مسیرراهها
قسمت دوم
همچین کدی (در صورت فعال بودن Lazy Load در ORM) در صورتی که جدول Customers دارای 1000 رکورد باشد، باعث میشود برنامه 1001 دستور sql تولید و در بانک اجرا گردد.
ایده دیگری هم وجود دارد. شما میتوانید MiniProfiler را برای کاربر Admin یا کاربر Debugger فعال و برای بقیه غیر فعال کنید. در باب MiniProfiler مسائل زیادی وجود دارد که چند نمونه از آن در همین سایت در این مقاله و این مقاله در دسترس است. البته میتوانید از ابزارهای دیگری مانند Glimpse که در این زمینه وجود دارد نیز استفاده کنید. لب کلام این نکته استفاده از profiler برای نرم افزار خود میباشد.
8.ORM Lazy Load
در هنگام استفاده از ORMها دقت کنید کجا از Lazy Load استفاده میکنید. Lazy Load باعث میشود وقتی شما اطلاعات مرتبط را از بانک اطلاعات واکشی میکنید، این واکشی اطلاعات در چند query از بانک انجام شود. درعوض عدم استفاده از Lazy Load باعث میشود تمامی اطلاعات مورد نیاز شما در یک query از بانک اطلاعاتی دریافت شود. این موضوع یعنی سربار کمتر در شبکه، در بانک اطلاعاتی، در منابع حافظه و منابع پر ازرش cpu در سرورها. البته استفاده از include در حالت فعال بودن یا نبودن lazy هم داستان مجزایی دارد که اگر عمری باقی باشد راجع به آن مقاله ای خواهم نوشت.
به این نمونه دقت کنید:
List<Customer> customers = context.Customers.ToList(); foreach (Customer cust in context.Customers){ Console.WriteLine("Customer {0}, Account {1}", cust.Person.LastName.Trim() + ", " + cust.Person.FirstName, cust.AccountNumber); }
برای اطلاع بیشتر میتوانید به این مقاله مراجعه نمایید.
9.استفاده از MiniProfiler
سعی کنید از MiniProfiler در تمامی پروژهها استفاده کنید. البته وقتی نرم افزار را در اختیار مصرف کننده قرار میدهید، آن را غیر فعال کنید. میتوانید از متغیرهای compiler برای مجزا کردن buildهای متفاوت در برنامه خود استفاده کنید:
#if DEBUG then // فعال سازی MiniProfiler #endif
10. Data Paging در بانک اطلاعاتی
هنگامیکه از کامپوننتهای شرکتهای دیگر (Third party) استفاده میکنید، اطمینان حاصل کنید که صفحه بندی اطلاعات در بانک اطلاعاتی انجام میشود. برای نمونه کاپوننت گرید شرکت Telerik چند نوع صفحه بندی را پشتیبانی میکند. صفحه بندی سمت کاربر (توسط JavaScript)، صفحه بندی سمت سرور توسط کامپوننت و صفحه بندی مجازی. صفحه بندی سمت کاربر یعنی تمامی اطلاعات از سرور به کاربر فرستاده شده و در سمت کاربر عمل صفحه بندی انجام میشود. این یعنی واکشی تمامی اطلاعات از بانک و در مورد نرم افزارهای پرکاربر با حجم اطلاعات زیاد یعنی فاجعه. صفحه بندی سمت سرور ASP.NET هم یعنی واکشی اطلاعات از سرور بانک به سرور برنامه و سپس صفحه بندی توسط برنامه. این موضوع هم ممکن است مشکلات زیادی را ایجاد نماید چون باید حداقل تمامی رکوردها از اولین رکورد تا آخرین رکورد صفحه جاری از بانک واکشی شود که این عمل علاوه بر ایجاد سربار شبکه، سربار IO در بانک اطلاعاتی و سربار cpu در سرور ASP.NET ایجاد میکند. استفاده از صفحه بندی مجازی، شما را قادر میکند بتوانیم اطلاعات را در بانک صفحه بندی کرده و فقط صفحه مورد نظر خود را از بانک واکشی کنیم.
این حالت مجازی در اکثر componentها که توسط شرکتهای مختلف ایجاد شده وجود دارد ولی ممکن است نامهای متفاوتی داشته باشد. برای این موضوع باید به راهنمای component خریداری شده مراجعه کنید و یا به فرومها و... مراجعه نمایید.
11. بررسی تعداد کوئریهای صادر شده در یک صفحه و تعداد رکوردهای بازگشت داده شده توسط آنها
این به این معنا نیست که برای هر query یک context مجزا ایجاد کنید، منظور این است که به بهانه اینکه اطلاعات مختلفی از جداول مختلف مورد نیاز است، query خود را آن قدر پیچیده یا گسترده ننویسیم که یا process آن در بانک زمان و سربار زیادی ایجاد کند و یا حجم اطلاعات بلا استفاده ای را از بانک به سرور برنامه لود نماید. به جای این موضوع میتوانید در یک یا چند context دستورات مجزای واکشی اطلاعات صادر کنید تا تنها اطلاعات مورد نیاز خود را واکشی نمایید. البته این موضوع باعث نشود که تعداد queryها مثلا به 1000 عدد برسد! یعنی باید فیمابین queryهای پیچیده و queryهای ساده ولی با تعداد یکی را که مناسبتر با پروژه است انتخاب کنید که این موضوع با تجربه و تست حاصل میشود.
نظرات مطالب
بازنویسی سطح دوم کش برای Entity framework 6
تمام نکات «چه زمانهایی یک برنامهی ASP.NET ری استارت میشود؟ » و کلا ری استارت شدن برنامه، HttpRuntime.Cache را هم پاک میکنند. بنابراین لاگ کنید که رخداد Application_Start چندبار در برنامهی شما اجرا میشود.
AJAX و یا «Asynchronous JavaScript and XML» قابلیتی است که توسط web API جاوا اسکریپتی مرورگرها برای دریافت و یا به روز رسانی اطلاعات، بدون بارگذاری مجدد و کامل صفحه، ارائه میشود. این قابلیت اولین بار در سال 1999 توسط مایکروسافت با ارائهی مرورگر IE 5.0 و معرفی شیء XMLHTTP که توسط یک ActiveX control ارائه میشد، میسر گردید و این روزها توسط استاندارد XMLHttpRequest در تمام مرورگرها قابل استفاده است. این استاندارد نیز مدتی است که توسط Fetch API مرورگرهای جدید جایگزین شدهاست (پس از 15 سال از ارائهی استاندارد XMLHttpRequest) و در این لحظه در تمام مرورگرهای غالب وب پشتیبانی میشود.
در ادامه روشهای مختلف ارسال درخواستهای Ajax را توسط jQuery و همچنین معادلهای XMLHttpRequest و Fetch API آنها بررسی میکنیم.
ارسال درخواستهای GET
jQuery برای پشتیبانی از درخواستهای Ajax، متد ویژهای را به نام ()ajax ارائه میکند که برای ارسال درخواستهایی از هر نوع، مانندGET، POST و غیره کاربرد دارد. همچنین برای بعضی از نوعها، متدهای کوتاهتری را مانند ()get و ()post نیز در اختیار برنامه نویس قرار میدهد. جاوا اسکریپت خالص و Web API مرورگرها نیز دو شیء XMLHttpRequest و fetch را برای ارسال درخواستهای غیرهمزمان، ارائه میکند. XMLHttpRequest در تمام مرورگرهای قدیمی و جدید پشتیبانی میشود، اما fetch API مدتی است که در غالب مرورگرهای امروزی در دسترس است. در جدول فوق روش ارسال درخواستهای Ajax از نوع GET را توسط این سه روش مشاهده میکنید.
در این مثالها درخواستی به آدرس my/name سمت سرور ارسال شده و انتظار میرود که یک plaintext حاوی متن کاربر بازگشت داده شود که در نهایت در console لاگ میشود.
- در حالت استفادهی از jQuery در صورت بازگشت موفقیت آمیز پاسخی از طرف سرور، متد success و در غیراینصورت متد failure اجرا میشود. باید درنظر داشت که متد ajax جیکوئری، چیزی بیشتر از یک محصور کنندهی اشیاء XMLHttpRequest نیست.
- در حالت کار با XMLHttpRequest باید اندکی بیشتر تایپ کرد؛ اما اصول کار یکی است. در اینجا onload زمانی فراخوانی میشود که پاسخی از سرور دریافت شده و عملیات خاتمه یافتهاست؛ هرچند این پاسخ میتواند یک خطا نیز باشد. به همین جهت باید status آنرا بررسی کرد. اگر رخداد onerror فراخوانی شد، یعنی درخواست، در سطوح بسیار پایین آن مانند بروز یک خطای CORS با شکست مواجه شدهاست.
همانطور که مشاهده میکنید در حالت کار با XMLHttpRequest جاوا اسکریپت از اشیاء Promise پشتیبانی نمیکند که این کمبود با معرفی fetch API برطرف شدهاست که نمونهای از آنرا با متد then متصل به fetch مشاهده میکنید؛ دقیقا مشابه متد ajax جیکوئری که آن نیز یک Promise را بازگشت میدهد.
تفاوت Promise جیکوئری با fetch API در این است که جیکوئری در صورتیکه یک status code بیانگر خطا را دریافت کند، قسمت failure را اجرا میکند؛ اما fetch API مانند اشیاء XMLHttpRequest تنها در صورت بروز خطاهای سطح پایین درخواست، این متد را فراخوانی خواهد کرد. هرچند اگر در اینجا response.ok نبود، میتوان با صدور یک استثناء به رفتاری شبیه به jQuery رسید و قسمت then failure را به صورت خودکار اجرا کرد.
ارسال درخواستهای Ajax از نوع POST ، PUT و DELETE
در حالت ارسال اطلاعات به سرور با متد POST، نیاز است contentType متد ajax جیکوئری حتما ذکر شود. در غیراینصورت آنرا به application/x-www-form-urlencoded تنظیم میکند که ممکن است الزاما مقداری نباشد که مدنظر ما است. در اینجا بدنهی درخواست به خاصیت data انتساب داده میشود.
اگر از شیء XMLHttpRequest استفاده شود، Content-Type آن به صورت پیشفرض به text/plain تنظیم شدهاست. در اینجا بدنهی درخواست به متد send ارسال میشود.
متد fetch نیز همانند شیء XMLHttpRequest دارای Content-Type پیشفرض از نوع text/plain است. در اینجا بدنهی درخواست به خاصیت body انتساب داده میشود.
مدیریت Encoding درخواستهای Ajax
در مثالهای قبل، اطلاعاتی از نوع text/plain را به سمت سرور ارسال کردیم که به آن encoding type نیز گفته میشود. برای تکمیل بحث میتوان حالتهای دیگری مانند application/x-www-form-urlencoded، application/json و یا multipart/form-data را که در برنامههای کاربردی زیاد مورد استفاده قرار میگیرند، بررسی کرد.
کار با URL Encoding
عموما URL encoding در دو قسمت آدرس درخواستی به سرور و یا حتی بدنهی درخواست ارسالی تنظیم میشود. MIME type آن نیز application/x-www-form-urlencoded است و اطلاعات آن شامل یکسری جفت کلید/مقدار است. برای متدهای ارسال از نوع GET و DELETE، اطلاعات آن در انتهای آدرس درخواستی و برای سایر حالات در بدنهی درخواست ذکر میشوند.
در جیکوئری با استفاده از متد param آن میتوان یک شیء جاوا اسکریپتی را به معادل URL-encoded string آنها تبدیل کرد:
با این خروجی encode شده:
البته باید دقت داشت زمانیکه از متد ajax جیکوئری استفاده میشود، دیگر نیازی به استفادهی مستقیم از متد param نیست:
در اینجا یک شیء جاوا اسکریپتی معمولی به خاصیت data آن نسبت داده شدهاست که در پشت صحنه در حین ارسال به سرور، چون Content-Type پیشفرض (و ذکر نشدهی در اینجا) دقیقا همان application/x-www-form-urlencoded است، به صورت خودکار تبدیل به یک URL-encoded string میشود.
برخلاف جیکوئری در حین کار با روشهای جاوا اسکریپتی خالص این encoding باید به صورت دستی و صریحی انجام شود. برای این منظور دو متد استاندارد encodeURI و encodeURIComponent در جاوا اسکریپت مورد استفاده قرار میگیرند. هدف متد encodeURI اعمال آن بر روی یک URL کامل است و یا کلید/مقدارهای جدا شدهی توسط & مانند first=Vahid&last=N. اما متد encodeURIComponent صرفا جهت اعمال بر روی یک تک مقدار طراحی شدهاست.
به این ترتیب معادل جاوا اسکریپتی قطعه کد جیکوئری فوق به صورت زیر است:
که در آن data توسط encodeURI تبدیل به یک رشتهی URL-encoded شده و سپس با ذکر صریح Content-Type به سمت سرور ارسال میشود.
روش انجام اینکار توسط fetch API به صورت زیر است:
معادل متد param جیکوئری با جاوا اسکریپت خالص به صورت زیر است؛ برای تبدیل یک شیء جاوا اسکریپتی به معادل URL-encoded string آن:
کار با JSON Encoding
در عمل JSON نمایش رشتهای یک شیء جاوا اسکریپتی است و هدف آن سهولت نقل و انتقالات این اشیاء به سرور و برعکس است. برخلاف حالت application/x-www-form-urlencoded که اطلاعات آن مسطح است، حالت application/json امکان ارسال اطلاعات سلسله مراتبی را نیز میسر میکند (مانند مثال زیر که phone آن دیگر مسطح نیست و خود آن نیز یک شیء جاوا اسکریپتی است).
در جیکوئری برای ارسال اشیاء جاوا اسکریپتی JSON Encoded به سمت سرور از روش زیر استفاده میشود:
در اینجا نسبت به مثال قبلی، ذکر Content-Type ضروری بوده و همچنین data نیز باید به صورت دستی encode شود. برای این منظور میتوان از متد استاندارد JSON.stringify استفاده کرد که از زمان IE 8.0 به بعد در تمام مرورگرها پشتیبانی میشود.
پیاده سازی همین مثال با جاوا اسکریپت خالص و XMLHttpRequest استاندارد به صورت زیر است:
که در اینجا نیز Content-Type به صورت صریحی ذکر و از متد JSON.stringify برای encode دستی اطلاعات کمک گرفته شدهاست.
در این حالت اگر خروجی سرور نیز JSON باشد، روش دریافت و پردازش آن به صورت زیر است:
رخداد onload، پس از پایان درخواست فراخوانی میشود. در اینجا برای دسترسی به response body میتوان از خاصیت responseText استفاده کرد و سپس توسط متد JSON.parse این رشته را تبدیل به یک شیء جاوا اسکریپتی نمود.
اگر از مرورگر IE صرفنظر کنیم، تمام مرورگرهای دیگر دارای خاصیتی به نام xhr.response نیز هستند که نیاز به تبدیل و Parse دستی رشتهی دریافتی را حذف میکند؛ از این جهت که این خاصیت حاوی شیء جاوا اسکریپتی معادل بدنهی response دریافتی از سمت سرور است. البته با این شرط که سرور، Content-Type مساوی application/json را برای response تنظیم کرده باشد.
و روش انجام این عملیات توسط fetch API به صورت زیر است:
که در اینجا نیز هدر Content-Type تنظیم و همچنین از متد JSON.stringify برای تبدیل شیء جاوا اسکریپتی به رشتهی معادل، استفاده شدهاست.
و یا اگر بخواهیم اطلاعات JSON دریافتی از سمت سرور را در اینجا پردازش کنیم، روش کار به صورت زیر است:
Fetch API به صورت یک Promise، امکان دسترسی به شیء response را مهیا میکند. چون میدانیم خروجی آن json است، از متد ()json آن که یک Promise را بازگشت میدهد استفاده خواهیم کرد. پس از پایان موفقیت آمیز درخواست، then دوم تعریف شده، اجرا و userRecord ارسالی به آن، همان شیء جاوا اسکریپتی دریافتی از سمت سرور است.
همین مثال را اگر بخواهیم توسط ECMAScript 2016 و Arrow functions آن بازنویسی کنیم، به قطعه کد زیر میرسیم:
کار با Multipart Encoding
نوع دیگری از encoding که بیشتر با فرمهای HTML بکار میرود، multipart/form-data نام دارد:
با فعال بودن این نوع encoding، اطلاعات نمونهی فرم فوق به شکل زیر به سمت سرور ارسال میشوند:
از این روش نه فقط برای ارسال اطلاعات کلید/مقدارها و اشیاء جاوا اسکریپتی استفاده میشود، بلکه از آن برای ارسال اطلاعات فایلهای باینری نیز کمک گرفته میشود.
روش ارسال اطلاعات با این نوع encoding خاص به سمت سرور توسط متد ajax جیکوئری به صورت زیر است:
همانطور که ملاحظه میکنید jQuery روش توکاری را برای انجام اینکار نداشته و باید از FormData جاوا اسکریپت یا همان web API مرورگرها به همراه متد ajax آن استفاده کرد. در این حالت اطلاعات به صورت کلید/مقدارها به شیء استاندارد FormData اضافه شده و سپس به سمت سرور ارسال میشوند. باید دقت داشت FormData از نگارشهای پس از IE 9.0 در دسترس است.
در اینجا ذکر processData: false ضروری است. در غیراینصورت jQuery این اطلاعات را به یک URL-encoded string تبدیل میکند. همچنین با اعلام contentType: false، جیکوئری در کار مرورگر دخالت نمیکند. از این جهت که هدر ویژهی این نوع درخواستها توسط خود مرورگر تنظیم میشود و برای مثال یک چنین شکلی را دارد:
این عدد انتهای هدر یک unique ID است که جزئی از اطلاعات multipart بوده و توسط مرورگر به انتهای هدر اصلی multipart/form-data اضافه میشود.
روش انجام اینکار با XMLHttpRequest و همچنین fetch API به صورت زیر است:
همانطور که مشاهده میکنید قسمت استفادهی از FormData استاندارد در اینجا یکسان است و همچنین نیازی به ذکر هدر و یا اطلاعات اضافهتری نیست.
آپلود فایلها توسط درخواستهای Ajax ایی
تنها راه آپلود فایلها در مرورگرهای قدیمی که شامل IE 9.0 هم میشود، تعریف المان <"input type="file> در داخل المان <form> و سپس submit مستقیم آن فرم است. برای رفع این مشکل در مرورگرهای پس از IE 9.0 و پشتیبانی از Ajax، جهت آپلود فایلها، استاندارد XMLHttpRequest Level 2 معرفی شدهاست. در این حالت اگر المان <input type=file> در صفحه وجود داشته باشد، روش ارسال Ajax ایی آن به سمت سرور به صورت زیر است:
در اینجا روش آپلود یک تک فایل را به سرور، توسط درخواستهای Ajax ایی مشاهده میکنید و توضیحات contentType: false و processData: false آن مانند قبل است تا jQuery این اطلاعات multipart را پیش از ارسال به سرور دستکاری نکند.
یک نکته: اگر نیاز به آپلود بیش از یک فایل را داشتید و همچنین در اینجا نیاز به اطلاعات دیگری مانند سایر فیلدهای فرم نیز وجود داشت، از همان روش تعریف new FormData و افزودن اطلاعات مورد نیاز به آن استفاده کنید. امکان افزودن شیء file نیز به FormData پیش بینی شدهاست.
دانلود فایلها توسط درخواستهای Ajax ایی
پیشتر در حین بررسی JSON encoding توسط fetch API از متد ()json برای تبدیل اطلاعات دریافتی از سرور به json و بازگشت آن به صورت یک Promise استفاده کردیم:
در اینجا علاوه بر ()json، متدهای استاندارد دیگری نیز پیش بینی شدهاند که همگی یک Promise را بازگشت میدهند:
- ()clone یک کپی از response را تهیه میکند.
- ()redirect یک response جدید را با URL دیگری ایجاد میکند.
- ()arrayBuffer یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء ArrayBuffer تبدیل میکند.
- ()formData یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء FormData تبدیل میکند.
- ()blob یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء Blob تبدیل میکند.
- ()text یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به string تبدیل میکند.
- ()json یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء جاوا اسکریپتی تبدیل میکند.
در اینجا متدی که میتواند برای تبدیل یک byte array بازگشتی از سرور به فایل قابل دریافت در سمت کلاینت مورد استفاده قرار گیرد، متد blob است:
فرض کنید مسیر Home/InMemoryReport یک گزارش PDF و یا اکسل را به صورت byte array بازگشت میدهد. اولین then نوشته شده، درخواست تبدیل این byte array را پس از پایان response به یک شیء Blob میدهد. پس از پایان درخواست، این Promise اجرا شده و نتیجهی آن به صورت خودکار در اختیار then دوم قرار میگیرد. در اینجا همانطور که در قسمت قبل نیز بررسی کردیم، یک المان جدید anchor مخفی را ایجاد کرده و به صفحه اضافه میکنیم. سپس url آنرا به این شیء Blob، توسط متد استاندارد window.URL.createObjectURL تنظیم میکنیم. با استفاده از متد URL.createObjectURL میتوان آدرس موقت محلی را برای دسترسی به آن تولید کرد و یک چنین آدرسهایی به صورت blob:http تولید میشوند. نام این فایل را هم توسط ویژگی download این شیء میتوان تنظیم نمود. در نهایت بر روی آن، متد click را فراخوانی میکنیم. با اینکار مرورگر این فایل را به صورت یک فایل دریافت شدهی متداول در لیست فایلهای آن قرار میدهد. این روش در مورد تدارک دکمهی دریافت تمام blobهای دریافتی از سرور کاربرد دارد.
ارسال درخواستهای Ajax به دومینهای دیگر (CORS)
گاهی از اوقات نیاز است اطلاعاتی را توسط درخواستهای Ajax، به سروری دیگر در دومینی دیگر ارسال و یا دریافت کرد. هرچند انجام اینکار به صورت مستقیم و خارج از مرورگر بدون مشکل قابل انجام است، اما مرورگرها برای درخواستهای جاوا اسکریپتی محدودیت «same-origin policy» را اعمال میکنند. به این معنا که XMLHttpRequest بین دومینها به صورت پیشفرض ممنوع است. برای ارسال درخواستهای مجاز و از پیش مشخص شدهی Ajax بین دومینها، تاکنون دو روش پیش بینی شدهاست:
الف) روش JSONP
«same-origin policy» از شروع ارسال درخواستی به خارج از دومین جاری، جلوگیری میکند. هرچند این مورد به درخواستهای XMLHttpRequest اعمال میشود، اما در مورد المانهایی از نوع <a>، <img> و <script> صادق نیست و آنها محدود به این سیاست امنیتی نیستند. روش «JavaScript Object Notation with Padding» و یا به اختصار JSONP از یکی از همین استثناءها جهت ارسال درخواستهایی به سایر دومینها استفاده میکند. البته نام این روش کمی غلط انداز است؛ از این جهت که در این فرآیند اصلا JSON ایی مورد استفاده قرار نمیگیرد؛ خروجی سرور در این حالت یک تابع جاوا اسکریپتی است و نه JSON.
روش انجام این نوع درخواستها را توسط جیکوئری در ذیل مشاهده میکنید:
در این حالت jQuery پس از اجرای تابع دریافتی از سرور، نتیجهی آنرا در قسمت then، در اختیار مصرف کننده قرار میدهد.
انجام اینکار بدون jQuery و در حقیقت کاری که jQuery در پشت صحنه برای ایجاد تگ script انجام میدهد، چنین چیزی است:
هرچند این روش هنوز هم در بعضی از سایتها مورد استفادهاست، در کل بهتر است از آن دوری کنید؛ چون ممکن است به مشکلات امنیتی دیگری ختم شود. این روش بیشتر در روزهای آغازین معرفی محدودیت «same-origin policy» بکار گرفته میشد (در زمان IE 7.0).
ب) روش CORS
CORS و یا Cross Origin Resource Sharing روش مدرن و پذیرفته شدهی ارسال درخواستهای Ajax در بین دومینها است و دارای دو نوع ساده و غیرساده است. نوع سادهی آن به همراه هدر مخصوص Origin است که جهت بیان دومین ارسال کنندهی درخواست بکار میرود و تنها از encodingهای “text/plain” و “application/x-www-form-urlencoded” پشتیبانی میکند. نوع غیرسادهی آن که این روزها بیشتر بکار میرود، از نوع «preflight» است. Preflight در اینجا به این معنا است که زمانیکه درخواست Ajax ایی را به دومین دیگری ارسال کردید، پیش از ارسال، مرورگر یک درخواست از نوع OPTIONS را به سمت سرور مقصد ارسال میکند. در این حالت اگر سرور مجوز مناسبی را صادر کرد، آنگاه مرورگر اصل درخواست را به سمت آن سرور ارسال میکند. به همین جهت در این حالت به ازای هر درخواستی که در برنامه ارسال میشود، در برگهی network مرورگر، دو درخواست را مشاهده خواهید کرد. درخواست preflight از نوع OPTIONS به صورت خودکار توسط مرورگر مدیریت میشود و نیازی به کدنویسی خاصی ندارد.
مدیریت کوکیها در درخواستهای Ajax
اگر درخواست Ajax ایی را به دومین دیگری ارسال کنید، به صورت پیشفرض به همراه کوکیهای مرتبط نخواهد بود. برای رفع این مشکل نیاز است خاصیت withCredentials را به true تنظیم کنید:
یک نکتهی مهم: در fetch API حتی برای درخواستهای ساده نیز کوکیها ارسال نمیشوند. در این حالت برای کار با دومین جاری و ارسال کوکیهای کاربر به سمت سرور، باید از تنظیم 'credentials: 'same-origin استفاده کرد؛ زیرا مقدار پیشفرض آن omit است.
در ادامه روشهای مختلف ارسال درخواستهای Ajax را توسط jQuery و همچنین معادلهای XMLHttpRequest و Fetch API آنها بررسی میکنیم.
ارسال درخواستهای GET
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد |
توسط jQuery |
fetch('/my/name').then(function(response) { if (response.ok) { return response.text(); } else { throw new Error(); } }).then( function success(name) { console.log('my name is ' + name); }, function failure() { console.error('Name request failed!'); } ); | var xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('GET', '/my/name'); xhr.onload = function() { if (xhr.status >= 400) { console.error('Name request failed!'); } else { console.log('my name is ' + xhr.responseText); } }; xhr.onerror = function() { console.error('Name request failed!'); }; xhr.send(); | $.get('/my/name').then( function success(name) { console.log('my name is ' + name); }, function failure() { console.error('Name request failed!'); } ); |
jQuery برای پشتیبانی از درخواستهای Ajax، متد ویژهای را به نام ()ajax ارائه میکند که برای ارسال درخواستهایی از هر نوع، مانندGET، POST و غیره کاربرد دارد. همچنین برای بعضی از نوعها، متدهای کوتاهتری را مانند ()get و ()post نیز در اختیار برنامه نویس قرار میدهد. جاوا اسکریپت خالص و Web API مرورگرها نیز دو شیء XMLHttpRequest و fetch را برای ارسال درخواستهای غیرهمزمان، ارائه میکند. XMLHttpRequest در تمام مرورگرهای قدیمی و جدید پشتیبانی میشود، اما fetch API مدتی است که در غالب مرورگرهای امروزی در دسترس است. در جدول فوق روش ارسال درخواستهای Ajax از نوع GET را توسط این سه روش مشاهده میکنید.
در این مثالها درخواستی به آدرس my/name سمت سرور ارسال شده و انتظار میرود که یک plaintext حاوی متن کاربر بازگشت داده شود که در نهایت در console لاگ میشود.
- در حالت استفادهی از jQuery در صورت بازگشت موفقیت آمیز پاسخی از طرف سرور، متد success و در غیراینصورت متد failure اجرا میشود. باید درنظر داشت که متد ajax جیکوئری، چیزی بیشتر از یک محصور کنندهی اشیاء XMLHttpRequest نیست.
- در حالت کار با XMLHttpRequest باید اندکی بیشتر تایپ کرد؛ اما اصول کار یکی است. در اینجا onload زمانی فراخوانی میشود که پاسخی از سرور دریافت شده و عملیات خاتمه یافتهاست؛ هرچند این پاسخ میتواند یک خطا نیز باشد. به همین جهت باید status آنرا بررسی کرد. اگر رخداد onerror فراخوانی شد، یعنی درخواست، در سطوح بسیار پایین آن مانند بروز یک خطای CORS با شکست مواجه شدهاست.
همانطور که مشاهده میکنید در حالت کار با XMLHttpRequest جاوا اسکریپت از اشیاء Promise پشتیبانی نمیکند که این کمبود با معرفی fetch API برطرف شدهاست که نمونهای از آنرا با متد then متصل به fetch مشاهده میکنید؛ دقیقا مشابه متد ajax جیکوئری که آن نیز یک Promise را بازگشت میدهد.
تفاوت Promise جیکوئری با fetch API در این است که جیکوئری در صورتیکه یک status code بیانگر خطا را دریافت کند، قسمت failure را اجرا میکند؛ اما fetch API مانند اشیاء XMLHttpRequest تنها در صورت بروز خطاهای سطح پایین درخواست، این متد را فراخوانی خواهد کرد. هرچند اگر در اینجا response.ok نبود، میتوان با صدور یک استثناء به رفتاری شبیه به jQuery رسید و قسمت then failure را به صورت خودکار اجرا کرد.
ارسال درخواستهای Ajax از نوع POST ، PUT و DELETE
در اینجا اطلاعاتی با MIME type از نوع plaintext به سمت سرور ارسال میشود. جهت سهولت توضیح و تمرکز بر روی قسمتهای مهم آن، بخش مدیریت پاسخ آن حذف شدهاست و این مورد دقیقا با مثال قبلی که در مورد درخواستهای از نوع GET بود، یکی است.
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد | توسط jQuery |
fetch('/user/name', { method: 'POST', body: 'some data' }); | var xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('POST', '/user/name'); xhr.send('some data'); | $.ajax({ method: 'POST', url: '/user/name', contentType: 'text/plain', data: 'some data' }); |
اگر از شیء XMLHttpRequest استفاده شود، Content-Type آن به صورت پیشفرض به text/plain تنظیم شدهاست. در اینجا بدنهی درخواست به متد send ارسال میشود.
متد fetch نیز همانند شیء XMLHttpRequest دارای Content-Type پیشفرض از نوع text/plain است. در اینجا بدنهی درخواست به خاصیت body انتساب داده میشود.
درخواستهای از نوع POST عموما برای ایجاد رکوردی جدید در سمت سرور مورد استفاده قرار میگیرند و از درخواستهای PUT بیشتر برای به روز رسانی مقادیر موجود یک رکورد کمک گرفته میشود. درخواستهای از نوع PUT نیز دقیقا مانند درخواستهای از نوع POST در اینجا مدیریت میشوند و در هر سه حالت، متد ارسال اطلاعات، به مقدار PUT تنظیم خواهد شد:
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد | توسط jQuery |
fetch('/user/1', { method: 'PUT', body: //record including new mobile number }); | var xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('PUT', '/user/1'); xhr.send(/* record including new data */); | $.ajax({ method: 'PUT', url: '/user/1', contentType: 'text/plain', data: //record including new data }); |
درخواستهای از نوع DELETE نیز مانند قبل بوده و تنها تفاوت آن، نداشتن بدنهی درخواست است:
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد | توسط jQuery |
fetch('/user/1', {method: 'DELETE'}); | var xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('DELETE', '/user/1'); xhr.send(); | $.ajax('/user/1', {method: 'DELETE'}); |
مدیریت Encoding درخواستهای Ajax
در مثالهای قبل، اطلاعاتی از نوع text/plain را به سمت سرور ارسال کردیم که به آن encoding type نیز گفته میشود. برای تکمیل بحث میتوان حالتهای دیگری مانند application/x-www-form-urlencoded، application/json و یا multipart/form-data را که در برنامههای کاربردی زیاد مورد استفاده قرار میگیرند، بررسی کرد.
کار با URL Encoding
عموما URL encoding در دو قسمت آدرس درخواستی به سرور و یا حتی بدنهی درخواست ارسالی تنظیم میشود. MIME type آن نیز application/x-www-form-urlencoded است و اطلاعات آن شامل یکسری جفت کلید/مقدار است. برای متدهای ارسال از نوع GET و DELETE، اطلاعات آن در انتهای آدرس درخواستی و برای سایر حالات در بدنهی درخواست ذکر میشوند.
در جیکوئری با استفاده از متد param آن میتوان یک شیء جاوا اسکریپتی را به معادل URL-encoded string آنها تبدیل کرد:
$.param({ key1: 'some value', 'key 2': 'another value' });
key1=some+value&key+2=another+value
$.ajax({ method: 'POST', url: '/user', data: { name: 'VahidN', address: 'Address 1', phone: '555-555-5555' } });
برخلاف جیکوئری در حین کار با روشهای جاوا اسکریپتی خالص این encoding باید به صورت دستی و صریحی انجام شود. برای این منظور دو متد استاندارد encodeURI و encodeURIComponent در جاوا اسکریپت مورد استفاده قرار میگیرند. هدف متد encodeURI اعمال آن بر روی یک URL کامل است و یا کلید/مقدارهای جدا شدهی توسط & مانند first=Vahid&last=N. اما متد encodeURIComponent صرفا جهت اعمال بر روی یک تک مقدار طراحی شدهاست.
به این ترتیب معادل جاوا اسکریپتی قطعه کد جیکوئری فوق به صورت زیر است:
var xhr = new XMLHttpRequest(); var data = encodeURI('name=VahidN&address=Address 1&phone=555-555-5555'); xhr.open('POST', '/user'); xhr.setRequestHeader('Content-Type', 'application/x-www-form-urlencoded'); xhr.send(data);
روش انجام اینکار توسط fetch API به صورت زیر است:
var data = encodeURI('name=VahidN&address=Address 1&phone=555-555-5555'); fetch('/user', { method: 'POST', headers: {'Content-Type': 'application/x-www-form-urlencoded'}, body: data });
function param(object) { var encodedString = ''; for (var prop in object) { if (object.hasOwnProperty(prop)) { if (encodedString.length > 0) { encodedString += '&'; } encodedString += encodeURI(prop + '=' + object[prop]); } } return encodedString; }
کار با JSON Encoding
در عمل JSON نمایش رشتهای یک شیء جاوا اسکریپتی است و هدف آن سهولت نقل و انتقالات این اشیاء به سرور و برعکس است. برخلاف حالت application/x-www-form-urlencoded که اطلاعات آن مسطح است، حالت application/json امکان ارسال اطلاعات سلسله مراتبی را نیز میسر میکند (مانند مثال زیر که phone آن دیگر مسطح نیست و خود آن نیز یک شیء جاوا اسکریپتی است).
در جیکوئری برای ارسال اشیاء جاوا اسکریپتی JSON Encoded به سمت سرور از روش زیر استفاده میشود:
$.ajax({ method: 'POST', url: '/user', contentType: 'application/json', data: JSON.stringify({ name: 'VahidN', address: 'Address 1', phone: { home: '555-555-5555', mobile: '444-444-4444' } }); });
پیاده سازی همین مثال با جاوا اسکریپت خالص و XMLHttpRequest استاندارد به صورت زیر است:
var xhr = new XMLHttpRequest(); var data = JSON.stringify({ name: 'VahidN', address: 'Address 1', phone: { home: '555-555-5555', mobile: '444-444-4444' } }); xhr.open('POST', '/user'); xhr.setRequestHeader('Content-Type', 'application/json'); xhr.send(data);
در این حالت اگر خروجی سرور نیز JSON باشد، روش دریافت و پردازش آن به صورت زیر است:
var xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('GET', '/user/1'); xhr.onload = function() { var user = JSON.parse(xhr.responseText); // do something with this user JavaScript object }; xhr.send();
اگر از مرورگر IE صرفنظر کنیم، تمام مرورگرهای دیگر دارای خاصیتی به نام xhr.response نیز هستند که نیاز به تبدیل و Parse دستی رشتهی دریافتی را حذف میکند؛ از این جهت که این خاصیت حاوی شیء جاوا اسکریپتی معادل بدنهی response دریافتی از سمت سرور است. البته با این شرط که سرور، Content-Type مساوی application/json را برای response تنظیم کرده باشد.
و روش انجام این عملیات توسط fetch API به صورت زیر است:
fetch('/user', { method: 'POST', headers: {'Content-Type': 'application/json'}, body: JSON.stringify({ name: 'VahidN', address: 'Address 1', phone: { home: '555-555-5555', mobile: '444-444-4444' } }); });
و یا اگر بخواهیم اطلاعات JSON دریافتی از سمت سرور را در اینجا پردازش کنیم، روش کار به صورت زیر است:
fetch('/user/1').then(function(response) { return response.json(); }).then(function(userRecord) { // do something with this user JavaScript object });
همین مثال را اگر بخواهیم توسط ECMAScript 2016 و Arrow functions آن بازنویسی کنیم، به قطعه کد زیر میرسیم:
fetch('/user/1') .then(response => response.json()) // Transform the data into json .then(userRecord => { // do something with this userRecord object });
کار با Multipart Encoding
نوع دیگری از encoding که بیشتر با فرمهای HTML بکار میرود، multipart/form-data نام دارد:
<form action="my/server" method="POST" enctype="multipart/form-data"> <label>First Name: <input name="first"> </label> <label>Last Name: <input name="last"> </label> <button>Submit</button> </form>
-----------------------------1686536745986416462127721994 Content-Disposition: form-data; name="first" Vahid -----------------------------1686536745986416462127721994 Content-Disposition: form-data; name="last" N -----------------------------1686536745986416462127721994--
روش ارسال اطلاعات با این نوع encoding خاص به سمت سرور توسط متد ajax جیکوئری به صورت زیر است:
var formData = new FormData(); formData.append('name', 'VahidN'); formData.append('address', 'Address 1'); formData.append('phone', '555-555-5555'); $.ajax({ method: 'POST', url: '/user', contentType: false, processData: false, data: formData });
در اینجا ذکر processData: false ضروری است. در غیراینصورت jQuery این اطلاعات را به یک URL-encoded string تبدیل میکند. همچنین با اعلام contentType: false، جیکوئری در کار مرورگر دخالت نمیکند. از این جهت که هدر ویژهی این نوع درخواستها توسط خود مرورگر تنظیم میشود و برای مثال یک چنین شکلی را دارد:
multipart/form-data; boundary=—————————1686536745986416462127721994
روش انجام اینکار با XMLHttpRequest و همچنین fetch API به صورت زیر است:
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد |
var formData = new FormData(); formData.append('name', 'VahidN'); formData.append('address', 'Address 1'); formData.append('phone', '555-555-5555'); fetch('/user', { method: 'POST', body: formData }); | var formData = new FormData(), xhr = new XMLHttpRequest(); formData.append('name', 'VahidN'); formData.append('address', 'Address 1'); formData.append('phone', '555-555-5555'); xhr.open('POST', '/user'); xhr.send(formData); |
آپلود فایلها توسط درخواستهای Ajax ایی
تنها راه آپلود فایلها در مرورگرهای قدیمی که شامل IE 9.0 هم میشود، تعریف المان <"input type="file> در داخل المان <form> و سپس submit مستقیم آن فرم است. برای رفع این مشکل در مرورگرهای پس از IE 9.0 و پشتیبانی از Ajax، جهت آپلود فایلها، استاندارد XMLHttpRequest Level 2 معرفی شدهاست. در این حالت اگر المان <input type=file> در صفحه وجود داشته باشد، روش ارسال Ajax ایی آن به سمت سرور به صورت زیر است:
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد | توسط jQuery |
var file = document.querySelector( 'INPUT[type="file"]').files[0]; fetch('/uploads', { method: 'POST', body: file }); } | var file = document.querySelector( 'INPUT[type="file"]').files[0], xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('POST', '/uploads'); xhr.send(file); | var file = $('INPUT[type="file"]')[0].files[0]; $.ajax({ method: 'POST', url: '/uploads', contentType: false, processData: false, data: file }); |
یک نکته: اگر نیاز به آپلود بیش از یک فایل را داشتید و همچنین در اینجا نیاز به اطلاعات دیگری مانند سایر فیلدهای فرم نیز وجود داشت، از همان روش تعریف new FormData و افزودن اطلاعات مورد نیاز به آن استفاده کنید. امکان افزودن شیء file نیز به FormData پیش بینی شدهاست.
دانلود فایلها توسط درخواستهای Ajax ایی
پیشتر در حین بررسی JSON encoding توسط fetch API از متد ()json برای تبدیل اطلاعات دریافتی از سرور به json و بازگشت آن به صورت یک Promise استفاده کردیم:
fetch(url) .then((resp) => resp.json()) // Transform the data into json .then(function(data) { // use data object }) })
- ()clone یک کپی از response را تهیه میکند.
- ()redirect یک response جدید را با URL دیگری ایجاد میکند.
- ()arrayBuffer یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء ArrayBuffer تبدیل میکند.
- ()formData یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء FormData تبدیل میکند.
- ()blob یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء Blob تبدیل میکند.
- ()text یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به string تبدیل میکند.
- ()json یک Promise را بازگشت میدهد که پس از پایان درخواست، response را به یک شیء جاوا اسکریپتی تبدیل میکند.
در اینجا متدی که میتواند برای تبدیل یک byte array بازگشتی از سرور به فایل قابل دریافت در سمت کلاینت مورد استفاده قرار گیرد، متد blob است:
function downloadBlob() { fetch('/Home/InMemoryReport') .then(function(response) { return response.blob(); }) .then(function(xlsxBlob) { var a = document.createElement("a"); document.body.appendChild(a); a.style = "display: none"; let url = window.URL.createObjectURL(xlsxBlob); a.href = url; a.download = "report.xlsx"; a.click(); window.URL.revokeObjectURL(url); }); }
ارسال درخواستهای Ajax به دومینهای دیگر (CORS)
گاهی از اوقات نیاز است اطلاعاتی را توسط درخواستهای Ajax، به سروری دیگر در دومینی دیگر ارسال و یا دریافت کرد. هرچند انجام اینکار به صورت مستقیم و خارج از مرورگر بدون مشکل قابل انجام است، اما مرورگرها برای درخواستهای جاوا اسکریپتی محدودیت «same-origin policy» را اعمال میکنند. به این معنا که XMLHttpRequest بین دومینها به صورت پیشفرض ممنوع است. برای ارسال درخواستهای مجاز و از پیش مشخص شدهی Ajax بین دومینها، تاکنون دو روش پیش بینی شدهاست:
الف) روش JSONP
«same-origin policy» از شروع ارسال درخواستی به خارج از دومین جاری، جلوگیری میکند. هرچند این مورد به درخواستهای XMLHttpRequest اعمال میشود، اما در مورد المانهایی از نوع <a>، <img> و <script> صادق نیست و آنها محدود به این سیاست امنیتی نیستند. روش «JavaScript Object Notation with Padding» و یا به اختصار JSONP از یکی از همین استثناءها جهت ارسال درخواستهایی به سایر دومینها استفاده میکند. البته نام این روش کمی غلط انداز است؛ از این جهت که در این فرآیند اصلا JSON ایی مورد استفاده قرار نمیگیرد؛ خروجی سرور در این حالت یک تابع جاوا اسکریپتی است و نه JSON.
روش انجام این نوع درخواستها را توسط جیکوئری در ذیل مشاهده میکنید:
$.ajax('http://jsonp-aware-endpoint.com/user/1', { jsonp: 'callback', dataType: 'jsonp' }).then(function(response) { // handle user info from server });
انجام اینکار بدون jQuery و در حقیقت کاری که jQuery در پشت صحنه برای ایجاد تگ script انجام میدهد، چنین چیزی است:
window.myJsonpCallback = function(data) { // handle user info from server }; var scriptEl = document.createElement('script'); scriptEl.setAttribute('src', 'http://jsonp-aware-endpoint.com/user/1?callback=myJsonpCallback'); document.body.appendChild(scriptEl);
ب) روش CORS
CORS و یا Cross Origin Resource Sharing روش مدرن و پذیرفته شدهی ارسال درخواستهای Ajax در بین دومینها است و دارای دو نوع ساده و غیرساده است. نوع سادهی آن به همراه هدر مخصوص Origin است که جهت بیان دومین ارسال کنندهی درخواست بکار میرود و تنها از encodingهای “text/plain” و “application/x-www-form-urlencoded” پشتیبانی میکند. نوع غیرسادهی آن که این روزها بیشتر بکار میرود، از نوع «preflight» است. Preflight در اینجا به این معنا است که زمانیکه درخواست Ajax ایی را به دومین دیگری ارسال کردید، پیش از ارسال، مرورگر یک درخواست از نوع OPTIONS را به سمت سرور مقصد ارسال میکند. در این حالت اگر سرور مجوز مناسبی را صادر کرد، آنگاه مرورگر اصل درخواست را به سمت آن سرور ارسال میکند. به همین جهت در این حالت به ازای هر درخواستی که در برنامه ارسال میشود، در برگهی network مرورگر، دو درخواست را مشاهده خواهید کرد. درخواست preflight از نوع OPTIONS به صورت خودکار توسط مرورگر مدیریت میشود و نیازی به کدنویسی خاصی ندارد.
مدیریت کوکیها در درخواستهای Ajax
اگر درخواست Ajax ایی را به دومین دیگری ارسال کنید، به صورت پیشفرض به همراه کوکیهای مرتبط نخواهد بود. برای رفع این مشکل نیاز است خاصیت withCredentials را به true تنظیم کنید:
توسط استاندارد جدید Fetch API | توسط XMLHttpRequest استاندارد | توسط jQuery |
fetch('http://someotherdomain.com', { method: 'POST', headers: { 'Content-Type': 'text/plain' }, credentials: 'include' }); | var xhr = new XMLHttpRequest(); xhr.open('POST', 'http://someotherdomain.com'); xhr.withCredentials = true; xhr.setRequestHeader('Content-Type', 'text/plain'); xhr.send('sometext'); | $.ajax('http://someotherdomain.com', { method: 'POST', contentType: 'text/plain', data: 'sometext', beforeSend: function(xmlHttpRequest) { xmlHttpRequest.withCredentials = true; } }); |
یک نکتهی مهم: در fetch API حتی برای درخواستهای ساده نیز کوکیها ارسال نمیشوند. در این حالت برای کار با دومین جاری و ارسال کوکیهای کاربر به سمت سرور، باید از تنظیم 'credentials: 'same-origin استفاده کرد؛ زیرا مقدار پیشفرض آن omit است.
نوع دیگری از کوئریهای پرکاربرد، کوئریهای مرتبط با ثبت، حذف و ویرایش اطلاعات هستند که در این قسمت آنها را بررسی میکنیم. البته این مثالها از یکسری مثال کوئریهای مرتبط با PostgreSQL، به EF-Core تبدیل و ترجمه شدهاند. به همین جهت تطابق یک به یکی در اینجا وجود نداشته و روش شیءگرایی که ORMها برای کار با دادهها بکار میگیرند، الزاما کوئریهای یکسانی را تولید نمیکنند؛ اما نتیجهی نهایی آنها یکی است.
مثال 1: افزودن ردیفی به یک جدول بانک اطلاعاتی
امکان و ویژگی جدیدی به نام SPA قرار است به مجموعه اضافه شود. اطلاعات آن که شامل موارد ذیل است، نیاز است به جدول facilities اضافه شود:
اگر قرار باشد چنین کاری را توسط دستورات SQL انجام دهیم، عموما به یکی از دو روش زیر عمل میشود:
که معادل آن در EF-Core به صورت زیر است:
ابتدا وهلهای از موجودیت Facility به DbSet مرتبط با آن اضافه میشود و در آخر SaveChanges فراخوانی خواهد شد تا کوئری متناظر با آن ساخته شده و به بانک اطلاعاتی اعمال شود.
مثال 2: افزودن چندین ردیف از اطلاعات به یک جدول بانک اطلاعاتی
همان مثال قبلی را درنظر بگیرید. اینبار میخواهیم دو ردیف را به آن اضافه کنیم:
معادل کدهای SQL چنین عملی، میتواند کوئری زیر باشد:
و روش انجام آن در EF-Core تفاوتی با مثال قبلی ندارد:
در اینجا میتوان به هر تعدادی که نیاز است وهلههای جدیدی از Facility را به context افزودن و سپس SaveChanges را در آخر کار فراخوانی کرد. اینکه EF-Core دستورات insert معادل را به یکباره و یا به صورت مجزایی اجرا میکند، به مفهومی به نام batching مرتبط است. اطلاعات بیشتر
مثال 3: افزودن اطلاعات محاسبه شده به یک جدول بانک اطلاعاتی
اطلاعات زیر را درنظر بگیرید:
در مثال اصلی عنوان شده که میخواهیم ID آنرا یکی بیشتر از ردیف قبلی ثبت کنیم. در EF-Core و تنظیمات موجودیتهایی که داریم:
چون ستون ID به صورت خود افزایش یابنده معرفی شدهاست که از صفر شروع میشود و به صورت خودکار توسط بانک اطلاعاتی یکی یکی افزایش مییابد، نیازی به حل این مساله وجود ندارد. چون ID افزایش یابنده را خود بانک اطلاعاتی محاسبه میکند. همچنین به همین علت در مثالهای قبلی نیز ID را به صورت مستقیمی مقدار دهی نکردیم. اگر نیاز به انجام چنین کاری وجود داشته باشد (ذکر صریح ID خاصی)، با توجه به طراحی بانک اطلاعاتی حاصل از این تنظیمات:
باید مانند مثال ثبت اطلاعات اولیهی در بانک اطلاعاتی در قسمت اول این سری، از روش SET IDENTITY_INSERT Facilities ON استفاده کرد تا بتوان مجوز ثبت دستی این ID کنترل شدهی توسط بانک اطلاعاتی را پیدا کرد.
مثال 4: به روز رسانی اطلاعاتی از پیش موجود
میخواهیم مقدار InitialOutlay دومین زمین تنیس را از 8000 موجود به 10000 تغییر دهیم. با توجه به اینکه ID این زمین شماره 1 است، در حالت متداول SQL نویسی، به کدهای زیر خواهیم رسید:
که معادل EF-Core آن به صورت زیر است:
این دستورات کوئری مشابهی را تولید نمیکنند. ابتدا موجودیت متناظر با ID شمارهی 1 از بانک اطلاعاتی واکشی شده و سپس مقدار خاصیتی از آن تغییر کردهاست. در آخر SaveChanges بر روی آن فراخوانی میشود.
EF-Core برای اینکه بتواند تغییرات اعمالی به یک شیء را محاسبه کند، نیاز دارد تا آن شیء را به نحوی در سیستم change tracking خودش موجود داشته باشد. هر نوع کوئری که در EF-Core نوشته میشود و به همراه متد AsNoTracking نیست، خروجی تک تک اشیاء حاصل از آن پیش از ارائهی نهایی، وارد سیستم change tracking آن میشوند. یعنی اگر مقادیر خواص این اشیاء را تغییر داده و بر روی آنها SaveChanges را فراخوانی کنیم، کوئریهای متناظر با به روز رسانی تنها این خواص تغییر یافته به صورت خودکار محاسبه شده و به بانک اطلاعاتی اعمال میشوند.
فراخوانی متد AsNoTracking بر روی کوئریهای EF-Core، تولید پروکسیهای change tracking را غیرفعال میکند. یک چنین کوئریهایی صرفا کاربردهای گزارشگیری فقط خواندنی را دارند و نسبت به کوئریهای معمولی، سریعتر و با مصرف حافظهی کمتری هستند. بنابراین نتایج حاصل از کوئریهای متداول EF-Core، به صورت پیشفرض (یعنی بدون داشتن متد AsNoTracking) هم خواندنی و هم نوشتنی با قابلیت اعمال به بانک اطلاعاتی هستند.
مثال 5: به روز رسانی چندین ردیف و چندین جدول در یک زمان
میخواهیم مقادیر MemberCost و GuestCost دو زمین تنیس را به 6 و 30 تغییر دهیم. روش انجام اینکار با SQL نویسی معمولی به صورت زیر است:
اما همانطور که عنوان شد در EF-Core ابتدا باید اشیاء متناظر با این زمینهای تنیس را در سیستم change tacking موجود داشت و سپس نسبت به ویرایش آنها اقدام نمود. یکی از روشهای وارد کردن اشیاء به سیستم change tacking، نوشتن کوئریهای بدون متد AsNoTracking است و سپس به روز رسانی نتایج حاصل از آنها که اکنون توسط پروکسیهای change tracking محصور شدهاند و در آخر فراخوانی SaveChanges بر روی context جاری:
مثال 6: به روز رسانی اطلاعات یک ردیف بر اساس اطلاعات ردیفی دیگر
میخواهیم هزینهی دومین زمین تنیس را به نحوی ویرایش کنیم که 10 درصد بیشتر از هزینهی اولین زمین تنیس باشد.
روش پیشنهادی انجام اینکار با SQL نویسی مستقیم به صورت زیر است:
در EF-Core میتوان اشیاء متناظر با این دو زمین تنیس را ابتدا واکشی کرد، سپس تغییر داد و در نهایت ذخیره کرد:
مثال 7: حذف تمام اطلاعات یک جدول
میخواهیم تمام اطلاعات جدول bookings را حذف کنیم.
روش انجام اینکار با SQL نویسی مستقیم به صورت زیر است:
اما ... این تک کوئری، معادلی را در EF-Core استاندارد ندارد. چون EF-Core نیاز دارد مدام تمام اطلاعات ویرایشی/حذف و به روز رسانی را در context و سیستم change tracking خودش داشته باشد، ابتدا باید توسط یک کوئری لیست اشیاء مدنظر را تهیه کرد و سپس آنرا به متد RemoveRange معرفی کرد تا حذف تک تک آنها که شامل صدها کوئری خواهد شد، صورت گیرد:
این روش سریع نیست؛ اما کار میکند!
البته هستند کتابخانههای ثالثی (^ و ^) که انجام به روز رسانی دستهای و یا حذف دستهای از رکوردها را تنها با یک کوئری SQL میسر میکنند؛ اما ... هنوز جزئی از EF استاندارد نشدهاند و مهمترین مشکل احتمالی این روشها، همگام نبودن context و سیستم change tacking، با نتیجهی حاصل از به روز رسانی یکبارهی صدها ردیف است.
مثال 8: حذف یک کاربر از جدول کاربران
میخواهیم کاربر شمارهی 37 را حذف کنیم.
روش انجام اینکار با SQL نویسی به صورت زیر است:
و در EF-Core برای انجام اینکار میتوان ابتدا شیء متناظر با کاربر 37 را از طریق یک کوئری به سیستم change tracking وارد کرد و سپس آنرا حذف نمود:
یک نکته: امکان سادهتر حذف یک ردیف با داشتن ID آن
کوئری گرفتن از بانک اطلاعاتی، یک روش وارد کردن شیءای به context و سیستم change tacking آن است. در این حالت عموما فرض بر این است که ID شیء را نمیدانیم. اما اگر این ID مانند مثال جاری از پیش مشخص بود، نیازی نیست تا ابتدا از بانک اطلاعاتی کوئری گرفت و کل شیء را در حافظه وارد کرد. در این حالت خاص میتوان با استفاده از روش زیر، این ID را وارد سیستم tracking کرد و سپس حالت آنرا به Deleted تغییر داد و در آخر آنرا ذخیره کرد:
در کدهای فوق میتوان سطر entry.State = EntityState.Deleted را با context.Remove(entry) نیز جایگزین کرد و هر دو به یک معنا هستند.
روش فوق چنین کوئریهایی را ایجاد میکند:
مثال 9: حذف بر اساس یک sub-query
میخواهیم تمام کاربرانی را که هیچگاه رزروی را انجام ندادهاند، حذف کنیم.
این مورد نیز با SQL نویسی مستقیم نیز توسط یک کوئری دستهای قابل انجام است:
اما همانطور که عنوان شد، EF-Core این نوع اعمال ویرایش دستهای را در طی یک تک کوئری پشتیبانی نمیکند. به همین جهت ابتدا آنها را توسط یک کوئری به context وارد کرده و سپس حذف میکنیم:
کدهای کامل این قسمت را در اینجا میتوانید مشاهده کنید.
مثال 1: افزودن ردیفی به یک جدول بانک اطلاعاتی
امکان و ویژگی جدیدی به نام SPA قرار است به مجموعه اضافه شود. اطلاعات آن که شامل موارد ذیل است، نیاز است به جدول facilities اضافه شود:
facid: 9, Name: 'Spa', membercost: 20, guestcost: 30, initialoutlay: 100000, monthlymaintenance: 800.
insert into facilities (facid, name, membercost, guestcost, initialoutlay, monthlymaintenance) values (9, 'Spa', 20, 30, 100000, 800); -- OR insert into facilities values (9, 'Spa', 20, 30, 100000, 800);
context.Facilities.Add(new Facility { Name = "Spa", MemberCost = 20, GuestCost = 30, InitialOutlay = 100000, MonthlyMaintenance = 800 }); context.SaveChanges();
مثال 2: افزودن چندین ردیف از اطلاعات به یک جدول بانک اطلاعاتی
همان مثال قبلی را درنظر بگیرید. اینبار میخواهیم دو ردیف را به آن اضافه کنیم:
facid: 9, Name: 'Spa', membercost: 20, guestcost: 30, initialoutlay: 100000, monthlymaintenance: 800. facid: 10, Name: 'Squash Court 2', membercost: 3.5, guestcost: 17.5, initialoutlay: 5000, monthlymaintenance: 80.
insert into facilities (facid, name, membercost, guestcost, initialoutlay, monthlymaintenance) values (9, 'Spa', 20, 30, 100000, 800), (10, 'Squash Court 2', 3.5, 17.5, 5000, 80);
context.Facilities.Add(new Facility { Name = "Spa", MemberCost = 20, GuestCost = 30, InitialOutlay = 100000, MonthlyMaintenance = 800 }); context.Facilities.Add(new Facility { Name = "Squash Court 2", MemberCost = 3.5M, GuestCost = 17.5M, InitialOutlay = 5000, MonthlyMaintenance = 80 }); context.SaveChanges();
مثال 3: افزودن اطلاعات محاسبه شده به یک جدول بانک اطلاعاتی
اطلاعات زیر را درنظر بگیرید:
Name: 'Spa', membercost: 20, guestcost: 30, initialoutlay: 100000, monthlymaintenance: 800.
namespace EFCorePgExercises.Entities { public class FacilityConfiguration : IEntityTypeConfiguration<Facility> { public void Configure(EntityTypeBuilder<Facility> builder) { builder.HasKey(facility => facility.FacId); builder.Property(facility => facility.FacId).IsRequired().UseIdentityColumn(seed: 0, increment: 1);
CREATE TABLE [dbo].[Facilities]( [FacId] [int] IDENTITY(0,1) NOT NULL, --- ... CONSTRAINT [PK_Facilities] PRIMARY KEY CLUSTERED ( [FacId] ASC );
مثال 4: به روز رسانی اطلاعاتی از پیش موجود
میخواهیم مقدار InitialOutlay دومین زمین تنیس را از 8000 موجود به 10000 تغییر دهیم. با توجه به اینکه ID این زمین شماره 1 است، در حالت متداول SQL نویسی، به کدهای زیر خواهیم رسید:
update facilities set initialoutlay = 10000 where facid = 1;
var facility1 = context.Facilities.Find(1); facility1.InitialOutlay = 10000; context.SaveChanges();
EF-Core برای اینکه بتواند تغییرات اعمالی به یک شیء را محاسبه کند، نیاز دارد تا آن شیء را به نحوی در سیستم change tracking خودش موجود داشته باشد. هر نوع کوئری که در EF-Core نوشته میشود و به همراه متد AsNoTracking نیست، خروجی تک تک اشیاء حاصل از آن پیش از ارائهی نهایی، وارد سیستم change tracking آن میشوند. یعنی اگر مقادیر خواص این اشیاء را تغییر داده و بر روی آنها SaveChanges را فراخوانی کنیم، کوئریهای متناظر با به روز رسانی تنها این خواص تغییر یافته به صورت خودکار محاسبه شده و به بانک اطلاعاتی اعمال میشوند.
فراخوانی متد AsNoTracking بر روی کوئریهای EF-Core، تولید پروکسیهای change tracking را غیرفعال میکند. یک چنین کوئریهایی صرفا کاربردهای گزارشگیری فقط خواندنی را دارند و نسبت به کوئریهای معمولی، سریعتر و با مصرف حافظهی کمتری هستند. بنابراین نتایج حاصل از کوئریهای متداول EF-Core، به صورت پیشفرض (یعنی بدون داشتن متد AsNoTracking) هم خواندنی و هم نوشتنی با قابلیت اعمال به بانک اطلاعاتی هستند.
مثال 5: به روز رسانی چندین ردیف و چندین جدول در یک زمان
میخواهیم مقادیر MemberCost و GuestCost دو زمین تنیس را به 6 و 30 تغییر دهیم. روش انجام اینکار با SQL نویسی معمولی به صورت زیر است:
update cd.facilities set membercost = 6, guestcost = 30 where facid in (0,1);
int[] facIds = { 0, 1 }; var tennisCourts = context.Facilities.Where(x => facIds.Contains(x.FacId)).ToList(); foreach (var tennisCourt in tennisCourts) { tennisCourt.MemberCost = 6; tennisCourt.GuestCost = 30; } context.SaveChanges();
مثال 6: به روز رسانی اطلاعات یک ردیف بر اساس اطلاعات ردیفی دیگر
میخواهیم هزینهی دومین زمین تنیس را به نحوی ویرایش کنیم که 10 درصد بیشتر از هزینهی اولین زمین تنیس باشد.
روش پیشنهادی انجام اینکار با SQL نویسی مستقیم به صورت زیر است:
update cd.facilities facs set membercost = (select membercost * 1.1 from cd.facilities where facid = 0), guestcost = (select guestcost * 1.1 from cd.facilities where facid = 0) where facs.facid = 1;
var fac0 = context.Facilities.Where(x => x.FacId == 0).First(); var fac1 = context.Facilities.Where(x => x.FacId == 1).First(); fac1.MemberCost = fac0.MemberCost * 1.1M; fac1.GuestCost = fac0.GuestCost * 1.1M; context.SaveChanges();
میخواهیم تمام اطلاعات جدول bookings را حذف کنیم.
روش انجام اینکار با SQL نویسی مستقیم به صورت زیر است:
delete from bookings
context.Bookings.RemoveRange(context.Bookings.ToList()); context.SaveChanges();
البته هستند کتابخانههای ثالثی (^ و ^) که انجام به روز رسانی دستهای و یا حذف دستهای از رکوردها را تنها با یک کوئری SQL میسر میکنند؛ اما ... هنوز جزئی از EF استاندارد نشدهاند و مهمترین مشکل احتمالی این روشها، همگام نبودن context و سیستم change tacking، با نتیجهی حاصل از به روز رسانی یکبارهی صدها ردیف است.
مثال 8: حذف یک کاربر از جدول کاربران
میخواهیم کاربر شمارهی 37 را حذف کنیم.
روش انجام اینکار با SQL نویسی به صورت زیر است:
delete from members where memid = 37;
var mem37 = context.Members.Where(x => x.MemId == 37).First(); context.Members.Remove(mem37); context.SaveChanges();
یک نکته: امکان سادهتر حذف یک ردیف با داشتن ID آن
کوئری گرفتن از بانک اطلاعاتی، یک روش وارد کردن شیءای به context و سیستم change tacking آن است. در این حالت عموما فرض بر این است که ID شیء را نمیدانیم. اما اگر این ID مانند مثال جاری از پیش مشخص بود، نیازی نیست تا ابتدا از بانک اطلاعاتی کوئری گرفت و کل شیء را در حافظه وارد کرد. در این حالت خاص میتوان با استفاده از روش زیر، این ID را وارد سیستم tracking کرد و سپس حالت آنرا به Deleted تغییر داد و در آخر آنرا ذخیره کرد:
var entry = context.Entry(new Member { MemId = 37 }); entry.State = EntityState.Deleted; context.SaveChanges();
روش فوق چنین کوئریهایی را ایجاد میکند:
SET NOCOUNT ON; DELETE FROM [Members] WHERE [MemId] = @p0; SELECT @@ROWCOUNT;
مثال 9: حذف بر اساس یک sub-query
میخواهیم تمام کاربرانی را که هیچگاه رزروی را انجام ندادهاند، حذف کنیم.
این مورد نیز با SQL نویسی مستقیم نیز توسط یک کوئری دستهای قابل انجام است:
delete from members where memid not in (select memid from cd.bookings);
var mems = context.Members.Where(x => !context.Bookings.Select(x => x.MemId).Contains(x.MemId)).ToList(); context.Members.RemoveRange(mems); context.SaveChanges();
کدهای کامل این قسمت را در اینجا میتوانید مشاهده کنید.
یکی از نیازهای نوشتن یک برنامهی پروفایلر، نمایش اطلاعات متدهایی است که سبب لاگ شدن اطلاعاتی شدهاند. برای مثال در طراحی interceptorهای EF 6 به یک چنین متدهایی میرسیم:
سؤال: در زمان اجرای ScalarExecuted دقیقا در کجا قرار داریم؟ چه متدی در برنامه، در کدام کلاس، سبب رسیدن به این نقطه شدهاست؟
تمام این اطلاعات را در زمان اجرا توسط کلاس StackTrace میتوان بدست آورد:
ایجاد یک نمونه جدید از کلاس StackTrace با پارامتر true به این معنا است که میخواهیم اطلاعات فایلهای متناظر را نیز در صورت وجود دریافت کنیم.
خاصیت stackTrace.FrameCount مشخص میکند که در زمان فراخوانی متد GetCallingMethodInfo که اکنون برای مثال درون متد ScalarExecuted قرار گرفتهاست، از چند سطح بالاتر این فراخوانی صورت گرفتهاست. سپس با استفاده از متد stackTrace.GetFrame میتوان به اطلاعات هر سطح دسترسی یافت.
در هر StackFrame دریافتی، با فراخوانی stackFrame.GetMethod میتوان نام متد فراخوان را بدست آورد. متد stackFrame.GetFileLineNumber دقیقا شماره سطری را که فراخوانی از آن صورت گرفته، بازگشت میدهد و stackFrame.GetFileName نیز نام فایل مرتبط را مشخص میکند.
یک نکته:
شرط عمل کردن متدهای stackFrame.GetFileName و stackFrame.GetFileLineNumber در زمان اجرا، وجود فایل PDB اسمبلی در حال بررسی است. بدون آن اطلاعات محل قرارگیری فایل سورس مرتبط و شماره سطر فراخوان، قابل دریافت نخواهند بود.
اکنون بر اساس این اطلاعات، متد getStackFrameInfo چنین پیاده سازی را خواهد داشت:
و خروجی آن برای مثال چنین شکلی را خواهد داشت:
که وجود file و line آن تنها به دلیل وجود فایل PDB اسمبلی مورد بررسی است.
در اینجا خروجی نهایی متد GetCallingMethodInfo به شکل زیر است که در آن چند سطح فراخوانی را میتوان مشاهده کرد:
جهت تعدیل خروجی متد GetCallingMethodInfo، عموما نیاز است مثلا از کلاس یا اسمبلی جاری صرفنظر کرد یا اسمبلیهای مایکروسافت نیز در این بین شاید اهمیتی نداشته باشند و بیشتر هدف بررسی سورسهای موجود است تا فراخوانیهای داخلی یک اسمبلی ثالث:
کد کامل CallingMethod.cs را از اینجا میتوانید دریافت کنید:
CallingMethod.cs
public void ScalarExecuted(DbCommand command, DbCommandInterceptionContext<object> interceptionContext) { }
سؤال: در زمان اجرای ScalarExecuted دقیقا در کجا قرار داریم؟ چه متدی در برنامه، در کدام کلاس، سبب رسیدن به این نقطه شدهاست؟
تمام این اطلاعات را در زمان اجرا توسط کلاس StackTrace میتوان بدست آورد:
public static string GetCallingMethodInfo() { var stackTrace = new StackTrace(true); var frameCount = stackTrace.FrameCount; var info = new StringBuilder(); var prefix = "-- "; for (var i = frameCount - 1; i >= 0; i--) { var frame = stackTrace.GetFrame(i); var methodInfo = getStackFrameInfo(frame); if (string.IsNullOrWhiteSpace(methodInfo)) continue; info.AppendLine(prefix + methodInfo); prefix = "-" + prefix; } return info.ToString(); }
خاصیت stackTrace.FrameCount مشخص میکند که در زمان فراخوانی متد GetCallingMethodInfo که اکنون برای مثال درون متد ScalarExecuted قرار گرفتهاست، از چند سطح بالاتر این فراخوانی صورت گرفتهاست. سپس با استفاده از متد stackTrace.GetFrame میتوان به اطلاعات هر سطح دسترسی یافت.
در هر StackFrame دریافتی، با فراخوانی stackFrame.GetMethod میتوان نام متد فراخوان را بدست آورد. متد stackFrame.GetFileLineNumber دقیقا شماره سطری را که فراخوانی از آن صورت گرفته، بازگشت میدهد و stackFrame.GetFileName نیز نام فایل مرتبط را مشخص میکند.
یک نکته:
شرط عمل کردن متدهای stackFrame.GetFileName و stackFrame.GetFileLineNumber در زمان اجرا، وجود فایل PDB اسمبلی در حال بررسی است. بدون آن اطلاعات محل قرارگیری فایل سورس مرتبط و شماره سطر فراخوان، قابل دریافت نخواهند بود.
اکنون بر اساس این اطلاعات، متد getStackFrameInfo چنین پیاده سازی را خواهد داشت:
private static string getStackFrameInfo(StackFrame stackFrame) { if (stackFrame == null) return string.Empty; var method = stackFrame.GetMethod(); if (method == null) return string.Empty; if (isFromCurrentAsm(method) || isMicrosoftType(method)) { return string.Empty; } var methodSignature = method.ToString(); var lineNumber = stackFrame.GetFileLineNumber(); var filePath = stackFrame.GetFileName(); var fileLine = string.Empty; if (!string.IsNullOrEmpty(filePath)) { var fileName = Path.GetFileName(filePath); fileLine = string.Format("[File={0}, Line={1}]", fileName, lineNumber); } var methodSignatureFull = string.Format("{0} {1}", methodSignature, fileLine); return methodSignatureFull; }
Void Main(System.String[]) [File=Program.cs, Line=28]
در اینجا خروجی نهایی متد GetCallingMethodInfo به شکل زیر است که در آن چند سطح فراخوانی را میتوان مشاهده کرد:
-- Void Main(System.String[]) [File=Program.cs, Line=28] --- Void disposedContext() [File=Program.cs, Line=76] ---- Void Opened(System.Data.Common.DbConnection, System.Data.Entity.Infrastructure.Interception.DbConnectionInterceptionContext) [File=DatabaseInterceptor.cs,Line=157]
جهت تعدیل خروجی متد GetCallingMethodInfo، عموما نیاز است مثلا از کلاس یا اسمبلی جاری صرفنظر کرد یا اسمبلیهای مایکروسافت نیز در این بین شاید اهمیتی نداشته باشند و بیشتر هدف بررسی سورسهای موجود است تا فراخوانیهای داخلی یک اسمبلی ثالث:
private static bool isFromCurrentAsm(MethodBase method) { return method.ReflectedType == typeof(CallingMethod); } private static bool isMicrosoftType(MethodBase method) { if (method.ReflectedType == null) return false; return method.ReflectedType.FullName.StartsWith("System.") || method.ReflectedType.FullName.StartsWith("Microsoft."); }
کد کامل CallingMethod.cs را از اینجا میتوانید دریافت کنید:
CallingMethod.cs
OLTP درون حافظهای، مهمترین ویژگی جدید SQL Server 2014 است. موتور بانک اطلاعاتی disk based اس کیوال سرور، حدود 15 تا 20 سال قبل تهیه شدهاست و موتور جدید درون حافظهای OLTP آن، بزرگترین بازنویسی این سیستم از زمان ارائهی آن میباشد و شروع این پروژه به 5 سال قبل بر میگردد. علت تهیهی آن نیز به نیازهای بالای پردازشهای همزمان مصرف کنندگان این محصول در سالهای اخیر، نسبت به 15 سال قبل مرتبط است. با استفاده از امکانات OLTP درون حافظهای، امکان داشتن جداول معمولی disk based و جداول جدید memory optimized با هم در یک بانک اطلاعاتی میسر است؛ به همراه مهیا بودن تمام زیرساختهایی مانند تهیه بک آپ، بازیابی آنها، امنیت و غیره برای آنها.
آیا جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، همان DBCC PINTABLE منسوخ شده هستند؟
در نگارشهای قدیمیتر اس کیوال سرور، دستوری وجود داشت به نام DBCC PINTABLE که سبب ثابت نگه داشتن صفحات جداول مبتنی بر دیسک یک دیتابیس، در حافظه میشد. به این ترتیب تمام خواندنهای مرتبط با آن جدول، از حافظه صورت میگرفت. مشکل این روش که سبب منسوخ شدن آن گردید، اثرات جانبی آن بود؛ مانند خوانده شدن صفحات جدیدتر (با توجه به اینکه ساختار پردازشی و موتور بانک اطلاعاتی تغییری نکرده بود) و نیاز به حافظهی بیشتر تا حدی که کل کش بافر سیستم را پر میکرد و امکان انجام سایر امور آن مختل میشدند. همچنین اولین ارجاعی به یک جدول، سبب قرار گرفتن کل آن در حافظه میگشت. به علاوه ساختار این سیستم نیز همانند روش مبتنی بر دیسک، بر اساس همان روشهای قفل گذاری، ذخیره سازی اطلاعات و تهیه ایندکسهای متداول بود.
اما جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، از یک موتور کاملا جدید استفاده میکنند؛ با ساختار جدیدی برای ذخیره سازی اطلاعات و تهیه ایندکسها. دسترسی به اطلاعات آنها شامل قفل گذاریهای متداول نیست و در آن حداقل زمان دسترسی به اطلاعات درنظر گرفته شدهاست. همچنین در آنها data pages یا index pages و کش بافر نیز وجود ندارد.
نحوهی ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات جداول بهینه سازی شده برای حافظه
جداول بهینه سازی شده برای حافظه، فرمت ردیفهای کاملا جدیدی را نیز به همراه دارند و جهت قرارگرفتن در حافظه ودسترسی سریع به آنها بهینه سازی شدهاند. برخلاف جداول مبتنی بر دیسک سخت که اطلاعات آنها در یک سری صفحات خاص به نامهای data or index pages ذخیره میشوند، اینگونه جداول، دارای ظروف مبتنی بر صفحه نیستند و از مفهوم چند نگارشی برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده میکنند؛ به این معنا که ردیفها به ازای هر تغییری، دارای یک نگارش جدید خواهند بود و بلافاصله در همان نگارش اصلی به روز رسانی نمیشوند.
در اینجا هر ردیف دارای یک timestamp شروع و یک timestamp پایان است. timestamp شروع بیانگر تراکنشی است که ردیف را ثبت کرده و timestamp پایان برای مشخص سازی تراکنشی بکار میرود که ردیف را حذف کرده است. اگر timestamp پایان، دارای مقدار بینهایت باشد، به این معنا است که ردیف متناظر با آن هنوز حذف نشدهاست. به روز رسانی یک ردیف در اینجا، ترکیبی است از حذف یک ردیف موجود و ثبت ردیفی جدید. برای یک عملیات فقط خواندنی، تنها نگارشهایی که timestamp معتبری داشته باشند، قابل مشاهده خواهند بود و از مابقی صرفنظر میگردد.
در OLTP درون حافظهای که از روش چندنگارشی همزمانی استفاده میکند، برای یک ردیف مشخص، ممکن است چندین نگارش وجود داشته باشند؛ بسته به تعداد باری که یک رکورد به روز رسانی شدهاست. در اینجا یک سیستم garbage collection همیشه فعال، نگارشهایی را که توسط هیچ تراکنشی مورد استفاده قرار نمیگیرند، به صورت خودکار حذف میکند؛ تا مشکل کمبود حافظه رخ ندهد.
آیا میتوان به کارآیی جداول بهینه سازی شده برای حافظه با همان روش متداول مبتنی بر دیسک اما با بکارگیری حافظهی بیشتر و استفاده از یک SSD RAID رسید؟
خیر! حتی اگر کل بانک اطلاعاتی مبتنی بر دیسک را در حافظه قرار دهید به کارآیی روش جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه نخواهید رسید. زیرا در آن هنوز مفاهیمی مانند data pages و index pages به همراه یک buffer pool پیچیده وجود دارند. در روشهای مبتنی بر دیسک، ردیفها از طریق page id و row offset آنها قابل دسترسی میشوند. اما در جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، ردیفهای جداول با یک B-tree خاص به نام Bw-Tree در دسترس هستند.
میزان حافظهی مورد نیاز برای جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه
باید درنظر داشت که تمام جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، به صورت کامل در حافظه ذخیره خواهند شد. بنابراین بدیهی است که نیاز به مقدار کافی حافظه در اینجا ضروری است. توصیه صورت گرفته، داشتن حافظهای به میزان دو برابر اندازهی اطلاعات است. البته در اینجا چون با یک سیستم هیبرید سر و کار داریم، حافظهی کافی جهت کار buffer pool مختص به جداول مبتنی بر دیسک را نیز باید درنظر داشت.
همچنین اگر به اندازهی کافی حافظه در سیستم تعبیه نشود، شاهد شکست مداوم تراکنشها خواهید بود. به علاوه امکان بازیابی و restore جداول را نیز از دست خواهید داد.
البته لازم به ذکر است که اگر کل بانک اطلاعاتی شما چند ترابایت است، نیازی نیست به همین اندازه یا بیشتر حافظه تهیه کنید. فقط باید به اندازهی جداولی که قرار است جهت قرار گرفتن در حافظه بهینه سازی شوند، حافظه تهیه کنید که حداکثر آن 256 گیگابایت است.
چه برنامههایی بهتر است از امکانات OLTP درون حافظهای SQL Server 2014 استفاده کنند؟
- برنامههایی که در آنها تعداد زیادی تراکنش کوتاه مدت وجود دارد به همراه درجهی بالایی از تراکنشهای همزمان توسط تعداد زیادی کاربر.
- اطلاعاتی که توسط برنامه زیاد مورد استفاده قرار میگیرند را نیز میتوان در جداول بهینه سازی شده جهت حافظه قرار داد.
- زمانیکه نیاز به اعمال دارای write بسیار سریع و با تعداد زیاد است. چون در جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، صفحات دادهها و ایندکسها وجود ندارند، نسبت به حالت مبتنی بر دیسک، بسیار سریعتر هستند. در روشهای متداول، برای نوشتن اطلاعات در یک صفحه، مباحث همزمانی و قفلگذاری آنرا باید در نظر داشت. در صورتیکه در روش بهینه سازی شدهی برای حافظه، به صورت پیش فرض از حالتی همانند snapshot isolation و همزمانی مبتنی بر نگارشهای مختلف رکورد استفاده میشود.
- تنظیم و بهینه سازی جداولی با تعداد Read بالا. برای مثال، جداول پایه سیستم که اطلاعات تعاریف محصولات در آن قرار دارند. این نوع جداول عموما با تعداد Readهای بالا و تعداد Write کم شناخته میشوند. چون طراحی جداول مبتنی بر حافظه از hash tables و اشارهگرهایی برای دسترسی به رکوردهای موجود استفاده میکند، اعمال Read آن نیز بسیار سریعتر از حالت معمول هستند.
- مناسب جهت کارهای data warehouse و ETL Staging Table. در جداول مبتنی بر حافظه امکان عدم ذخیره سازی اطلاعات بر روی دیسک سخت نیز پیش بینی شدهاست. در این حالت فقط اطلاعات ساختار جدول، ذخیرهی نهایی میگردد و اگر سرور نیز ری استارت گردد، مجددا میتواند اطلاعات خود را از منابع اصلی data warehouse تامین کند.
محدودیتهای جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه در SQL Server 2014
- تغیر اسکیما و ساختار جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه مجاز نیست. به بیان دیگر دستور ALTER TABLE برای اینگونه جداول کاربردی ندارد. این مورد جهت ایندکسها نیز صادق است. همان زمانیکه جدول ایجاد میشود، باید ایندکس آن نیز تعریف گردد و پس از آن این امکان وجود ندارد.
تنها راه تغییر اسکیمای اینگونه جداول، Drop و سپس ایجاد مجدد آنها است.
البته باید درنظر داشت که SQL Server 2014، اولین نگارش این فناوری را ارائه دادهاست و در نگارشهای بعدی آن، بسیاری از این محدودیتها قرار است که برطرف شوند.
- جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه حتما باید دارای یک ایندکس باشند. البته اگر یک primary key را برای آنها تعریف نمائید، کفایت میکند.
- از unique indexها پشتیبانی نمیکند، مگر اینکه از نوع primary key باشد.
- حداکثر 8 ایندکس را میتوان بر روی اینگونه جداول تعریف کرد.
- امکان تعریف ستون identity در آن وجود ندارد. اما میتوان از قابلیت sequence برای رسیدن به آن استفاده کرد.
- DML triggers را پشتیبانی نمیکند.
- کلیدهای خارجی و قیود را پشتیبانی نمیکند.
- حداکثر اندازهی یک ردیف آن 8060 بایت است. بنابراین از نوعهای دادهای max دار و XML پشتیبانی نمیکند.
این مورد در حین ایجاد جدول بررسی شده و اگر اندازهی ردیف محاسبهی شدهی آن توسط SQL Server 2014 بیش از 8060 بایت باشد، جدول را ایجاد نخواهد کرد.
اگر سرور را ری استارت کنیم، چه اتفاقی برای اطلاعات جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه رخ میدهد؟
حالت DURABILTY انتخاب شدهی در حین ایجاد جدول بهینه سازی شدهی برای حافظه، تعیین کنندهای این مساله است. اگر SCHEMA_ONLY انتخاب شده باشد، کل اطلاعات شما با ری استارت سرور از دست خواهد رفت؛ البته اطلاعات ساختار جدول حفظ خواهد گردید. اگر حالت SCHEMA_AND_DATA انتخاب شود، اطلاعات شما پس از ریاستارت سرور نیز در دسترس خواهد بود. این اطلاعات به صورت خودکار از لاگ تراکنشها بازیابی شده و مجددا در حافظه قرار میگیرند.
حالت SCHEMA_ONLY برای مصارف برنامههای data warehouse بیشتر کاربرد دارد. جایی که اطلاعات قرار است از منابع دادهی مختلفی تامین شوند.
برای مطالعه بیشتر
SQL Server 2014: NoSQL Speeds with Relational Capabilities
SQL Server 2014 In-Memory OLTP Architecture and Data Storage
Overview of Applications, Indexes and Limitations for SQL Server 2014 In-Memory OLTP Tables
Microsoft SQL Server 2014: In-Memory OLTP Overview
SQL Server in Memory OLTP for Database Developers
Exploring In-memory OLTP Engine (Hekaton) in SQL Server 2014 CTP1
آیا جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، همان DBCC PINTABLE منسوخ شده هستند؟
در نگارشهای قدیمیتر اس کیوال سرور، دستوری وجود داشت به نام DBCC PINTABLE که سبب ثابت نگه داشتن صفحات جداول مبتنی بر دیسک یک دیتابیس، در حافظه میشد. به این ترتیب تمام خواندنهای مرتبط با آن جدول، از حافظه صورت میگرفت. مشکل این روش که سبب منسوخ شدن آن گردید، اثرات جانبی آن بود؛ مانند خوانده شدن صفحات جدیدتر (با توجه به اینکه ساختار پردازشی و موتور بانک اطلاعاتی تغییری نکرده بود) و نیاز به حافظهی بیشتر تا حدی که کل کش بافر سیستم را پر میکرد و امکان انجام سایر امور آن مختل میشدند. همچنین اولین ارجاعی به یک جدول، سبب قرار گرفتن کل آن در حافظه میگشت. به علاوه ساختار این سیستم نیز همانند روش مبتنی بر دیسک، بر اساس همان روشهای قفل گذاری، ذخیره سازی اطلاعات و تهیه ایندکسهای متداول بود.
اما جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، از یک موتور کاملا جدید استفاده میکنند؛ با ساختار جدیدی برای ذخیره سازی اطلاعات و تهیه ایندکسها. دسترسی به اطلاعات آنها شامل قفل گذاریهای متداول نیست و در آن حداقل زمان دسترسی به اطلاعات درنظر گرفته شدهاست. همچنین در آنها data pages یا index pages و کش بافر نیز وجود ندارد.
نحوهی ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات جداول بهینه سازی شده برای حافظه
جداول بهینه سازی شده برای حافظه، فرمت ردیفهای کاملا جدیدی را نیز به همراه دارند و جهت قرارگرفتن در حافظه ودسترسی سریع به آنها بهینه سازی شدهاند. برخلاف جداول مبتنی بر دیسک سخت که اطلاعات آنها در یک سری صفحات خاص به نامهای data or index pages ذخیره میشوند، اینگونه جداول، دارای ظروف مبتنی بر صفحه نیستند و از مفهوم چند نگارشی برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده میکنند؛ به این معنا که ردیفها به ازای هر تغییری، دارای یک نگارش جدید خواهند بود و بلافاصله در همان نگارش اصلی به روز رسانی نمیشوند.
در اینجا هر ردیف دارای یک timestamp شروع و یک timestamp پایان است. timestamp شروع بیانگر تراکنشی است که ردیف را ثبت کرده و timestamp پایان برای مشخص سازی تراکنشی بکار میرود که ردیف را حذف کرده است. اگر timestamp پایان، دارای مقدار بینهایت باشد، به این معنا است که ردیف متناظر با آن هنوز حذف نشدهاست. به روز رسانی یک ردیف در اینجا، ترکیبی است از حذف یک ردیف موجود و ثبت ردیفی جدید. برای یک عملیات فقط خواندنی، تنها نگارشهایی که timestamp معتبری داشته باشند، قابل مشاهده خواهند بود و از مابقی صرفنظر میگردد.
در OLTP درون حافظهای که از روش چندنگارشی همزمانی استفاده میکند، برای یک ردیف مشخص، ممکن است چندین نگارش وجود داشته باشند؛ بسته به تعداد باری که یک رکورد به روز رسانی شدهاست. در اینجا یک سیستم garbage collection همیشه فعال، نگارشهایی را که توسط هیچ تراکنشی مورد استفاده قرار نمیگیرند، به صورت خودکار حذف میکند؛ تا مشکل کمبود حافظه رخ ندهد.
آیا میتوان به کارآیی جداول بهینه سازی شده برای حافظه با همان روش متداول مبتنی بر دیسک اما با بکارگیری حافظهی بیشتر و استفاده از یک SSD RAID رسید؟
خیر! حتی اگر کل بانک اطلاعاتی مبتنی بر دیسک را در حافظه قرار دهید به کارآیی روش جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه نخواهید رسید. زیرا در آن هنوز مفاهیمی مانند data pages و index pages به همراه یک buffer pool پیچیده وجود دارند. در روشهای مبتنی بر دیسک، ردیفها از طریق page id و row offset آنها قابل دسترسی میشوند. اما در جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، ردیفهای جداول با یک B-tree خاص به نام Bw-Tree در دسترس هستند.
میزان حافظهی مورد نیاز برای جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه
باید درنظر داشت که تمام جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، به صورت کامل در حافظه ذخیره خواهند شد. بنابراین بدیهی است که نیاز به مقدار کافی حافظه در اینجا ضروری است. توصیه صورت گرفته، داشتن حافظهای به میزان دو برابر اندازهی اطلاعات است. البته در اینجا چون با یک سیستم هیبرید سر و کار داریم، حافظهی کافی جهت کار buffer pool مختص به جداول مبتنی بر دیسک را نیز باید درنظر داشت.
همچنین اگر به اندازهی کافی حافظه در سیستم تعبیه نشود، شاهد شکست مداوم تراکنشها خواهید بود. به علاوه امکان بازیابی و restore جداول را نیز از دست خواهید داد.
البته لازم به ذکر است که اگر کل بانک اطلاعاتی شما چند ترابایت است، نیازی نیست به همین اندازه یا بیشتر حافظه تهیه کنید. فقط باید به اندازهی جداولی که قرار است جهت قرار گرفتن در حافظه بهینه سازی شوند، حافظه تهیه کنید که حداکثر آن 256 گیگابایت است.
چه برنامههایی بهتر است از امکانات OLTP درون حافظهای SQL Server 2014 استفاده کنند؟
- برنامههایی که در آنها تعداد زیادی تراکنش کوتاه مدت وجود دارد به همراه درجهی بالایی از تراکنشهای همزمان توسط تعداد زیادی کاربر.
- اطلاعاتی که توسط برنامه زیاد مورد استفاده قرار میگیرند را نیز میتوان در جداول بهینه سازی شده جهت حافظه قرار داد.
- زمانیکه نیاز به اعمال دارای write بسیار سریع و با تعداد زیاد است. چون در جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه، صفحات دادهها و ایندکسها وجود ندارند، نسبت به حالت مبتنی بر دیسک، بسیار سریعتر هستند. در روشهای متداول، برای نوشتن اطلاعات در یک صفحه، مباحث همزمانی و قفلگذاری آنرا باید در نظر داشت. در صورتیکه در روش بهینه سازی شدهی برای حافظه، به صورت پیش فرض از حالتی همانند snapshot isolation و همزمانی مبتنی بر نگارشهای مختلف رکورد استفاده میشود.
- تنظیم و بهینه سازی جداولی با تعداد Read بالا. برای مثال، جداول پایه سیستم که اطلاعات تعاریف محصولات در آن قرار دارند. این نوع جداول عموما با تعداد Readهای بالا و تعداد Write کم شناخته میشوند. چون طراحی جداول مبتنی بر حافظه از hash tables و اشارهگرهایی برای دسترسی به رکوردهای موجود استفاده میکند، اعمال Read آن نیز بسیار سریعتر از حالت معمول هستند.
- مناسب جهت کارهای data warehouse و ETL Staging Table. در جداول مبتنی بر حافظه امکان عدم ذخیره سازی اطلاعات بر روی دیسک سخت نیز پیش بینی شدهاست. در این حالت فقط اطلاعات ساختار جدول، ذخیرهی نهایی میگردد و اگر سرور نیز ری استارت گردد، مجددا میتواند اطلاعات خود را از منابع اصلی data warehouse تامین کند.
محدودیتهای جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه در SQL Server 2014
- تغیر اسکیما و ساختار جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه مجاز نیست. به بیان دیگر دستور ALTER TABLE برای اینگونه جداول کاربردی ندارد. این مورد جهت ایندکسها نیز صادق است. همان زمانیکه جدول ایجاد میشود، باید ایندکس آن نیز تعریف گردد و پس از آن این امکان وجود ندارد.
تنها راه تغییر اسکیمای اینگونه جداول، Drop و سپس ایجاد مجدد آنها است.
البته باید درنظر داشت که SQL Server 2014، اولین نگارش این فناوری را ارائه دادهاست و در نگارشهای بعدی آن، بسیاری از این محدودیتها قرار است که برطرف شوند.
- جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه حتما باید دارای یک ایندکس باشند. البته اگر یک primary key را برای آنها تعریف نمائید، کفایت میکند.
- از unique indexها پشتیبانی نمیکند، مگر اینکه از نوع primary key باشد.
- حداکثر 8 ایندکس را میتوان بر روی اینگونه جداول تعریف کرد.
- امکان تعریف ستون identity در آن وجود ندارد. اما میتوان از قابلیت sequence برای رسیدن به آن استفاده کرد.
- DML triggers را پشتیبانی نمیکند.
- کلیدهای خارجی و قیود را پشتیبانی نمیکند.
- حداکثر اندازهی یک ردیف آن 8060 بایت است. بنابراین از نوعهای دادهای max دار و XML پشتیبانی نمیکند.
این مورد در حین ایجاد جدول بررسی شده و اگر اندازهی ردیف محاسبهی شدهی آن توسط SQL Server 2014 بیش از 8060 بایت باشد، جدول را ایجاد نخواهد کرد.
اگر سرور را ری استارت کنیم، چه اتفاقی برای اطلاعات جداول بهینه سازی شدهی برای حافظه رخ میدهد؟
حالت DURABILTY انتخاب شدهی در حین ایجاد جدول بهینه سازی شدهی برای حافظه، تعیین کنندهای این مساله است. اگر SCHEMA_ONLY انتخاب شده باشد، کل اطلاعات شما با ری استارت سرور از دست خواهد رفت؛ البته اطلاعات ساختار جدول حفظ خواهد گردید. اگر حالت SCHEMA_AND_DATA انتخاب شود، اطلاعات شما پس از ریاستارت سرور نیز در دسترس خواهد بود. این اطلاعات به صورت خودکار از لاگ تراکنشها بازیابی شده و مجددا در حافظه قرار میگیرند.
حالت SCHEMA_ONLY برای مصارف برنامههای data warehouse بیشتر کاربرد دارد. جایی که اطلاعات قرار است از منابع دادهی مختلفی تامین شوند.
برای مطالعه بیشتر
SQL Server 2014: NoSQL Speeds with Relational Capabilities
SQL Server 2014 In-Memory OLTP Architecture and Data Storage
Overview of Applications, Indexes and Limitations for SQL Server 2014 In-Memory OLTP Tables
Microsoft SQL Server 2014: In-Memory OLTP Overview
SQL Server in Memory OLTP for Database Developers
Exploring In-memory OLTP Engine (Hekaton) in SQL Server 2014 CTP1
ارتقاء به NET Core 2.1. : حذف Microsoft.DotNet.Watcher.Tools
پس از ارتقاء به NET Core 2.1. دیگر نیازی به ذکر تنظیم زیر در فایل csproj نیست:
و تبدیل به دستورات سطوح بالاتر شدهاند. یعنی بدون نیاز به نصب وابستگی خاصی، کار میکنند (و اگر در پروژههای پیشین ذکر شدهاند، آنها را حذف کنید) . اطلاعات بیشتر
پس از ارتقاء به NET Core 2.1. دیگر نیازی به ذکر تنظیم زیر در فایل csproj نیست:
<ItemGroup> <DotNetCliToolReference Include="Microsoft.DotNet.Watcher.Tools" Version="(all versions)" /> </ItemGroup>
ارتقاء به NET Core 2.1. : حذف Microsoft.DotNet.Watcher.Tools
پس از ارتقاء به NET Core 2.1. دیگر نیازی به ذکر تنظیم زیر در فایل csproj نیست:
و تبدیل به دستورات سطوح بالا شدهاند. یعنی بدون نیاز به نصب وابستگی خاصی، کار میکنند (و اگر در پروژههای پیشین ذکر شدهاند، آنها را حذف کنید) . اطلاعات بیشتر
پس از ارتقاء به NET Core 2.1. دیگر نیازی به ذکر تنظیم زیر در فایل csproj نیست:
<ItemGroup> <DotNetCliToolReference Include="Microsoft.DotNet.Watcher.Tools" Version="(all versions)" /> </ItemGroup>