نظرات مطالب
اعتبارسنجی مبتنی بر JWT در ASP.NET Core 2.0 بدون استفاده از سیستم Identity
استاندارد آن به این صورت است:
 Its value MUST be a number containing a NumericDate value.
و این NumericDate به نحو زیر باید تعریف شود (Section 2. Terminology):
 A JSON numeric value representing the number of seconds from 1970-01-01T00:00:00Z UTC until the specified UTC date/time, ignoring leap seconds. This is equivalent to the IEEE Std 1003.1, 2013 Edition [POSIX.1] definition "Seconds Since the Epoch", in which each day is accounted for by exactly 86400 seconds, other than that non-integer values can be represented. See RFC 3339 [RFC3339] for details regarding date/times in general and UTC in particular.
نمونه‌ی استفاده‌ی از آن در متد getAccessTokenExpirationDateUtc ارائه شده‌است.  
مطالب
بررسی روش نصب و استفاده از پیش نمایش NET Core 2.2.

نسخه net core 2.2. Preview 3.، روز چهارشنبه 25 مهر، مطابق با 17 اکتبر منتشر شد. این نسخه شامل ویژگی‌های جدیدی از جمله موارد زیر می‌باشد:

  • تغییرات عمده در API 
  • Authorization Server
  • بهبود کارآیی و سرعت
  • پشتیبانی از Spatial Data برای SQL Server و SQLite
  • پشتیبانی از Cosmos DB
  • جایگزینی Bootstrap 4, Angular 6

مهمترین ویژگی مربوط به EF Core برای گروهی از برنامه نویسان، پشتیبانی از فیلدهای جغرافیایی یا همان Spatial Data می‌باشد.

نسخه‌ی net core 2.2 RTM.،  قبل از انتهای سال میلادی جاری منتشر خواهد شد و پس از آن آغاز به کار بر روی net core 3. خواهد بود. برای  نسخه‌ی net Core 3.، هدف بهبود برنامه‌های مبتنی بر Desktop و سازگاری آن با فرمت جدید csproj، اعلام شده‌است.


برای استفاده از ویژگی‌های net core 2.2. باید نسخه‌ی visual studio 2017 preview، یعنی ورژن Version 15.9.0 به بعد را نصب کنید. اگر صرفا dotnet core 2.2 را نصب کنید و از ویژوال استودیوی جاری قصد استفاده را داشته باشید، به شما پیغام می‌دهد که این نسخه قابلیت استفاده از دات نت 2.2 به بعد را ندارد.



برای تست و استفاده از net core 2.2 preview 3. مراحل زیر را طی کنید:

1- ابتدا آخرین انتشار ویژوال استودیو 2017، یعنی نسخه‌ی ‌پیش‌نمایش preview را از اینجا دریافت و نصب کنید. نسخه Enterprise را انتخاب کنید تا installer دانلود شود وشروع به نصب کند. حجم این نسخه، از نسخه‌ی اصلی کمتر می‌باشد.

                                                 پس از نصب، این نسخه را می‌توانید در کنار نسخه‌ی اصلی، همزمان بر روی سیستم داشته باشید. 

2- سپس net core 2.2. را به یکی از روش‌های زیر نصب کنید:
  • برای نصب کلی بر روی سیستم،  اینجا کلیک کنید و نسخه‌ی SDK Installer مناسب دستگاه خود را دانلود کنید (64 یا 32 بیتی).
         در صورت موفقیت آمیز بودن، صفحه‌ی پایانی را به شکل زیر خواهید دید:

  • برای استفاده‌ی از EF Core آن در پروژه جاری می‌توانید آن‌‌را از اینجا  دانلود و یا بوسیله‌ی دستور زیر نصب کنید:
Install-Package Microsoft.EntityFrameworkCore -Version 2.2.0-preview3-35497

3- پس از نصب، ویژوال استودیوی preview را از همان مسیر visual studio، اجرا کنید. یک پروژه‌ی جدید از نوع وب را ایجاد کنید و فریمورک را بر روی بالاترین مقدار آن قرار دهید؛ مثل تصویر زیر:


بعد از ایجاد پروژه، می‌توانید در solution Explorer، ارجاعات جدید را مشاهده کنید:


بازخوردهای دوره
استفاده از Async و Await در برنامه‌های ASP.NET MVC
با تشکر؛ حدودا یک ماهه فکرم درگیر دقیقا همین موضوع بود و دقیقا 24 ساعته دارم توی وب سرچ می‌کنم. آخرم به نتیجه مطلوب نرسیدم تا این کامنت شما رو دیدم دقیقا سوال من همین بود و تشکر ویژه دارم .
اما چرا بعد حدود 9 سال کار با asp.net تازه یاد این ویژگی افتادم و برام چالش شد، صرفا دلیلش این بود که در همین سایت خودتون مباحث مربوط به طراحی برنامه‌های با میزان کاربر بالا مطالعه می‌کردم که دوستان توضیح داده بودن و فکر منو سمتی برد که تصور کنم مسیر رو اشتباه میرم که به مباحث برنامه نویسی موازی و چند نخی رسیدم و بعد کلی تحقیق بررسی فهمیدم برنامه نویسی موازی واقعا خطرات پیش‌بینی نشده‌ای برای سیستم خصوصا در رابطه با استفاده از io به‌وجود میارد و کماکان گیج‌تر هم شدم که اگر خوب نیست یا طراحی آن خیلی حساس هست و چند نخی هم زیاد باعث افزایش سرعت نمی‌شود، پس سیستم‌های بیگ اسکیل مثل اینستا و فیسبوک و ... که کاربران میلیونی دارند چطور طراحی و چطور کار می‌شوند با اینکه asp.net core در سطح 7 فریم ورک سریع دنیا مطرح هست ؟!
مطالب
شمسی سازی Date-Picker توکار Angular Material 6x
Angular Material به همراه یک کامپوننت Date-Picker بسیار شکیل و حرفه‌ای است اما ... از تقویم شمسی پشتیبانی نمی‌کند. در این مطلب می‌خواهیم با تدارک یک DateAdapter سفارشی، این مشکل را برطرف کنیم تا در نهایت به یک چنین Date-Picker شمسی برسیم:



تاریخچه‌ی تغییرات کامپوننت Date-Picker

اخیرا تیم Angular Material، امکان تعریف تقویم‌های دیگری را بجز تقویم میلادی، با تدارک کلاس پایه DateAdapter فراهم کرده‌است. در این بین توسعه دهندگان ایرانی پیگیر نیز یک DateAdapter شمسی را بر این مبنا تهیه کرده‌اند که در ادامه نحوه‌ی افزودن و استفاده‌ی از آن‌را بررسی خواهیم کرد.
 
نصب پیشنیاز تبدیل تاریخ میلادی به شمسی و بر عکس

DateAdapter شمسی تهیه شده از کتابخانه‌ی jalali-moment برای تبدیل تاریخ‌ها استفاده می‌کند. بنابراین ابتدا نیاز است این وابستگی را نصب کرد:
 npm install jalali-moment --save


افزودن DateAdapter شمسی به پروژه

برای افزودن DateAdapter شمسی تهیه شده، فایل جدید app\shared\material.persian-date.adapter.ts را به برنامه اضافه کرده و به صورت زیر تکمیل کنید:
import { DateAdapter } from "@angular/material";
import * as jalaliMoment from "jalali-moment";

export const PERSIAN_DATE_FORMATS = {
  parse: {
    dateInput: "jYYYY/jMM/jDD"
  },
  display: {
    dateInput: "jYYYY/jMM/jDD",
    monthYearLabel: "jYYYY jMMMM",
    dateA11yLabel: "jYYYY/jMM/jDD",
    monthYearA11yLabel: "jYYYY jMMMM"
  }
};

export class MaterialPersianDateAdapter extends DateAdapter<jalaliMoment.Moment> {

  constructor() {
    super();
    super.setLocale("fa");
  }

  getYear(date: jalaliMoment.Moment): number {
    return this.clone(date).jYear();
  }

  getMonth(date: jalaliMoment.Moment): number {
    return this.clone(date).jMonth();
  }

  getDate(date: jalaliMoment.Moment): number {
    return this.clone(date).jDate();
  }

  getDayOfWeek(date: jalaliMoment.Moment): number {
    return this.clone(date).day();
  }

  getMonthNames(style: "long" | "short" | "narrow"): string[] {
    switch (style) {
      case "long":
      case "short":
        return jalaliMoment.localeData("fa").jMonths().slice(0);
      case "narrow":
        return jalaliMoment.localeData("fa").jMonthsShort().slice(0);
    }
  }

  getDateNames(): string[] {
    const valuesArray = Array(31);
    for (let i = 0; i < 31; i++) {
      valuesArray[i] = String(i + 1);
    }
    return valuesArray;
  }

  getDayOfWeekNames(style: "long" | "short" | "narrow"): string[] {
    switch (style) {
      case "long":
        return jalaliMoment.localeData("fa").weekdays().slice(0);
      case "short":
        return jalaliMoment.localeData("fa").weekdaysShort().slice(0);
      case "narrow":
        return ["ی", "د", "س", "چ", "پ", "ج", "ش"];
    }
  }

  getYearName(date: jalaliMoment.Moment): string {
    return this.clone(date).jYear().toString();
  }

  getFirstDayOfWeek(): number {
    return jalaliMoment.localeData("fa").firstDayOfWeek();
  }

  getNumDaysInMonth(date: jalaliMoment.Moment): number {
    return this.clone(date).jDaysInMonth();
  }

  clone(date: jalaliMoment.Moment): jalaliMoment.Moment {
    return date.clone().locale("fa");
  }

  createDate(year: number, month: number, date: number): jalaliMoment.Moment {
    if (month < 0 || month > 11) {
      throw Error(
        `Invalid month index "${month}". Month index has to be between 0 and 11.`
      );
    }
    if (date < 1) {
      throw Error(`Invalid date "${date}". Date has to be greater than 0.`);
    }
    const result = jalaliMoment()
      .jYear(year).jMonth(month).jDate(date)
      .hours(0).minutes(0).seconds(0).milliseconds(0)
      .locale("fa");

    if (this.getMonth(result) !== month) {
      throw Error(`Invalid date ${date} for month with index ${month}.`);
    }
    if (!result.isValid()) {
      throw Error(`Invalid date "${date}" for month with index "${month}".`);
    }
    return result;
  }

  today(): jalaliMoment.Moment {
    return jalaliMoment().locale("fa");
  }

  parse(value: any, parseFormat: string | string[]): jalaliMoment.Moment | null {
    if (value && typeof value === "string") {
      return jalaliMoment(value, parseFormat, "fa");
    }
    return value ? jalaliMoment(value).locale("fa") : null;
  }

  format(date: jalaliMoment.Moment, displayFormat: string): string {
    date = this.clone(date);
    if (!this.isValid(date)) {
      throw Error("JalaliMomentDateAdapter: Cannot format invalid date.");
    }
    return date.format(displayFormat);
  }

  addCalendarYears(date: jalaliMoment.Moment, years: number): jalaliMoment.Moment {
    return this.clone(date).add(years, "jYear");
  }

  addCalendarMonths(date: jalaliMoment.Moment, months: number): jalaliMoment.Moment {
    return this.clone(date).add(months, "jmonth");
  }

  addCalendarDays(date: jalaliMoment.Moment, days: number): jalaliMoment.Moment {
    return this.clone(date).add(days, "jDay");
  }

  toIso8601(date: jalaliMoment.Moment): string {
    return this.clone(date).format();
  }

  isDateInstance(obj: any): boolean {
    return jalaliMoment.isMoment(obj);
  }

  isValid(date: jalaliMoment.Moment): boolean {
    return this.clone(date).isValid();
  }

  invalid(): jalaliMoment.Moment {
    return jalaliMoment.invalid();
  }

  deserialize(value: any): jalaliMoment.Moment | null {
    let date;
    if (value instanceof Date) {
      date = jalaliMoment(value);
    }
    if (typeof value === "string") {
      if (!value) {
        return null;
      }
      date = jalaliMoment(value).locale("fa");
    }
    if (date && this.isValid(date)) {
      return date;
    }
    return super.deserialize(value);
  }
}
کار این Adapter و یا «وفق دهنده» این است که مشخص می‌کند، هفته‌ی ایرانی از چه روزی شروع می‌شود. نام روزهای هفته‌ی ایرانی چیست؟ برچسب‌های نام ماه‌های ایرانی چگونه باید تامین شوند و در کل جهت وفق دادن تقویم میلادی اصلی با تقویم شمسی، چه اجزایی باید به سیستم معرفی شوند تا این تقویم توکار بدون مشکل مانند قبل کار کند.
 
معرفی وفق دهنده‌ی شمسی به پروژه

پس از تعریف MaterialPersianDateAdapter و همچنین PERSIAN_DATE_FORMATS، برای معرفی آن‌ها به برنامه، فایل app\shared\material.module.ts را گشوده و به صورت زیر تغییر دهید:
import { NgModule } from "@angular/core";
import {  DateAdapter,  MAT_DATE_FORMATS,  MAT_DATE_LOCALE } from "@angular/material";

import { MaterialPersianDateAdapter, PERSIAN_DATE_FORMATS } from "./material.persian-date.adapter";

@NgModule({
  providers: [
    { provide: DateAdapter, useClass: MaterialPersianDateAdapter, deps: [MAT_DATE_LOCALE] },
    { provide: MAT_DATE_FORMATS, useValue: PERSIAN_DATE_FORMATS }
  ]
})
export class MaterialModule {
}
کار این تعاریف، تعویض DateAdapter اصلی میلادی، با نمونه‌ی شمسی است. همچنین فرمت نمایشی برچسب‌ها را نیز جایگزین می‌کند.

پس از آن اگر mat-datepicker را به نحو متداولی به صفحه اضافه کنیم:
<mat-form-field>
    <input matInput [matDatepicker]="picker6" placeholder="json gregorian input" [(ngModel)]="dateControl">
    <mat-datepicker-toggle matSuffix [for]="picker6"></mat-datepicker-toggle>
    <mat-datepicker #picker6></mat-datepicker>
</mat-form-field>
یک چنین خروجی حاصل خواهد شد:




چند مثال تکمیلی از کاربردهای کامپوننت mat-datepicker

1) استفاده از تاریخ میلادی رسیده‌ی از سمت سرور و نمایش آن
<mat-form-field>
    <input matInput [matDatepicker]="picker6" placeholder="json gregorian input" [(ngModel)]="dateControl">
    <mat-datepicker-toggle matSuffix [for]="picker6"></mat-datepicker-toggle>
    <mat-datepicker #picker6></mat-datepicker>
</mat-form-field>
با این کدها:
@Component()
export class PersianDatepickerComponent {

  jsonDate = "2018-01-08T20:21:29.4674496";
  dateControl = this.jsonDate;
}
در اینجا jsonDate همان رشته‌ی تاریخی است که از سمت سرور دریافت شده و میلادی است. با انتساب آن به ngModel، به صورت خودکار شمسی نمایش داده خواهد شد:




2) تعیین تاریخ آغاز تقویم و نمایش آن در حالت انتخاب سال
<mat-form-field>
    <input matInput [matDatepicker]="picker2" placeholder="startAt 2017-01-01 and startView=year">
    <mat-datepicker-toggle matSuffix [for]="picker2"></mat-datepicker-toggle>
    <mat-datepicker #picker2 startView="year" [startAt]="startDate"></mat-datepicker>
</mat-form-field>
با این کدها:
import * as moment from "jalali-moment";

@Component()
export class PersianDatepickerComponent  {

  startDate = moment("2017-01-01", "YYYY-MM-DD"); // = moment.from("2017-01-01", "en");
  
}
در این مثال خاصیت startAt را به یک تاریخ میلادی متصل کرده‌ایم و همچنین خاصیت startView به year تنظیم شده‌است که یک چنین خروجی را در بار اول نمایش تقویم ایجاد می‌کند:




3) تعیین باز‌ه‌ی تاریخی قابل انتخاب توسط کاربر
<mat-form-field>
    <input matInput [matDatepicker]="picker3" [min]="minDate" [max]="maxDate" placeholder="min: 2017-10-02 and max: 1396-07-29">
    <mat-datepicker-toggle matSuffix [for]="picker3"></mat-datepicker-toggle>
    <mat-datepicker #picker3></mat-datepicker>
</mat-form-field>
با این کدها:
import * as moment from "jalali-moment";

@Component()
export class PersianDatepickerComponent  {

  minDate = moment.from("2017-10-02", "en"); // = moment('2017-10-02', 'YYYY-MM-DD');
  maxDate = moment.from("1396-07-29", "fa"); // = moment('1396-07-29', 'jYYYY-jMM-jDD');
}
همانطور که ملاحظه می‌کنید کتابخانه‌ی jalali-moment می‌تواند تاریخ شمسی و یا میلادی را توسط متد from آن دریافت کند و هر دو حالت در اینجا پس از انتساب به خواص min و max تقویم، به خوبی کار کرده و سبب محدود ساختن بازه‌ی قابل انتخاب توسط کاربر می‌شوند.



در این تصویر روزهای خاکستری، قابل انتخاب نیستند و غیرفعال شده‌اند (چون min به 10 مهر و max به 29 مهر تنظیم شده‌است).


4) غیرفعال کردن روزهای قابل انتخاب بر اساس یک منطق سفارشی
<mat-form-field>
    <input matInput [matDatepicker]="picker4" [matDatepickerFilter]="myFilter" placeholder="Date validation - Datepicker Filter">
    <mat-datepicker-toggle matSuffix [for]="picker4"></mat-datepicker-toggle>
    <mat-datepicker #picker4></mat-datepicker>
</mat-form-field>
با این کدها:
import * as moment from "jalali-moment";

@Component()
export class PersianDatepickerComponent {

  myFilter = (d: moment.Moment): boolean => {
    const day: number = d.day();
    // Prevent Thursday and Friday from being selected.
    return day !== 5 && day !== 4;
  }
}
در اینجا روزهای پنج‌شنبه و جمعه در تقویم نمایش داده شده، بر اساس تعریف matDatepickerFilter سفارشی، دیگر قابل انتخاب نیستند:



5) کار با رخ‌دادهای تقویم
<mat-form-field>
    <input matInput [matDatepicker]="picker5" (dateInput)="onInput($event)" (dateChange)="onChange($event)"
        placeholder="dateInput and dateChange events">
    <mat-datepicker-toggle matSuffix [for]="picker5"></mat-datepicker-toggle>
    <mat-datepicker #picker5></mat-datepicker>
</mat-form-field>
با این کدها:
import { MatDatepickerInputEvent } from "@angular/material";
import * as moment from "jalali-moment";

@Component()
export class PersianDatepickerComponent {

  onInput(event: MatDatepickerInputEvent<moment.Moment>) {
    console.log("OnInput: ", event.value);
  }

  onChange(event: MatDatepickerInputEvent<moment.Moment>) {
    const x = moment(event.value).format("jYYYY/jMM/jDD");
    console.log("OnChange: ", x);
  }
}
در اینجا نحوه‌ی واکنش نشان دادن به رخ‌دادهای dateInput و dateChange کامپوننت mat-datepicker را ملاحظه می‌کنید:


در اینجا، onInput، با ورود دستی اطلاعات به textbox کامپوننت، فعال می‌شود و onChange، در صورت انتخاب یک تاریخ از تقویم.


کدهای کامل این مثال را از اینجا می‌توانید دریافت کنید.
مطالب
چرا به الگوهای طراحی JavaScript نیاز داریم ؟
امروزه اهمیت یادگیری JavaScript بر هیچ کس پوشیده نیست ، API‌های جدید HTML 5 و امکانات جدید وب مثل Geo Location ، Offline storage ، Canvas ، Offline Web applications و ... همه نیاز به دانش JavaScript دارند. در نتیجه نیاز است علاوه بر یادگیری JavaScript به تمیز کد نوشتن جهت سهولت نگهداری آگاه بود.  همانطور که در کدهای سمت سرور مثل C# و یا PHP نیاز به استفاده از الگوهای طراحی (Design Patterns)است در JavaScript هم اوضاع به همین منوال است.
الگوی طراحی یک راه حل قابل استفاده مجدد است که برای حل مشکلات متداول در طراحی نرم افزار به کار می‌رود.
چرا به الگوی‌های طراحی JavaScript نیازمندیم ؟ 
  1. می خواهیم کد هایی با قابلیت استفاده‌ی مجدد بنویسیم ، استفاده از عملکرد‌های مشابه در سطح صفحات یک Web application یا چند Web Application.
  2. می خواهیم کد هایی با قابلیت نگهداری بنویسیم ، هر چه قدر در فاز توسعه کد‌های با کیفیت بنویسیم در فاز نگهداری از آن بهره می‌بریم. باید کد هایی بنویسیم که قابل Debug و خواندن توسط دیگر افراد تیم باشند.
  3. کدهای ما نباید با توابع و متغیر‌های دیگر پلاگین‌ها تداخل نامگزاری داشته باشند. در برنامه‌های امروزی بسیار مرسوم است که از پلاگین‌های Third party استفاده شود. می‌خواهیم با رعایت Encapsulation and modularization در کدهایمان از این تداخل جلوگیری کنیم.
معمولا کد‌های JavaScript که توسط اکثر ما نوشته می‌شود یک سری تابع پشت سرهم هست ، بدون هیچ کپسوله سازی : 
function getDate() {
    var now = new Date();
    var utc = now.getTime() + (now.getTimezoneOffset() * 60000);
    var est;
    est = new Date(utc + (3600000 * -4));
    return dateFormat(est, "dddd, mmmm dS, yyyy, h:MM:ss TT") + " EST";

}
function initiate_geolocationToTextbox() {
    navigator.geolocation.getCurrentPosition(handle_geolocation_queryToTextBox);
}

function handle_geolocation_queryToTextBox(position) {
    var longitude = position.coords.longitude;
    var latitude = position.coords.latitude;
    $("#IncidentLocation").val(latitude + " " + longitude);
}
به این روش کدنویسی Function Spaghetti Code گفته می‌شود که معایبی دارد : 
  • توابع و متغیر‌ها به Global scope برنامه افزوده می‌شوند.
  • کد Modular نیست.
  • احتمال رخ دادن Conflict در اسامی متغیر‌ها و توابع بالا می‌رود.
  • نگهداری کد به مرور زمان سخت می‌شود.
با شبیه سازی یک مثال مشکلات احتمالی را بررسی می‌کنیم : 
// file1.js
function saveState(obj) {
    // write code here to saveState of some object
    alert('file1 saveState');
}
// file2.js (remote team or some third party scripts)
function saveState(obj, obj2) {
     // further code...
    alert('file2 saveState");
}
همانطور که می‌بینید در این مثال در 2 فایل متفاوت در برنامه مان از 2 تابع با اسامی یکسان و امضای متفاوت استفاده کرده ایم . اگر فایل‌ها را اینگونه در برنامه آدرس دهی کنیم : 
<script src="file1.js" type="text/javascript"></script>
<script src="file2.js" type="text/javascript"></script>
متد saveState در فایلی که دیرتر آدرس داده شده (file2.js) ، متد saveState در file1.js را Override می‌کند ، در نتیجه عملکردی که از متد saveState در فایل اول انتظار داریم اتفاق نمی‌افتد.
 در پست بعدی به راه حل این مشکلات و کپسوله سازی خواهم پرداخت.
برای مطالعه‌ی بیشتر کتاب (Learning JavaScript Design Patterns) را از دست ندهید.
نظرات مطالب
اجرای وظایف زمان بندی شده با Quartz.NET - قسمت دوم
کاربر میگه که میخوام 4 ساعت دیگه نمایش بدی! ... یعنی 4 ساعت دیگه باید این Task انجام بشه! ... حالا شما فکر کنین هزار تا کاربر داریم! هر کدوم یه تایمی رو در آینده میدن که پستشون به بازدیدکنندگان ویلاگشون نمایش داده بشه! ... خوب الان یه جورایی ما تو برناممون یه ترد بینهایت میخوایم که به لیست Task‌ها در زمان‌های مشخص شده رسیدگی کنه! ... بدون این که دیگه کاربر دخالتی داشته باشه! و همیشه هم این ترد باید کار کنه! ... پس اینجوری باید این ترد تو Application_start تنظیم بشه و تا وقتی سرور روشنه این کارارو انجام بده! ... اگه درست نمیگم تصحیح کنید!
مطالب دوره‌ها
مدل سازی داده‌ها در RavenDB
در مطلب جاری، به صورت اختصاصی، مبحث مدل سازی اطلاعات و رسیدن به مدل ذهنی مرسوم در طراحی‌های NoSQL سندگرا را در مقایسه با دنیای Relational، بررسی خواهیم کرد.


تفاوت‌های دوره ما با زمانیکه بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای پدیدار شدند

- دنیای بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای برای Write بهینه سازی شده‌اند؛ از این جهت که تاریخچه پیدایش آن‌ها به دهه 70 میلادی بر می‌گردد، زمانیکه برای تهیه سخت دیسک‌ها باید هزینه‌های گزافی پرداخت می‌شد. به همین جهت الگوریتم‌ها و روش‌های بسیاری در آن دوره ابداع شدند تا ذخیره سازی اطلاعات، حجم کمتری را به خود اختصاص دهند. اینجا است که مباحثی مانند Normalization بوجود آمدند تا تضمین شود که داده‌ها تنها یکبار ذخیره شده و دوبار در جاهای مختلفی ذخیره نگردند. جهت اطلاع در سال 1980 میلادی، یک سخت دیسک 10 مگابایتی حدود 4000 دلار قیمت داشته است.
- تفاوت مهم دیگر دوره ما با دهه‌های 70 و 80 میلادی، پدیدار شدن UI و روابط کاربری بسیار پیچیده، در مقایسه با برنامه‌های خط فرمان یا حداکثر فرم‌های بسیار ساده ورود اطلاعات در آن زمان است. برای مثال در دهه 70 میلادی تصور UI ایی مانند صفحه ابتدایی سایت Stack overflow احتمالا به ذهن هم خطور نمی‌کرده است.


تهیه چنین UI ایی نه تنها از لحاظ طراحی، بلکه از لحاظ تامین داده‌ها از جداول مختلف نیز بسیار پیچیده است. برای مثال برای رندر صفحه اول سایت استک اورفلو ابتدا باید تعدادی سؤال از جدول سؤالات واکشی شوند. در اینجا در ذیل هر سؤال نام شخص مرتبط را هم مشاهده می‌کنید. بنابراین اطلاعات نام او، از جدول کاربران نیز باید دریافت گردد. یا در اینجا تعداد رای‌های هر سؤال را نیز مشاهده می‌کنید که به طور قطع اطلاعات آن در جدول دیگری نگه داری می‌شود. در گوشه‌ای از صفحه، برچسب‌های مورد علاقه و در ذیل هر سؤال، برچسب‌های اختصاصی هر مطلب نمایش داده شده‌اند. تگ‌ها نیز در جدولی جداگانه قرار دارند. تمام این قسمت‌های مختلف، نیاز به واکشی و رندر حجم بالایی از اطلاعات را دارند.
- تعداد کاربران برنامه‌ها در دهه‌های 70 و 80 میلادی نیز با دوره ما متفاوت بوده‌اند. اغلب برنامه‌های آن دوران تک کاربره طراحی می‌شدند؛ با بانک‌های اطلاعاتی که صرفا جهت کار بر روی یک سیستم طراحی شده بودند. اما برای نمونه سایت استک اور فلویی که مثال زده شده، توسط هزاران و یا شاید میلیون‌ها نفر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ با توزیع و تقسیم اطلاعات آن بر روی سرورها مختلف.


معرفی مفهوم Unit of change

همین پیچیدگی‌ها سبب شدند تا جهت ساده‌سازی حل اینگونه مسایل، حرکتی به سمت دنیای NoSQL شروع شود. ایده اصلی مدل سازی داده‌ها در اینجا کم کردن تعداد اعمالی است که باید جهت رسیدن به یک نتیجه واحد انجام داد. اگر قرار است یک سؤال به همراه تگ‌ها، اطلاعات کاربر، رای‌ها و غیره واکشی شوند، چرا باید تعداد اعمال قابل توجهی جهت مراجعه به جداول مختلف مرتبط صورت گیرد؟ چرا تمام این اطلاعات را یکجا نداشته باشیم تا بتوان همگی را در طی یک واکشی به دست آورد و به این ترتیب دیگر نیازی نباشد انواع و اقسام JOIN‌ها را به چند ده جدول موجود نوشت؟
اینجا است که مفهومی به نام Unit of change مطرح می‌شود. در هر واحد تغییر، کلیه اطلاعات مورد نیاز برای رندر یک شیء قرار می‌گیرند. برای مثال اگر قرار است با شیء محصول کار کنیم، تمام اطلاعات مورد نیاز آن‌‌را اعم از گروه‌ها، نوع‌ها، رنگ‌ها و غیره را در طی یک سند بانک اطلاعاتی NoSQL سندگرا، ذخیره می‌کنیم.


محدود‌ه‌های تراکنشی یا Transactional boundaries

محدوده‌های تراکنشی در Domain driven design به Aggregate root نیز معروف است. هر محدود تراکنشی حاوی یک Unit of change قرار گرفته داخل یک سند است. ابتدا بررسی می‌کنیم که در یک Read به چه نوع اطلاعاتی نیاز داریم و سپس کل اطلاعات مورد نیاز را بدون نوشتن JOIN ایی از جداول دیگر، داخل یک سند قرار می‌دهیم.
هر محدوده تراکنشی می‌تواند به محدوده تراکنشی دیگری نیز ارجاع داده باشد. برای مثال در RavenDB شماره‌های اسناد، یک سری رشته هستند؛ برخلاف بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای که بیشتر از اعداد برای مشخص سازی Id استفاده می‌کنند. در این حالت برای ارجاع به یک کاربر فقط کافی است برای مثال مقدار خاصیت کاربر یک سند به "users/1" تنظیم شود. "users/1" نیز یک Id تعریف شده در RavenDB است.
مزیت این روش، سرعت واکشی بسیار بالای دریافت اطلاعات آن است؛ دیگر در اینجا نیازی به JOINهای سنگین به جداول دیگر برای تامین اطلاعات مورد نیاز نیست و همچنین در ساختار‌های پیچیده‌تری مانند ساختارهای تو در تو، دیگر نیازی به تهیه کوئری‌های بازگشتی و استفاده از روش‌های پیچیده مرتبط با آن‌ها نیز وجود ندارد و کلیه اطلاعات مورد نظر، به شکل یک شیء JSON داخل یک سند حاضر و آماده برای واکشی در طی یک Read هستند.
به این ترتیب می‌توان به سیستم‌های مقیاس پذیری رسید. سیستم‌هایی که با بالا رفتن حجم اطلاعات در حین واکشی‌های داده‌های مورد نیاز، کند نبوده و بسیار سریع پاسخ می‌دهند.


Denormalization داده‌ها

اینجا است که احتمالا ذهن رابطه‌ای تربیت شده‌ی شما شروع به واکنش می‌کند! برای مثال اگر نام یک محصول تغییر کرد، چطور؟ اگر آدرس یک مشتری نیاز به ویرایش داشت، چطور؟ چگونه یکپارچگی اطلاعاتی که اکنون به ازای هر سند پراکنده شده‌است، مدیریت می‌شود؟
زمانیکه به این نوع سؤالات رسیده‌ایم، یعنی Denormalization رخ داده است. در اینجا سندهایی را داریم که کلیه اطلاعات مورد نیاز خود را یکجا دارند. به این مساله از منظر نگاه به داده‌ها در طی زمان نیز می‌توان پرداخت. به این معنا که صحیح است که آدرس مشتری خاصی امروز تغییر کرده است، اما زمانیکه سندی برای او در سال قبل صادر شده است، واقعا آدرس آن مشتری که سفارشی برایش ارسال شده، دقیقا همان چیزی بوده است که در سند مرتبط، ثبت شده و موجود می‌باشد. بنابراین سند قبلی با اطلاعات قبلی مشتری در سیستم موجود خواهد بود و اگر سند جدیدی صادر شد، این سند بدیهی است که از اطلاعات امروز مشتری استفاده می‌کند.


ملاحظات اندازه‌های داده‌ها

زمانیکه سند‌ها بسیار بزرگ می‌شوند چه رخ خواهد داد؟ از لحاظ اندازه داده‌ها سه نوع سند را می‌توان متصور بود:
الف) سندهای محدود، مانند اغلب اطلاعاتی که تعداد فیلدهای مشخصی دارند با تعداد اشیاء مشخصی.
ب) سندهای نامحدود اما با محدودیت طبیعی. برای مثال اطلاعات فرزندان یک شخص را درنظر بگیرید. هرچند این اطلاعات نامحدود هستند، اما به صورت طبیعی می‌توان فرض کرد که سقف بالایی آن عموما به 20 نمی‌رسد!
ج) سندهای نامحدود، مانند سندهایی که آرایه‌ای از اطلاعات را ذخیره می‌کنند. برای مثال در یک سایت فروشگاه، اطلاعات فروش یک گروه از اجناس خاص را درنظر بگیرید که عموما نامحدود است. اینجا است که باید به اندازه اسناد نیز دقت داشت. برای مدیریت این مساله حداقل از دو روش استفاده می‌شود:
- محدود کردن تعداد اشیاء. برای مثال در هر سند حداکثر 100 اطلاعات فروش یک محصول بیشتر ثبت نشود. زمانیکه به این حد رسیدیم، یک سند جدید ایجاد شده و Id سند قبلی مثلا "products/1" در سند دوم ذکر خواهد شد.
- محدود کردن تعداد اطلاعات ذخیره شده بر اساس زمان
RavenDB برای مدیریت این مساله، مفهوم Includes را معرفی کرده است. در اینجا با استفاده از متد الحاقی Include، کار زنجیر کردن سندهای مرتبط صورت خواهد گرفت.



یک مثال عملی: مدل سازی داده‌های یک بلاگ در RavenDB

پس از این بحث مقدماتی که جهت معرفی ذهنیت مدل سازی داده‌ها در دنیای غیر رابطه‌ای NoSQL ضروری بود، در ادامه قصد داریم مدل‌های داده‌های یک بلاگ را سازگار با ساختار بانک اطلاعاتی NoSQL سندگرای RavenDB طراحی کنیم.
در یک بلاگ، تعدادی مطلب، نظر، برچسب (گروه‌های مطالب) و امثال آن وجود دارند. اگر بخواهیم این اطلاعات را به صورت رابطه‌ای مدل کنیم، به ازای هر کدام از این موجودیت‌ها یک جدول نیاز خواهد بود و برای رندر صفحه اصلی بلاگ، چندین و چند کوئری برای نمایش اطلاعات مطالب، نویسنده(ها)، برچسب‌ها و غیره باید به بانک اطلاعاتی ارسال گردد، که تعدادی از آن‌ها مستقیما بر روی یک جدول اجرا می‌شوند و تعدادی دیگر نیاز به JOIN دارند.
مشکلاتی که روش رابطه‌ای دارد:
- تعداد اعمالی که باید برای نمایش صفحه اول سایت صورت گیرد، بسیار زیاد است و این مساله با تعداد بالای کاربران از دید مقیاس پذیری سیستم مشکل ساز است.
- داده‌های مرتبط در جداول مختلفی پراکنده‌اند.
- این سیستم برای Write بهینه سازی شده است و نه برای Read. (همان بحث گران بودن سخت دیسک‌ها در دهه‌های قبل که در ابتدای بحث به آن اشاره شد)

مدل سازی سازگار با دنیای NoSQL یک بلاگ

در اینجا چند کلاس مقدماتی را مشاهده می‌کنید که تعریف آن‌ها به همین نحو صحیح است و نیاز به جزئیات و یا روابط بیشتری ندارند.
namespace RavenDBSample01.BlogModels
{
    public class BlogConfig
    {
        public string Id { set; get; }
        public string Title { set; get; }
        public string Description { set; get; }
        // ... more items here
    }

    public class User
    {
        public string Id { set; get; }
        public string FullName { set; get; }
        public string Email { set; get; }
        // ... more items here
    }
}
اما کلاس مطالب بلاگ را به چه صورتی طراحی کنیم؟ هر مطلب، دارای تعدادی نظر خواهد بود. اینجا است که بحث unit of change مطرح می‌شود و درج اطلاعاتی که در طی یک read نیاز است از بانک اطلاعاتی جهت رندر UI واکشی شوند. به این ترتیب به این نتیجه می‌رسیم که بهتر است کلیه کامنت‌های یک مطلب را داخل همان شیء مطلب مرتبط قرار دهیم. از این جهت که یک نظر، خارج از یک مطلب بلاگ دارای مفهوم نیست.
اما این طراحی نیز یک مشکل دارد. درست است که ساختار یک صفحه مطلب، از مطالب وبلاگ به همین نحوی است که توضیح داده شد؛ اما در صفحه اول سایت، هیچگاه کامنت‌های مطالب درج نمی‌شوند. بنابراین نیازی نیست تا تمام کامنت‌ها را داخل یک مطلب ذخیره کرد. به این ترتیب برای نمایش صفحه اول سایت، حجم کمتری از اطلاعات واکشی خواهند شد.
    public class Post
    {
        public string Id { set; get; }
        public string Title { set; get; }
        public string Body { set; get; }

        public ICollection<string> Tags { set; get; }

        public string AuthorId { set; get; }

        public string PostCommentsId { set; get; }
        public int CommentsCount { set; get; }
    }

    public class Comment
    {
        public string Id { set; get; }
        public string Body { set; get; }
        public string AuthorName { set; get; }
        public DateTime CreatedAt { set; get; }
    }

    public class PostComments
    {
        public List<Comment> Comments { set; get; }
        public string LastCommentId { set; get; }
    }
در اینجا ساختار Post و Commentهای بلاگ را مشاهده می‌کنید. جایی که ذخیره سازی اصلی کامنت‌ها صورت می‌گیرد در شیء PostComments است. یعنی PostCommentsId شیء Post به یک وهله از شیء PostComments که حاوی کلیه کامنت‌های آن مطلب است، اشاره می‌کند.
به این ترتیب برای نمایش صفحه اول سایت، فقط یک کوئری صادر می‌شود. برای نمایش یک مطلب و کلیه کامنت‌های متناظر با آن دو کوئری صادر خواهند شد.

بنابراین همانطور که مشاهده می‌کنید، در دنیای NoSQL، طراحی مدل‌های داده‌ای بر اساس «سناریوهای Read» صورت می‌گیرد و نه صرفا طراحی یک مدل رابطه‌ای بهینه سازی شده برای حالت Write.

سورس کامل ASP.NET MVC این بلاگ‌را که «راکن بلاگ» نام دارد، از GitHub نویسندگان اصلی RavenDB می‌توانید دریافت کنید.
نظرات مطالب
ASP.NET MVC #1
سال نو شما مبارک. ممنون آقای نصیری. گفتید اگر میخواهیم ASP.NET را تازه شروع کنیم از MVC شروع کنیم. آیا کتاب آموزشی میشناسید که ASP.NET MVC را آموزش بده؟ چه انگلیسی چه فارسی. آیا ماکروسافت کتابی در این موضوع انتشار داده؟ یا در سری جدید ارائه مدارکش گنجانده؟ قصد دارم ASP.NET را شروع کنم، و بر اساس پیشنهاد شما با MVC. حالا از کجا شروع کنم؟ ممنون.
مطالب
بلاگر و دومین سفارشی

سلام؛ نوروز مبارک!
امیدوارم در این سال جدید برقرار به مانند سیسکو، محبوب مثل گوگل، پایدار همانند اینتل، به دور از گزند مثل ویندوز 7 و موفق همانند مایکروسافت باشید!

یک دامنه‌ی جدید به نام dotnettips.info برای وبلاگ تهیه و تنظیم کردم که شرح انجام آن برای علاقمندان به صورت زیر است:

الف) خرید یک دامنه (برای مثال من از اینجا تهیه کردم)
ب) تنظیمات CNAME و A Records آن دامنه
برای مثال ممکن است کنترل پنل دامنه‌ی شما به صورت زیر باشد. در این حالت به قسمت DNS مراجعه کرده:



و در ادامه تغییرات ذیل را اعمال نمائید:
در قسمت A Records چهار آدرس IP مربوط به گوگل باید وارد شوند:



4 رکورد جدید را باید ایجاد کنید:



سپس CNAME مربوط به بلاگر باید وارد شود:



ج) اکنون به تنظیمات بلاگ خود مراجعه کرده و نام دامنه جدید را وارد نمائید:



اعمال این تغییرات بین 7 ساعت تا 24 ساعت طول خواهد کشید (مدتی طول می‌کشد تا گوگل آدرس شما را فعال کند؛ مدتی هم طول خواهد کشید تا اطلاعات DNS شما در سراسر سرورهای مرتبط در دنیا به روز شود). بنابراین در این بین، انجام این تنظیمات و رها کردن سایت به حال خود کفایت می‌کند.

ماخذ IP ها و همچنین CNAME فوق مستندات رسمی گوگل است: (+)

اگر هم برای سایت خود یک فید از نوع feedburner ثبت کرده باشید، خوانندگان فید وبلاگ شما نیاز به هیچ نوع تغییر و تنظیمی نخواهند داشت.