کارهای سورس باز قابل توجهی از برنامه نویسهای ایرانی یافت نمیشوند؛ عموما کارهای ارائه شده در حد یک سری مثال یا کتابخانههای کوچک است و در همین حد. یا گاهی هم انگشت شمار پروژههایی کامل. مثل یک وب سایت یا یک برنامه نصفه نیمه دبیرخانه و امثال آن. اینها هم خوب است از دیدگاه به اشتراک گذاری اطلاعات، ایدهها و هم ... یک مزیت دیگر را هم دارد و آن این است که بتوان کیفیت عمومی کد نویسی را حدس زد.
اگر کیفیت کدها رو بررسی کنید به یک نتیجهی کلی خواهید رسید: "عموم برنامه نویسهای ایرانی (حداقل اینهایی که چند عدد کار سورس باز به اشتراک گذاشتهاند) با مفهومی به نام Refactoring هیچگونه آشنایی ندارند". مثلا یک برنامهی WinForm تهیه کردهاند و کل سورس برنامه همان چند عدد فرم برنامه است و هر فرم بالای 3000 سطر کد دارد. دوستان عزیز! به این میگویند «فاجعهای به نام کدنویسی!» صاحب اول و آخر این نوع کدها خودتان هستید! شاید به همین جهت باشد که عمدهی پروژههای سورس باز پس از اینکه برنامه نویس اصلی از توسعهی آن دست میکشد، «میمیرند». چون کسی جرات نمیکند به این کدها دست بزند. مشخص نیست الان این قسمت را که تغییر دادم، کجای برنامه به هم ریخت. تستی ندارند. ساختاری را نمیتوان از آنها دریافت. منطق قسمتهای مختلف برنامه از هم جدا نشده است. برنامه یک فرم است با چند هزار سطر کد در یک فایل! کار شما شبیه به کد اسمبلی چند هزار سطری حاصل از decompile یک برنامه که نباید باشد!
به همین جهت قصد دارم یک سری «ساده» Refactoring را در این سایت ارائه دهم. روی سادگی هم تاکید کردم، چون اگر عموم برنامه نویسها با همین موارد به ظاهر ساده آشنایی داشتند، کیفیت کد نویسی بهتری را میشد در نتایج عمومی شده، شاهد بود.
این مورد در راستای نظر سنجی انجام شده هم هست؛ درخواست مقالات خالص سی شارپ در صدر آمار فعلی قرار دارد.
Refactoring چیست؟
Refactoring به معنای بهبود پیوسته کیفیت کدهای نوشته شده در طی زمان است؛ بدون ایجاد تغییری در عملکرد اصلی برنامه. به این ترتیب به کدهایی دست خواهیم یافت که قابلیت آزمون پذیری بهتری داشته، در مقابل تغییرات مقاوم و شکننده نیستند و همچنین امکان به اشتراک گذاری قسمتهایی از آنها در پروژههای دیگر نیز میسر میشود.
قسمت اول - مجموعهها را کپسوله کنید
برای مثال کلاسهای ساده زیر را در نظر بگیرید:
namespace Refactoring.Day1.EncapsulateCollection
{
public class OrderItem
{
public int Id { set; get; }
public string Name { set; get; }
public int Amount { set; get; }
}
}
using System.Collections.Generic;
namespace Refactoring.Day1.EncapsulateCollection
{
public class Orders
{
public List<OrderItem> OrderItems { set; get; }
}
}
نکته اول: هر کلاس باید در داخل یک فایل جدا قرار گیرد. «لطفا» یک فایل درست نکنید با 50 کلاس داخل آن. البته اگر باز هم یک فایل باشد که بتوان 50 کلاس را داخل آن مشاهده کرد که چقدر هم عالی! نه اینکه یک فایل باشد تا بعدا 50 کلاس را با Refactoring از داخل آن بیرون کشید!
قطعه کد فوق، یکی از روشهای مرسوم کد نویسی است. مجموعهای به صورت یک List عمومی در اختیار مصرف کننده قرار گرفته است. حال اجازه دهید تا با استفاده از برنامه FxCop برنامه فوق را آنالیز کنیم. یکی از خطاهایی را که نمایش خواهد داد عبارت زیر است:
Error, Certainty 95, for Do Not Expose Generic Lists
بله. لیستهای جنریک را نباید به همین شکل در اختیار مصرف کننده قرار داد؛ چون به این صورت هر کاری را میتوانند با آن انجام دهند، مثلا کل آن را تعویض کنند، بدون اینکه کلاس تعریف کننده آن از این تغییرات مطلع شود.
پیشنهاد FxCop این است که بجای List از Collection یا IList و موارد مشابه استفاده شود. اگر اینکار را انجام دهیم اینبار به خطای زیر خواهیم رسید:
Warning, Certainty 75, for Collection Properties Should Be ReadOnly
FxCop پیشنهاد میدهد که مجموعه تعریف شده باید فقط خواندنی باشد.
چکار باید کرد؟
بجای استفاده از List جهت ارائه مجموعهها، از IEnumerable استفاده کنید و اینبار متدهای Add و Remove اشیاء به آنرا به صورت دستی تعریف نمائید تا بتوان از تغییرات انجام شده بر روی مجموعه ارائه شده، در کلاس اصلی آن مطلع شد و امکان تعویض کلی آنرا از مصرف کننده گرفت. برای مثال:
using System.Linq;
using System.Collections.Generic;
namespace Refactoring.Day1.EncapsulateCollection
{
public class Orders
{
private int _orderTotal;
private List<OrderItem> _orderItems;
public IEnumerable<OrderItem> OrderItems
{
get { return _orderItems; }
}
public void AddOrderItem(OrderItem orderItem)
{
_orderTotal += orderItem.Amount;
_orderItems.Add(orderItem);
}
public void RemoveOrderItem(OrderItem orderItem)
{
var order = _orderItems.Find(o => o == orderItem);
if (order == null) return;
_orderTotal -= orderItem.Amount;
_orderItems.Remove(orderItem);
}
}
}
اکنون اگر برنامه را مجددا با fxCop آنالیز کنیم، دو خطای ذکر شده دیگر وجود نخواهند داشت. اگر این تغییرات صورت نمیگرفت، امکان داشتن فیلد _orderTotal غیر معتبری در کلاس Orders به شدت بالا میرفت. زیرا مصرف کننده مجموعه OrderItems میتوانست به سادگی آیتمی را به آن اضافه یا از آن حذف کند، بدون اینکه کلاس Orders از آن مطلع شود یا اینکه بتواند عکس العمل خاصی را بروز دهد.
وبلاگها و سایتهای ایرانی
Visual Studio
ASP. Net
طراحی وب
اسکیوال سرور
Nhibernate
عمومی دات نت
ویندوز
متفرقه
- JavaFX 1.0 منتشر شد. (بحث داغ این هفتهی مجامع جاوا بود)
زبان برنامه نویسی Erlang
«... بیش از ۷۵ درصد جامعه آنلاین ایران، کاربران موبایل هستند و ۲۳ درصد از لپتاپ و کامپیوتر استفاده میکنند...»
75 تا 90 درصد
50 تا 74 درصد
25 تا 49 درصد
10 تا 24 درصد
کمتر از 10 درصد
من در محیط کاری کد نویسی نمیکنم
Options یا Maybe در یک زبان تابعی مثل #F، نشان دهندهی این است که شیء (Object) ممکن است وجود نداشته باشد(Null Reference) که یکی از مهمترین ویژگیهای یک زبان شیءگرا مثل #C و یا Java محسوب میشود. ما برنامه نویسها (اغلب) از هرچیزی که باعث کرش برنامه میشود، بیزاریم و برای اینکه برنامه کرش نکند، مجبور میشویم تمام کدهای خود را از Null Reference محافظت کنیم. تمام این مشکلات توسط Tony Hoare مخترع ALOGL است که تنها دلیل وجود Null References را سادگی پیاده سازی آن میداند و او این مورد را یک «خطای میلیون دلاری» نامیدهاست.
به این مثال توجه بفرمایید:
public class User { public int Id { get; set; } public string Name { get; set; } } public class UserService : IUserService { private IList<User> _userData; public UserService() { _userData = new List<User> { new User {Id = 1,Name = "ali"}, new User {Id = 2,Name = "Karim"} }; } public User GetById(int id) { return _userData.FirstOrDefault(x => x.Id == id); } } public class UserController : Controller { private readonly IUserService _userService; public UserController(IUserService userService) { _userService = userService; } public ActionResult Details(int id) { var user=_userService.GetById(3); // این متد ممکن است مقداری برگرداند و یا مقدار نال برگرداند if( user == null) return HttpNotFound(); return View(user); } }
این کدی است که ما برنامه نویسان به صورت متداولی با آن سروکار داریم. اما چه چیزی درباره این کد اشکال دارد؟
مشکل از آن جایی هست که ما نمیدانیم متد GetById مقداری را برمیگرداند و یا Null را بر میگرداند. این متد هرگاه که امکان برگرداندن Null وجود داشته باشد، خطای NullReferenceException را در زمان اجرا بر میگرداند و همان طور که میدانید، به ازای هر شرطی که به برنامه اضافه میکنیم، پیچیدگی برنامه هم افزایش مییابد و کد خوانایی خود را از دست میدهد. تصور کنید دنیایی بدون NullReferenceException چه دنیایی زیبایی میبود؛ ولی متاسفانه این مورد از ویژگیهای زبان #C است. خوشبختانه راهحلهای برای حل NRE ارائه شدهاند که در ادامه به آنها میپردازیم.
ما میخواهیم متد GetById همیشه چیزی غیر از نال را برگرداند و یکی از راههایی که ما را به این هدف میرساند این است که این متد یک توالی را برگرداند.
public class UserService : IUserService { private IList<User> _userData; public UserService() { _userData = new List<User> { new User {Id = 1,Name = "ali"}, new User {Id = 2,Name = "Karim"} }; } public IEnumerable<User> GetById(int id) { var user = _userData.FirstOrDefault(x => x.Id == id); if (user == null) return new User[0]; return new[] { user }; } }
اگر به امضای متد GetById توجه کنید، به جای اینکه User را برگرداند، این متد یک توالی از User را بر میگرداند و اگر در اینجا کاربری یافت شد، این توالی دارای یک المان خواهد بود و در غیر این صورت اگر User یافت نشد، این متد یک توالی را بر میگرداند که دارای هیچ المانی نیست. در ادامه اگر کلاینت بخواهد از متد GetById استفاده کند، به صورت زیر خواهد بود:
public ActionResult Details(int id) { var user = _userService .GetById(3) .DefaultIfEmpty(new User()) .Single(); return View(user); }
متد GetById دارای دو وجه است و وجه مثبت آن این است که اگر مجموعه دارای مقداری باشد، هیچ مشکلی نیست؛ ولی اگر مجموعه دارای المانی نباشد، باید یک شیء را به صورت پیش فرض به آن اختصاص دهیم که این کار را با استفاده از متد DefualtIfEmpty انجام دادهایم.
در اول مقاله هم اشاره کردیم که Maybe یا Options، مجموعهای است که دارای یک المان و یا هیچ المانی است. اگر به امضای متد GetById توجه کنید، متوجه خواهید شد که این متد میتواند مجموعهای را برگرداند و نمیتواند گارانتی کند که حتما مجموعهای را بر میگرداند که دارای یک المان و یا هیچ باشد. برای حل این مشکل میتوانیم از کلاس Option استفاده کنیم:
public class Option<T> : IEnumerable<T> { private readonly T[] _data; private Option(T[] data) { _data = data; } public static Option<T> Create(T element) => new Option<T>(new[] { element }); public static Option<T> CreateEmpty() => new Option<T>(new T[0]); public IEnumerator<T> GetEnumerator() => ((IEnumerable<T>) _data).GetEnumerator(); IEnumerator IEnumerable.GetEnumerator() => this.GetEnumerator(); }
تنها دلیل استفاده از متدهای Create و CreateEmpty این است که به خوانایی برنامه کمک کنیم؛ نه بیشتر. در ادامه اگر بخواهیم از کلاس option استفاده کنیم، به صورت زیر خواهد بود:
public class UserService : IUserService { ... ... public Option<User> GetById(int id) { var user = _userData.FirstOrDefault(x => x.Id == id); return user == null ? Option<User>.CreateEmpty() : Option<User>.Create(user); } } public class UserController : Controller { ... ... public ActionResult Details(int id) { var user = _userService .GetById(3) .DefaultIfEmpty(new User()) .Single(); return View(user); } }
چکیده:
مدیریت کردن References کار بسیار پیچیدهای است. قبل از آن که تلاش کنیم مقداری را برگردانیم و یا عملیاتی را بر روی آن انجام دهیم، اول باید مطمئن شویم که این شیء به جایی اشاره میکند. نمونههای متفاوتی از Option و یا Maybe را میتوانید در اینترنت پیدا کنید که هدف نهایی آنها، حذف NullReferenceException است و آشنایی با این ایده، شما را به دنیای برنامه نویسی تابعی در#C هدایت میکند.
این مورد همیشه باعث اذیت طراحان وب و برنامه نویسان تحت وب بود. با ظهور برخی امکانات در HTML5 که میتوانید توضیحات آن را در مطلب Canvas Reference - قسمت اول سایت جاری مطالعه نمائید ، هم اکنون با استفاده از این امکانات و کتابخانه مربوط به ساخت نمودار سازمانی میتوانید مانند شکل ذیل نمودار در وب ایجاد نمائید.
برای اینکار ابتدا یک صفحه index.html ایجاد نموده و در قسمت body آن یک المنت از نوع canvas ایجاد نمائید:
<canvas id="canvas1" width="800" height="800" ></canvas>
<link rel="shortcut icon" href="/favicon.ico" type="image/x-icon" > <!--[if ie]><script type="text/javascript" src="excanvas.js"></script><![endif]--> <script type="text/javascript" src="orgchart.js"></script>
var o = new orgChart(); o.addNode(1, '', '', 'Root node'); o.addNode(2, 1, 'u', 'u-node 1'); o.addNode(3, 1, 'u', 'u-node 2'); o.addNode(4, 1, 'u', 'u-node 3'); o.addNode(5, 1, 'l', 'l-node 1'); o.addNode(6, 1, 'l', 'l-node 2'); o.addNode(7, 1, 'r', 'r-node 1'); o.addNode(8, 1, 'r', 'r-node 2'); o.addNode(9, 1, 'r', 'r-node 3'); o.addNode('', '', '', 'Root 2'); o.addNode('', 'Root 2', 'r', 'using'); o.addNode('', 'Root 2', 'r', 'text as\nid'); o.drawChart('canvas1');
u -> نودهایی که در یک سطح افقی (کنار هم ) و در سطح زیرین یک پدر قرار میگیرند.
l -> نودهایی که در یک سطح عمودی ( زیر هم ) و در سمت چپ نود پدر قرار میگیرند.
r -> نوهایی که در یک سطح عمودی ( زیر هم ) و در سمت راست نود پدر قرار میگیرند.
پارامترهای نودها :
- شناسه نود است و میتواند عدد یا رشته باشد . در صورتی که خالی بماند متن نود بعنوان شناسه استفاده میشود.
- شناسه نود پدر است و در صورتی که خالی ( یا ناشناس ) باشد بعنوان نود اصلی ( پدر ) نمایش داده میشود.
- نوع اتصال نودهای r , l , u . برای نود پدر نادیده گرفته میشود.
- متن نود . استفاده از "n\" جلمه را شکسته و به خط جدید منتقل میکند.
- نود با نشانه مشخص ( اگر 1 باشد ، حاشیه با ضخامت کشیده میشود. ( اختیاری )
- آدرس یک نود - اختصاص آدرس url جهت اضافه کردن آن به یک نود ( اختیاری )
- رنگ خط حاشیه ( اختیاری )
- رنگ پس زمینه ( اختیاری )
- رنگ متن و فونت ( اختیاری )
پارامترهای تابع ()drowChart :
- شناسه المنت canvas
- تراز کردن نمودار با استفاده از حرف 'c' یا کلمه 'center' . در صورت حذف ، نمودار در سمت چپ صفحه نمایش داده خواهد شد. تراز چپ ( اختیاری )
- تناسب اندازه canvas . اگر true باشد canvas به اندازه نمودار چارت ، تغییر اندازه میدهد . (اختیاری)
در مطلب بعدی نمایش با رنگهای مختلف ارائه خواهد شد.
مورد نیازهای مطلب جاری :
Extension Methods
«... پرسشنامه زیر توسط جمعی از توسعه دهندهها و برنامه نویسهای ایرانی تهیه شده تا با نظر سنجی از بقیه توسعه دهندهها و به دست آوردن مجموعه ای از اطلاعات فان در کنار اطلاعات مفید، کمکی باشه برای انتخاب بهتر شغل و چانهزنیهای مرتبط و هدفگذاریهای آینده. پرسشنامه به شکل کاملا بی نام پر میشه و فقط اندازه و شکل شرکت پرسیده میشه تا بتونیم درک دقیقتری از وضعیت بازار کار مون داشته باشیم ...»