در ادامه‌ی سری کار با MobX، می‌خواهیم نکاتی را که در
سه قسمت قبل مرور کردیم، در قالب یک برنامه پیاده سازی کنیم:
این برنامه از چهار کامپوننت تشکیل شده‌است:
- کامپوننت App که در برگیرنده‌ی سه کامپوننت زیر است:
- کامپوننت BasketItemsCounter: جمع تعداد آیتم‌های انتخابی توسط کاربر را نمایش می‌دهد؛ به همراه دکمه‌ای برای خالی کردن لیست انتخابی.
- کامپوننت ShopItemsList: لیست محصولات موجود در فروشگاه را نمایش می‌دهد. با کلیک بر روی هر آیتم آن، آیتم انتخابی به لیست انتخاب‌های او اضافه خواهد شد.
- کامپوننت BasketItemsList: لیستی را نمایش می‌دهد که حاصل انتخاب‌های کاربر در کامپوننت ShopItemsList است (یا همان سبد خرید). در ذیل این لیست، جمع نهایی قیمت قابل پرداخت نیز درج می‌شود. همچنین اگر کاربر بر روی دکمه‌ی remove هر ردیف کلیک کند، یک واحد از چند واحد انتخابی، حذف خواهد شد.
بنابراین در اینجا سه کامپوننت مجزا را داریم که با هم تبادل اطلاعات می‌کنند. یکی جمع تعداد محصولات خریداری شده را، دیگری لیست محصولات موجود را و آخری لیست خرید نهایی را نمایش می‌دهد. همچنین این سه کامپوننت، فرزند یک دیگر هم محسوب نمی‌شوند و انتقال اطلاعات بین این‌ها نیاز به بالا بردن state هر کدام و قرار دادن آن‌ها در کامپوننت App را دارد تا بتوان پس از آن از طریق props آن‌ها را بین سه کامپوننت فوق که اکنون فرزند کامپوننت App محسوب می‌شوند، به اشتراک گذاشت. روش بهتر اینکار، استفاده از یک مخزن حالت سراسری است تا حالت‌های این کامپوننت‌ها را نگهداری کرده و داده‌‌ها را بین آن‌ها به اشتراک بگذارد که در اینجا برای حل این مساله از کتابخانههای mobx و mobx-react استفاده خواهیم کرد.
برپایی پیشنیازها
برای پیاده سازی برنامه‌ی فوق، یک پروژه‌ی جدید React را ایجاد می‌کنیم:
> create-react-app state-management-with-mobx-part4
> cd state-management-with-mobx-part4
در ادامه کتابخانههای زیر را نیز در آن نصب می‌کنیم. برای این منظور پس از باز کردن پوشه‌ی اصلی برنامه توسط VSCode، دکمه‌های ctrl+` را فشرده (ctrl+back-tick) و دستور زیر را در ترمینال ظاهر شده وارد کنید:
> npm install --save bootstrap mobx mobx-react mobx-react-devtools mobx-state-tree
توضیحات:
- برای استفاده از شیوه‌نامه‌های بوت استرپ، بسته‌ی bootstrap نیز در اینجا نصب می‌شود.
- اصل کار برنامه توسط دو کتابخانه‌ی mobx و کتابخانه‌ی متصل کننده‌ی آن به برنامه‌های react که mobx-react نام دارد، انجام خواهد شد.
- چون می‌خواهیم از افزونه‌ی
mobx-devtools نیز استفاده کنیم، نیاز است دو بسته‌ی mobx-react-devtools و همچنین mobx-state-tree را که جزو وابستگی‌های آن است، نصب کنیم.
سپس بسته‌های زیر را که در قسمت devDependencies فایل package.json درج خواهند شد، باید نصب شوند:
> npm install --save-dev babel-eslint customize-cra eslint eslint-config-react-app eslint-loader eslint-plugin-babel eslint-plugin-css-modules eslint-plugin-filenames eslint-plugin-flowtype eslint-plugin-import eslint-plugin-no-async-without-await eslint-plugin-react eslint-plugin-react-hooks eslint-plugin-react-redux eslint-plugin-redux-saga eslint-plugin-simple-import-sort react-app-rewired typescript
علت آن‌را در
قسمت قبل بررسی کردیم. این وابستگی‌ها برای فعالسازی react-app-rewired و همچنین eslint غنی سازی شده‌ی آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به علاوه سه قسمت زیر را نیز از قسمت قبل، به پروژه اضافه می‌کنیم:
- افزودن فایل جدید config-overrides.js به ریشه‌ی پروژه، تا پشتیبانی ازlegacy" decorators spec" فعال شود.
- اصلاح فایل package.json و ویرایش قسمت scripts آن برای استفاده‌ی از react-app-rewired، تا امکان تغییر تنظیمات webpack به صورت پویا در زمان اجرای برنامه، میسر شود.
- همچنین فایل غنی شده‌ی eslintrc.json. را نیز به ریشه‌ی پروژه اضافه می‌کنیم.
تهیه سرویس لیست محصولات موجود در فروشگاه
این برنامه از یک لیست درون حافظه‌ای، برای تهیه‌ی لیست محصولات موجود در فروشگاه استفاده می‌کند. به همین جهت پوشه‌ی service را افزوده و سپس فایل جدید src\services\productsService.js را با محتوای زیر، ایجاد می‌کنیم:
const products = [
{
id: 1,
name: "Item 1",
price: 850
},
{
id: 2,
name: "Item 2",
price: 900
},
{
id: 3,
name: "Item 3",
price: 1500
},
{
id: 4,
name: "Item 4",
price: 1000
}
];
export default products; ایجاد کامپوننت نمایش لیست محصولات 
پس از مشخص شدن لیست محصولات قابل فروش، کامپوننت جدید src\components\ShopItemsList.jsx را به صورت زیر ایجاد می‌کنیم:
import React from "react";
import products from "../services/productsService";
const ShopItemsList = ({ onAdd }) => {
return (
<table className="table table-hover">
<thead className="thead-light">
<tr>
<th>Name</th>
<th>Price</th>
<th>Action</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
{products.map(product => (
<tr key={product.id}>
<td>{product.name}</td>
<td>{product.price}</td>
<td>
<button
className="btn btn-sm btn-info"
onClick={() => onAdd(product)}
>
Add
</button>
</td>
</tr>
))}
</tbody>
</table>
);
};
export default ShopItemsList;
- این کامپوننت آرایه‌ی products را از طریق سرویس services/productsService دریافت کرده و سپس با استفاده از متد Array.map، حلقه‌ای را بر روی عناصر آن تشکیل داده که در نتیجه، سبب درج trهای متناظر با آن می‌شود؛ تا هر ردیف این جدول، یک آیتم از محصولات موجود را نیز نمایش دهد.
- در اینجا همچنین هر ردیف، به همراه یک دکمه‌ی Add نیز هست که قرار است با کلیک بر روی آن، متد رویدادگردان onAdd فراخوانی شود. این متد نیز از طریق props این کامپوننت دریافت می‌شود. کتابخانههای مدیریت حالت، تمام خواص و رویدادگردان‌های مورد نیاز یک کامپوننت را از طریق props، تامین می‌کنند.
- فعلا این کامپوننت به هیچ مخزن داده‌ای متصل نیست و فقط طراحی ابتدایی آن آماده شده‌است.
ایجاد کامپوننت نمایش لیست خرید کاربر (سبد خرید) 
اکنون که می‌توان توسط کامپوننت لیست محصولات، تعدادی از آن‌ها را خریداری کرد، کامپوننت جدید src\components\BasketItemsList.jsx را برای نمایش لیست نهایی خرید کاربر، به صورت زیر پیاده سازی می‌کنیم:
import React from "react";
const BasketItemsList = ({ items, totalPrice, onRemove }) => {
return (
<>
<table className="table table-hover">
<thead className="thead-light">
<tr>
<th>Name</th>
<th>Price</th>
<th>Count</th>
<th>Action</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
{items.map(item => (
<tr key={item.id}>
<td>{item.name}</td>
<td>{item.price}</td>
<td>{item.count}</td>
<td>
<button
className="btn btn-sm btn-danger"
onClick={() => onRemove(item.id)}
>
Remove
</button>
</td>
</tr>
))}
<tr>
<td align="right">
<strong>Total: </strong>
</td>
<td>
<strong>{totalPrice}</strong>
</td>
<td></td>
<td></td>
</tr>
</tbody>
</table>
</>
);
};
export default BasketItemsList;
- عملکرد این کامپوننت نیز شبیه به کامپوننت نمایش لیست محصولات است؛ با این تفاوت که لیستی که به آن از طریق props ارسال می‌شود:
const BasketItemsList = ({ items, totalPrice, onRemove }) => {
لیست محصولات انتخابی کاربر است.
- همچنین هر ردیف نمایش داده شده، به همراه یک دکمه‌ی Remove آیتم انتخابی نیز هست که به متد رویدادگردان onRemove متصل شده‌است.
- در ردیف انتهایی این لیست، مقدار totalPrice که یک خاصیت محاسباتی است، درج می‌شود.
- فعلا این کامپوننت نیز به هیچ مخزن داده‌ای متصل نیست و فقط طراحی ابتدایی آن آماده شده‌است.
ایجاد کامپوننت نمایش تعداد آیتم‌های خریداری شده 
کاربر اگر آیتمی را از لیست محصولات انتخاب کند و یا محصول انتخاب شده را از لیست خرید حذف کند، تعداد نهایی باقی مانده را می‌توان در کامپوننت src\components\BasketItemsCounter.jsx مشاهده کرد:
import React, { Component } from "react";
class BasketItemsCounter extends Component {
render() {
const { count, onRemoveAll } = this.props;
return (
<div>
<h1>Total items: {count}</h1>
<button
type="button"
className="btn btn-sm btn-danger"
onClick={() => onRemoveAll()}
>
Empty Basket
</button>
</div>
);
}
}
export default BasketItemsCounter;
- این کامپوننت یک خاصیت و یک رویدادگردان را از طریق props خود دریافت می‌کند. خاصیت count، جمع نهایی موجود در سبد خرید را نمایش می‌دهد و فراخوانی onRemoveAll، سبب پاک شدن تمام آیتم‌های موجود در سبد خرید خواهد شد.
- فعلا این کامپوننت نیز به هیچ مخزن داده‌ای متصل نیست و فقط طراحی ابتدایی آن آماده شده‌است.
نمایش ابتدایی سه کامپوننت توسط کامپوننت App
اکنون که این سه کامپوننت تکمیل شده‌اند، می‌توان المان‌های آن‌ها را در فایل src\App.js درج کرد تا در صفحه نمایش داده شوند:
import React, { Component } from "react";
import BasketItemsCounter from "./components/BasketItemsCounter";
import BasketItemsList from "./components/BasketItemsList";
import ShopItemsList from "./components/ShopItemsList";
class App extends Component {
render() {
return (
<main className="container">
<div className="row">
<BasketItemsCounter />
</div>
<hr />
<div className="row">
<h2>Products</h2>
<ShopItemsList />
</div>
<div className="row">
<h2>Basket</h2>
<BasketItemsList />
</div>
</main>
);
}
}
export default App;
طراحی مخزن‌های حالت MobX مخصوص برنامه 
می‌توان همانند Redux کل state برنامه را داخل یک شیء store ذخیره کرد و یا چون در اینجا می‌توان طراحی مخزن حالت MobX را به دلخواه انجام داد، می‌توان چندین مخزن حالت را تهیه و به هم متصل کرد؛ مانند تصویری که مشاهده می‌کنید. در اینجا:
- src\stores\counter.js: مخزن داده‌ی حالت کامپوننت شمارشگر است.
- src\stores\market.js: مخزن داده‌ی کامپوننت‌های لیست محصولات و سبد خرید است.
- src\stores\index.js: کار ترکیب دو مخزن قبل را انجام می‌دهد.
در ادامه کدهای کامل این مخازن را مشاهده می‌کنید:
مخزن حالت src\stores\counter.js import { action, observable } from "mobx";
export default class CounterStore {
@observable totalNumbersInBasket = 0;
constructor(rootStore) {
this.rootStore = rootStore;
}
@action
increase = () => {
this.totalNumbersInBasket++;
};
@action
decrease = () => {
this.totalNumbersInBasket--;
};
}
- کار این مخزن، تامین عدد جمع آیتم‌های انتخابی توسط کاربر است که در کامپوننت شمارشگر نمایش داده می‌شود.
- در اینجا خاصیت totalNumbersInBasket به صورت observable تعریف شده‌است و با تغییر آن چه به صورت مستقیم، با مقدار دهی آن و یا توسط دو action تعریف شده، سبب به روز رسانی UI خواهد شد.
- می‌شد این مخزن را با مخزن src\stores\market.js یکی کرد؛ اما جهت ارائه‌ی مثالی در مورد نحوه‌ی تعریف چند مخزن و روش برقراری ارتباط بین آن‌ها، به صورت مجزایی تعریف شد.
مخزن حالت src\stores\market.js import { action, computed, observable } from "mobx";
export default class MarketStore {
@observable basketItems = [];
constructor(rootStore) {
this.rootStore = rootStore;
}
@action
add = product => {
const selectedItem = this.basketItems.find(item => item.id === product.id);
if (selectedItem) {
selectedItem.count++;
} else {
this.basketItems.push({
...product,
count: 1
});
}
this.rootStore.counterStore.increase();
};
@action
remove = id => {
const selectedItem = this.basketItems.find(item => item.id === id);
selectedItem.count--;
if (selectedItem.count === 0) {
this.basketItems.remove(selectedItem);
}
this.rootStore.counterStore.decrease();
};
@action
removeAll = () => {
this.basketItems = [];
this.rootStore.counterStore.totalNumbersInBasket = 0;
};
@computed
get totalPrice() {
return this.basketItems.reduce((previous, current) => {
return previous + current.price * current.count;
}, 0);
}
}
- کار این مخزن تامین مدیریت آرایه‌ی basketItems است که بیانگر اشیاء انتخابی توسط کاربر می‌باشد.
- توسط متد add آن در کامپوننت نمایش لیست محصولات، می‌توان آیتمی را به این آرایه اضافه کرد. در اینجا چون شیء product مورد استفاده دارای خاصیت count نیست، روش افزودن آن‌را توسط spread operator برای درج خواص شیء product اصلی و سپس تعریف آن‌را مشاهده می‌کنید. این فراخوانی، سبب افزایش یک واحد به عدد شمارشگر نیز می‌شود.
- متد remove آن در کامپوننت سبد خرید، مورد استفاده قرار می‌گیرد تا کاربر بتواند اطلاعاتی را از این لیست حذف کند. این فراخوانی، سبب کاهش یک واحد از عدد شمارشگر نیز می‌شود.
- متد removeAll آن در کامپوننت شمارشگر بالای صفحه استفاده می‌شود تا سبب خالی شدن آرایه‌ی آیتم‌های انتخابی گردد و همچنین عدد آن‌را نیز صفر کند.
- خاصیت محاسباتی totalPrice آن در پایین جدول سبد خرید، جمع کل هزینه‌ی قابل پرداخت را مشخص می‌کند.
مخزن حالت src\stores\index.js
در اینجا روش یکی کردن دو مخزن حالت یاد شده را به صورت خاصیت‌های عمومی یک مخزن کد ریشه، مشاهده می‌کنید:
import CounterStore from "./counter";
import MarketStore from "./market";
class RootStore {
counterStore = new CounterStore(this);
marketStore = new MarketStore(this);
}
export default RootStore;
هر مخزن مجزایی که تعریف شده، دارای یک پارامتر سازنده‌است که با مقدار شیء this کلاس RootStore مقدار دهی می‌شود. با این روش می‌توان بین مخازن کد مختلف ارتباط برقرار کرد. برای نمونه درمخزن حالت MarketStore، این پارامتر سازنده، امکان دسترسی به خاصیت counterStore و سپس تمام خاصیت‌ها و متدهای عمومی آن‌را فراهم می‌کند:
export default class MarketStore {
@observable basketItems = [];
constructor(rootStore) {
this.rootStore = rootStore;
}
@action
removeAll = () => {
this.basketItems = [];
this.rootStore.counterStore.totalNumbersInBasket = 0;
};
}
تامین مخازن حالت تمام کامپوننت‌های برنامه
پس از ایجاد مخازن حالت، اکنون نیاز است آن‌ها را در اختیار سلسه مراتب کامپوننت‌های برنامه قرار دهیم. به همین جهت به فایل src\index.js مراجعه کرده و آن‌را به صورت زیر تغییر می‌دهیم:
import "./index.css";
import "bootstrap/dist/css/bootstrap.css";
import makeInspectable from "mobx-devtools-mst";
import { Provider } from "mobx-react";
import React from "react";
import ReactDOM from "react-dom";
import App from "./App";
import * as serviceWorker from "./serviceWorker";
import RootStore from "./stores";
const rootStore = new RootStore();
if (process.env.NODE_ENV === "development") {
makeInspectable(rootStore); // https://github.com/mobxjs/mobx-devtools
}
ReactDOM.render(
<Provider {...rootStore}>
<App />
</Provider>,
document.getElementById("root")
);
serviceWorker.unregister();
- در اینجا ابتدا import فایل css بوت استرپ را مشاهده می‌کنید که در برنامه استفاده شده‌است.
- سپس یک وهله‌ی جدید از RootStore را که حاوی خاصیت‌های عمومی counterStore و marketStore است، ایجاد می‌کنیم.
- اگر علاقمند باشید تا حین کار با MobX، جزئیات پشت صحنه‌ی آن‌را توسط افزونه‌ی
mobx-devtools ردیابی کنید، روش آن‌را در اینجا با فراخوانی متد makeInspectable مشاهده می‌کنید. مقدار process.env.NODE_ENV نیز بر اساس پروسه‌ی جاری node.js اجرا کننده‌ی برنامه‌ی React تامین می‌شود.
اطلاعات بیشتر
- قسمت آخر این تنظیمات، محصور کردن کامپوننت App که بالاترین کامپوننت در سلسله مراتب کامپوننت‌های برنامه است، با شیء Provider می‌باشد. در این شیء توسط spread operator، سبب درج خواص عمومی rootStore، به عنوان مخازن قابل استفاده شده‌ایم. تنظیم {rootStore...} معادل عبارت زیر است:
<Provider counterStore={rootStore.counterStore} marketStore={rootStore.marketStore}>
به این ترتیب تمام کامپوننت‌های برنامه می‌توانند با دو مخزن کد ارسالی به آن‌ها کار کنند. در ادامه مشاهده می‌کنیم که چگونه این ویژگی‌ها، سبب تامین props کامپوننت‌ها خواهند شد.
اتصال کامپوننت ShopItemsList به مخزن حالت marketStore
پس از ایجاد rootStore و محصور کردن کامپوننت App توسط شیء Provider در فایل src\index.js، اکنون باید قسمت export default کامپوننت‌های برنامه را جهت استفاده‌ی از مخازن حالت، یکی یکی ویرایش کرد:
import { inject, observer } from "mobx-react";
import React from "react";
import products from "../services/productsService";
const ShopItemsList = ({ onAdd }) => {
return (
// ...
);
};
export default inject(({ marketStore }) => ({
onAdd: marketStore.add
}))(observer(ShopItemsList));
در اینجا فراخوانی متد inject، سبب دسترسی به ویژگی marketStore تامین شده‌ی توسط شیء Provider می‌شود. تمام ویژگی‌هایی که به شیء Provider ارائه می‌شوند، در اینجا به صورت خواصی که توسط Object Destructuring قابل استخراج هستند، قابل دسترسی می‌شوند. سپس props این کامپوننت را که متد onAdd را می‌پذیرد، از طریق marketStore.add تامین می‌کنیم. در آخر کامپوننت ShopItemsList باید به صورت یک observer بازگشت داده شود تا تغییرات store را تحت نظر قرار داده و به این صورت امکان به روز رسانی UI را پیدا کند.
اتصال کامپوننت BasketItemsList به مخزن حالت marketStore
در اینجا نیز سطر export default را جهت دریافت خاصیت marketStore، از شیء Provider تامین شده‌ی در فایل src\index.js، ویرایش می‌کنیم. به این ترتیب سه props مورد انتظار این کامپوننت، توسط خاصیت‌های basketItems (آرایه‌ی اشیاء انتخابی توسط کاربر)، totalPrice (خاصیت محاسباتی جمع کل هزینه) و متد رویدادگردان onRemove (برای حذف یک آیتم) تامین می‌شوند. در آخر کامپوننت را به صورت observer محصور کرده و بازگشت می‌دهیم تا تغییرات در مخزن حالت آن، سبب به روز رسانی UI آن شوند:
import { inject, observer } from "mobx-react";
import React from "react";
const BasketItemsList = ({ items, totalPrice, onRemove }) => {
return (
// ...
);
};
export default inject(({ marketStore }) => ({
items: marketStore.basketItems,
totalPrice: marketStore.totalPrice,
onRemove: marketStore.remove
}))(observer(BasketItemsList)); اتصال کامپوننت BasketItemsCounter به دو مخزن حالت counterStore و marketStore
در اینجا روش استفاده‌ی از decorator syntax کتابخانه‌ی mobx-react را بر روی یک کامپوننت کلاسی مشاهده می‌کنید. تزئین کننده‌ی inject، امکان دسترسی به مخازن حالت تزریقی به شیء Provider را میسر کرده و سپس توسط آن می‌توان props مورد انتظار کامپوننت را از مخازن متناظر استخراج کرده و در اختیار کامپوننت قرار داد. همچنین این کامپوننت توسط تزئین کننده‌ی observer نیز علامت گذاری شده‌است. در این حالت نیازی به تغییر سطر export default نیست.
import { inject, observer } from "mobx-react";
import React, { Component } from "react";
@inject(rootStore => ({
count: rootStore.counterStore.totalNumbersInBasket,
onRemoveAll: rootStore.marketStore.removeAll
}))
@observer
class BasketItemsCounter extends Component {
render() {
const { count, onRemoveAll } = this.props;
return (
// ...
);
}
}
export default BasketItemsCounter;
کدهای کامل این قسمت را می‌توانید از اینجا دریافت کنید:
state-management-with-mobx-part4.zip
