بدون شک علم برنامه نویسی در پیشرفت تکنولوژی دنیا، نقش بسیار کلیدی را ایفا کرده است بطوریکه حتی تصور یک روز بدون گوگل هم بسیار نگران کننده‌است. امروزه همه‌ی صنعت‌های دنیا، از اینترنت و سایت‌هایی که توسط برنامه نویسان راه اندازی می‌شوند، در توسعه کسب و کارهای خود استفاده میکنند. اصولا برنامه نویسی باید در استفاده از ساخته‌های خود برای پیشرفت و توسعه‌ی علم خود پیشرو باشد. بدیهی ست استفاده‌ی درست از تجربیات دیگران باعث صرفه جویی در زمان و هزینه تولید نرم افزار خواهد بود.
 

یک تجربه
سالها پیش یکی از همکاران تعریف می‌کردند که یک شرکت نرم افزاری برای مشاوره معماری نرم افزار از ایشان دعوت به همکاری کرده است. پس از مراجعه به شرکت متوجه شدند که تیم اصلی برنامه نویسان درگیر تولید ORM ای برای پروژه جدید شرکت هستند که برای تولید این ابزار بیش از 4 ماه را وقت صرف کرده‌اند؛ اما در مراحل نهایی کار دچار مشکلات زیادی شده اند. به نحوی که از ایشان برای کمک به رفع مشکل ORM ( به جای تولید نرم افزار مشتری) دعوت کرده‌اند.
 
در آن زمان یادم هست که EF 5 (که تقریبا نسخه سوم  بعد از 3.5 و 4 می‌باشد - جزئیات در اینجا) توسط مایکروسافت ارائه شده بود. همچنین NHibernate هم همزمان با EFها (تاریخچه نسخه‌ها در اینجا) قابل دسترسی بوده‌است. با این حال تیم فنی به این دلیل که کوئری‌های تولیدی توسط EF کند هستند، اقدام به ساخت ORM کرده بودند. جالب اینکه با بررسی بیشتر مشخص شده‌است که حجم داده‌های پروژه در بدترین حالت در یک جدول به 5 هزار رکورد می‌رسد.

4 ماه صرف وقت و هزینه تیم 2 نفره برای طراحی و پیاده سازی و تست ORM ای که در نهایت به دلیل مشکلات Performance کنار گذاشته شد و از EF استفاده کردند. شاید در این 4 ماه می‌توانستند 30 درصد پروژه اصلی را پیاده سازی کنند.

شاید بتوان 3 دلیل عمده «فنی» شکست برخی از پروژه‌های نرم افزاری در ایران را به شرح زیر عنوان کرد:
- عدم استفاده مناسب از ابزارها و راهکار‌های موجود و انجام دوباره کاری
- استفاده غیر ضروری و عجولانه از تکنولوژی‌های جدید (بدون داشتن نیروی کار مسلط)
- پایین بودن سطح فنی و به‌روز نبودن برخی از برنامه نویسان ایرانی


متن باز (Open Source)
با پیشرفت توسعه نرم افزار و تمایل شرکت‌های بزرگ دنیا به تولید کامپوننت‌های متن باز (Open Source) ریسک استفاده از این نوع ابزار‌ها نیز کمتر شده است. بطوریکه درصورت نیاز می‌توان کامپوننت را برای پروژه‌ها سفارش سازی کرد.
شاید کمتر کسی باور می‌کرد که روزی شرکت مایکروسافت محصولات خود را Open Source کند. اما امروز، در سال 2017 میلادی، شرکت مایکروسافت اقدامات مهمی را در این زمینه انجام داده است که می‌توانید جزئیات پروژه‌های متن باز این غول کامپیوتری دنیا را در اینجا و همچنین اینجا ملاحظه کنید.

 
یک سناریو
فرض کنید یک پروژه تحت وب را شروع کرده اید. بدون در نظر گرفتن جزئیات پروژه می‌توان گفت به ابزارهای زیر نیاز خواهید داشت:

ابزار	مثال
ORM	EF , NHibernate , Dapper , LLBLGEN
IOC COntainer	Unity , StructureMap , Autofac , Castle.Windsor, LightInject , Ninject
Report Tools	CrsytalReport , Stimusoft , DevExpress Report, Telerik Report Tools, EasyReport
UI Component	Telerik , JqueryUI , Bootsrap ,CompnentArt, ComponentOne
Error Logger	ELMAH , NLog , log4net
Mapper Tools	AutoMapper , ValueInjecter

همانطور که ملاحظه می‌کنید برای همه‌ی موارد فوق ابزارهای مناسبی وجود دارند که برای پیاده سازی هر کدام، سالها وقت و هزینه صرف شده‌است. همچنین قابلیت اطمینان این ابزار‌ها به مراتب بالاتر از ابزارهای دست ساز خواهد بود. شاید برای ساده‌ترین ابزار فوق 3 ماه زمان لازم باشد تا یک نسخه  باگ دار تهیه شود!


ملاحظات استفاده از ابزارها
توجه به چند نکته در استفاده از ابزارها و کتابخانه‌های آماده ضروری می‌باشد، بدین شرح:
- ابزار مورد نیاز را با R&D (تحقیق و توسعه) انتخاب کنید. ابزارهایی که در پروژه‌های واقعی استفاده شده‌اند، بسیار مناسب می‌باشند.
- توجه داشته باشیدکه استفاده از چندین ابزار باعث ایجاد تداخل در پروژه نشود (این مورد معمولا در کامپوننت‌های UI مانند JqueryUI و Bootsrtap اتفاق می‌افتد)
- مستندات مربوط به ابزار‌ها را حتما مطالعه کنید. لطفا بدون تسلط از ابزاری استفاده نکنید.

گاهی پیش می‌آید که یک برنامه نویس بدون مطالعه مستندات مربوط به یک IOC Container از آن ابزار استفاده میکند و در Register اولیه ویژگی LifeCycle مربوط به Context  را با حالت Singleton مقداردهی میکند. بدین ترتیب پس از نیم ساعت، پروژه به دلیل آنچه که می‌توان "چاقی Context" نامید، DONE یا حداقل کند می‌شود که رفع این مشکل ساعت‌ها زمان می‌برد.

درصورت امکان از ابزارها بصورت مستقیم استفاده نکنید. یک لایه واسط مخصوص خودتان را برای تنظیمات کلی ابزار‌ها تهیه کنید که در آینده به دردتان خواهد خورد! (بیشتر در سمت سرور)

فرض کنید در پروژه WPF از کامپوننت‌های زیبای DevExpress استفاده میکنید. به ازای هر کامپوننت یک کلاس به پروژه اضافه کنید که از کلاس اصلی آن کامپوننت Devexspress ارث می‌برد و در لایه UI خود از کلاس جدید خود استفاده کنید. با این کار می‌توانید ویژگی‌های عمومی کامپوننت‌ها را یکبار برای کل پروژه اعمال کنید.

  نتیجه گیری
  اگر بخواهیم چرخ را اختراع نکنیم و از تجربیات موفق موجود استفاده کنیم، می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از ابزارهای آماده برای توسعه نرم افزار با رعایت دستورالعمل استفاده امری مفید می‌باشد. اما باید توجه داشته باشیم که استفاده از هر ابزاری به هرقیمتی در هرپروژه‌ای، حرفه ای نیست. همه‌ی راهکارها، ابزراها و تکنولوژی‌های مورد استفاده باید در راستای هدف اصلی «تولید و تحویل به موقع نرم افزار با کیفیت به مشتری» باشد؛ هدفی که در بسیاری از موارد فراموش شده و بیشتر زمان پروژه، صرف کارهای غیر ضروری می‌شود.

در این قسمت نگاهی دقیق‌تر به فایلهای سرآیند ، فضای نام ، ویژگیهای زبان ++C  و برخی قوانین برنامه نویسی ++C  خواهیم داشت و همچنین در مورد  اولین پروژه توضیحات جامع‌تری ارائه میکنیم .

یک برنامه مجموعه ای از دستورات است که توسط کامپیوتر اجرا میگردد ، برنامه نویسان برای نوشتن این دستورات از زبانهای برنامه نویسی استفاده میکنند ، برخی از این زبانها مسقیما قابل فهم توسط کامپیوتر بوده و برخی نیاز به ترجمه دارند . زبانهای برنامه نویسی را میتوان به سه دسته تقسیم نمود :
1 -  زبانهای ماشین
2 - زبانهای اسمبلی
3 - زبانهای سطح بالا

زبانهای ماشین :
  زبانی که مستقیما و بدون نیاز به ترجمه قابل فهم توسط کامپیوتر می‌باشد . هر پردازنده یا processor  زبان خاص خود را دارد !... در نتیجه تنوع زبان ماشین بستگی به انواع پردازنده‌های موجود دارد و اگر دو کامپیوتر دارای پردازنده‌های یکسان نباشتد ، زبان ماشین آنها با یکدیگر متفاوت و غیر قابل فهم برای دیگری می‌باشد . زبان ماشین وابسته به ماشین یا Machine independent  می‌باشد . تمامی دستورات در این زبان توالی از 0 و 1 می‌باشند . برنامه‌های اولیه را با این زبان می‌نوشتند در نتیجه نوشتن برنامه سخت و احتمال خطا داشتن در آن زیاد بود . ار آنجا که نوشتن برنامه به این زبان سخت و فهم برنامه‌های نوشته شده به آن دشوار بود ، برنامه نویسان به فکر استفاده از حروف بجای دستورات زبان ماشین افتادند ( پیدایش زبان اسمبلی )

زبانهای اسمبلی :
به زبانی که دستورات زبان ماشین را با نمادهای حرفی بیان میکند، زبان اسمبلی  (Assembley Language) می‌گویند . چون این زبان مستقیما قابل فهم برای کامپیوتر نیست باید قبل از اجرا آن را به زبان ماشین ترجمه کرد ، به این مترجم اسمبلر گفته میشود . برنامه‌های نوشته شده به این زبان قابل فهم برای برنامه نویس بود اما از آنجا که به ازای هر دستور زبان ماشین یک دستور زبان اسمبلی داشتیم از حجم برنامه‌ها کاسته نشد ! .. بعلاوه چون زبان اسمبلی همانند زبان ماشین از دستورات پایه ای و سطح پایین استفاده میکرد نوشتن برنامه با این زبان هم سخت و مشکل بود . لذا اهل خرد به فکر ابداع نسلی از زبانهای بهتر بودند (پیدایش زبانهای سطح بالا)

زبانهای سطح بالا :
زبانهای سطح بالا قابل فهم بودند و این امکان را داشتند تا چند دستور زبان ماشین یا اسمبلی را بتوان در قالب یک دستور نوشت ( منظور توابع کتابخانه ای در ++C/C) . پس هم فهم ، هم نوشتن برنامه در این زبانها راحت و هم تعداد خطوط کد کمتر شد . این زبانها به زبانهای برنامه نویسی سطح بالا یا High-Level Programming Language  معروفند . البته برنامه نوشته شده در این زبان نیز برای کامپیوتر قابل فهم نبوده و باید به زبان ماشین ترجمه شوند ، این وظیفه بر عهده کامپایلر می‌باشد . اولین زبانهای برنامه نویسی سطح بالا مانند  FORTRAN ، COBOL ، PASCAL و C  می‌باشند . زبان برنامه نویسی ++C تکامل یافته زبان  C  میباشد .
هر یک از زبانهای برنامه نویسی سطح بالا یک روش برنامه نویسی را پشتیبانی میکند به طور مثال زبان C  و  PASCAL  از روشهای برنامه نویسی  ساخت یافته ای و پیمانه ای و زبانهای مانند ++C و JAVA  از روش برنامه سازی شی گرا یا Object Oriented Programming یا به اختصار (OOP) استفاده میکنند . زبان ++C  چون زبان C را بطور کامل در بر  دارد پس از هر سه روش برنامه نویسی ساخت یافته و پیمانه ای و شی گرا استفاده میکند .

تا اینجا با تاریخچه ای از زبانها و مراحل تکامل آنها آشنا شدیم . حال ویژگیها و دلایل استفاده از زبان  ++C  را مرور میکنیم :

زبان C  در سال 1972 توسط دنیس ریچی طراحی شد . زبان C تکامل یافته زبان  BCPL است که طراح آن مارتین ریچاردز می‌باشد ، زبان BCPL نیز از زبان B  مشتق شده است که طراح آن  کن تامسون بود . (خداوند روح دنیس ریچی را همچون هوگو چاوز با مسیح بازگرداند ! ...) .
از این زبان برای نوشتن برنامه‌های سیستمی ، همچون سیستم عامل ، کامپایلر ، مفسر ، ویرایشگر ، برنامه‌های مدیریت بانک اطلاعاتی ، اسمبلر استفاده میکنند .
زبان C  برای اجرای بسیاری از دستوراتش از توابع کتابخانه ای استفاده میکند و بیشتر خصوصیات وابسته به سخت افزار را به این توابع واگذار میکند لذا نرم افزار تولید شده با این زبان به سخت افزار خاصی بستگی ندارد و با اندکی تغییرات می‌توانیم نرم افزار مورد نظر را روی ماشینهای متفاوت اجرا کنیم ، در نتیجه برنامه نوشته شده با C  قابلیت انتقال (Portability) دارند . بعلاوه کاربر میتواند توابع کتابخانه ای خاص خودش را بنویسد و از آنها در برنامه هایش استفاده کند .
برنامه‌های مقصدی که توسط کامپیلرهای C  ساخته میشود بسیار فشرده و کم حجم‌تر از برنامه‌های مشابه در سایر زبانهاست ، این امر باعث افزایش سرعت اجرای آنها میشود .
++C  که از نسل  C  است تمام ویژگیهای ذکر شده بالا را دارد ، علاوه بر آن شی گرا نیز می‌باشد . برنامه‌های شی گرا منظم و ساخت یافته اند و قابل آپدیت هستند و به سهولت تغییر و بهبود می‌یابند و قابلیت اطمینان و پایداری بیشتری دارند .

تحلیل  اولین پروژه :

در اولین پروژه  کد فوق را بکار بردیم ، حال به شرح دستورات آن می‌پردازیم .

تو هر کتاب فروشی که بروید ، کلی کتاب می‌بینید که می‌خواهند در چند ساعت یا چند روز به شما کامپیوتر یا برنامه نویسی یاد بدهند (از ویندوز و اینترنت گرفته تا ویژوال بیسیک و جاوا و …)

یه ترجمه تقریبی از این مقاله است

هر سه مورد فوق را میدانم و نزدیک به 15 سال است که برنامه نویس هستم. اما مطالعه کدی که هیچ راهنمایی نداشته باشد شاید دور از ذهن باشد بویژه آنکه نسخه بعدی آن asp.net mvc4 خواهد بود . به هر حال ازتوجه شما سپاسگزارم

قسمت پنجم 

17. پرهیز از استفاده نسخه debug

#if DEBUG
    //فعال کردن MiniProfiler
#endif

18.تنظیم دقیق لاگ‌های سیستم در محیط اجرا

19.مشخص کردن اندازه عکس

فکر کنم این مطلب هم میتونه واسه اونایی که به هر دلیلی با ExtJs کار میکنن مفید باشه: پانزده اشکال رایج در برنامه نویسی با ExtJs را از اینجا  بخوانید.

در مورد «ما بیکار ننشسته ایم» واقعیت این است که کارهای برنامه نویسی یک سیستم بعد از یک مدت به پایان می‌رسند و مابقی آن نگهداری است. این فاز نگهداری آنچنان هیجان انگیز نیست. هر روز کار نداره. شاید هفته‌ای یکی دو تغییر اگر ارجاع شوند. اینطوری مدیر شرکت فکر می‌کنه داره زیادی حقوق می‌ده. چون شما که به ظاهر کاری نمی‌کنی. یا به همین دلیل (من دارم بهت حقوق می‌دم ...) اینقدر تغییرات بی‌ربط رو به سیستم تحمیل می‌کنه که دست آخر شیرازه سیستم از هم می‌پاشه. نمونه دیگرش بحث شبکه هست. کار شبکه که تموم شد، مگر مابقی آن چقدر کار دارد؟ حداکثر این است که یک نفر را بگذارند یوزر تعریف کند، دسترسی بدهد. همین. اینجا است که کار کارمندی با رویه کار IT آنچنان جور درنمیاد. ولی همین نگهداری سیستم هم کار هر کسی نیست. این رو هم خیلی‌ها نمی‌تونند درک کنند.

در کل به نظر من برنامه نویس‌ها نباید خودشون رو درگیر کار کارمندی کنند تا بخواهند با این نوع مسایل سر و کله بزنند و اثبات کنند که وجودشان واقعا ضروری است و اگر در مورد آن‌ها هزینه‌ای انجام می‌شود، دور ریخته نشده.

You’re a Developer, So Why Do You Work For Someone Else  

برنامه نویس تمام تلاش خود را می‌کند تا بهترین کد را از ابتدا بنویسد. احتمالاً هیچ برنامه نویسی نیست که عمداً کد ناخوشایند و به ضرر پروژه بنویسد. اما در چه مرحله ای کد تمیز، کثیف می‌شود؟ استعاره “بدهی فنی” در مورد کد بد در ابتدا توسط Ward Cunningham پیشنهاد شده. اگر از یک بانک وام دریافت کنید، به شما این امکان را می‌دهد  ...

هر چند این توصیه‌ها و توصیه‌های مشابه کسی را برنامه نویس نکرده و نخواهد کرد؛ لیکن حتی اگر ایده کوچکی راجع به برنامه نویسی به شما بدهد، خواندن آن خالی از لطف نیست بخصوص اگر این توصیه‌ها از طرف شخصی چون پیتر نوریگ -سرپرست واحد تحقیقات گوگل- باشد.