مطالب
آموزش MDX Query - قسمت اول

در طول این سری آموزش‌های MDX (البته هنوز نمی‌دانم چند قسمت خواهد بود) تلاش خواهم کرد تمامی موارد موجود در MDX‌ها را به طور کامل با شرح و توضیح مناسب پوشش دهم.

امیدوارم شما دوستان عزیز پس از مطالعه‌ی این مجموعه مقالات به دانش کافی در خصوص MDX Query‌ها دست پیدا کنید.

در قسمت اول این آموزش‌ها در نظر دارم در ابتدا مفاهیم اولیه OLAP و همچنین مفاهیم مورد نیاز در Multi Dimentional Data Base  ها برای شما عزیزان توضیح دهم و در قسمت‌های بعدی این مجموعه در خصوص MDX Query‌ها صحبت خواهم کرد.

انباره داده (Data Warehouse)

عملا یک یا چند پایگاه داده می‌باشد که اطلاعات تجمیع شده از دیگر پایگاه‌های داده را درخود نگه داری می‌کند. برای ارایه گزارشاتی که از پایگاه داده‌های OLTP نمی‌توانیم به راحتی بگیریم.

(OLTP (Online transaction processing

سیستم پردازش تراکنش بر‌خط می‌باشند . که عملا همان سیستم هایی می‌باشند که در طول روز دارای تغییرات بسیار زیادی می‌باشند (مانند سیستم‌های حسابداری، انبار داری و ... که در طول روز دایما دارای تغییرات در سطح داده می‌باشند.)

(OLAP (OnLine Analysis Processing 

این سیستم‌ها خدماتی در نقش تحلیل‌گر داده و تصمیم گیرنده ارائه می‌‌کند. چنین سیستمهایی می‌‌توانند، داده را در قالبهای مختلف برای هماهنگ کردن نیازهای مختلف کاربران مختلف، سازماندهی کنند.

تفاوت انبار داده (Data Warehouse) و پایگاه داده(Data Base)

وظیفه اصلی سیستم‌های پایگاه‌داده کاربردی OnLine ،پشتیبانی از تراکنش‌های بر‌خط و  پردازش کوئری است. این سیستم‌ها، سیستم پردازش تراکنش بر‌خط(OLTP)  نامیده می‌شوند و بیشتر عملیات روزمره یک سازمان را پوشش می‌‌دهند. از سوی دیگر انبار‌داده، خدماتی در نقش تحلیل‌گر داده و تصمیم گیرنده ارائه می‌‌کند. چنین سیستمهایی می‌‌توانند داده را در قالبهای مختلف برای هماهنگ کردن نیازهای مختلف کاربران مختلف، سازماندهی و ارائه می‌کند. این سیستم‌ها با نام سیستم‌های پردازش تحلیلی بر‌خط (OLAP) شناخته‌می‌شوند.

موارد تفاوت انبار داده (Data Warehouse) و پایگاه داده(Data Base)

• از لحاظ مدل‌های داده: پایگاه‌های داده برای مدل  OLTP بهینه سازی شده‌است. که بر اساس مدل داده رابطه‌ای امکان پردازش تعداد زیادی تراکنش همروند، که اغلب حاوی رکورد‌های اندکی هستند را دارد. اما در انبارهای داده که برای پردازش تحلیلی بر خط، طراحی شده‌اند امکان پردازش تعداد کمی کوئری پیچیده بر روی تعداد بسیار زیادی رکورد داده فراهم می‌شود. سرورهای OLAP می‌توانند از دو نوع رابطه‌ای  (ROLAP)  یا چند‌بعدی باشند (MOLAP).
• از لحاظ کاربران: کاربران پایگاه‌داده کارمندان دفتری و مسؤولان هستند در حالی‌که کاربران انبار‌داده مدیران و تصمیم‌گیرنده‌ها هستند.
• از لحاظ عملیات قابل اجرا بر روی آن‌ها: عملیات انجام شده برروی پایگاه‌های داده عمدتا عملیات (Select/Insert/Update/Delete) می‌باشد ، در حالی که عملیات روی انبار داده عمدتا Select  ها می‌باشند.
• از لحاظ مقدار داده‌ها: مقدار داده‌های یک پایگاه‌داده در حدود چند مگابایت تا چند گیگابایت است در حالی که این مقدار در انبار داده در حدود چند گیگابایت تا چند ترابایت است.
• از لحاظ زمان پرس و جو : به طور کلی سرعت پرس و جو  ها روی انباره‌ی داده بسیار بالاتر از کوئری مشابه آن روی پایگاه داده می‌باشد.
مراحل ساخت یک انباره‌ی داده (Data WareHouse) به شرح زیر می‌باشد 



• پاکسازی داده (Data Cleansing)

پاکسازی داده‌ها عبارت است از شناسایی و حذف خطاها و ناسازگاریهای داده ای به منظور دستیابی به داده‌ها‌یی با کیفیت بالاتر.

اگر داده‌ها  از منابع یکسان مثل فایل‌ها  یا پایگاه‌های داده ای گرفته شوند خطاهایی از قبیل اشتباهات تایپی، داده‌های نادرست و فیلدهای بدون مقدار را خواهیم داشت و چنانچه داده‌ها  از منابع مختلف مثل پایگاه داده‌های مختلف یا سیستم اطلاعاتی مبتنی بر وب گرفته شوند .با توجه به نمایش‌های دادهای مختلف خطاها بیشتر بوده و پاکسازی داده‌ها  اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. برای دستیابی به دادههای دقیق و سازگار، بایستی داده‌ها  را یکپارچه نموده و تکرارهای آنها را حذف نمود.

وجود خطاهای نویزی، ناسازگاری در داده‌های انبار داده و ناقص بودن داده‌ها  امری طبیعی است. فیلدهای یک جدول ممکن است خالی باشند و یا دارای داده‌های خطا دار و ناسازگار باشند. برای هر کدام از این حالت‌ها  روشهایی جهت پاکسازی و اصلاح داده‌ها  ارایه می‌شود. 

در این بخش عملیات مختلفی برای پاکسازی داده‌ها  قابل انجام است:

• نادیده گرفتن تاپل‌های نادرست
• پرکردن فیلدهای نادرست به صورت دستی
• پرکردن فیلدهای نادرست با یک مقدار مشخص
• پرکردن فیلدها با توجه به نوع فیلد و داده‌ها ی موجود
• پرکردن فیلدها با نزدیکترین مقدار ممکن (مثلا میانگین فیلد تاپل‌های دیگر می‌تواند به عنوان یک مقدار مناسب در نظر گرفته شود)
• یکپارچه‌سازی (Integration)
این فاز شامل ترکیب داده‌های دریافتی از منابع اطلاعاتی مختلف، استفاده از متاداده‌ها  برای شناسایی و حذف افزونگی داده ها، تشخیص و رفع برخوردهای داده ای می‌باشد. 

یکپارچه سازی داده‌ها از سه فاز کلی تشکیل شده است:
• شناسایی فیلدهای یکسان: فیلدهای یکسان که در جدول‌ها ی مختلف دارای نامهای مختلف میباشند. 

• شناسایی افزونگی‌ها ی موجود در داده‌ها ی ورودی:  داده‌های ورودی گاهی دارای افزونگی است. مثلا بخشی از رکورد در جداول مختلف وجود دارد.

• مشخص کردن برخورد‌های داده ای: مثالی از  برخوردهای داده ای یکسان نبودن واحدهای نمایش داده ای است. مثلا فیلد وزن در یک جدول بر حسب کیلوگرم و در جدولی دیگر بر حسب گرم ذخیره شده است.


• تبدیل داده‌ها(Data Transformation)
در این فاز، داده‌های ورودی طی مراحل زیر به شکلی که مناسب عمل داده کاوی باشند، در می‌آیند:
• از بین بردن نویز داده¬ها(Smoothing)
• تجمیع داده¬ها(Aggregation)
• کلی¬سازی(Generalization)
• نرمال¬سازی(Normalization)
• افزودن فیلدهای جدید
در ادامه به شرح  هر یک می‌پردازیم:
1. از بین بردن نویزهای داده ای(Smoothing): منظور از  داده‌های نویزی، داده هایی هستند که در خارج از بازه مورد نظر قرار می‌گیرند. مثلا اگر بازه حقوقی کارمندان بین یک صد هزار تومان و یک میلیون تومان باشد، داده‌های خارج از این بازه به عنوان داده‌های نویزی شناخته شده و در این مرحله اصلاح می‌گردند. برای اصلاح داده‌های نویزی از روشهای زیر استفاده می‌شود:
• استفاده از مقادیر مجاور برای تعیین یک مقدار مناسب برای فیلدهای دارای نویز
• دسته بندی داده‌های موجود و مقداردهی فیلد دارای داده نویزی با استفاده از دسته نزدیکتر
• ترکیب روشهای فوق با ملاحظات انسانی، در این روش، اصلاح مقادیر نویزی با استفاده از یکی از روشهای فوق انجام می‌گیرد اما افرادی برای بررسی و اصلاح نیز وجود دارند
2. تجمیع داده ها(Aggregation): تجمیع داده‌ها به معنی بدست آوردن اطلاعات جدید از ترکیب داده‌های موجود می‌باشد. به عنوان مثال بدست فروش ماهانه از حساب فروش‌های روزانه.
3. کلی سازی(Generalization): کلی سازی به معنی دسته بندی داده‌های موجود براساس ماهیت و نوع آنها است. به عنوان مثال می‌توان اطلاع رده‌های سنی خاص (جوان، بزرگسال، سالخورده) را از فیلد سن استخراج کرد. 
4. نرمال سازی(Normalization): منظور از نرمال سازی، تغییر مقیاس داده‌ها است. به عنوان مثالی از نرمال سازی، می‌توان به تغییر بازه یک فیلد از مقادیر موجود به بازه 0 تا 1 اشاره کرد.

5. افزودن فیلدهای جدید: گاهی اوقات برای سهولت عمل داده کاوی می‌توان فیلدهایی به مجموعه فیلدهای موجود اضافه کرد. مثلا می‌توان فیلد میانگین حقوق کارمندان یک شعبه را به مجموعه فیلدهای موجود اضافه نمود.

• کاهش داده‌ها(Reduction)

در این مرحله، عملیات کاهش داده‌ها انجام می‌گیرد که شامل تکنیکهایی برای نمایش کمینه اطلاعات موجود است

. این فاز از سه بخش  تشکیل می‌شود:

• کاهش دامنه و بعد: فیلدهای نامربوط، نامناسب و تکراری حذف می‌شوند. برای تشخیص فیلدهای اضافی، روشهای آماری و تجربی وجود دارند ؛ یعنی  با اعمال الگوریتمهای آماری و یا تجربی بر روی داده‌های موجود در یک بازه زمانی مشخص، به این نتیجه می‌رسیم که فیلد یا فیلدهای خاصی کاربردی در انباره داده ای و داده کاوی نداشته و آنها را حذف می‌کنیم. 

• فشرده سازی داده ها: از تکنیکهای فشرده سازی برای کاهش اندازه داده‌ها استفاده می‌شود.
• کدکردن داده ها: داده‌ها در صورت امکان با پارامترها و اطلاعات کوچکتر جایگزین می‌شوند.

مدل داده‌ای رابطه‌ای (Relational) وچند بعدی (Multidimensional)  :

1. مدل داده رابطه‌ای (Relational data modeling)  بر اساس دو مفهوم اساسی موجودیت (entity)  و رابطه (relation) بنا نهاده شده است. از این رو آن را با نام مدل ER نیز می‌شناسند.

• موجودیت (entity) : نمایانگر همه چیزهایی که در پایگاه داده وجود خارجی دارند یا به تصور در می‌آیند. پدیده‌ها دارای مشخصاتی هستندکه به آن‌ها صفت (attribute) گفته می‌شود.

• رابطه (relation) : پدیده‌ها را به هم می‌پیوندد و چگونگی در ارتباط قرار گرفتن آن‌ها با یکدیگر را مشخص می‌کند.

2. مدل داده چند‌بعدی ( Multidimensional modeling ) یا MD بر پایه دو ساختار جدولی اصلی بنا نهاده شده است: 



• جدول حقایق (Fact Table)

• جداول ابعاد (Dimension Table)


این ساختار امکان داشتن یک نگرش مدیریتی و تصمیم‌گیری به داده‌های موجود در پایگاه داده را تسهیل می‌کند. 

جدول حقایق : قلب حجم داده‌ای ما را تشکیل می‌دهد و شامل دو سری فیلد است : کلیدهای خارجی به ابعاد و شاخص‌ها (Measure). 

شاخص‌ها (Measure) : معیارهایی هستند که بر روی آن‌ها تحلیل انجام می‌گیرد و درون جدول حقایق قرار دارند. شاخص‌ها قبل از شکل‌گیری انبار داده توسط مدیران و تحلیل‌گران به دقت مشخص می‌‌شوند. چون در مرحله کار با انبار اطلاعات اساسی هر تحلیل بر اساس همین شاخص‌ها شکل می‌گیرد. شاخص‌‌ها تقریباً همیشه مقادیر عددی را شامل می‌شوند. مثلا برای یک فروشگاه زنجیره‌ای این شاخص‌ها می‌توانند واحدهای فروخته‌شده کالاها و مبلغ فروش به تومان باشند.

بعد (Dimension) : هر موجودیت در این مدل می‌تواند با یک بعد تعریف شود. ولی بعدها با موجودیت‌های مدل ER متفاوتند زیرا آن‌ها سازمان شاخص‌ها را تعیین می‌کنند. علاوه بر این دارای یک ساختار سلسله مراتبی هستند و به طور کلی برای حمایت از سیستم‌های تصمیم گیری سازمان‌دهی شده‌اند.

اجزای بعدها member نام دارند و تقریباٌ همه بعدها، memberهای خود را در یک یا چند سطح سلسله مراتبی (hierarchies) سازمان‌دهی می‌نمایند، که این سلسله مراتب نمایانگر مسیر تجمیع (integration) و ارتباط بین سطوح پایین‌تر (مثل روز) و سطوح بالاتر (مثل ماه و سال) است. وقتی یک دسته از memberهای خاص با هم مفهوم جدیدی را ایجاد می‌‌کنند، به آنها یک سطح (Level) می‌گوییم. ( مثلاٌ هر سی روز را ماه می‌‌گوییم. در این حالت ماه یک سطح است. ) 

حجم‌های داده‌ای (Data Cube)

حجم‌های داده‌ای یا Cube از ارتباط تعدادی بعد با تعدادی شاخص تعریف می‌‌شود. ترکیب memberهای هر بعد از حجم داده‌ای فضای منطقی را تعریف می‌کند که در آن مقادیر شاخص‌ها  ظاهر می‌‌شوند. هر بخش مجزا که شامل یکی از memberهای بعد در حجم داده‌ای است ، سلول (cell) نامیده‌می‌شود. سلول‌ها شاخص‌های مربوط به تجمیع‌های مختلف را در خود نگهداری می‌نمایند. در واقع مقادیر مربوط به حقایق (Fact) که در جدول حقایق (Fact) تعریف می‌شوند در حجم داده‌ای (Data Cube) در سلول‌ها (Cell) نمایان می‌گردند.

     

شماهای داده‌ای (Data Schema)  : سه نوع Schema در طراحی Data Warehouse وجود دارد 

1. Stare
2. Snowflake
3. Galaxy
1. شمای ستاره‌ای (Star Schema) : متداولترین شما، همین شمای‌ستاره‌ای است. که در آن انبار‌داده با استفاده از اجزای زیر تعریف می‌شود:
• یک جدول مرکزی بزرگ به نام جدول حقایق که شامل حجم زیادی از داده‌های بدون تکرار است.

• مجموعه‌ای از جدول‌های کمکی کوچک‌تر به نام‏ جدول بعد ، که به ازای هر بعد یکی از این جداول موجود خواهد بود.

• شکل این شما به صورت یک ستاره است که جدول حقایق در مرکز آن قرار گرفته و هر یک از ‏ جداول بعد‏ به وسیله شعاع‌هایی به آن مربوط هستند.

مشکل این مدل احتمال پیشامد افزونگی در آن است.

2. شمای دانه‌برفی ( Snowflake Schema ) : در واقع شمای دانه‌برفی، نوعی از شمای ستاره‌ای است که در آن بعضی از ‏ جداول بعد نرمال شده‌اند. و به همین خاطر دارای تقسیمات بیشتری به شکل جداول اضافی می‌باشد که از ‏ جداول بعد‏ جدا شده‌اند. 

تفاوت این دو شما در این است که جداول شمای دانه برف نرمال هستند و افزونگی در آن‌ها  کاهش یافته است. که این برای کار کردن با داده‌ها و از لحاظ فضای ذخیره‌سازی مفید است. ولی در عوض کارایی را پایین می‌آورد، زیرا در محاسبه کوئری‌ها به joinهای بیشتری نیاز داریم. 

3. شمای کهکشانی (galaxy schema) : در کاربرد‌های پیچیده برای به اشتراک گذاشتن ابعاد نیاز به جداول حقایق چندگانه احساس می‌شود که یک یا چند ‏ جدول بعد‏ را در بین خود به اشتراک می‌گذارند. این نوع شما به صورت مجموعه‌ای از شماهای ستاره‌ای است و به همین دلیل شمای کهکشان یا شمای منظومه‌ای نامیده‌می‌شود. این شما به ما این امکان را می‌دهد که جداول بعد بین جداول حقایق مختلف به اشتراک گذاشته شوند.

عملیات بر روی حجم‌های داده‌ای :

• Roll Up  (یا Drill-up) : با بالا رفتن در ساختار سلسله مراتبی مفهومی یک حجم داده‌ای، یا با کاهش دادن بعد، یک مجموعه با جزئیات کمتر (خلاصه شده) ایجاد می‌نماید. بالا رفتن در ساختار سلسله مراتبی به معنای حذف قسمتی از جزئیات است. برای مثال اگر قبلاٌ بعد مکان بر حسب شهر بوده آن را با بالا رفتن در ساختار سلسله مراتبی بر حسب کشور درمی‌آوریم. ولی وقتی با کاهش دادن بعد سروکار داریم منظور حذف یکی از ابعاد و جایگزین کردن مقادیر کل است. در واقع همان عمل تجمیع (aggregation) است. 
• Drill Down : بر عکس عملRoll-up است و از موقعیتی با جزئیات داده‌ای کم به جزئیات زیاد می‌رود. این کار با پایین آمدن در ساختار سلسله مراتبی( به سمت جزئیات بیشتر) یا با ایجاد ابعاد اضافی انجام می‌گیرد.

نمونه‌ای از عملیات Drill Down و Roll Up

• Slice : با انتخاب و اعمال شرط بر روی یکی از ابعاد یک subcube به شکل یک برش دو بعدی ایجاد می‌کند. در واقع همان عمل انتخاب (select) است.

• Dice : با انتخاب قسمتی از ساختار سلسله مراتبی بر روی دو یا چند بعد یک subcube ایجاد می‌نماید.

نمونه‌ای از عملیات Dice و Slice

• Pivot (یا Rotate) : این عملیات بردارهای بعد را در ظاهر می‌چرخاند.

نمونه‌ای از عملیات pivot

• Drill-across : نتیجه اجرای کوئری‌هایی که نتیجه اجرای آنها حجم‌های داده‌ایهای مرکب با بیش از یک fact-table است.

• Ranking : سلول‌هایی را باز می‌گرداند که در بالا یا پایین شرط خاصی واقع هستند. مثلاٌ ده محصولی که بهترین فروش را داشته‌اند.

سرورهای OLAP :

در تکنولوژیOALP داده‌ها به دو صورت چند‌بعدی (Multidimensional OLAP) (MOLAP) و رابطه‌ای (Relational OLAP) (ROLAP) ذخیره می‌شوند. OLAP پیوندی(HOLAP) تکنولوژیی است که دو نوع قبل را با هم ترکیب می‌کند.

MOLAP : روشی است که معمولاٌ برای تحلیل‌های OLAP در تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در MOLAP، داده‌ها با ساختار یک حجم داده‌ای ( Data Cube ) چند بعدی ذخیره می‌شوند. ذخیره‌سازی در پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای انجام نمی‌گیرد، بلکه با یک فرمت خاص انجام می‌شود. اغلب محصولات موفق MOLAP از یک روش چند‌بعدی استفاده می‌نمایند که در آن یک سری حجم‌های داده‌ای کوچک، انبوه و از پیش محاسبه‌شده، یک حجم داده‌ای بزرگ (hypercube  ) را می‌سازند. 

علاوه بر‌این MOLAP به شما امکان می‌دهد داده‌های دیدهای (View) تحلیل‌گران را دسته بندی کنید، که این در حذف اشتباهات و برخورد با ترجمه‌های پرغلط کمک بزرگی است.

گذشته از همه این‌ها از آن‌جا که داده‌ها به طور فیزیکی در حجم‌های داده‌ای بزرگ چند‌بعدی ذخیره می‌شوند، سرعت انجام فعالیت‌ها بسیار زیاد خواهد بود.

از آنجا که یک کپی از داده‌های منبع در کامپیوتر Analysis server ذخیره‌می‌شود، کوئری‌‌ها می‌توانند بدون مراجعه به منابع مجدداً محاسبه شوند. کامپیوتر Analysis server ممکن است کامپیوترسرور که تقسیم بندی‌ها در آن انجام شده یا کامپیوتر دیگری باشد. این امر بستگی به این دارد که تقسیم‌بندی‌ها در کجا تعریف شده‌اند. حتی اگر پاسخ کوئری‌ها از روی تقسیمات تجمیع (integration) شده قابل دستیابی نباشند، MOLAP سریع‌ترین پاسخ را فراهم می‌کند. سرعت انجام این کار به طراحی و درصد تجمیع تقسیم‌بندی‌ها بستگی دارد. 

مزایا : کارایی عالی-  حجم‌های داده‌ای MOLAP برای بازیابی سریع داده‌ها ساخته شده‌اند و در فعالیت‌های slice و dice به صورت بهینه پاسخ می‌دهند. ترکیب سادگی و سرعت مزیت اصلی MOLAP است.

در ضمنMOLAP  قابلیت محاسبه محاسبات پیچیده را فراهم می‌کند. همه محاسبات از پیش وقتی که حجم‌های داده‌ای ساخته می‌‌شود، ایجاد می‌شوند. بنابراین نه تنها محاسبات پیچیده انجام شدنی هستند بلکه بسیار سریع هم پاسخ می‌دهند.

معایب : عیب این روش این است که تنها برای داده‌هایی با مقدار محدود کارکرد خوبی دارد. از آنجا که همه محاسبات زمانی که حجم‌های داده‌ای ساخته می‌شود، محاسبه می‌گردند، امکان این که حجم‌های داده‌ای مقدار زیادی از داده‌ها را در خود جای دهد، وجود ندارد. ولی این به این معنا نیست که داده‌‌های حجم‌های داده‌ای نمی‌توانند از مقدار زیادی داده مشتق شده باشند. داده‌ها می‌توانند از مقدار زیادی داده مشتق شده‌باشند. اما در این صورت، فقط اطلاعات level خلاصه (level ای که دارای کمترین جزئیات است یعنی سطوح بالاتر) می‌‌توانند در حجم‌های داده‌ای  موجود باشند. 

ROLAP : محدودیت MOLAP در حجم داده‌های قابل پرس‌و‌جو و نیاز به روشی که از داده‌های ذخیره‌شده به روش رابطه‌ای حمایت کند، موجب پیشرفت ROLAP شد.

مبنای این روش کارکردن با داده‌هایی که در پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای ذخیره‌شده‌اند، برای انجام اعمال slicing و dicing معمولی است. با استفاده از این مدل ذخیره‌سازی می‌توان داده‌ها را بدون ایجاد واقعی تجمیع در پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای به هم مربوط کرد.

مزایا : با این روش می‌توان به حجم زیادی از داده‌ها را رسیدگی کرد. محدودیت حجم داده در تکنولوژی ROLAP مربوط به محدودیت حجم داده‌های قابل ذخیره‌سازی در پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای است. به بیان دیگر، خود ROLAP هیچ محدودیتی بر روی حجم داده‌ها اعمال نمی‌کند.

معایب : ممکن است کارایی پایین بیاید. زیرا هر گزارش ROLAP در واقع یک کواِری SQL (یا چند کواِری SQL )در پایگاه داده‌های رابطه‌ای است و اگر حجم داده‌ها زیاد باشد ممکن است زمان پاسخ کواِری طولانی شود. در مجموع ROLAP سنگین است، نگهداری آن سخت است و کند هم هست. بخصوص زمانی که نیاز به آدرس دهی جدول‌های ذخیره شده در سیستم چند بعدی داریم.

این محدودیت ناشی از عملکرد SQL است. زیرا تکنولوژی ROLAP بر پایه عبارات مولد SQL برای پرسش و پاسخ بر روی پایگاه داده رابطه‌ای است و عبارات SQL به همه نیازها پاسخ نمی‌دهند (مثلاٌ محاسبه حساب‌های پیچیده در SQL مشکل است)، بنابراین فعالیت‌های ROLAP به آن چه SQL قادر به انجام آن است محدود می‌گردد. 

تفاوت ROALP و MOLAP : تفاوت اصلی این دو در معماری آن‌ها است. محصولات MOLAP داده‌های مورد نیاز را در یک حافظه نهان (cache) مخصوص می‌گذارد. ولی ROLAP تحلیل‌های خود را بدون استفاده از یک حافظه میانی انجام می‌دهد، بدون آن که از یک مرحله میانی برای گذاشتن داده‌ها در یک سرور خاص استفاده کند. 

با توجه به کند بودن ROLAP در مقایسه باMOLAP ، باید توجه داشت که کاربرد این روش بیشتر در پایگاه داده‌های بسیار بزرگی است که  گاه‌گاهی پرس و جویی بر روی آن‌ها شکل می‌گیرد، مثل داده‌های تاریخی و کمتر جدید سال‌‌های گذشته.

نکته: اگر از Analysis Services که به وسیله Microsoft OLE DB Provider مهیا شده استفاده می‌کنید، تجمیع‌ها نمی‌توانند برای تقسیم‌بندی از روش ROLAP استفاده نمایند.

HOLAP : با توجه به نیاز رو به رشدی که برای کارکردن با داده‌های بلادرنگ (real time) در بخش‌های مختلف در صنعت و تجارت احساس می‌شود، مدیران تجاری انتظار دارند بتوانند با دامنه وسیعی از اطلاعات که فوراً و بدون حتی لحظه‌ای تأخیر در دسترس باشند، کار کنند. در حال حاضر شبکه اینترنت و سایر کاربرد‌ها یی که به داده‌هایی از منابع مختلف مراجعه دارند و نیاز به فعالیت با یک سیستم بلادرنگ هم دارند، همگی از سیستم HOLAP بهره می‌گیرند.

named set :

Named Set مجموعه‌ای از memberهای بعد یا مجموعه‌ای از عبارات است که برای استفاده مجدد ایجاد می‌شود.

Calculated member 

Calculated Memberها memberهایی هستند که بر اساس داده‌ها نیستند بلکه بر اساس عبارات ارزیابی MDX هستند. آنها دقیقاَ به سبک سایر memberهای معمولی هستند. MDX یک مجموعه قوی از عملیاتی را تامین میکند که میتوانند برای ساختCalculated Memberها مورد استفاده قرار گیرند به طوری که به شما امکان داشتن انعطاف زیاد در کار کردن با داده‌های چند بعدی را بدهد. 

امیدوارم در این قسمت با مفاهیم نخستین OLAP آشنا شده باشید.

تلاش خواهم کرد در قسمت بعدی در خصوص نصب SQL Server Analysis Services و نصب پایگاه داده‌ی Adventure Work DW 2008 شرح کاملی را ارایه کنم.

 

مطالب
نگاهی به تغییرات فایل Program.cs در نگارش‌های مختلف ASP.NET Core تا نگارش 6
در طی سال‌های قبل، نحوه‌ی آغاز برنامه‌های ASP.NET Core دچار تغییرات زیادی شده‌است که حداقل سه مورد مهم آن‌ها به صورت زیر است:
- استفاده از WebHost.CreateDefaultBuilder: این روش جهت تنظیم شروع به کار یک برنامه‌ی ASP.NET Core 2x مورد استفاده قرار می‌گرفت.
- استفاده از Host.CreateDefaultBuilder: روش پیش‌فرض آغاز برنامه‌های وب NET Core 3x. و NET 5x. که با معرفی generic host، امکان تهیه‌ی Worker services را میسر کردند.
- استفاده از WebApplication.CreateBuilder: روش جدید شروع به کار با برنامه‌های وب مبتنی بر NET 6.


استفاده از WebHost.CreateDefaultBuilder در ASP.NET Core 2.x

در نگارش اول ASP.NET Core، مفهومی به نام هاست پیش‌فرض (default host) وجود نداشت. یکی از مهم‌ترین نکات درنظر گرفته شده در طراحی ASP.NET Core، مفهوم «هزینه کردن به ازای احتیاج» است. یعنی اگر نیاز به قابلیتی نیست، نباید وجود داشته باشد. به این ترتیب یک قالب آغازین نباید به همراه تعداد زیادی بسته‌‌های NuGet و مقدار زیادی کد برای تنظیم باشد؛ زمانیکه واقعا قرار نیست از تمام آن‌ها استفاده شود. به همین جهت از نگارش 2، شروع به ساده‌کردن این قالب اولیه کردند و در این زمان، WebHost.CreateDefaultBuilder ارائه شد. این تنظیم به ظاهر ساده، کدهای پیش‌فرض مورد نیاز قابل توجهی را جهت ساخت ساده‌ی IWebHostBuilder و IWebHost به همراه دارد. در قالب به همراه آن، بین مفاهیم تنظیمات application و host تفاوت قائل شده‌اند؛ یعنی دو فایل Program.cs را برای تنظیمات application و فایل Startup.cs را برای ارائه‌ی تنظیمات هاست، تدارک دیدند.
در این طراحی، بین میدان دید Program و Startup تفاوت وجود دارد. هدف از Program، ارائه‌ی تنظیمات زیرساختی برنامه، مانند تنظیمات HTTP Server، یکپارچگی با IIS و امثال آن شد و عموما در طول عمر برنامه ثابت است. اما برای تغییر رفتار برنامه، بیشتر تغییرات و تنظیمات، به Startup محول شدند؛ مانند تنظیمات تزریق وابستگی‌ها، تنظیمات میان‌افزارها، مسیریابی‌ها و غیره.
public class Program
{
    public static void Main(string[] args)
    {
        BuildWebHost(args).Run();
    }

     public static IWebHost BuildWebHost(string[] args) =>
        WebHost.CreateDefaultBuilder(args)
            .UseStartup<Startup>()
            .Build();
}
نمونه‌ا‌ی از فایل Program.cs برنامه‌های ASP.NET Core 2x را در اینجا ملاحظه می‌کنید این تنظیم ساده، کار خواندن فایل appsettings.json و برپایی تنظیمات برنامه، تنظیمات logging و همچنین تنظیمات یکپارچگی با Kestrel/IIS را در پشت صحنه انجام می‌دهد. همچنین ارجاعی را نیز به کلاس Startup برنامه دارد. متد UseStartup به صورت خودکار به دنبال متدهای ویژه‌ی ConfigureServices و Configure در کلاس آغازین برنامه گشته و آن‌ها را فراخوانی می‌کند تا تنظیمات تزریق وابستگی‌ها، مسیریابی‌ها و میان‌افزارها صورت گیرند.


معرفی Generic Host در ASP.NET Core 3.x/5

ASP.NET Core 3.x به همراه تغییرات بزرگی در کدهای آغازین برنامه‌های ASP.NET Core بود. تا پیش از آن، امکانات پایه‌ی ASP.NET Core تنها برای مقاصد وب قابل استفاده بود. اما در نگارش‌های 3x، با ارائه‌ی یک هاست عمومی، امکان پشتیبانی از سایر برنامه‌ها، مانند worker services را نیز میسر کرد؛ برای مثال پیشتیبانی از کارهای طولانی پس زمینه، هاست سرویس‌های gRPC، هاست سرویس‌های ویندوز و غیره. هدف اصلی از این تغییرات، به اشتراک گذاری فریم‌ورک پایه‌ی ASP.NET Core که تنها برای برنامه‌های وب ساخته شده بود و به همراه امکاناتی مانند تنظیمات، ثبت وقایع، تزریق وابستگی‌ها و غیره بود، با سایر انواع برنامه‌های یاد شده است. برای رسیدن به این هدف، Web Host نگارش 2x، به Generic Host نگارش 3x تغییر کرد و سپس ASP.NET Core برفراز آن بنا شد. اینبار بجای IWebHostBuilder، نمونه‌ی جدید IHostBuilder را داریم:
public class Program
{
    public static void Main(string[] args)
    {
        CreateHostBuilder(args).Build().Run();
    }

    public static IHostBuilder CreateHostBuilder(string[] args) =>
        Host.CreateDefaultBuilder(args)
            .ConfigureWebHostDefaults(webBuilder =>
            {
                webBuilder.UseStartup<Startup>();
            }; 
    }
}
در اینجا نمونه‌ا‌ی از فایل Program.cs برنامه‌های ASP.NET Core 3x را ملاحظه می‌کنید. با توجه به عمومی بودن این روش، قسمت ConfigureWebHostDefaults آن، همان کار WebHost.CreateDefaultBuilder نگارش 2 ASP.NET Core را انجام می‌دهد.
ASP.NET Core 5 به همراه تغییرات مهمی در این زمینه نبود و تنها با تغییر target framework در فایل csproj و به روز رسانی بسته‌های نیوگت مرتبط، کار ارتقاء به نگارش جدید در آن صورت می‌گرفت.


معرفی  WebApplicationBuilder در ASP.NET Core 6x  

در دات نت 6، روش آغاز برنامه‌های وب بطور کامل تغییر کرده‌است. در تمام نگارش‌های پیشین ASP.NET Core، همواره شاهد دو فایل Program.cs و Startup.cs بودیم؛ اما در اینجا فقط یک فایل Program.cs بیشتر وجود ندارد. هر چند همانطور که در مطلب «ارتقاء فایل‌های آغازین برنامه‌های ASP.NET Core 5x به 6x» نیز عنوان شد، می‌توان همان سبک و سیاق پیشین را نیز برگرداند و از این لحاظ محدودیتی وجود ندارد.
var builder = WebApplication.CreateBuilder(args);
builder.Services.AddRazorPages();
var app = builder.Build();
if (app.Environment.IsDevelopment())
{
   app.UseDeveloperExceptionPage();
}
app.UseStaticFiles();
app.MapGet("/", () => "Hello World!");
app.MapRazorPages();
app.Run();
در اینجا نمونه‌ای از فایل Program.cs برنامه‌های دات نت 6 را مشاهده می‌کنید که تغییرات قابل ملاحظه‌ای داشته‌است:
- استفاده از top level statements
- استفاده از usingهای سراسری و سایر قابلیت‌های C# 10.0
- حذف کامل کلاس Startup؛ اینبار همه چیز فقط یک فایل است.

دیدگاهی را که در اینجا بکار گرفته‌اند شامل این موارد است و بیشتر تازه‌واردان را مدنظر دارند:
- برای شروع به کار، using statements اضافی هستند؛ پس حذف شده‌اند!
- برای شروع به کار، namespaces اضافی هستند؛ پس حذف شده‌اند!
- برای شروع به کار، Program.Main ... هم اضافی است!
- تنظیمات بین دو فایل Program.cs و Startup.cs تقیسم نشده‌اند و همه‌چیز یکجا است و این هم نیازی به توضیح اضافی به تازه‌واردان، ندارد.
- همچنین همانطور که عنوان شد، « ... متد UseStartup به صورت خودکار به دنبال متدهای ویژه‌ی ConfigureServices و Configure در کلاس آغازین برنامه گشته و آن‌ها را فراخوانی می‌کند تا تنظیمات تزریق وابستگی‌ها، مسیریابی‌ها و میان‌افزارها صورت گیرند ...»
نکته‌ی مهم این توضیح، این است که کلاس Startup، هیچ اینترفیسی را پیاده سازی نمی‌کند. یعنی نام این متدها، دقیقا باید به همین صورت باشند (بدون اینکه قرار دادی توسط یک اینترفیس برای آن‌ها وضع شده باشد) و ... چرا واقعا باید به این صورت باشد؟! به همین جهت این‌ها هم حذف شده‌اند!
- در اینجا WebApplication هم مشاهده می‌شود؛ اما آیا واقعا نیازی به آن است؟
پاسخ: خیر! WebApplication.CreateBuilder ای که در اینجا ملاحظه می‌کنید در حقیقت ساده شده‌ی قطعه کد زیر از کدهای ASP.NET Core 3x/5x است:
var hostBuilder = Host.CreateDefaultBuilder(args)
    .ConfigureServices(services => 
    {
        services.AddRazorPages();
    })
    .ConfigureWebHostDefaults(webBuilder =>
    {
        webBuilder.Configure((ctx, app) => 
        {
            if (ctx.HostingEnvironment.IsDevelopment())
            {
                app.UseDeveloperExceptionPage();
            }
            app.UseStaticFiles();
            app.UseRouting();
            app.UseEndpoints(endpoints =>
            {
                endpoints.MapGet("/", () => "Hello World!");
                endpoints.MapRazorPages();
            });
        });
    }); 
hostBuilder.Build().Run();
که ... WebApplication.CreateBuilder بدون شک ساده‌تر از قطعه کد فوق است. همچنین پس از یک سطر زیر:
 var builder = WebApplication.CreateBuilder(args);
با استفاده از خاصیت builder.Configuration، می‌توان به تنظیمات برنامه دسترسی یافت و یا با استفاده از builder.Services می‌توان سرویس‌های جدیدی را ثبت کرد:
builder.Services.AddRazorPages();
builder.Services.AddSingleton<MyThingy>();
و یا با استفاده از خاصیت builder.Logging می‌توان تنظیمات ثبت وقایع برنامه را تغییر داد:
builder.Logging.AddFile();
همچنین در اینجا زمانیکه کار تنظیمات به پایان رسید، نمونه‌ای از WebApplication را به صورت زیر تولید کرده:
var app = builder.Build();
و اکنون می‌توان تنظیمات میان‌افزارها و یا مسیریابی‌ها را انجام داد:
app.UseStaticFiles();
app.MapRazorPages();
که در مقایسه با نگارش‌های قبلی، بسیار ساده‌تر شده‌، هرچند مرز بین این‌ها و ترتیب آن‌ها اندکی کم‌رنگ‌تر شده‌است.
مطالب
تهیه قالب برای ارسال ایمیل‌ها در ASP.NET Core توسط Razor Viewها
برای ارسال متن ایمیل‌ها، یا می‌توان یک سری رشته را با هم جمع زد و ارسال کرد و یا یک View را به همراه ViewModel آن، طراحی و سپس این View را تبدیل به یک رشته کرد. روش دوم هم قابلیت طراحی بهتری دارد و هم نگهداری و توسعه‌ی آن ساده‌تر است. در ادامه روش تبدیل Razor Viewهای ASP.NET Core را به یک رشته، بررسی می‌کنیم.


تهیه سرویسی برای رندر کردن Razor Viewها به صورت یک رشته

در ادامه کدهای کامل سرویسی را که توسط RazorViewEngine کار رندر کردن یک View و تبدیل آن‌را به رشته انجام می‌دهد، ملاحظه می‌کنید:
using Microsoft.AspNetCore.Http;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc.Abstractions;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc.ModelBinding;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc.Razor;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc.Rendering;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc.ViewFeatures;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc;
using Microsoft.AspNetCore.Routing;
using Microsoft.Extensions.DependencyInjection.Extensions;
using Microsoft.Extensions.DependencyInjection;
using System.IO;
using System.Threading.Tasks;
using System;
 
namespace WebToolkit
{
    public static class RazorViewToStringRendererExtensions
    {
        public static IServiceCollection AddRazorViewRenderer(this IServiceCollection services)
        {
            services.TryAddSingleton<IHttpContextAccessor, HttpContextAccessor>();
            services.AddScoped<IViewRendererService, ViewRendererService>();
            return services;
        }
    }
 
    public interface IViewRendererService
    {
        Task<string> RenderViewToStringAsync(string viewNameOrPath);
        Task<string> RenderViewToStringAsync<TModel>(string viewNameOrPath, TModel model);
    }
 
    /// <summary>
    /// Modified version of: https://github.com/aspnet/Entropy/blob/dev/samples/Mvc.RenderViewToString/RazorViewToStringRenderer.cs
    /// </summary>
    public class ViewRendererService : IViewRendererService
    {
        private readonly IRazorViewEngine _viewEngine;
        private readonly ITempDataProvider _tempDataProvider;
        private readonly IServiceProvider _serviceProvider;
        private readonly IHttpContextAccessor _httpContextAccessor;
 
        public ViewRendererService(
                    IRazorViewEngine viewEngine,
                    ITempDataProvider tempDataProvider,
                    IServiceProvider serviceProvider,
                    IHttpContextAccessor httpContextAccessor)
        {
            _viewEngine = viewEngine;
            _tempDataProvider = tempDataProvider;
            _serviceProvider = serviceProvider;
            _httpContextAccessor = httpContextAccessor;
        }
 
        public Task<string> RenderViewToStringAsync(string viewNameOrPath)
        {
            return RenderViewToStringAsync(viewNameOrPath, string.Empty);
        }
 
        public async Task<string> RenderViewToStringAsync<TModel>(string viewNameOrPath, TModel model)
        {
            var actionContext = getActionContext();
 
            var viewEngineResult = _viewEngine.FindView(actionContext, viewNameOrPath, isMainPage: false);
            if (!viewEngineResult.Success)
            {
                viewEngineResult = _viewEngine.GetView("~/", viewNameOrPath, isMainPage: false);
                if (!viewEngineResult.Success)
                {
                    throw new FileNotFoundException($"Couldn't find '{viewNameOrPath}'");
                }
            }
 
            var view = viewEngineResult.View;
            using (var output = new StringWriter())
            {
                var viewDataDictionary = new ViewDataDictionary<TModel>(new EmptyModelMetadataProvider(), new ModelStateDictionary())
                {
                    Model = model
                };
 
                var viewContext = new ViewContext(
                    actionContext,
                    view,
                    viewDataDictionary,
                    new TempDataDictionary(actionContext.HttpContext, _tempDataProvider),
                    output,
                    new HtmlHelperOptions());
                await view.RenderAsync(viewContext).ConfigureAwait(false);
                return output.ToString();
            }
        }
 
        private ActionContext getActionContext()
        {
            var httpContext = _httpContextAccessor?.HttpContext;
            if (httpContext != null)
            {
                return new ActionContext(httpContext, httpContext.GetRouteData(), new ActionDescriptor());
            }
 
            httpContext = new DefaultHttpContext { RequestServices = _serviceProvider };
            return new ActionContext(httpContext, new RouteData(), new ActionDescriptor());
        }
    }
}
توضیحات:
اصل این کد متعلق است به مایکروسافت در اینجا. اما در کدهای فوق سه قسمت آن بهبود یافته‌است:
الف) به سازنده‌ی کلاس، سرویس IHttpContextAccessor نیز تزریق شده‌است تا بتوان به HttpContext و اطلاعات آن دسترسی یافت. حالت پیش فرض آن، استفاده از new DefaultHttpContext است. در این حالت اگر در قالب‌های ایمیل‌های خود از Url.Action استفاده کنید، استثنای index out of range مربوط به یافت نشدن مسیریابی‌ها را دریافت خواهید کرد. علت اینجا است که new DefaultHttpContext حاوی اطلاعات مسیریابی درخواست جاری سیستم نیست. به همین جهت توسط IHttpContextAccessor در متد getActionContext، کار مقدار دهی قسمت مسیریابی صورت گرفته‌است.
ب) در کدهای مثال اصلی، فقط viewEngine.FindView ذکر شده‌است. این متد حالت‌های یافتن Viewهایی را به صورت FolderName/ViewName، پشتیبانی می‌کند. اگر بخواهیم یک مسیر کامل را مانند "Areas/Identity/Views/EmailTemplates/_RegisterEmailConfirmation.cshtml/~" ذکر کنیم، کار نمی‌کند. به همین جهت در ادامه، بررسی viewEngine.GetView نیز اضافه شده‌است تا این نقصان را پوشش دهد.
ج) یک overload اضافه‌تر هم جهت رندر یک View بدون مدل نیز به آن اضافه شده‌است.


روش استفاده‌ی از سرویس ViewRenderer

اسمبلی که این سرویس در آن تعریف می‌شود باید دارای وابستگی‌های ذیل باشد:
{ 
    "dependencies": {
        "Microsoft.AspNetCore.Mvc.ViewFeatures": "1.1.0",
        "Microsoft.AspNetCore.Mvc.Razor": "1.1.0"
    }
}
سپس در متد ConfigureServices کلاس آغازین برنامه، سرویس‌های مورد نیاز را اضافه کنید:
public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
{
   services.AddRazorViewRenderer();
}
کار متد AddRazorViewRenderer، افزودن سرویس‌های IViewRendererService و همچنین IHttpContextAccessor است.
پس از ثبت سرویس‌های مورد نیاز، اکنون می‌توان سرویس IViewRendererService را به سازنده‌ی کنترلرها و یا کلاس‌های برنامه تزریق و از متدهای RenderViewToStringAsync آن استفاده کرد:
public class RenderController : Controller
{
    private readonly IViewRendererService _viewRenderService;
    public RenderController(IViewRendererService viewRenderService)
    {
        _viewRenderService = viewRenderService;
    }
 
    public async Task<IActionResult> RenderInviteView()
    {
        var viewModel = new InviteViewModel
        {
            UserId = "1",
            UserName = "Vahid"
        };
        var emailBody = await _viewRenderService.RenderViewToStringAsync("EmailTemplates/Invite", viewModel).ConfigureAwait(false);
        //todo: send emailBody
        return Content(emailBody);
    }
}
برای مثال در اینجا در قالب Invite (یا فایل invite.cshtml) واقع در پوشه‌ی EmailTemplates، جهت ساخت متن ایمیل استفاده شده‌است.


چند نکته‌ی تکمیلی در مورد قالب‌های ایمیل

- پیش فرض این سرویس، یافتن Viewها در پوشه‌ی Views است؛ مانند: Views\EmailTemplates\_EmailsLayout.cshtml
مگر اینکه مسیر آن‌را به صورت کامل توسط filename.cshtml/.../~ ذکر کنید و در این حالت ذکر پسوند فایل الزامی است.
- ایمیل‌ها می‌توانند دارای Layout هم باشند. برای مثال فایل Views\EmailTemplates\_EmailsLayout.cshtml را با محتوای ذیل ایجاد کنید:
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
    <meta http-equiv="Content-Language" content="fa" />
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" />
    <style type='text/css'>
     .main {
            font-size: 9pt;
            font-family: Tahoma;
     }
    </style>
</head>
<body bgcolor="whitesmoke" style="font-size: 9pt; font-family: Tahoma; background-color: whitesmoke; direction: rtl;">
   <div class="main">@RenderBody()</div>
</body>
</html>
در اینجا RenderBody@ را مشاهده می‌کنید که محل رندر شدن ایمیل‌های برنامه است.
به علاوه در اینجا جهت ارسال ایمیل‌ها باید هر نوع شیوه نامه‌ای، به صورت صریح قید شود (inline css) و نباید فایل css ایی را لینک کنید.
- پس از اینکه فایل layout خاص ارسال ایمیل‌های خودتان را طراحی کردید، اکنون قالب یکی از ایمیل‌های برنامه، یک چنین فرمتی را پیدا می‌کند که Layout در ابتدای آن ذکر شده‌است:
 @using Sample.ViewModels
@model RegisterEmailConfirmationViewModel
@{
Layout = "~/Views/EmailTemplates/_EmailsLayout.cshtml";
}
با سلام
<br />
 اکانت شما با مشخصات ذیل ایجاد گردید:
....
- حتما تولید لینک‌ها را به صورت مطلق و نه نسبی انجام دهید. اینکار توسط قید صریح protocol صورت می‌گیرد:
 <a style="direction:ltr" href="@Url.Action("Index", "Home", values: new { area = "" }, protocol: this.Context.Request.Scheme)">@Model.EmailSignature</a>
مطالب
کار با Areas در ASP.NET Core
کار با Areas را تا ASP.NET MVC 5.x می‌توانید در مطلب «ASP.NET MVC #14» مطالعه کنید. در ASP.NET Core، کلیات آن ثابت مانده‌است و تنظیمات ابتدایی آن اندکی تغییر کرده‌اند.


مفهوم Areas

Areas یکی از روش‌های ساماندهی برنامه‌های بزرگ، به نواحی کوچکتری مانند قسمت‌های مدیریتی، پشتیبانی از کاربران و غیره است. به این ترتیب می‌توان کنترلرها، Viewها و مدل‌های هر قسمت را از قسمتی دیگر، جدا کرد و مدیریت پروژه را ساده‌تر نمود. هر Area دارای ساختار پوشه‌های مرتبط به خود می‌باشد و به این نحو است که جداسازی این نواحی مختلف را میسر می‌کند؛ تا بهتر مشخص باشد که هر المانی متعلق است به چه ناحیه‌ای. به علاوه در این حالت می‌توان پروژه را بین چندین توسعه دهنده‌ی مختلف نیز تقسیم کرد؛ بدون اینکه در کار یکدیگر تداخلی ایجاد کنند.


ایجاد Areas

اگر با ASP.NET MVC 5.x کار کرده باشید، می‌دانید که ویژوال استودیو با کلیک راست بر روی پروژه‌ی جاری، گزینه افزودن یک Area جدید را به همراه دارد. یک چنین قابلیتی تا ASP.NET Core 1.1 به ابزارهای همراه آن افزوده نشده‌است. بنابراین تمام مراحل ذیل را باید دستی ایجاد کنید و هنوز قالب از پیش تعریف شده و ساده کننده‌‌ای برای اینکار وجود ندارد:


همانطور که در تصویر نیز ملاحظه می‌کنید، نیاز است در ریشه‌ی پروژه، پوشه‌ی جدیدی را به نام Areas ایجاد کرد. سپس در داخل این پوشه می‌توان نواحی مختلفی را با پوشه بندی‌های مجزایی ایجاد نمود. برای مثال در اینجا ناحیه‌ی Blog ایجاد شده‌است که در این ناحیه نیز پوشه‌های Controllers و Views آن باید به صورت دستی ایجاد شوند.


افزودن مسیریابی مرتبط با Areas

پس از اضافه کردن دستی پوشه‌های Areas و ناحیه‌ی جدید، به همراه ساختار پوشه‌های کنترلرها و Viewهای آن، اکنون نیاز است این ناحیه‌ی جدید را به سیستم مسیریابی معرفی نمود. برای این منظور به فایل آغازین برنامه مراجعه کرده و در متد Configure آن، تعریف جدید ذیل را اضافه می‌کنیم:
app.UseMvc(routes =>
{
    routes.MapRoute(
        name: "areas",
        template: "{area:exists}/{controller=Home}/{action=Index}/{id?}");
 
    routes.MapRoute(
        name: "default",
        template: "{controller=Home}/{action=Index}/{id?}"); 
});
مسیریابی پیش‌فرض را در مطلب «ارتقاء به ASP.NET Core 1.0 - قسمت 9 - بررسی تغییرات مسیریابی» پیشتر بررسی کرده‌ایم. در اینجا پیش از این مسیریابی، مسیریابی جدید areas تعریف شده‌است. قید exists در اینجا به معنای تنها استفاده‌ی از نواحی تعریف شده‌ی در برنامه‌ی جاری است و الگوی تعریف شده، تمام آن‌ها را شامل می‌شود و دیگر نیازی به تعریف مسیریابی جداگانه‌ای به ازای ایجاد هر Area جدید نیست (برخلاف ASP.NET MVC 5.x).


علامتگذاری کنترلرهای یک ناحیه

تمام اصول کار کردن با کنترلرهای یک ناحیه، مانند سایر کنترلرهای دیگر برنامه‌است؛ با یک تفاوت:
[Area("Blog")]
public class HomeController : Controller
{
    public IActionResult Index()
    {
        return View();
    }
}
در ASP.NET Core حتما نیاز است توسط ویژگی جدید Area، نام ناحیه‌ی کنترلر را صریحا مشخص کرد؛ در غیراینصورت، صرفنظر از محل تعریف این کنترلر، اطلاعات آن متعلق به هیچ ناحیه‌ای نبوده و وارد سیستم مسیریابی Areas نمی‌شود.

یک نکته: اگر از Attribute routing استفاده می‌کنید، توکن مرتبط با نواحی، [area] نام دارد:
 [Route("[area]/app/[controller]/actions/[action]/{id:weekday?}")]


فعالسازی Layout و Tag Helpers در Areas

اگر در همین حال، برنامه را اجرا و به مسیر http://localhost/blog مراجعه کنید، هرچند اطلاعات View متناظر با کنترلر Home و اکشن متد Index آن نمایش داده می‌شوند، اما این View نه layout دارد و نه Tag helpers آن پردازش شده‌اند. برای فعالسازی این دو مورد، دو فایل ViewStart.cshtml_ و ViewImports.cshtml_ را از پوشه‌ی views اصلی پروژه، به پوشه‌ی views این Area جدید کپی کنید. فایل ViewStart، نام و مسیر فایل layout پیش فرض ناحیه را مشخص می‌کند و فایل ViewImports حاوی تعاریف فعالسازی Tag helpers است:
 @addTagHelper *, Microsoft.AspNetCore.Mvc.TagHelpers
 هر Area می‌تواند layout خاص خودش را داشته باشد؛ اما اگر فایل ViewStart آن به نحو ذیل مقدار دهی شود، به فایل اصلی واقع در پوشه‌ی Views/Shared/_Layout.cshtml ریشه‌ی پروژه، اشاره می‌کند.
 @{
 Layout = "_Layout";
}
و برای تغییر و یا مقداردهی صریح آن می‌توان به صورت ذیل عمل کرد:
 @{
 Layout = "~/Areas/Blog/Views/Shared/_Layout.cshtml";
}


Areas و تاثیر آن‌ها در حین لینک دهی به قسمت‌های مختلف برنامه

اگر قرار است لینکی به قسمتی واقع در همان Area جاری مرتبط شود، نیازی نیست تا هیچ نکته‌ی خاصی را درنظر گرفت و تولید لینک‌ها به نحو صحیحی صورت می‌گیرند:
 <a asp-action="Index" asp-controller="Home">Link</a>
اما اگر می‌خواهیم به ناحیه‌ی جدیدی به نام Services و کنترلر و اکشن متد خاصی از آن، از یک ناحیه‌ی دیگر لینک دهیم، نیاز است asp-area را صریحا ذکر کرد:
 <a asp-area="Services" asp-controller="Home" asp-action="Index">Go to Services’ Home Page</a>
به علاوه  اگر قصد تعریف لینکی را به یک اکشن متد واقع در کنترلری که در هیچ ناحیه‌ای قرار ندارد، داشته باشیم، باید asp-area آن‌را خالی ذکر کنیم:
 <a asp-action="Index" asp-controller="Home" asp-area="">Link</a>


تاثیر Areas بر روی تنظیمات توزیع برنامه

فایل‌های View موجود در Areas نیز باید در حین توزیع نهایی برنامه ارائه شوند؛ مگر اینکه آن‌ها را از پیش کامپایل کرده باشیم. اگر از حالت از پیش کامپایل کردن Viewها استفاده نمی‌شود، نیاز است قسمت publishOptions فایل project.json را به نحو ذیل در جهت الحاق فایل‌های Viewهای نواحی مختلف، ویرایش و تکمیل کرد:
"publishOptions": {
     "include": [
       "Areas/**/*.cshtml",
       ....
       ....
     ]
مطالب
بررسی نحوه‌ی راه اندازی پروژه‌ی Decision
پروژه‌ی Decision را می‌توان چکیده‌ی تمام مطالب سایت دانست که در آن جمع آوری نکات ASP.NET MVC 5.x، EF Code First 6.x، مباحث تزریق وابستگی‌ها، کار با AutoMapper، بوت استرپ 3 و غیره لحاظ شده‌اند. به همین جهت درک آن بدون مطالعه‌ی « تمام » مطالب سایت میسر نیست و همچنین راه اندازی آن.
در این مطلب با توجه به سؤالات زیادی که در مورد صرفا نحوه‌ی اجرای بدون خطای آن وجود داشت، ریز مراحل آن‌را بررسی می‌کنیم.


پیشنیازهای توسعه‌ی برنامه
- با توجه به استفاده از ویژگی‌های C# 6 در این پروژه، حتما نیاز است برای کار و اجرای آن از VS 2015 استفاده کنید.
- همچنین این پروژه از قابلیت «فایل استریم» SQL Server استفاده می‌کند. بنابراین نیاز است نگارش متناسبی از SQL Server را پیشتر نصب کرده باشید (هر نگارشی بالاتر از SQL Server 2005).
- اگر از ReSharper استفاده می‌کنید، به صورت موقت آن‌را به حالت تعلیق درآورید (منوی tools، گرینه‌ی options و انتخاب resharper و سپس suspend کردن آن). این مورد سرعت بازیابی بسته‌های نیوگت را به شدت افزایش می‌دهد.


بازیابی وابستگی‌های نیوگت پروژه

مرسوم نیست چند 10 مگابایت وابستگی‌های پروژه را به صورت فایل‌های باینری، به مخزن کدها ارسال کرد. از این جهت که نیوگت بر اساس مداخل فایل‌های packages.config، قابلیت بازیابی و نصب خودکار آن‌ها را دارد. بنابراین ابتدا package manger console را باز کنید؛ از طریق منوی Tools -> NuGet Package Manager -> Package Manager Console


همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، نیوگت تشخیص داده‌است که بسته‌هایی برای نصب وجود دارند. بنابراین بر روی دکمه‌ی restore کلیک کنید تا کار دریافت و نصب خودکار این بسته‌ها از اینترنت شروع شود. البته اگر پیشتر این بسته‌ها را در پروژه‌های دیگری نصب کرده باشید، نیوگت از کش موجود در سیستم استفاده خواهد کرد و برای دریافت آن‌ها به اینترنت مراجعه نمی‌کند. ولی در هر حال اتصال به اینترنت ضروری است.

پس از پایان کار بازیابی بسته‌ها، یکبار کل Solution را Build کنید تا مطمئن شوید که تمام بسته‌های مورد نیاز به درستی بازیابی و نصب شده‌اند (Ctrl+Shift+B و یا همان منوی Build و انتخاب گزینه‌ی Build Solution).



تنظیمات رشته اتصالی بانک اطلاعاتی برنامه

پس از Build موفق کل Solution در مرحله‌ی قبل، اکنون نوبت به برپایی تنظیمات بانک اطلاعاتی برنامه است. برای این منظور فایل web.config ذیل را باز کنید:
Decision\src\Decision.Web\Web.config
یک چنین تنظیمی را مشاهده می‌کنید:
  <connectionStrings>
    <clear />
    <add name="DefaultConnection" connectionString="Data Source=.\sqlexpress;Initial Catalog=DecisionDb;Integrated Security = true;MultipleActiveResultSets=True;" providerName="System.Data.SqlClient" />
  </connectionStrings>
از آنجائیکه بر روی سیستم من SQL Server نگارش Developer نصب است و از SQL Server Express استفاده نمی‌کنم، تنظیمات فوق را به نحو ذیل تغییر خواهم داد:
  <connectionStrings>
    <clear />
    <add name="DefaultConnection" connectionString="Data Source=(local);Initial Catalog=DecisionDb;Integrated Security = true;MultipleActiveResultSets=True;" providerName="System.Data.SqlClient" />
  </connectionStrings>
تنها تغییر صورت گرفته، تنظیم data source است. مابقی موارد یکی است و تفاوتی نمی‌کند.

در این حالت نیاز است بانک اطلاعاتی خالی DecisionDb را خودتان ایجاد کنید. علت آن به AutomaticMigrationsEnabled = false بر می‌گردد؛ که در ادامه توضیح داده شده‌است و همچنین وجود تنظیم ذیل در فایل Decision\src\Decision.Web\App_Start\ApplicationStart.cs
 Database.SetInitializer<ApplicationDbContext>(null);
این تنظیم و نال بودن پارامتر ورودی آن به این معنا است که اولا برنامه یک بانک اطلاعاتی جدید را به صورت خودکار ایجاد نمی‌کند و همچنین کار Migrations خودکار نیست.


ایجاد بانک اطلاعاتی برنامه و تنظیمات آن

پس از آن، نوبت به ایجاد بانک اطلاعاتی برنامه است. چون این برنامه از EF Code first استفاده می‌کند، قادر است بانک اطلاعاتی ذکر شده‌ی در Initial Catalog فوق را به صورت خودکار ایجاد کند (با تمام جداول، روابط و تنظیمات آن‌ها). این اطلاعات هم از پروژه‌ی Decision.DataLayer و پوشه‌ی Migrations آن تامین می‌شوند.
اگر به فایل Decision\src\Decision.DataLayer\Migrations\201602072159421_Initial.cs مراجعه کنید، یکسری تنظیمات دستی را هم علاوه بر کدهای خودکار EF، مشاهده خواهید کرد:
 //. . .
Sql("EXEC sp_configure filestream_access_level, 2");
Sql("RECONFIGURE", true);

Sql("alter database DecisionDb Add FileGroup FileGroupApplicant contains FileStream", true);
Sql("alter database DecisionDb add file ( name = 'ApplicantDocuements'  ,  filename = 'C:\\FileStream\\ApplicantDocuements') to filegroup FileGroupApplicant", true);
//. . .
این‌ها مواردی هستند که کار تنظیمات فایل استریم را به صورت خودکار انجام می‌دهند.
بنابراین نیاز است در درایور C، پوشه‌ی خالی FileStream از پیش تهیه شده باشد (نیازی به ایجاد پوشه‌ی ApplicantDocuements نیست و این پوشه به صورت خودکار ایجاد می‌شود).

و در فایل Decision\src\Decision.DataLayer\Migrations\Configuration.cs مشخص شده‌است که AutomaticMigrationsEnabled = false. به این معنا که تنظیمات فوق به صورت خودکار به بانک اطلاعاتی اعمال نشده و باید چند دستور ذیل را به صورت دستی صادر کنیم:
الف) ابتدا package manager console را مجددا باز کنید و در اینجا default project را بر روی Decision.DataLayer قرار دهید. از این جهت که قرار است اطلاعات migration را از این پروژه دریافت کنیم:


در غیراینصورت پیام خطای No migrations configuration type was found in the assembly را دریافت خواهید کرد.

ب) سپس دستور ذیل را صادر کنید (با این فرض که بانک اطلاعاتی خالی DecisionDb ذکر شده‌ی در قسمت قبل را پیشتر ایجاد کرده‌اید):
 PM> Update-Database -Verbose -ConnectionStringName "DefaultConnection" -StartUpProjectName "Decision.Web"
این تنظیمات به این معنا است که Update-Database را بر اساس اطلاعات پروژه‌ی Decision.DataLayer انجام بده (همان انتخاب default project)؛ اما رشته‌ی اتصالی را از پروژه‌ی Decision.Web و تنظیمات DefaultConnection آن دریافت کن.

من در این حالت پیام خطای Update-Database : The term 'Update-Database' is not recognized as the name of a cmdlet را دریافت کردم.
راه حل: یکبار ویژوال استودیو را بسته و مجددا باز کنید تا کار نصب بسته‌ها و بارگذاری تمام وابستگی‌های آن‌ها به درستی صورت گیرد. این خطا به این معنا است که هرچند NuGet کار نصب EF را انجام داده‌است، اما هنوز اسکریپت‌های پاورشل آن که دستوراتی مانند Update-Database را اجرا می‌کنند، بارگذاری نشده‌اند. راه حل آن بستن و اجرای مجدد ویژوال استودیو است.
پس از اجرای مجدد ویژوال استودیو و انتخاب default project صحیح (مطابق تصویر فوق)، مجددا دستور Update-Database  فوق را صادر کنید (با پارامترهای ویژه‌ی آن).
با صدور این دستور، پیام خطای ذیل را دریافت کردم:
 The Entity Framework provider type 'System.Data.Entity.SqlServer.SqlProviderServices, EntityFramework'
registered in the application config file for the ADO.NET provider with invariant name 'System.Data.SqlClient' could not be loaded.
برای رفع آن نیاز است EF را یکبار دیگر نصب کنید:
 PM> Update-Package -Reinstall "EntityFramework" -ProjectName "Decision.DataLayer"
در ادامه مجددا کل Solution را Build کنید؛ چون Migrations بر اساس اطلاعات اسمبلی‌های کامپایل شده‌ی پروژه کار می‌کند.
اینبار دستور update-database فوق (با پارامترهای ویژه‌ی آن) بدون مشکل اجرا شد و بانک اطلاعاتی مربوطه تشکیل گردید.




اکنون برنامه قابل اجرا است و در این حالت است که می‌توان دکمه‌ی F5 را جهت اجرای برنامه فشرد. البته در این حالت بر روی پروژه‌ی Decision.Web کلیک راست کرده و گزینه‌ی set as startup project را نیز انتخاب کنید و سپس F5:



لطفا سؤالاتی را که مرتبط با «راه اندازی» این پروژه نیستند، در قسمت بازخوردهای اختصاصی آن مطرح کنید.
اشتراک‌ها
سایت «خاتمه یافته توسط مایکروسافت»

Killed by Microsoft is the Microsoft graveyard; a free and open source list of discontinued Microsoft services, products, devices, and apps. We aim to be a source of factual information about the history surrounding Microsoft's dead projects. 

سایت «خاتمه یافته توسط مایکروسافت»
اشتراک‌ها
کتاب Apps and Services with .NET 7

کتاب Apps and Services with .NET 7 (برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها با دات نت 7)، اثر مارک پرایس بازگشته است تا شما در جالب‌ترین و رایج‌ترین فناوری هایی که یک توسعه دهنده دات نت باید بداند راهنمایی کند از جمله Blazor، .NET MAUI، gRPC، GraphQL، SQL Server، Cosmos DB، OData، OData، SignalR، Azure Functions. 

کتاب Apps and Services with .NET 7