در این مطلب قصد داریم الگوی Chain Of Responsibility را تحت یک مثال کاربردی در زبان سی شارپ، با هم بررسی کنیم. اجازه دهید با یک مثال کار را شروع کنیم. سناریوی گرفتن وام دانشجویی را در نظر بگیرید؛ به این صورت که دانشجو وارد سامانه شده، رمز خود یا شماره دانشجویی خود را زده و درخواست خود را ثبت میکند و پاسخی را از سیستم دریافت میکند. فرض کنید سلسله مراتب سیستم به این صورت باشد که ابتدا بررسی میکند که دانشجو فعال باشد. مرحله بعد رمز دانشجو صحیح باشد. مرحله بعد اینکه مقدار وامی که قبلا گرفته است، از حداکثر وام ثبت شده در سیستم بیشتر نباشد و مرحله آخر هم ثبت درخواست وام. سناریوی ذکر شده صرفا جهت کار با الگوی مورد نظر در نظر گرفته شده است؛ چون قطعا روند کار بر پایه چارچوب طولانی‌تری پیش می‌رود.
بله مورد اولی که به ذهن خود من رسید، استفاده از if else هست. شاید خروجی مناسبی را از نظر کدنویسی داشته باشد؛ ولی خوانایی مناسبی را ندارد. حالا چطور اثبات کنیم خوانایی و قابلیت توسعه‌ی پایینی را دارد؟
فرض کنید شما برنامه را نوشته‌اید و تحویل مدیر خود داده‌اید. بعد از دو ماه به شما گفته میشود که مراحل 1 و 2 را جابجا کنید و یا یک step را اضافه کنید که بعد از مرحله دو (بررسی رمز) است تا یک منطق جدید را دنبال کند. اینجاست که دچار دردسر و اتلاف زمان میشویم؛ چون باید بیزینس را مجددا review کنیم و بدتر از آن کدها را هم تغییر دهیم که امکان رخ دادن خطا به شدت بالا می‌رود.
حالا بیایید با هم با الگوی Chain Of Responsibility، این مثال را پیاده سازی کنیم. منطق کار به صورت زیر است:
به این شکل که مراحل بصورت سلسله مراتبی، تحت successorهای یکدیگر پیش می‌روند. اگر بخواهم successor را در این مثال توضیح دهم من به‌عنوان دانشجو (successor اول) بعد از چک شدن موارد مربوط به دانشجو، درخواست به سمت مسئول مربوطه رفته (successor دوم ) و الی اخر.
همانطور که از دیاگرام مشخص است، ما یک requestContext لازم داریم که در سلسله مراتب بیزینس جابجا شده و منطق‌های ما بر روی این کلاس انجام میشود:
که شامل یک مقدار وام (مقدار حداکثر وام درخواستی برای هر دانشجو) ،ضمن اینکه فرض کنید value در Customer، مقدار حداکثر وام در نظر گرفته شده‌ی در سیستم، برای دانشجو است. حال که ما یک درخواست را ایجاد میکنیم، باید یک کلاس response هم داشته باشیم:
حال طبق شکل بالا باید handler خود را که گرفتن وام است، پیاده سازی نماییم:
2-بررسی رمز کاربر :
3-بررسی میزان بدهکاری دانشجو :
4-و مرحله آخر که در صورتیکه تمامی مراحل قبلی پاس شوند چک کردن مقدار وامی است که به دانشجو باید داده شود :
که مابه التفاوت مقدار وام صندوق و مقدار وام گرفته شده دانشجو را به‌عنوان وام، به دانشجو برمی‌گردانیم.
حال اگر به نحوه فراخوانی دقت کنید، دقیقا سلسله مراتب، تحت کنترل ما است و در صورت تغییر و یا جابجایی stepهای برنامه، به سادگی قابل توسعه است.
اولین راه حلی که به ذهن میرسد
- if else
- switch case
بله مورد اولی که به ذهن خود من رسید، استفاده از if else هست. شاید خروجی مناسبی را از نظر کدنویسی داشته باشد؛ ولی خوانایی مناسبی را ندارد. حالا چطور اثبات کنیم خوانایی و قابلیت توسعه‌ی پایینی را دارد؟
فرض کنید شما برنامه را نوشته‌اید و تحویل مدیر خود داده‌اید. بعد از دو ماه به شما گفته میشود که مراحل 1 و 2 را جابجا کنید و یا یک step را اضافه کنید که بعد از مرحله دو (بررسی رمز) است تا یک منطق جدید را دنبال کند. اینجاست که دچار دردسر و اتلاف زمان میشویم؛ چون باید بیزینس را مجددا review کنیم و بدتر از آن کدها را هم تغییر دهیم که امکان رخ دادن خطا به شدت بالا می‌رود.
هدف از این الگو
- انجام کار در چند مرحله
- حذف پیچیدگی‌های پیاده سازی
حالا بیایید با هم با الگوی Chain Of Responsibility، این مثال را پیاده سازی کنیم. منطق کار به صورت زیر است:
به این شکل که مراحل بصورت سلسله مراتبی، تحت successorهای یکدیگر پیش می‌روند. اگر بخواهم successor را در این مثال توضیح دهم من به‌عنوان دانشجو (successor اول) بعد از چک شدن موارد مربوط به دانشجو، درخواست به سمت مسئول مربوطه رفته (successor دوم ) و الی اخر.
پیاده سازی
ابتدا باید یک مدل را برای دانشجویان یا مشتریان بسازیم:public class Customer
{
public string Password { get; set; }
public string Stno { get; set; }
public int value { get; set; }
public bool Active { get; set; }
} public class RequestContext
{
public int VamValue { get; set; }
public Customer student { get; set; }
} public class ResponseContext
{
public string Response { get; set; }
} حال طبق شکل بالا باید handler خود را که گرفتن وام است، پیاده سازی نماییم:
public abstract class GetVam
{
protected readonly GetVam successor;
public GetVam(GetVam _getVam)
{
this.successor = _getVam;
}
public abstract ResponseContext execute(RequestContext requestContext);
} حالا باید مراحل چندگانه‌‌ای را که عرض کردم، بصورت کلاس پیاده سازی نماییم:
1-چک کردن فعال بودن دانشجو :public class CheckUseractive : GetVam
{
public CheckUseractive(GetVam _getVam) : base(_getVam)
{
}
public override ResponseContext execute(RequestContext requestContext)
{
if (requestContext.student.Active == true)
{
return successor.execute(requestContext);
}
else
{
return new ResponseContext
{
Response = "student is inactive"
};
}
}
} 2-بررسی رمز کاربر :
public class ChechPassword : GetVam
{
public ChechPassword(GetVam _getVam) : base(_getVam)
{
}
public override ResponseContext execute(RequestContext requestContext)
{
if (requestContext.student.Password == "123")
{
return successor.execute(requestContext);
}
else
{
return new ResponseContext
{
Response = "invalid pass",
};
}
}
} 3-بررسی میزان بدهکاری دانشجو :
public class ChechUserBedehkar : GetVam
{
public ChechUserBedehkar(GetVam _getVam) : base(_getVam)
{
}
public override ResponseContext execute(RequestContext requestContext)
{
if (requestContext.student.value < requestContext.VamValue)
{
return successor.execute(requestContext);
}
else
{
return new ResponseContext
{
Response = "you are dont permission"
};
}
}
} 4-و مرحله آخر که در صورتیکه تمامی مراحل قبلی پاس شوند چک کردن مقدار وامی است که به دانشجو باید داده شود :
public class AssignVam : GetVam
{
public AssignVam(GetVam _getVam) : base(_getVam)
{
}
public override ResponseContext execute(RequestContext requestContext)
{
return new ResponseContext
{
Response = "value of vam: " + (requestContext.VamValue - requestContext.student.value).ToString();
};
}
}
تا اینجا ما منطق برنامه را نوشتیم حالا چطور از آن استفاده کنیم؟
partial class Program
{
static void Main(string[] args)
{
Customer customer = new Customer()
{
Active = true,
Password = "123",
Stno = "111",
value = 2000
};
RequestContext requestContext = new RequestContext()
{
student = customer,
VamValue = 3000,
};
var GetVam = new CheckUseractive(new ChechPassword(new ChechUserBedehkar(new AssignVam(null))));
var res = GetVam.execute(requestContext);
Console.Write(res.Response);
Console.ReadKey();
}
} خروجی:
