مطالب
آشنایی با CLR: قسمت بیست و پنجم
یکی از مهمترین خصوصیات CLR این است که نوع‌ها، ایمن هستند و همواره می‌داند که هر شیء از چه نوعی است. برای اثبات این ادعا می‌توانید متد GetType را صدا بزنید تا به شما بگوید این شیء از چه نوعی است. متد GetType قابلیت رونویسی ندارد و به همین علت می‌توانید مطمئن باشید که خروجی برگشتی دستکاری نشده است.
یکی از نیازهای طراحان این است که مرتبا نیاز به تبدیل نوع‌ها را به یکدیگر دارند. CLR به شما اجازه می‌دهد که هر آبجکتی را به نوع مربوط به خودش یا والدینش تبدیل کنید. بسته به زبانی که انتخاب می‌کنید، این تبدیل شکل متفاوتی دارد و در سی شارپ نیاز به سینتکس خاصی نیست.
سی شارپ برای تبدیل یک شیء به نوع‌های والدش، نیازی به ذکر نوع ندارد ولی اگر قرار است از سمت والد به سمت فرزند Cast شود نیاز است که صریحا نوع آن را اعلام کنید. در این روش اگر نوع تبدیلات با شیء ما سازگاری نداشته باشد، در زمان اجرا، با خطای
 InvalidCastExceptio
 روبرو خواهید شد. کد زیر نمونه‌ای از این تبدیلات است:
internal class Employee {
...
}    
public sealed class Program {
     public static void Main() {
        // بدون ذکر نام والد تبدیل صورت میگیرد
        Object o = new Employee();

      // برای تبدیل والد به یکی از مشتقات آن نیاز است
        // نوع آن به طور صریح ذکر گردد
         // در بعضی زبان‌های مثل ویژوال بیسیک نیازی به ذکر آن نیست
        Employee e = (Employee) o;
     }
  }

استفاده از کلمات as و is در تبدیلات
یکی دیگر از روش‌های امن برای cast کردن اشیاء، استفاده از کلمه‌ی کلیدی is هست. این عبارت چک می‌کند که آیا شیء مورد نظر، از نوع تبدیلی ما پشتیبانی می‌کند یا خیر؛ اگر true بازگرداند به این معنی است که پشتیبانی می‌شود و در حین cast کردن با خطایی روبرو نمی‌شویم.
Object o = new Object();
  Boolean b1 = (o is Object);   // b1 is true.
  Boolean b2 = (o is Employee); // b2 is false.
پی نوشت :در این بررسی اگر شیء نال باشد، مقدار برگشتی همیشه false است. چون به هیچ نوعی قابل تبدیل نیست.
نحوه‌ی استفاده‌ی از کلمه کلیدی is در این تبدیل به شکل زیر است:
if (o is Employee) 
{     
         Employee e = (Employee) o;
}
کد بالا با اینکه ایمنی بیشتری دارد، ولی از نظر کارآیی هزینه بر است. دلیل آن هم این است که عمل تاییدیه، در دو مرتبه انجام می‌شود: اولین مرحله‌ی تایید، استفاده از عبارت is است تا بررسی کند آیا این شیء قابل تبدیل به نوع مورد نظر است یا خیر. دومین بررسی هم در حین تبدیل یا Cast کردن اتفاق می‌افتد که خود این تبدیل هم، همانطور که در بالا اشاره کردیم، بررسی‌هایی برای تبدیل دارد.

برای بهبود کد بالا، سی شارپ کلمه‌ی کلیدی as را ارائه می‌کند. کلمه کلیدی as باعث می‌شود اگر شیء به آن نوع قابل تبدیل باشد، ارجاعی صورت بگیرد؛ در غیر این صورت مقدار نال بازگشت داده می‌شود. شاید شما بگویید که در خط بعدی ما نیز دوباره مجددا یک عبارت شرطی داریم و دوباره داریم عمل تاییدیه را انجام می‌دهیم. ولی باید گفت این if به مراتب هزینه‌ی کمتری نسبت به بررسی‌های تبدیل یا Cast به شیوه‌ی بالاست.
Employee e = o as Employee;
  if (e != null) {
     .....
  }

فضاهای نام و اسمبلی ها
همانطور که مطلع هستید، فضاهای نام به ما این اجازه را می‌دهند تا نوع‌ها را به صورت منطقی گروه بندی کنیم تا دسترسی به آنان راحت‌تر باشد. برای مثال مطمئنا با نگاه به اسم فضای نام
System.Text
متوجه می‌شویم که داخل آن، نوع‌های متفاوتی برای کار با رشته‌ها وجود دارد. برای دسترسی به یک نوع، ابتدا باید از فضاهای نام آن شروع کرد و به شیوه‌ی زیر، به نوع‌ها دسترسی پیدا کرد:
public sealed class Program {
     public static void Main() {
        System.IO.FileStream fs = new System.IO.FileStream(...);
        System.Text.StringBuilder sb = new System.Text.StringBuilder();
     }
  }
احتمالا متوجه‌ی شلوغی و طولانی شدن بی جهت کدها شده‌اید. برای رفع این مشکل، هر زبان شیوه‌ای را می‌تواند بکار بگیرد که سی شارپ از کلمه‌ی کلیدی Using و مثلا ویژوال بیسیک از کلمه‌ی کلیدی Import و ... استفاده می‌کنند و حال می‌توانیم کد بالا را خلاصه‌تر و منظم‌تر بنویسیم:
using System.IO;    // Try prepending "System.IO." 
 using System.Text;  // Try prepending "System.Text." 
  
public sealed class Program {
     public static void Main() {
        FileStream fs = new FileStream(...); 
       StringBuilder sb = new StringBuilder();
     }
  }

موقعیکه شما نوعی را در یک فضای نام استفاده می‌کنید، این نوع به ترتیب بررسی می‌کند که نوع، در کدام فضای نام و کدام اسمبلی مورد استفاده قرار گرفته است. این اسمبلی‌ها شامل FCL و اسمبلی‌های خارجی است که به آن لینک کرده‌اید. حال ممکن است این سؤال پیش بیاید که ممکن است نام دو نوع، در دو فضای نام متفاوت، یکی باشد و در یک جا مورد استفاده قرار گرفته‌اند. چگونه می‌توان تشخیص داد که کدام نوع، متعلق به دیگری است؟ نظر مایکروسافت این است که تا می‌توانید سعی کنید از اسامی متفاوت استفاده کنید. ولی در بعضی شرایط این مورد ممکن نیست. به همین علت باید هر دو کلاس یا به طور کامل، به همراه فضای نام نوشته شوند؛ یا اینکه یکی از آن‌ها بدین شکل باشد و فضای نام نوع دیگر، با using صدا زده شود.
در مثال زیر ما دو نوع را با نام Widget داریم که در دو فضای نام Microsoft و Dotnettips وجود دارند:
using Microsoft; 
using Dotnettips ;
public sealed class Program {
     public static void Main() {
        Widget w = new Widget();// An ambiguous reference
     } 
 }
در کد بالا به دلیل اینکه مشخص نیست نوعی که مدنظر شماست، کدام است، با خطای زیر روبرو می‌شوید:
 'Widget' is an ambiguous reference between 'Microsoft.Widget' and 'Dotnettips.Widget
به همین علت کد را به شکل زیر تغییر می‌دهیم:
using Microsoft; 
using Dotnettips;
   
public sealed class Program {
     public static void Main() {
        Dotnettips.Widget w = new Dotnettips.Widget(); // Not ambiguous
     }
  }
یا بدین صورت:
using Microsoft; 
using Dotnettips;
using DotnettipsWidget = Dotnettips.Widget;   

public sealed class Program {
     public static void Main() {
        DotnettipsWidget w = new DotnettipsWidget (); // No error now
     }
  }
حال بیایید تصور کنیم که فضای‌های نام هم یکسان شده‌اند. مثلا شرکتی به اسم Australian Boomerang Company و شرکت دیگری به اسم Alaskan Boat Corporation یک اسمبلی با نام Widget را تولید کرده اند و تحت فضای نام ABC منتشر کرده‌اند.با اینکه مایکروسافت سفارش زیادی کرده است که از نام کامل استفاده شود و مخفف‌ها را مورد استفاده قرار ندهید ولی از اتفاقاتی است که ممکن است رخ بدهد. در این حالت خوشبختانه کمپایلر سی شارپ قابلیتی به نام Extern را معرفی کرده است.
مطالب
ساختن code snippet ( قطعه کد ) در ویژوال استودیو 2010
ویژوال استودیو به توسعه دهندگان این امکان را می‌دهد تا کدهایی را که تکراری بوده و به  دفعات در متن برنامه مورد استفاده هستند به شکل یک قطعه کد آماده (در صورت نیاز با مقادیر پیش فرض ) ذخیره کنند ، سپس در مواقع نیاز بدون اینکه مجبور باشند آن را دوباره و دوباره بنویسند ، تنها با تایپ کردن نام قطعه کد ذخیره شده  و دو بار فشردن  کلید Tab ، کد  تعریف شده توسط ویژوال استودیو  در محل تعیین شده اضافه می‌گردد. به این  قطعه کدهای آماده code snippet گفته می‌شود .
خود ویژوال استودیو تعدادی code snippet آماده  دارد که آشنایی با آنها می‌تواند سرعت کدنویسی را افزایش دهد . برای دیدن لیست کامل و مدیریت آنها به مسیر

Tools -> Code Snippets Manager (Ctrl+K,Ctrl+B)
بروید .

در ویژوال استودیو 2010 دو نوع snippet وجود دارد :

 1- Expansion snippets : که در محل کرسر (Cursor) اضافه می‌شوند . مثل cw و enum که به ترتیب دستور writeLine و ساختار یک enum را ایجاد می‌کنند .

 2- SurroundsWith snippets : که  می‌توانند یک تکه کد انتخاب شده را در بر بگیرند مثل for و یا do که کد انتخاب شده را در یک حلقه for و do-while محصور می‌کنند  .

نکته ای که باید توجه داشت این است که یک snippet می‌تواند از هر دو نوع باشد . برای مثال  for و do و یا if ، در صورتی که  کدی انتخاب شده باشد آن را محصور می‌کنند و گرنه  ساختار خالی مرتبط را در محل cursor اضافه می‌کنند .

همانطور که در ابتدا هم ذکر شد ، علاوه بر snippet‌های آماده‌ی موجود ، توسعه دهنده می‌تواند قطعه کدهایی را خود ایجاد کرده و مورد استفاده قرار دهد .

در اینجا یک expansion snippet  خواهیم ساخت تا  کار اضافه کردن بلاک try-catch-finally  را برای ما انجام دهد .

- ابتدا یک فایل xml به پروژه اضافه می‌کنیم و آنرا TryCatchFinally.snippet می‌نامیم . توجه کنید که نام فایل باید به .snippet ختم شود .

- فایل را باز  و درون آن راست کلیک کرده و گزینه Insert snippet > Snippet را انتخاب می‌کنیم . با اینکار یک قالب پایه snippet ( که یک ساختار xml ) است به فایل اضافه می‌شود .  هر فایل snippet از دو بخش اصلی header و  snippet تشکیل شده که بخش header اطلاعاتی کلی درباره قطعه کد را نگهداری می‌کند و بخش snippet مربوط به تعریف محتوای قطعه کد است .

<codesnippet format="1.0.0" xmlns="http://schemas.microsoft.com/VisualStudio/2005/CodeSnippet">
  <header>
    <title>title</title>
    <author>author</author>
    <shortcut>shortcut</shortcut>
    <description>description</description>
    <snippettypes>
      <snippettype>SurroundsWith</snippettype>
      <snippettype>Expansion</snippettype>
    </snippettypes>
  </header>
  <snippet>
    <declarations>
      <literal>
        <id>name</id>
        <default>value</default>
      </literal>
    </declarations>
    <code language="XML">
      <!--[CDATA[<test-->
      <name>$name$</name>
      $selected$ $end$]]>
    </code>
  </snippet>
</codesnippet>
 

- قالب پیش فرض شامل هر دو نوع snippet است .


<codesnippet format="1.0.0" xmlns="http://schemas.microsoft.com/VisualStudio/2005/CodeSnippet">
  <header>
...
    <snippettypes>
      <snippettype>SurroundsWith</snippettype>
      <snippettype>Expansion</snippettype>
    </snippettypes>
  </header>
...
</codesnippet>

از آنجا که قصد داریم یک Expansion snippet بسازیم پس تگ SurroundsWith را حذف می‌کنیم . 


    <snippettypes>
      <snippettype>Expansion</snippettype>
    </snippettypes>

- در بخش header مقدار تگ Title را به “Try Catch Finally”و  مقدار تگ Shortcut را به “trycf” و Description را به “Adds a try-catch-finally block ” تغییر می‌دهیم . Title عنوان snippet است و وجود آن ضروری است . اضافه کردن shortcut  اختیاری است  و به عنوان یک متن میانبر برای اضافه کردن snippet استفاده می‌شود .


    <Header>
      <Title>Try Catch Finally</Title>
      <Author>mohsen.d</Author>
      <Shortcut>trycf</Shortcut>
      <Description>Adds a try-catch-finally block</Description>

- تگ Literal برای تعریف جایگزین برای  بخشی از کد  درون snippet  که احتمال دارد پس از اضافه شدن ، توسط  برنامه نویس و یا در صورت استفاده از  function توسط خود ویژوال استودیو تغییر کند استفاده می‌شود . در قطعه کد try-catch-finally ، ما می‌خواهیم به کاربر اجازه بدهیم که نوع استثنائی را که catch می‌شود تغییر دهد .
تگ id نامی برای بخش قابل ویرایش تعریف می‌کند ( که از آن در  ادامه در تعریف خود قطعه کد استفاده می‌کنیم ) . آنرا به “ExceptionName” تغییر می‌دهیم . تگ default هم مقدار پیش فرضی را  برای آن بخش مشخص می‌کند . ما می‌خواهیم تمام استثناها را Catch کنیم پس مقدار پیش فرض را برابر "Exception" قرار می‌دهیم .


.....
    <declarations>
      <literal>
        <id>ExceptionName</id>
        <default>Exception</default>
      </literal>
    </declarations>
...

- و در تگ Code ، خود قطعه کدی که ویژوال استودیو باید آن را اضافه کند ، تعریف می‌شود . مقدار مشخصه Language آن را به CSharp تغییر می‌دهیم و محتویات داخل آنرا به شکل زیر اضافه می‌کنیم . 


<code language="CSharp">
<!--[CDATA[
try
{
    $end$
}
catch($ExceptionName$)
{
  
}
finally
{
  
}
      ]]-->
</code>

به نحوه استفاده از ExceptionName که در قسمت Literal تعریف کردیم توجه کنید  . عبارت $end$ هم یک کلمه رزرو شده است که محل قرار گرفتن cursor را بعد از اضافه شدن قطعه کد مشخص می‌کند .

- در نهایت snippet ما به شکل زیر خواهد بود : 


<codesnippet format="1.0.0" xmlns="http://schemas.microsoft.com/VisualStudio/2005/CodeSnippet">
  <header>
    <title>Try Catch Finally</title>
    <author>mohsen.d</author>
    <shortcut>trycf</shortcut>
    <description>Adds a try-catch-finally block</description>
    <snippettypes>
      <snippettype>Expansion</snippettype>
    </snippettypes>
  </header>
  <snippet>
    <declarations>
      <literal>
        <id>ExceptionName</id>
        <default>Exception</default>
      </literal>
    </declarations>
    <code language="CSharp">
      <!--[CDATA[
try
{
    $end$
}
catch($ExceptionName$)
{
  
}
finally
{
  
}
      ]]-->
    </code>
  </snippet>
</codesnippet>

اضافه کردن snippet ساخته شده به visual studio


دو راه برای اضافه کردن snippet تعریف شده به ویژوال استودیو وجود دارد :
روش اول قرار دادن فایل .snippet در پوشه code snippets ویژوال استودیو است که مسیر پیش فرض آن 

C:\Users\<UserName>\Documents\Visual Studio 2010\Code Snippets\
است . این پوشه به ازای هر زبان دارای یک زیر پوشه است . این snippet را باید در پوشه C# قرار دهیم . همین که فایل را در پوشه مناسب قرار دهیم ویژوال استودیو بدون نیاز به restart شدن آن را خواهد شناخت .

گزینه دوم import کردن فایل .snippet به داخل ویژوال استودیو است . در ویژوال استودیو به مسیر

Tools -> Code Snippets Manager (Ctrl+K,Ctrl+B)
می‌رویم . در پنجره Code Snippets Manager ، بر روی کلید import کلیک و فایل موردنظر را یافته و انتخاب کرده و پوشه‌ی محل ذخیره شدن آن را تعیین می‌کنیم .

استفاده از snippet ساخته شده

برای استفاده از snippet می‌توانیم متن میانبر تعریف شده را تایپ کنیم و با دو بار فشردن کلید tab قطعه کد تعریف شده به محل کرسر اضافه می‌شود 



همینطور با فشردن کلیدهای Ctrl+K و Ctrl+X  به صورت پشت سر هم منوی “Insert Snippet” ظاهر می‌شود که از طریق آن می‌توانیم Snippet موردنظر را یافته  ( بدنبال Title تعریف شده برای snippet  در پوشه ای که آنرا ذخیره کرده اید بگردید ) و با انتخاب آن کد تعریف شده اضافه خواهد شد .



 برای آشنایی با روش‌های مختلف دسترسی به snippet‌ها اینجا را بررسی کنید .

ابزارها

دستکاری خود فایل xml چندان جالب و خالی از خطا نیست . روش‌های بهتری برای ساخت و ویرایش snippet‌ها وجود دارد . Snippet Editor ابزاری برای ویرایش و ساخت snippet هاست و Snippet Designer هم یک پلاگین برای ویژوال استودیوست که کار مشابهی را انجام می‌دهد . یکی از کارهای جالبی که با این ابزار می‌توانید انجام دهید انتخاب یک قطعه از کد ( مثل یک تابع ) و سپس ساختن یک snippet از روی آن است .

در این پروژه هم مجموعه snippet‌های موجود ویژوال استودیو 2010 برای زبان سی شارپ ، جهت سازگاری با stylecop ویرایش و refactor شده اند ( در کنار تعریف snippet‌های دیگر ).
مطالب
بازسازی کد: گسترش امکانات کلاس های غریبه
هیچ کلاسی کامل نیست. در مواقع زیادی ممکن است یک کلاس نیاز به متدی داشته باشد که در آن وجود ندارد. در چنین شرایطی اگر سورس کلاس را در دست داشته باشیم به راحتی می‌توان رفتار مورد نظر را به آن اضافه کرد. اما اگر از کلاسهایی استفاده می‌کنیم که سورس آنها در دست نیست، حل این مورد کمی مشکل خواهد بود. برای مدیریت و رفع این مورد، دو بازسازی کد وجود دارند که به جهت همسویی این دو، آنها را در یک نوشتار پوشش می‌دهیم.
نیاز به متد جدید در یک کلاس خاص، نیازی مکرر در توسعه نرم افزار است. معمولا اگر این نیاز فقط در یک مورد بوجود بیاید موضوع خیلی سخت نیست و می‌توان در بدنه متد استفاده کننده، منطق را پیاده سازی کرد. اما زمانیکه تعداد استفاده‌ها از متد مورد نیاز بیشتر از یک بار باشد، کپی کردن روال آن کار درستی نیست و باید متدی برای این روال ایجاد کرد؛ اما کجا؟ 

ایجاد متد بیرونی  

در این روش در کلاس استفاده کننده، متدی برای نیاز جدید ساخته می‌شود. به طور مثال به تکه کد زیر توجه نمایید. در این مثال نیاز داریم در شیء نشان دهنده تاریخ، به روز بعد برسیم. برای این منظور می‌توانیم تکه کدی به صورت زیر داشته باشیم:  
DateTime newStart = new DateTime(previousEnd.Year, previousEnd.Month, previousEnd.Day + 1);
زمانیکه بدست آوردن روز بعدی در جاهای زیادی از کد نیاز باشد، باید این روال را در متدی پیاده سازی کرد. این متد می‌تواند بدنه‌ای به صورت زیر داشته باشد:  
private static DateTime NextDay(DateTime now) 
{ 
      return new DateTime(now.Year, now.Month, now.Day + 1); 
}

ایجاد کلاس توسعه دهنده برای کلاس غریبه 

زمانیکه تعداد متدهای جدید مورد نیاز روی یک کلاس غریبه کم است، روش اول روش قابل قبولی است. اما در مواردی تعداد متدهای جدید مورد نیاز زیاد می‌شوند. در چنین شرایطی بهتر است کلاسی را برای توسعه امکانات کلاس غریبه ایجاد کنیم و متدهای مورد نظر را در آن بنویسیم.
برای ایجاد این کلاس نیز دو روش وجود دارد:
روش اول: ارث بری از کلاس غریبه. این روش در شرایطی که کلاس غریبه به صورت sealed باشد، جواب نخواهد داد. به طور مثال تکه کد زیر را در نظر بگیرید. در این تکه کد با فرض این که کد کلاس Person در دست نیست و نیاز است متدی برای دریافت سن فرد، بر اساس سال تولد او به کلاس اضافه شود.  
public class MyPerson : Person 
{ 
    public int GetAge() 
    { 
        return 0; 
    } 
}
یکی از اشکالات این روش این است که برای استفاده از این کلاس و متد تعریف شده در آن، باید تمامی موارد مورد نیاز متد جدید را از کلاس Person، به نوع کلاس جدید تغییر داد. این تغییر در مقاطعی نیاز به Cast یا ایجاد شیء جدیدی با نوع جدیدی منجر خواهد شد.
روش دوم: ساختن wrapper به دور شیء کلاس غریبه. در این روش کلاسی ایجاد می‌شود و شیء‌ای از کلاس غریبه در آن ساخت شده و تمامی متدهای کلاس غریبه در آن تعریف می‌شوند. این متدها صرفا امر هدایت فرخوانی به متدهای کلاس اصلی را انجام می‌دهند. سپس متدهای جدیدی در این کلاس تعریف و پیاده سازی می‌شوند. برای ایجاد امکان محاسبه سن فرد می‌توان کلاسی را مانند کلاس زیر نوشت:  
public class PersonWrapper 
{ 
    private readonly Person _person; 
    public PersonWrapper(Person person) 
    { 
        _person = person; 
    } 
    public int GetAge() 
    { 
        return 0; 
    } 
}
دقت کنید که در این روش پیاده سازی نیز تمامی خصوصیات و متدهای کلاس اصلی در کلاس wrapper وجود خواهند داشت. استفاده از این کلاس به صورت زیر خواهد بود:  
var person = new Person(); 
var wrapper = new PersonWrapper(person); 
wrapper.GetAge();
در زبان برنامه نویسی سی شارپ امکانی به نام extension method وجود دارد که هدف آن پیاده سازی همین طراحی از طریق امکانات زبان است. برای مطالعه بیشتر این مبحث در زبان سی شارپ می‌توانید به اینجا مراجعه نمایید.  
مطالب
بلاگ‌ها و مطالب مطالعه شده در هفته قبل (هفته دوم آبان)

وبلاگ‌ها و سایت‌های ایرانی


Visual Studio


امنیت


ASP. Net


طراحی وب


اس‌کیوال سرور


به روز رسانی‌ها


ابزارها


سی‌شارپ

  • تازه‌های سی شارپ 4 ، واژه کلیدی dynamic ، قسمت‌های یک و دو و سه

عمومی دات نت


CPP


دلفی


ویندوز


Office

  • آشنایی با یک سری از اصطلاحات outlook 2007 برای برنامه نویس‌ها. (اگر قصد داشته باشید یک add-in را برای outlook 2007 با استفاده از امکانات VSTO توسعه دهید، آشنایی با این اصطلاحات بسیار ضروری خواهد بود)

متفرقه



نظرات اشتراک‌ها
بررسی وضعیت فعلی پروژه Roslyn
با سلام؛ میخواستم ببینم که آیا با این کامپایلر جدید سرعت اجرای برنامه‌ها در سی شارپ افزایش پیدا می‌کند یا کلا در زبان‌های دات نت. 
نظرات اشتراک‌ها
معادل‌های MFC در سی‌شارپ
عالیه، ولی با توجه به دات نتی بودن اکثر مخاطبان سایت، بهتره بگیم: معادل‌های سی شارپ در MFC!