شاید از دید بسیاری از برنامه‏ نویسان بررسی نحوه عملکرد Git چندان اهمیتی نداشته باشد، زیرا آن‏ها سیستمی کارا برای مدیریت کد‏های خود لازم دارند و نیازی نمی‏‌بینند که به جزئیات رفتار Git توجه کنند؛ به همین دلیل در بسیاری از منابع آموزشی این مفاهیم به این شکل گردآوری نشده است. اما من ترجیح دادم برای مدیریت و استفاده بهتر از Git حتی الامکان مطالب کاربردی را از پشت صحنه عملکرد Git در این بخش قرار دهم.

(Working Tree (Directory: پوشه‏‌ی روتی است که فایل‏های پروژه در آن نگه‏داری می‏‌شود. این پوشه باید حاوی پوشه‌ای به نام git. باشد که محتویات این پوشه، در اصل Repository ما را تشکیل می‏دهند.

اشیا در Git:

برای درک بهتر عملکرد سیستم مدیریت کد Git بهتر است نگاهی به اجزای تشکیل دهنده آن داشته باشیم. به طور کلی Git دارای 4 نوع object است، که هر کدام وظیفه خاصی را به عهده دارند:

1)Tree: شیئ Tree دقیقا مانند دایرکتوری‏‌ها در یک سیستم مدیریت فایل است. در واقع tree‌ها ساختاری درختی را ایجاد می‏‌کنند تا وضیعت فایل‏ها و پوشه‌ها را در Repository حفظ نمایند. هر tree توسط یک کد منحصر به فرد SHA-1 نام گذاری می‌شود.

2)(BLOB(Binary large object: اگر با سیستم‏های مدیریت داده نظیر SQL Server کار کرده باشید قطعا با BLOB آشنایی دارید. BLOB‌ها در واقع چیزی نیستند جز یک مجموعه از بایت‏‏ها که می‏توانند حاوی هر چیزی باشند (نظیر عکس، فایل متنی،  فایلهای اجرایی و...) در Git فایل‏ها به صورت BLOB و به شکل کامل ذخیره می‏‌شوند. همچنین مقدار هش شده محتویات فایل‏ها با استفاده از SHA-1 در خود فایل ذخیره می‏‌شود. به این ترتیب در صورت تغییر در فایل، مقدار هش جدید با مقدار موجود در فایل فرق کرده و Git متوجه می‏‌شود که فایل دچار تغییر شده است. نکته قابل توجه این است که بر خلاف بسیاری از سیستم‏های مدیریت کد، در هر بار تغییر فایل، Git تنها تغییرات را ذخیره نمی‏‌کند بلکه از کل محتوا یک snapshot می‏‌گیرد. شاید به نظر بسیاری تهیه این ‏snapshotهای فراوان باعث زیاد شدن حجم Repository شود، اما Git هوشمندانه تنها فایل‏‌هایی را مجددا ذخیره می‌نماید که مقدار آن‏ها تغییر کرده است. در غیر این صورت یک نشانگر به فایل موجود در snapshot جدید ایجاد می‏کند.

3)Commit: این شئ، یک  snapshot از وضعیت فعلی Working Tree است. در واقع با هر با دستور commit این object ایجاد شده و حداقل حاوی اطلاعات زیر است:

مقدار هش درختی که به آن اشاره می‏کند

نام ثبت کننده دستور commit

توضیحی درباره علت ایجاد commit

خود commit نیز توسط یک کد منحصر به فرد SHA-1 شناخته می‏‌شود.

4)Tag: چون کار کردن با کد‏های هش commit ممکن مشکل باشد، می‌توان از تگ‏ها به عنوان نامی برای commit استفاده نمود. خود تگ می‏‌تواند حاوی توضیحاتی باشد.

آشنایی با (Stage(Index:

هر فایل قبل از آنکه بخواهد در Repository توسط دستور commit ذخیره شود باید ابتدا به Stage آورده شود. در این حالت Git تغیرات فایل را دنبال کرده و سپس می‏‌توان توسط دستور commit فایل را در Repository وارد کرد. بنابراین ذخیره یک فایل در Git دارای سه مرحله است:

Modified : یعنی فایل تغییر کرده اما به stage اضافه نشده است

Staged: فایل تغییر کرده به stage اضافه شده است.

Commited: فایل در Repository ذخیره شده است.

head:

اشاره‏‌گری است که به آخرین شئ commit اشاره می‏‌کند. هر Repository می‏تواند یک head برای هر شاخه‏‏‌ی مختلف داشته باشد؛ اما در هر لحظه تنها یک head به عنوان head جاری شناخته می‏‌شود که معمولا آن را با حروف بزرگ یعنی HEAD مشخص می‏‌کنند.

تا این مرحله شما تقریبا تمامی آنچه که برای شروع کار با Git را لازم دارید آموخته‏‌اید. البته همان‏طور که در ابتدا اشاره کردم این مباحث دارای جزئیات بسیاری است اما تا این اندازه برای کار با Git کفایت می‏‌کند. در صورتیکه به نکات خاصی احتیاج پیدا کنیم، در طول بیان دستورات Git  به آن‏ها اشاره خواهد شد. در قسمت بعد نحوه‏‌ی نصب و پیکره‌بندی Git را بررسی می‏‌کنیم.