مطالب
MongoDB #2
مزایای MongoDB
هر پایگاه داده رابطه‌ای، یک طراحی شمای معمول داشته و تعدادی جدول و رابطه‌های بین این جدول‌ها را نشان می‌دهد؛ درحالیکه مفهوم رابطه در MongoDB وجود ندارد.

مزایای MongoDB نسبت به پایگاه داده رابطه ای
• بدون شمای (Schema less): در واقع MongoDB یک پایگاه داده سند-گراست که یک مجموعه از سندهای متفاوت را نگهداری می‌کند. تعداد فیلدها، محتوا و اندازه یک سند می‌تواند متفاوت از بقیه سندها باشد.
• ساختار یک شیء واحد واضح است
• عدم وجود Joinهای پیچیده
• قابلیت کوئری عمیق. MongoDB با استفاده از زبان کوئری سند-گرا از کوئری‌های پویا بر روی سندها پشتیبانی می‌کند و تقریبا مانند SQL قدرتمند است.
• میزان سازی (Tuning)
• سهولت مقیاس پذیری: MongoDB آسان است برای مقیاس پذیری
• از حافظه داخلی برای مرتب سازی مجموعه کاری استفاده می‌کند؛ جهت امکان دسترسی سریع به داده

چرا باید از MongoDB استفاده کنیم
• ذخیره سازی سند-گرا: داده بصورت سندهایی از JSON ذخیره می‌شوند
• ایندکس گذاری روی هر خاصیت
• رونوشت (Replication) و دسترس پذیری بالا
• Sharding خودکار
• کوئری‌های غنی
• بروز رسانی‌های درجا
• پشتیبانی حرفه ای توسط MongoDB

کجا باید از MongoDB استفاده کنیم
• داده‌های عظیم (Big Data)
• سیستم‌های مدیریت محتوا و تحویل
• زیرساخت‌های اجتماعی و موبایل
• مدیریت داده کاربر
مطالب
استفاده از reCAPTCHA در ASP.NET
CAPTCHA جهت تشخیص انسان در وب استفاده می‌شود. در حقیقت می‌توان CAPTCHA را مانعی مابین منابع یک سایت و روبات‌های مخرب دانست. گوگل یک CAPTCHA رایگان جهت استفاده توسعه دهندگان وب مهیا کرده است که استفاده از آن را به چند دلیل می‌توان مثبت دانست:
 
  1. فراگیر بودن آن و استفاده سایت‌های مختلف از آن (بیش از 200.000 سایت).
  2. سهولت استفاده برای کاربران.
  3. سهولت استفاده توسط برنامه نویسان.
  4. دسترسی پذیری مناسب بدلیل وجود تلفظ و پخش عبارت، بصورت صوتی.
  5. امنیت بالا. بسیاری از CAPTCHA‌ها به سادگی قابل شکستن هستند!

حال اجازه دهید نگاهی به نحوه استفاده از reCAPTCHA در ASP.NET داشته باشیم:
 
1. پس از اینکه به حساب کاربری خود در Google وارد شدید به این صفحه + مراجعه کنید تا یک API Key جدید برای سایت خود ایجاد کنید. برای استفاده از reCAPTCHA اولین پیش نیاز داشتن یک API Key معتبر است.
 
2. دانلود reCAPTCHA ASP.NET Library. این کتابخانه شامل کنترل reCAPTCHA است. پس از دریافت، Recaptcha.dll را توسط گزینه Add Reference به پروژه خود اضافه کنید.
 
3. جهت استفاده از این کنترل، در بالای صفحه از دستور زیر استفاده کنید:
<%@ Register TagPrefix="recaptcha" Namespace="Recaptcha" Assembly="Recaptcha" %>
سپس کنترل reCAPTCHA را در محل مناسب قرار دهید:
  <recaptcha:RecaptchaControl
    ID="recaptcha"
    runat="server"
    PublicKey="your_public_key"
    PrivateKey="your_private_key"
    />
4. حال جهت بررسی و اعتبار سنجی فرم باید از متد IsValid کلاس Page استفاده شود. نمونه کد مورد نظر در VB.NET بصورت زیر است:
      Sub btnSubmit_Click(ByVal sender As Object, ByVal e As EventArgs)
          If Page.IsValid Then
              lblResult.Text = "You Got It!"
              lblResult.ForeColor = Drawing.Color.Green
          Else
              lblResult.Text = "Incorrect"
              lblResult.ForeColor = Drawing.Color.Red
          End If
      End Sub
مطالب
Blazor 5x - قسمت اول - معرفی
با استفاده از Blazor می‌توان برنامه‌های وب تعاملی را با کمک زبان #C تهیه کرد که پیشتر برای نوشتن آن‌ها به جاوا اسکریپت نیاز بود. به این ترتیب می‌توان برای تهیه‌ی قسمت‌های front-end و backend پروژه‌ی خود، از زبانی که به آن تسلط دارید استفاده کنید. یکی از مزایای آن امکان به اشتراک گذاری کدهای سمت سرور و کلاینت است؛ با توجه به اینکه هر دو به یک زبان تهیه می‌شوند.


وضعیت توسعه‌ی برنامه‌های وب، پیش از ارائه‌ی Blazor

عموما برای توسعه‌ی برنامه‌های وب، در سمت سرور آن‌ها از زبان‌هایی مانند C#، Java و Python و امثال آن‌ها استفاده می‌شود؛ اما این وضعیت در سمت کلاینت فرق می‌کند. در سمت کلاینت، عموما از فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌های جاوا اسکریپتی مانند Angular ،React ،Vue.js ،jQuery و غیره استفاده می‌شود.


همانطور که مشاهده می‌کنید، فراگیری و اجرای این دو گروه متفاوت از زبان‌ها، مشکل و وقت‌گیر است. بنابراین چقدر خوب می‌شد اگر امکان تهیه‌ی هر دو قسمت برنامه‌های وب، تنها با یک زبان میسر می‌شد. با استفاده از Blazor، این آرزو میسر شده‌است.


با استفاده از Blazor می‌توان کدهای تعاملی UI را بجای استفاده از زبان جاوا اسکریپت، با کمک زبان #C تهیه کرد. به این ترتیب با استفاده از یک زبان می‌توان کدهای سمت سرور و سمت کلاینت را پیاده سازی کرد. البته شاید این سؤال مطرح شود که مرورگرها تنها قادر به درک کدهای HTML و جاوا اسکریپت هستند و نه #C، بنابراین چگونه می‌توان از زبان #C در مرورگرها نیز استفاده کرد؟ پاسخ به آن، به فناوری جدید «وب اسمبلی» بر می‌گردد. Blazor با استفاده از «وب اسمبلی» است که می‌تواند کدهای #C را درون مرورگر اجرا کند.


حالت‌های مختلف هاست و ارائه‌ی برنامه‌های مبتنی بر Blazor

برنامه‌های مبتنی بر Blazor، به دو روش مختلف قابل ارائه هستند:

الف) Blazor Server

Blazor Server، در اساس یک برنامه‌ی استاندارد ASP.NET Core است که در آن تمام قابلیت‌های سمت سرور، مانند کار با EF-Core، میسر است و امکان دسترسی به این امکانات به صورت یکپارچه‌ای در سراسر برنامه وجود دارد. در این حالت، کامپوننت‌های Blazor، بجای اجرای بر روی مرورگر کاربر، در سمت سرور اجرا می‌شوند. این تعاملات و به روز رسانی‌های UI، توسط یک اتصال دائم SignalR مدیریت می‌شوند.


همانطور که مشاهده می‌کنید، در حالت هاست سمت سرور، همه چیز، منجمله کامپوننت‌های Blazor، در همان سمت سرور قرار دارند و این اتصال پشت صحنه‌ی SignalR است که کار تبادل اطلاعات ارسالی و رندر شده را بر عهده می‌گیرد.

ب) Blazor web assembly

در این حالت با استفاده از فناوری جدید «وب اسمبلی»، تمام کدهای یک برنامه‌ی مبتنی بر Blazor به کمک NET Runtime.، داخل مرورگر اجرا می‌شود. به Blazor web assembly باید همانند فریم‌ورک‌های SPA (تک صفحه‌ای وب)، مانند Angular و React نگاه کرد؛ با یک تفاوت مهم: در اینجا بجای استفاده از جاو اسکریپت برای نوشتن برنامه‌ی SPA، از #C استفاده می‌شود. اگر به تصویر فوق دقت کنید، در حالت اجرای برنامه‌های Blazor web assembly، تنها به مرورگر کاربر نیاز است و همه چیز داخل آن قرار می‌گیرد. در اینجا دیگر خبری از یک اتصال دائم SignalR با سرور وجود ندارد.
البته باید دقت داشت که از فناوری وب اسمبلی، در تمام مرورگرهای جدید پشتیبانی می‌شود؛ منهای IE 11. در این حالت مرورگر کل برنامه‌ی Blazor را دریافت می‌کند (همانند دریافت کل کدهای یک برنامه‌ی Angular و یا React) و بدون استفاده از رندر سمت سرور حالت الف، قابلیت تعامل با کاربر را دارد.
بدیهی است با توجه به اینکه Blazor web assembly مستقیما داخل مرورگر اجرا می‌شود، دیگر همانند حالت الف، امکان دسترسی مستقیم به فناوری‌ها و امکانات سمت سرور، مانند کار مستقیم با EF-Core را نخواهد داشت. برای این منظور دقیقا همانند روش کار با سایر فریم ورک‌های SPA، نیاز به تهیه‌ی یک ASP.NET Core Web API جهت تعامل با سرور خواهد بود.


مزایا و معایب حالت‌های مختلف هاست برنامه‌های Blazor

الف) Blazor Server
مزایا:
- حجم دریافتی توسط مرورگر در این حالت بسیار کم است.
- امکان دسترسی به تمام امکانات سمت سرور را دارد؛ مانند تمام کتابخانه‌های سمت سرور و همچنین امکان دیباگ آن نیز همانند سایر برنامه‌های سمت سرور است.
- بر روی مرورگرهای قدیمی نیز قابل اجرا است؛ چون بدون نیاز به فناوری جدید «وب اسمبلی» کار می‌کند.

معایب:
- رندر شدن UI آن نسبت به حالت ب، کندتر است. از این جهت که تمام تعاملات UI آن، توسط اتصال SignalR به سمت سرور ارسال شده و سپس نتیجه‌ی نهایی رندر شده، به سمت کلاینت بازگشت داده می‌شود.
- پشتیبانی از اجرای offline آن وجود ندارد. اگر اتصال SignalR موجود قطع شود، دیگر نمی‌توان از برنامه استفاده کرد.
- با توجه به نیاز به استفاده‌ی از یک اتصال دائم SignalR به ازای هر کاربر، مقیاس پذیری این نوع برنامه‌ها کمتر است. البته اگر تعداد کاربران برنامه‌های شما در یک شبکه‌ی اینترانت داخلی شرکتی محدود است، این مورد مشکل خاصی نخواهد بود. از دیدگاهی دیگر اگر تعداد کاربران برنامه‌ی شما بسیار زیاد است، استفاده از Blazor Server توصیه نمی‌شود. البته باید دقت داشت که سروری با 4GB RAM، می‌تواند 5000 کاربر همزمان SignalR را مدیریت کند.


ب) Blazor web assembly یا به اختصار Blazor WASM
مزایا:
- هیچ نوع وابستگی به سمت سرور ندارد. همینقدر که برنامه توسط مرورگر دریافت شد، قابل اجر است.
- برای هاست آن الزاما نیازی به یک سرور IIS و یا یک وب سرور ASP.NET Core نیست.
- امکان ارائه‌ی آن توسط یک CDN نیز وجود دارد.
- چون در این حالت کل برنامه توسط مرورگر دریافت می‌شود، قابلیت اجرای آفلاین را نیز پیدا می‌کند.
- برای کار، نیازی به اتصال دائم SignalR را ندارد؛ به همین جهت مقیاس پذیری آن بیشتر است.

معایب:
- حتما نیاز به استفاده‌ی از مرورگرهای جدید با پشتیبانی از web assembly را دارد؛ برای مثال نیاز به کروم نگارش 57 به بعد و فایرفاکس نگارش 52 به بعد را دارد و بر روی IE اجرا نمی‌شود.
- چون کل برنامه در این حالت توسط مرورگر دریافت می‌شود، حجم ابتدایی دریافت آن کمی بالا است.
- میدان دید و عملکرد آن همانند سایر برنامه‌های SPA، محدود است به امکاناتی که مرورگر، در اختیار برنامه قرار می‌دهد.



ایجاد پروژه‌های خالی Blazor Server و Blazor web assembly

یا می‌توانید از ویژوال استودیوی کامل و منوی افزودن پروژه‌ی آن برای اینکار استفاده کنید و یا اگر به خروجی دستور dotnet new --list مراجعه کنیم، SDK دات نت 5، به همراه دو قالب مرتبط زیر نیز هست:
C:\Users\Vahid>dotnet new --list
Templates                                         Short Name               Language          Tags
--------------------------------------------      -------------------      ------------      ----------------------
Blazor Server App                                 blazorserver             [C#]              Web/Blazor
Blazor WebAssembly App                            blazorwasm               [C#]              Web/Blazor/WebAssembly
بنابراین فقط کافی است دستور dotnet new blazorserver و یا dotnet new blazorwasm را در یک پوشه‌ی خالی اجرا کنیم تا بر اساس قالب‌های پیش‌فرض ارائه شده، بتوان پروژه‌های خالی Blazor Server و یا Blazor WebAssembly را ایجاد کرد.


در قسمت بعد، این دو پروژه‌ی خالی فوق را ایجاد کرده و ساختار آن‌ها را بررسی می‌کنیم. همچنین نکاتی را هم که در این قسمت در مورد نحوه‌ی هاست این برنامه‌ها عنوان شد، بر روی این پروژه‌ها مشاهده خواهیم کرد.
مطالب
معماری اطلاعات (Information Architecture)

معماری اطلاعات یا Information Architecture و یا به اختصار IA در یک تیم توسعه نرم‌افزار، یک وظیفه پایه و اساسی است که معمولا بین طراحان، توسعه دهندگان و یا طراحان استراتژی محتوا تقسیم می‌گردد. اما صرف نظر از اینکه چه کسی در یک تیم آن را بر عهده می‌گیرد، IA تخصص خاص خود را نیازمند است که این تخصص که شامل ابزارها و شاخص‌ها و منابعی است که باید به درستی تحقیق و گردآوری گردند. در این مقاله قصد داریم تا به این امر بپردازیم که واقعا IA چیست؟ و چرا یک جنبه‌ی مهم و ارزشمند در طراحی فرآیندهای user experience به شمار می‌رود؟


Information Architecture چیست؟

بیان کردن یک تعریف دقیق برای IA کمی پیچیده‌تر از تعاریف دیگری همچون content strategy و یا interaction design به نظر می‌رسد. بر خلاف content strategy که به وسیله طراحان استراتژی محتوا و یا interaction design که توسط طراحان UI/UX انجام می‌گیرد، IA به ندرت در زمره‌ی یک کار جداگانه قرار می‌گیرد. اما با این وجود، این کار در مهندسی نرم افزار بسیار با ارزش و لازم محسوب می‌گردد. (منبع)

بر اساس تعریف ویکی‌پدیا، IA اینگونه تعریف می‌گردد: "معماری اطلاعات عبارت است از طراحی ساختاری سامانه‌های اشتراک اطلاعات، که با هدف یافت پذیری و کاربرد پذیری انجام می‌شود."

در فرهنگ معماری اطلاعات، مفهوم یافت‌پذیری یا Findability به زبان ساده، شاخصی است که قابلیت یافت شدن و مکان‌یابی یک مجموعه اطلاعات را محک می‌زند. به عنوان مثال سامانه‌های اطلاع‌رسانی مانند وب سایت‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که مردم در هر سطحی، به سادگی بتوانند اطلاعات مورد نظر خود را پیدا کنند.

مفهوم کاربرد‌پذیری یا Usability ، شاخصه‌ای است که میزان سهولت کاربری یک ابزار را نشان می‌دهد. این تعریف را می‌توان به این صورت کامل نمود: "میزانی که یک محصول می‌تواند توسط کاربران خاصی برای رسیدن به هدفی مشخص مورد استفاده قرار گیرد و در حین استفاده، ضمن داشتن اثربخشی و کارآیی، رضایت کاربر را در زمینه مورد استفاده تامین کند." به عنوان مثال هنگامیکه شما قصد خرید اینترنتی را داشته باشید، در درجه اول مفهوم یافت‌پذیری برای شما پررنگ خواهد شد و پس از آن با انجام خرید حس کاربردپذیری فروشگاه خواهد بود که برای دفعات بعدی شما را به آن وب‌سایت هدایت خواهد کرد.

بنا بر آنچه که گفته شد، مفهوم یافت‌پذیری مقدم بر کاربرد‌پذیری است. یعنی اگر کاربر نتواند آنچه را که به دنبال آن است بیابد، هرگز فرصت استفاده از آنرا نخواهد داشت. به علاوه اگر یافت‌پذیری محقق شود، کاربرد‌پذیری هم بهبود خواهد یافت، چرا که مردم می‌توانند به سرعت و سهولت به آنچه که نیاز دارند دست یابند. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که موتور‌های جست و جو، تنها وظیفه‌ی هدایت کاربران را به وب‌سایت هدف خواهند داشت. اما وظیفه یافت پذیری، با بازدید کاربران از وب‌سایت آغاز می‌گردد. به نوعی می‌توان گفت که یافت‌پذیری می‌کوشد به مردم این امکان را بدهد تا در هنگام گذار در وب‌سایت، به اطلاعاتی که نیاز دارند دست یابند.

معماری اطلاعات یکی از مهم‌ترین مراحل توسعه‌ی نرم‌افزار، به خصوص توسعه‌ی نرم‌افزار‌های تحت وب به شمار می‌رود. در حقیقت با انجام معماری اطلاعات دقیق، می‌توان مواردی از قبیل رسیدن به اهداف تعیین شده، کم کردن هزینه‌ی نگه‌داری و به روز رسانی، افزایش کارآیی و در نهایت کم شدن ریسک‌ها را مدیریت نمود.

بر اساس آنچه که در وب‌سایت UXmatters و webmonkey گفته شده است، IA در شش مرحله صورت می‌گیرد:

1. ارزیابی هدف کسب و کار ( Assess business intent )

2. ارزیابی هدف کاربران ( Assess user intent )

3. ارزیابی محتوا ( Assess content )

4. مدیریت محتوا ( Organize content )

5. برقرارسازی ارتباط میان اطلاعات ( Enable information relationships )

6. فراهم‌سازی فرآیند هدایت محتوا ( Provide navigation )

تصویر زیر که برگرفته از وب‌سایت SitePoint می‌باشد برخی از مراحل فوق را به صورت مختصر و ساده نمایش داده است.

اگر به وب‌سایت رسمی انجمن معماری اطلاعات سری بزنید مطالب مفیدی در زمینه‌ی پیاده سازی IA به دست خواهید آورد.

تصویر زیر ارتباط تنگاتنگ سه مبحث Information Design ، Interaction Design و Sensorial Design را نمایش می‌دهد. همانطور که می‌بینید، محتوا در مرکزیت هر سه موضوع قرار دارد. بنابراین می‌توان اینگونه استنباط کرد که محتوا اصلی‌ترین بخش یک کسب‌وکار نرم‌افزاری را تشکیل می‌دهد. اما در بخش پیشین دیدیم که محتوا به تنهایی نمی‌تواند راهگشای نتیجه‌ی عالی از یک نرم‌افزار باشد. با توجه به دو مفهوم یافت‌پذیری و کاربرد‌پذیری دیدیم برای آنکه بتوانیم در تولید نرم‌افزار بهترین باشیم، بایستی در قدم اول مفهوم یافت‌پذیری را رعایت نماییم. به زبان ساده باید هر چیزی را در جای مورد نظر خود قرار دهیم تا کاربر در مدت زمان خیلی کمی بتواند به آن دسترسی داشته باشد.

همانطور که در تصویر فوق ملاحظه میکنید دو اصطلاح شاید نا آشنای دیگر نیز آورده شده است، Interaction Design و Sensorial Design. در مقاله‌ای دیگر به آنها خواهیم پرداخت.