید؟ شما در یک ترد میتونید با مثلا PostMessage شیءایی رو به یک فرم که در حال گوش فرا دادن به تغییرات است ارسال کنید (این سیم کشی هم نامرئی است). بنابراین پیاده سازی این الگوها حتی در Win32 و کلیه فریم ورکهای ساخته شده بر پایه آنها مانند VCL ، VB6 ، WinForms و غیره ... «از روز اول» وجود داشته و میتونستند بعد از 10 سال نیان بگن که اون روشهای RAD ایی رو که ما پیشنهاد دادیم، میشد خیلی بهتر از همان ابتدا، طور دیگری پیاده سازی بشه.
ادامه بحث!
این سیم کشی یا اصطلاحا Binding ، در مورد رخدادها هم در WPF وجود داره و اینبار به نام Commands معرفی شدهاست. به این معنا که بجای اینکه بنویسید:
<Button Click="btnClick_Event">Last</Button>
بنویسید:
<Button Command="{Binding GoLast}">Last</Button>
حالا باید مکانیزمی وجود داشته باشه تا این پیغام رو به ViewModel برنامه برساند. اینکار با پیاده سازی اینترفیس ICommand قابل انجام است که معرفی یک کلاس عمومی از پیاده سازی آنرا در ابتدای بحث مشاهده نمودید.
در یک DelegateCommand، توسط متد منتسب به executeAction، مشخص خواهیم کرد که اگر این سیم کشی برقرار شد (که ما دقیقا نمیدانیم و نمیخواهیم که بدانیم از کجا و کدام فرم دقیقا)، لطفا این اعمال را انجام بده و توسط متد منتسب به canExecute به سیستم Binding خواهیم گفت که آیا مجاز هستی این اعمال را انجام دهی یا خیر. اگر این متد false برگرداند، مثلا دکمه یاد شده به صورت خودکار غیرفعال میشود.
اما مشکل کلاس DelegateCommand ذکر شده هم دقیقا همینجا است. این دکمه تا ابد غیرفعال خواهد ماند. در WPF کلاسی وجود دارد به نام CommandManager که حاوی متدی استاتیکی است به نام InvalidateRequerySuggested. اگر این متد به صورت دستی فراخوانی شود، یکبار دیگر کلیه متدهای منتسب به تمام canExecute های تعریف شده، به صورت خودکار اجرا میشوند و اینجا است که میتوان دکمهای را که باید مجددا بر اساس شرایط جاری تغییر وضعیت پیدا کند، فعال کرد. بنابراین فراخوانی متد InvalidateRequerySuggested یک راه حل کلی رفع نقیصهی ذکر شده است.
راه حل دومی هم برای حل این مشکل وجود دارد. میتوان از رخدادگردان CommandManager.RequerySuggested استفاده کرد. روال منتسب به این رخدادگردان هر زمانی که احساس کند تغییری در UI رخ داده، فراخوانی میشود. بنابراین پیاده سازی بهبود یافته کلاس DelegateCommand به صورت زیر خواهد بود:
using System;
using System.Windows.Input;
namespace MvvmHelpers
{
// Ref.
// - http://johnpapa.net/silverlight/5-simple-steps-to-commanding-in-silverlight/
// - http://joshsmithonwpf.wordpress.com/2008/06/17/allowing-commandmanager-to-query-your-icommand-objects/
public class DelegateCommand<T> : ICommand
{
readonly Func<T, bool> _canExecute;
bool _canExecuteCache;
readonly Action<T> _executeAction;
public DelegateCommand(Action<T> executeAction, Func<T, bool> canExecute = null)
{
if (executeAction == null)
throw new ArgumentNullException("executeAction");
_executeAction = executeAction;
_canExecute = canExecute;
}
public event EventHandler CanExecuteChanged
{
add { if (_canExecute != null) CommandManager.RequerySuggested += value; }
remove { if (_canExecute != null) CommandManager.RequerySuggested -= value; }
}
public bool CanExecute(object parameter)
{
return _canExecute == null ? true : _canExecute((T)parameter);
}
public void Execute(object parameter)
{
_executeAction((T)parameter);
}
}
}
استفاده از آن هم در ViewModel ساده است. یکبار خاصیتی به این نام تعریف میشود. سپس در سازنده کلاس مقدار دهی شده و متدهای متناظر آن تعریف خواهند شد:
public DelegateCommand<string> GoLast { set; get; }
//in ctor
GoLast = new DelegateCommand<string>(goLast, canGoLast);
private bool canGoLast(string data)
{
//ex.
return ListViewGuiData.CurrentPage != ListViewGuiData.TotalPage - 1;
}
private void goLast(string data)
{
//do something
}
مزیت کلاس DelegateCommand جدید هم این است که مثلا متد canGoLast فوق، به صورت خودکار با به روز رسانی UI ، فراخوانی و تعیین اعتبار مجدد میشود.
نظرات مطالب
EF Code First #1
در هر فناوری مرتبط با دات نت که کل دات نت فریم ورک در دسترس باشد، قابل استفاده است. از WPF تا WinForms تا WCF و انواع و اقسام برنامههای وب؛ از ویندوز سرویس تا یک برنامهی کنسول ساده.