مطالب
اعتبارسنجی مبتنی بر کوکی‌ها در ASP.NET Core 2.0 بدون استفاده از سیستم Identity
ASP.NET Core 2.0 به همراه یک AuthenticationMiddleware است که یکی از قابلیت‌های این میان‌افزار، افزودن اطلاعات کاربر و یا همان HttpContext.User به یک کوکی رمزنگاری شده و سپس اعتبارسنجی این کوکی در درخواست‌های بعدی کاربر است. این مورد سبب خواهد شد تا بتوان بدون نیاز به پیاده سازی سیستم کامل ASP.NET Core Identity، یک سیستم اعتبارسنجی سبک، ساده و سفارشی را تدارک دید.



تعریف موجودیت‌های مورد نیاز جهت طراحی یک سیستم اعتبارسنجی

در اینجا کنترل کامل سیستم در اختیار ما است و در این حالت می‌توان طراحی تمام قسمت‌ها را از ابتدا و مطابق میل خود انجام داد. برای مثال سیستم اعتبارسنجی ساده‌ی ما، شامل جدول کاربران و نقش‌های آن‌ها خواهد بود و این دو با هم رابطه‌ی many-to-many دارند. به همین جهت جدول UserRole نیز در اینجا پیش بینی شده‌است.

جدول کاربران

    public class User
    {
        public User()
        {
            UserRoles = new HashSet<UserRole>();
        }

        public int Id { get; set; }

        public string Username { get; set; }

        public string Password { get; set; }

        public string DisplayName { get; set; }

        public bool IsActive { get; set; }

        public DateTimeOffset? LastLoggedIn { get; set; }

        /// <summary>
        /// every time the user changes his Password,
        /// or an admin changes his Roles or stat/IsActive,
        /// create a new `SerialNumber` GUID and store it in the DB.
        /// </summary>
        public string SerialNumber { get; set; }

        public virtual ICollection<UserRole> UserRoles { get; set; }
    }
در اینجا SerialNumber فیلدی است که با هر بار ویرایش اطلاعات کاربران باید از طرف برنامه به روز رسانی شود. از آن جهت غیرمعتبر سازی کوکی کاربر استفاده خواهیم کرد. برای مثال اگر خاصیت فعال بودن او تغییر کرد و یا نقش‌های او را تغییر دادیم، کاربر در همان لحظه باید logout شود. به همین جهت چنین فیلدی در اینجا در نظر گرفته شده‌است تا با بررسی آن بتوان وضعیت معتبر بودن کوکی او را تشخیص داد.

جدول نقش‌های کاربران

    public class Role
    {
        public Role()
        {
            UserRoles = new HashSet<UserRole>();
        }

        public int Id { get; set; }
        public string Name { get; set; }

        public virtual ICollection<UserRole> UserRoles { get; set; }
    }
البته این سیستم ساده دارای یک سری نقش ثابت و مشخص است.
    public static class CustomRoles
    {
        public const string Admin = nameof(Admin);
        public const string User = nameof(User);
    }
که این نقش‌ها را در ابتدای کار برنامه به بانک اطلاعات اضافه خواهیم کرد.


جدول ارتباط نقش‌ها با کاربران و برعکس

    public class UserRole
    {
        public int UserId { get; set; }
        public int RoleId { get; set; }

        public virtual User User { get; set; }
        public virtual Role Role { get; set; }
    }
وجود این جدول در EF Core جهت تعریف یک رابطه‌ی many-to-many ضروری است.


تعریف Context برنامه و فعالسازی Migrations در EF Core 2.0

DbContext برنامه را به صورت ذیل در یک اسمبلی دیگر اضافه خواهیم کرد:
    public interface IUnitOfWork : IDisposable
    {
        DbSet<TEntity> Set<TEntity>() where TEntity : class;

        int SaveChanges(bool acceptAllChangesOnSuccess);
        int SaveChanges();
        Task<int> SaveChangesAsync(bool acceptAllChangesOnSuccess, CancellationToken cancellationToken = new CancellationToken());
        Task<int> SaveChangesAsync(CancellationToken cancellationToken = new CancellationToken());
    }

    public class ApplicationDbContext : DbContext, IUnitOfWork
    {
        public ApplicationDbContext(DbContextOptions options) : base(options)
        { }

        public virtual DbSet<User> Users { set; get; }
        public virtual DbSet<Role> Roles { set; get; }
        public virtual DbSet<UserRole> UserRoles { get; set; }

        protected override void OnModelCreating(ModelBuilder builder)
        {
            // it should be placed here, otherwise it will rewrite the following settings!
            base.OnModelCreating(builder);

            // Custom application mappings
            builder.Entity<User>(entity =>
            {
                entity.Property(e => e.Username).HasMaxLength(450).IsRequired();
                entity.HasIndex(e => e.Username).IsUnique();
                entity.Property(e => e.Password).IsRequired();
                entity.Property(e => e.SerialNumber).HasMaxLength(450);
            });

            builder.Entity<Role>(entity =>
            {
                entity.Property(e => e.Name).HasMaxLength(450).IsRequired();
                entity.HasIndex(e => e.Name).IsUnique();
            });

            builder.Entity<UserRole>(entity =>
            {
                entity.HasKey(e => new { e.UserId, e.RoleId });
                entity.HasIndex(e => e.UserId);
                entity.HasIndex(e => e.RoleId);
                entity.Property(e => e.UserId);
                entity.Property(e => e.RoleId);
                entity.HasOne(d => d.Role).WithMany(p => p.UserRoles).HasForeignKey(d => d.RoleId);
                entity.HasOne(d => d.User).WithMany(p => p.UserRoles).HasForeignKey(d => d.UserId);
            });
        }
    }
در اینجا موجودیت‌های برنامه به صورت DbSet در معرض دید EF Core 2.0 قرار گرفته‌اند. همچنین رابطه‌ی Many-to-Many بین نقش‌ها و کاربران نیز تنظیم شده‌است.
سازنده‌ی کلاس به همراه پارامتر DbContextOptions است تا بتوان آن‌را در آغاز برنامه تغییر داد.


فعالسازی مهاجرت‌ها در EF Core 2.0

EF Core 2.0 برخلاف نگارش‌های قبلی آن به دنبال کلاسی مشتق شده‌ی از IDesignTimeDbContextFactory می‌گردد تا بتواند نحوه‌ی وهله سازی ApplicationDbContext را دریافت کند. در اینجا چون DbContext تعریف شده دارای یک سازنده‌ی با پارامتر است، EF Core 2.0 نمی‌داند که چگونه باید آن‌را در حین ساخت مهاجرت‌ها و اعمال آن‌ها، وهله سازی کند. کار کلاس ApplicationDbContextFactory ذیل دقیقا مشخص سازی همین مساله است:
    /// <summary>
    /// Only used by EF Tooling
    /// </summary>
    public class ApplicationDbContextFactory : IDesignTimeDbContextFactory<ApplicationDbContext>
    {
        public ApplicationDbContext CreateDbContext(string[] args)
        {
            var basePath = Directory.GetCurrentDirectory();
            Console.WriteLine($"Using `{basePath}` as the BasePath");
            var configuration = new ConfigurationBuilder()
                                    .SetBasePath(basePath)
                                    .AddJsonFile("appsettings.json")
                                    .Build();
            var builder = new DbContextOptionsBuilder<ApplicationDbContext>();
            var connectionString = configuration.GetConnectionString("DefaultConnection");
            builder.UseSqlServer(connectionString);
            return new ApplicationDbContext(builder.Options);
        }
    }
کاری که در اینجا انجام شده، خواندن DefaultConnection از قسمت ConnectionStrings فایل appsettings.json است:
{
  "ConnectionStrings": {
    "DefaultConnection": "Data Source=(LocalDB)\\MSSQLLocalDB;Initial Catalog=ASPNETCore2CookieAuthenticationDB;Integrated Security=True;MultipleActiveResultSets=True;"
  },
  "LoginCookieExpirationDays": 30
}
و سپس استفاده‌ی از آن جهت تنظیم رشته‌ی اتصالی متد UseSqlServer و در آخر وهله سازی ApplicationDbContext.
کار یافتن این کلاس در حین تدارک و اعمال مهاجرت‌ها توسط EF Core 2.0 خودکار بوده و باید محل قرارگیری آن دقیقا در اسمبلی باشد که DbContext برنامه در آن تعریف شده‌است.


تدارک لایه سرویس‌های برنامه

پس از مشخص شدن ساختار موجودیت‌ها و همچنین Context برنامه، اکنون می‌توان لایه سرویس برنامه را به صورت ذیل تکمیل کرد:

سرویس کاربران
    public interface IUsersService
    {
        Task<string> GetSerialNumberAsync(int userId);
        Task<User> FindUserAsync(string username, string password);
        Task<User> FindUserAsync(int userId);
        Task UpdateUserLastActivityDateAsync(int userId);
    }
کار این سرویس ابتدایی کاربران، یافتن یک یک کاربر بر اساس Id او و یا کلمه‌ی عبور و نام کاربری او است. از این امکانات در حین لاگین و یا اعتبارسنجی کوکی کاربر استفاده خواهیم کرد.
پیاده سازی کامل این سرویس را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.

سرویس نقش‌های کاربران
    public interface IRolesService
    {
        Task<List<Role>> FindUserRolesAsync(int userId);
        Task<bool> IsUserInRole(int userId, string roleName);
        Task<List<User>> FindUsersInRoleAsync(string roleName);
    }
از این سرویس برای یافتن نقش‌های کاربر لاگین شده‌ی به سیستم و افزودن آن‌ها به کوکی رمزنگاری شده‌ی اعتبارسنجی او استفاده خواهیم کرد.
پیاده سازی کامل این سرویس را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.

سرویس آغاز بانک اطلاعاتی

    public interface IDbInitializerService
    {
        void Initialize();
        void SeedData();
    }
از این سرویس در آغاز کار برنامه برای اعمال خودکار مهاجرت‌های تولیدی و همچنین ثبت نقش‌های آغازین سیستم به همراه افزودن کاربر Admin استفاده خواهیم کرد.
پیاده سازی کامل این سرویس را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.

سرویس اعتبارسنجی کوکی‌های کاربران

یکی از قابلیت‌های میان‌افزار اعتبارسنجی ASP.NET Core 2.0، رخ‌دادی است که در آن اطلاعات کوکی دریافتی از کاربر، رمزگشایی شده و در اختیار برنامه جهت تعیین اعتبار قرار می‌گیرد:
    public interface ICookieValidatorService
    {
        Task ValidateAsync(CookieValidatePrincipalContext context);
    }

    public class CookieValidatorService : ICookieValidatorService
    {
        private readonly IUsersService _usersService;
        public CookieValidatorService(IUsersService usersService)
        {
            _usersService = usersService;
            _usersService.CheckArgumentIsNull(nameof(usersService));
        }

        public async Task ValidateAsync(CookieValidatePrincipalContext context)
        {
            var userPrincipal = context.Principal;

            var claimsIdentity = context.Principal.Identity as ClaimsIdentity;
            if (claimsIdentity?.Claims == null || !claimsIdentity.Claims.Any())
            {
                // this is not our issued cookie
                await handleUnauthorizedRequest(context);
                return;
            }

            var serialNumberClaim = claimsIdentity.FindFirst(ClaimTypes.SerialNumber);
            if (serialNumberClaim == null)
            {
                // this is not our issued cookie
                await handleUnauthorizedRequest(context);
                return;
            }

            var userIdString = claimsIdentity.FindFirst(ClaimTypes.UserData).Value;
            if (!int.TryParse(userIdString, out int userId))
            {
                // this is not our issued cookie
                await handleUnauthorizedRequest(context);
                return;
            }

            var user = await _usersService.FindUserAsync(userId).ConfigureAwait(false);
            if (user == null || user.SerialNumber != serialNumberClaim.Value || !user.IsActive)
            {
                // user has changed his/her password/roles/stat/IsActive
                await handleUnauthorizedRequest(context);
            }

            await _usersService.UpdateUserLastActivityDateAsync(userId).ConfigureAwait(false);
        }

        private Task handleUnauthorizedRequest(CookieValidatePrincipalContext context)
        {
            context.RejectPrincipal();
            return context.HttpContext.SignOutAsync(CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme);
        }
    }
کار این سرویس، تعیین اعتبار موارد ذیل است:
- آیا کوکی دریافت شده دارای اطلاعات HttpContext.User است؟
- آیا این کوکی به همراه اطلاعات فیلد SerialNumber است؟
- آیا این کوکی به همراه Id کاربر است؟
- آیا کاربری که بر اساس این Id یافت می‌شود غیرفعال شده‌است؟
- آیا کاربری که بر اساس این Id یافت می‌شود دارای SerialNumber یکسانی با نمونه‌ی موجود در بانک اطلاعاتی است؟

اگر خیر، این اعتبارسنجی رد شده و بلافاصله کوکی کاربر نیز معدوم خواهد شد.


تنظیمات ابتدایی میان‌افزار اعتبارسنجی کاربران در ASP.NET Core 2.0

تنظیمات کامل ابتدایی میان‌افزار اعتبارسنجی کاربران در ASP.NET Core 2.0 را در فایل Startup.cs می‌توانید مشاهده کنید.

ابتدا سرویس‌های برنامه معرفی شده‌اند:
        public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
        {
            services.AddScoped<IUnitOfWork, ApplicationDbContext>();
            services.AddScoped<IUsersService, UsersService>();
            services.AddScoped<IRolesService, RolesService>();
            services.AddScoped<ISecurityService, SecurityService>();
            services.AddScoped<ICookieValidatorService, CookieValidatorService>();
            services.AddScoped<IDbInitializerService, DbInitializerService>();

سپس تنظیمات مرتبط با ترزیق وابستگی‌های ApplicationDbContext برنامه انجام شده‌است. در اینجا رشته‌ی اتصالی، از فایل appsettings.json خوانده شده و سپس در اختیار متد UseSqlServer قرار می‌گیرد:
            services.AddDbContext<ApplicationDbContext>(options =>
            {
                options.UseSqlServer(
                    Configuration.GetConnectionString("DefaultConnection"),
                    serverDbContextOptionsBuilder =>
                        {
                            var minutes = (int)TimeSpan.FromMinutes(3).TotalSeconds;
                            serverDbContextOptionsBuilder.CommandTimeout(minutes);
                            serverDbContextOptionsBuilder.EnableRetryOnFailure();
                        });
            });

در ادامه تعدادی Policy مبتنی بر نقش‌های ثابت سیستم را تعریف کرده‌ایم. این کار اختیاری است اما روش توصیه شده‌ی در ASP.NET Core، کار با Policyها است تا کار مستقیم با نقش‌ها. Policy‌ها انعطاف پذیری بیشتری را نسبت به نقش‌ها ارائه می‌دهند و در اینجا به سادگی می‌توان چندین نقش و یا حتی Claim را با هم ترکیب کرد و به صورت یک Policy ارائه داد:
            // Only needed for custom roles.
            services.AddAuthorization(options =>
                    {
                        options.AddPolicy(CustomRoles.Admin, policy => policy.RequireRole(CustomRoles.Admin));
                        options.AddPolicy(CustomRoles.User, policy => policy.RequireRole(CustomRoles.User));
                    });

قسمت اصلی تنظیمات میان افزار اعتبارسنجی مبتنی بر کوکی‌ها در اینجا قید شده‌است:
            // Needed for cookie auth.
            services
                .AddAuthentication(options =>
                {
                    options.DefaultChallengeScheme = CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme;
                    options.DefaultSignInScheme = CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme;
                    options.DefaultAuthenticateScheme = CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme;
                })
                .AddCookie(options =>
                {
                    options.SlidingExpiration = false;
                    options.LoginPath = "/api/account/login";
                    options.LogoutPath = "/api/account/logout";
                    //options.AccessDeniedPath = new PathString("/Home/Forbidden/");
                    options.Cookie.Name = ".my.app1.cookie";
                    options.Cookie.HttpOnly = true;
                    options.Cookie.SecurePolicy = CookieSecurePolicy.SameAsRequest;
                    options.Cookie.SameSite = SameSiteMode.Lax;
                    options.Events = new CookieAuthenticationEvents
                    {
                        OnValidatePrincipal = context =>
                        {
                            var cookieValidatorService = context.HttpContext.RequestServices.GetRequiredService<ICookieValidatorService>();
                            return cookieValidatorService.ValidateAsync(context);
                        }
                    };
                });
ابتدا مشخص شده‌است که روش مدنظر ما، اعتبارسنجی مبتنی بر کوکی‌ها است و سپس تنظیمات مرتبط با کوکی رمزنگاری شده‌ی برنامه مشخص شده‌اند. تنها قسمت مهم آن CookieAuthenticationEvents است که نحوه‌ی پیاده سازی آن‌را با معرفی سرویس ICookieValidatorService پیشتر بررسی کردیم. این قسمت جائی است که پس از هر درخواست به سرور اجرا شده و کوکی رمزگشایی شده، در اختیار برنامه جهت اعتبارسنجی قرار می‌گیرد.

کار نهایی تنظیمات میان افزار اعتبارسنجی در متد Configure با فراخوانی UseAuthentication صورت می‌گیرد. اینجا است که میان افزار، به برنامه معرفی خواهد شد:
public void Configure(IApplicationBuilder app, IHostingEnvironment env)
{
   app.UseAuthentication();

همچنین پس از آن، کار اجرای سرویس آغاز بانک اطلاعاتی نیز انجام شده‌است تا نقش‌ها و کاربر Admin را به سیستم اضافه کند:
            var scopeFactory = app.ApplicationServices.GetRequiredService<IServiceScopeFactory>();
            using (var scope = scopeFactory.CreateScope())
            {
                var dbInitializer = scope.ServiceProvider.GetService<IDbInitializerService>();
                dbInitializer.Initialize();
                dbInitializer.SeedData();
            }


پیاده سازی ورود و خروج به سیستم

پس از این مقدمات به مرحله‌ی آخر پیاده سازی این سیستم اعتبارسنجی می‌رسیم.

پیاده سازی Login
در اینجا از سرویس کاربران استفاده شده و بر اساس نام کاربری و کلمه‌ی عبور ارسالی به سمت سرور، این کاربر یافت خواهد شد.
در صورت وجود این کاربر، مرحله‌ی نهایی کار، فراخوانی متد الحاقی HttpContext.SignInAsync است:
        [AllowAnonymous]
        [HttpPost("[action]")]
        public async Task<IActionResult> Login([FromBody]  User loginUser)
        {
            if (loginUser == null)
            {
                return BadRequest("user is not set.");
            }

            var user = await _usersService.FindUserAsync(loginUser.Username, loginUser.Password).ConfigureAwait(false);
            if (user == null || !user.IsActive)
            {
                await HttpContext.SignOutAsync(CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme);
                return Unauthorized();
            }

            var loginCookieExpirationDays = _configuration.GetValue<int>("LoginCookieExpirationDays", defaultValue: 30);
            var cookieClaims = await createCookieClaimsAsync(user).ConfigureAwait(false);
            await HttpContext.SignInAsync(
                CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme,
                cookieClaims,
                new AuthenticationProperties
                {
                    IsPersistent = true, // "Remember Me"
                    IssuedUtc = DateTimeOffset.UtcNow,
                    ExpiresUtc = DateTimeOffset.UtcNow.AddDays(loginCookieExpirationDays)
                });

            await _usersService.UpdateUserLastActivityDateAsync(user.Id).ConfigureAwait(false);

            return Ok();
        }
مهم‌ترین کار متد HttpContext.SignInAsync علاوه بر تنظیم طول عمر کوکی کاربر، قسمت createCookieClaimsAsync است که به صورت ذیل پیاده سازی شده‌است:
        private async Task<ClaimsPrincipal> createCookieClaimsAsync(User user)
        {
            var identity = new ClaimsIdentity(CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme);
            identity.AddClaim(new Claim(ClaimTypes.NameIdentifier, user.Id.ToString()));
            identity.AddClaim(new Claim(ClaimTypes.Name, user.Username));
            identity.AddClaim(new Claim("DisplayName", user.DisplayName));

            // to invalidate the cookie
            identity.AddClaim(new Claim(ClaimTypes.SerialNumber, user.SerialNumber));

            // custom data
            identity.AddClaim(new Claim(ClaimTypes.UserData, user.Id.ToString()));

            // add roles
            var roles = await _rolesService.FindUserRolesAsync(user.Id).ConfigureAwait(false);
            foreach (var role in roles)
            {
                identity.AddClaim(new Claim(ClaimTypes.Role, role.Name));
            }

            return new ClaimsPrincipal(identity);
        }
در اینجا است که اطلاعات اضافی کاربر مانند Id او یا نقش‌های او به کوکی رمزنگاری شده‌ی تولیدی توسط HttpContext.SignInAsync اضافه شده و در دفعات بعدی و درخواست‌های بعدی او، به صورت خودکار توسط مرورگر به سمت سرور ارسال خواهند شد. این کوکی است که امکان کار با MyProtectedApiController و یا MyProtectedAdminApiController را فراهم می‌کند. اگر شخص لاگین کرده باشد، بلافاصله قابلیت دسترسی به امکانات محدود شده‌ی توسط فیلتر Authorize را خواهد یافت. همچنین در این مثال چون کاربر Admin لاگین می‌شود، امکان دسترسی به Policy مرتبطی را نیز خواهد یافت:
[Route("api/[controller]")]
[Authorize(Policy = CustomRoles.Admin)]
public class MyProtectedAdminApiController : Controller

پیاده سازی Logout

متد الحاقی HttpContext.SignOutAsync کار Logout کاربر را تکمیل می‌کند.
        [AllowAnonymous]
        [HttpGet("[action]"), HttpPost("[action]")]
        public async Task<bool> Logout()
        {
            await HttpContext.SignOutAsync(CookieAuthenticationDefaults.AuthenticationScheme);
            return true;
        }


آزمایش نهایی برنامه

در فایل index.html ، نمونه‌ای از متدهای لاگین، خروج و فراخوانی اکشن متدهای محافظت شده را مشاهده می‌کنید. این روش برای برنامه‌های تک صفحه‌ای وب یا SPA نیز می‌تواند مفید باشد و به همین نحو کار می‌کنند.



کدهای کامل این مطلب را از اینجا می‌توانید دریافت کنید.
مطالب
Blazor 5x - قسمت 26 - برنامه‌ی Blazor WASM - ایجاد و تنظیمات اولیه
در قسمت قبل، پایه‌ی Web API و سرویس‌های سمت سرور برنامه‌ی کلاینت Blazor WASM این سری را آماده کردیم. این برنامه‌ی سمت کلاینت، قرار است توسط عموم کاربران آن جهت رزرو کردن اتاق‌های هتل فرضی مثال این سری، مورد استفاده قرار گیرد. پیش از این نیز یک برنامه‌ی Blazor Server را تهیه کردیم که کار آن صرفا محدود است به مسائل مدیریتی هتل؛ مانند تعریف اتاق‌ها و امکانات رفاهی آن.


ایجاد یک پروژه‌ی جدید Blazor WASM

برای تکمیل پیاده سازی قسمت سمت کلاینت پروژه‌ی این سری، نیاز به یک پروژه‌ی جدید Blazor WASM را داریم که می‌توان آن‌را با اجرای دستور dotnet new blazorwasm  در یک پوشه‌ی خالی، ایجاد کرد. کدهای این پروژه را می‌توانید در پوشه‌ی HotelManagement\BlazorWasm\BlazorWasm.Client فایل پیوستی انتهای بحث مشاهده کنید.


افزودن فایل‌های جاوااسکریپتی مورد نیاز

شبیه به کاری که در مطلب «Blazor 5x - قسمت یازدهم - مبانی Blazor - بخش 8 - کار با جاوا اسکریپت» انجام دادیم، در اینجا هم قصد افزودن یکسری کتابخانه‌ی جاوااسکریپتی و CSS ای را داریم که توسط LibMan آن‌ها را مدیریت خواهیم کرد.
- بنابراین در ابتدا به پوشه‌ی BlazorWasm.Client\wwwroot\css وارد شده و پوشه‌های پیش‌فرض bootstrap و open-iconic آن‌را حذف می‌کنیم؛ چون تحت مدیریت هیچ package manager ای نیستند و در این حالت، مدیریت به روز رسانی و یا بازیابی آن‌ها به صورت خودکار میسر نیست.
- سپس فایل wwwroot\css\app.css را هم ویرایش کرده و سطر زیر را از ابتدای آن حذف می‌کنیم:
@import url('open-iconic/font/css/open-iconic-bootstrap.min.css');
- اکنون دستورات زیر را در ریشه‌ی پروژه‌ی WASM، اجرا می‌کنیم تا کتابخانه‌های مدنظر ما، تحت مدیریت libman، در پوشه‌ی wwwroot/lib نصب شوند:
dotnet tool update -g Microsoft.Web.LibraryManager.Cli
libman init
libman install bootstrap --provider unpkg --destination wwwroot/lib/bootstrap
libman install open-iconic --provider unpkg --destination wwwroot/lib/open-iconic
libman install jquery --provider unpkg --destination wwwroot/lib/jquery
libman install toastr --provider unpkg --destination wwwroot/lib/toastr
این دستورات همچنین فایل libman.json متناظری را نیز جهت اجرای دستور libman restore برای دفعات آتی، تولید می‌کند.

- بعد از نصب بسته‌های ذکر شده، فایل wwwroot\index.html را به صورت زیر به روز رسانی می‌کنیم تا به مسیرهای جدید بسته‌های CSS و JS نصب شده، اشاره کند:
<!DOCTYPE html>
<html>
  <head>
    <meta charset="utf-8" />
    <meta
      name="viewport"
      content="width=device-width, initial-scale=1.0, maximum-scale=1.0, user-scalable=no"
    />
    <title>BlazorWasm.Client</title>
    <base href="/" />

    <link href="lib/toastr/build/toastr.min.css" rel="stylesheet" />
    <link
      href="lib/open-iconic/font/css/open-iconic-bootstrap.min.css"
      rel="stylesheet"
    />
    <link href="lib/bootstrap/dist/css/bootstrap.min.css" rel="stylesheet" />
    <link href="css/app.css" rel="stylesheet" />
    <link href="BlazorWasm.Client.styles.css" rel="stylesheet" />
  </head>

  <body>
    <div id="app">Loading...</div>

    <div id="blazor-error-ui">
      An unhandled error has occurred.
      <a href="" class="reload">Reload</a>
      <a class="dismiss">🗙</a>
    </div>

    <script src="lib/jquery/dist/jquery.min.js"></script>
    <script src="lib/toastr/build/toastr.min.js"></script>
    <script src="js/common.js"></script>
    <script src="_framework/blazor.webassembly.js"></script>
  </body>
</html>
مداخل فایل‌های css را در قسمت head و فایل‌های js را پیش از بسته شدن تگ body تعریف می‌کنیم. در اینجا نیازی به ذکر پوشه‌ی آغازین wwwroot نیست؛ چون base href تعریف شده، به این پوشه اشاره می‌کند.

- محتویات فایل wwwroot\css\app.css را هم به صورت زیر تغییر می‌دهیم تا یک spinner و شیوه نامه‌های نمایش تصاویر، به آن اضافه شوند:
.valid.modified:not([type="checkbox"]) {
  outline: 1px solid #26b050;
}

.invalid {
  outline: 1px solid red;
}

.validation-message {
  color: red;
}

#blazor-error-ui {
  background: lightyellow;
  bottom: 0;
  box-shadow: 0 -1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.2);
  display: none;
  left: 0;
  padding: 0.6rem 1.25rem 0.7rem 1.25rem;
  position: fixed;
  width: 100%;
  z-index: 1000;
}

#blazor-error-ui .dismiss {
  cursor: pointer;
  position: absolute;
  right: 0.75rem;
  top: 0.5rem;
}

.spinner {
  border: 16px solid silver !important;
  border-top: 16px solid #337ab7 !important;
  border-radius: 50% !important;
  width: 80px !important;
  height: 80px !important;
  animation: spin 700ms linear infinite !important;
  top: 50% !important;
  left: 50% !important;
  transform: translate(-50%, -50%);
  position: absolute !important;
}

@keyframes spin {
  0% {
    transform: rotate(0deg);
  }

  100% {
    transform: rotate(360deg);
  }
}

.room-image {
  display: block;
  width: 100%;
  height: 150px;
  background-size: cover !important;
  border: 3px solid green;
  position: relative;
}

.room-image-title {
  position: absolute;
  top: 0;
  right: 0;
  background-color: green;
  color: white;
  padding: 0px 6px;
  display: inline-block;
}
- همچنین فایل جدید wwwroot\js\common.js را که در قسمت 11 این سری ایجاد کردیم، به پروژه‌ی جاری نیز با محتوای زیر اضافه می‌کنیم تا سبب سهولت دسترسی به toastr شود:
window.ShowToastr = (type, message) => {
  if (type === "success") {
    toastr.success(message, "Operation Successful", { timeOut: 10000 });
  }
  if (type === "error") {
    toastr.error(message, "Operation Failed", { timeOut: 10000 });
  }
};

- در قسمت 11، در بخش «کاهش کدهای تکراری فراخوانی متدهای جاوا اسکریپتی با تعریف متدهای الحاقی» آن، کلاس JSRuntimeExtensions را تعریف کردیم که سبب کاهش تکرار کدهای استفاده از تابع ShowToastr می‌شود. این فایل‌را در پروژه‌ی BlazorServer.App\Utils\JSRuntimeExtensions.cs این سری نیز استفاده کردیم. یا می‌توان مجددا آن‌را به پروژه‌ی جاری کپی کرد؛ یا آن‌را در یک پروژه‌ی اشتراکی قرار داد. برای مثال اگر آن‌را به پوشه‌ی BlazorWasm.Client\Utils کپی کردیم، نیاز است فضای نام آن‌را اصلاح کرده و سپس آن‌را به انتهای فایل BlazorWasm.Client\_Imports.razor نیز اضافه کنیم تا در تمام کامپوننت‌های برنامه قابل استفاده شود:
@using BlazorWasm.Client.Utils


تغییر و ساده سازی منوی برنامه‌ی کلاینت

در برنامه‌ی کلاینت جاری دیگر نمی‌خواهیم منوی پیش‌فرض سمت چپ صفحه را شاهد باشیم. به همین جهت ابتدا فایل Shared\MainLayout.razor را به صورت زیر ساده می‌کنیم:
@inherits LayoutComponentBase

<NavMenu />
<div>
  @Body
</div>
سپس محتوای فایل Shared\NavMenu.razor را نیز حذف کرده و با تعاریف زیر جایگزین می‌کنیم:
<nav class="navbar navbar-expand-sm navbar-dark bg-dark p-0">
    <a class="navbar-brand mx-4" href="#">Navbar</a>
    <button class="navbar-toggler" type="button" data-toggle="collapse"
            data-target="#navbarSupportedContent"
            aria-controls="navbarSupportedContent"
            aria-expanded="false"
            aria-label="Toggle navigation">
        <span class="navbar-toggler-icon"></span>
    </button>
    <div class="collapse navbar-collapse pr-2" id="navbarSupportedContent">
        <ul class="navbar-nav mr-auto"></ul>
        <ul class="my-0 navbar-nav">
            <li class="nav-item p-0">
                <NavLink class="nav-link" href="registration">
                    <span class="p-2">
                        Register
                    </span>
                </NavLink>
            </li>
            <li class="nav-item p-0">
                <NavLink class="nav-link" href="login">
                    <span class="p-2">
                        Login
                    </span>
                </NavLink>
            </li>
        </ul>
    </div>
</nav>
تا اینجا اگر برنامه‌ی سمت کلاینت را اجرا کنیم، شکل زیر را پیدا کرده که به همراه یک navbar افقی قرار گرفته‌ی در بالای صفحه است؛ به همراه دو لینک به قسمت‌های ثبت‌نام و لاگین:



تغییر محتوای صفحه‌ی آغازین برنامه


صفحه‌ی ابتدایی برنامه، یعنی کامپوننت Pages\Index.razor را نیز به صورت زیر تغییر می‌دهیم:
@page "/"

<form>
    <div class="row p-0 mx-0 mt-4">
        <div class="col-12 col-md-5  offset-md-1 pl-2  pr-2 pr-md-0">
            <div class="form-group">
                <label>Check In Date</label>
                <input type="text" class="form-control" />
            </div>
        </div>
        <div class="col-8 col-md-3 pl-2 pr-2">
            <div class="form-group">
                <label>No. of nights</label>
                <select class="form-control">
                    @for (var i = 1; i <= 10; i++)
                    {
                        <option value="@i">@i</option>
                    }
                </select>
            </div>
        </div>
        <div class="col-4 col-md-2 p-0 pr-2">
            <div class="form-group">
                <label>&nbsp;</label>
                <input type="submit" value="Go" class="btn btn-success btn-block" />
            </div>
        </div>
    </div>
</form>
در اینجا فرمی تعریف شده که تاریخ ورود و رزرو اتاقی را مشخص می‌کند؛ به همراه دراپ‌داونی برای انتخاب تعداد شب‌های اقامت مدنظر.


تعریف View Model رابط کاربری Pages\Index.razor

پس از تعریف محتوای ثابت برنامه، اکنون نوبت به پویا سازی آن است. به همین جهت نیاز است مدلی را برای صفحه‌ی آغازین برنامه تعریف کرد تا بتوان فرم آن‌را به این مدل متصل کرد. این مدل چون مختص به برنامه‌ی کلاینت است، آن‌را در پوشه‌ی جدید Models\ViewModels ایجاد می‌کنیم:
using System;

namespace BlazorWasm.Client.Models.ViewModels
{
    public class HomeVM
    {
        public DateTime StartDate { get; set; } = DateTime.Now;

        public DateTime EndDate { get; set; }

        public int NoOfNights { get; set; } = 1;
    }
}
در اینجا EndDate، یک خاصیت محاسباتی است که بر اساس تاریخ شروع و تعداد شب‌های انتخابی، قابل محاسبه‌است.
پس از این تعریف، بهتر است فضای نام آن‌را نیز به فایل BlazorWasm.Client\_Imports.razor افزود، تا کار با آن در کامپوننت‌های برنامه، ساده‌تر شود:
using BlazorWasm.Client.Models.ViewModels
اکنون می‌توان فرم Pages\Index.razor را به مدل فوق متصل کرد که شامل این تغییرات است:
- ابتدا فیلدی که ارائه کننده‌ی شیء ViewModel فرم است را تعریف می‌کنیم:
@code{
    HomeVM HomeModel = new HomeVM();
}
- سپس بجای یک form ساده، از EditForm اشاره کننده‌ی به این فیلد، استفاده خواهیم کرد:
<EditForm Model="HomeModel">
 // ...
</EditForm>
- در آخر بجای input معمولی، از کامپوننت InputDate متصل به HomeModel.StartDate :
<InputDate min="@DateTime.Now.ToString("yyyy-MM-dd")"
           @bind-Value="HomeModel.StartDate"
           type="text"
           class="form-control" />
و بجای select معمولی، از نمونه‌ی متصل شده‌ی به HomeModel.NoOfNights استفاده می‌کنیم:
<select @bind="HomeModel.NoOfNights">


تعریف Local Storage سمت کلاینت

در ادامه می‌خواهیم اگر کاربری زمان شروع رزرو اتاقی را به همراه تعداد شب مدنظر، انتخاب کرد، با کلیک بر روی دکمه‌ی Go، به یک صفحه‌ی مشاهده‌ی جزئیات منتقل شود. بنابراین نیاز داریم تا اطلاعات انتخابی کاربر را به نحوی ذخیره سازی کنیم. برای یک چنین سناریوی سمت کلاینتی، می‌توان از local storage استاندارد مرورگرها استفاده کرد که امکان کار آفلاین با برنامه را نیز فراهم می‌کند.
برای این منظور کتابخانه‌ای به نام Blazored.LocalStorage طراحی شده‌است که پس از نصب آن توسط دستور زیر:
dotnet add package Blazored.LocalStorage
نیاز است سرویس‌های آن‌را به سیستم تزریق وابستگی‌های برنامه اضافه کرد. در برنامه‌های Blazor Server، اینکار را در فایل Startup برنامه انجام می‌دادیم؛ اما در اینجا، سرویس‌ها در فایل Program.cs تعریف می‌شوند:
namespace BlazorWasm.Client
{
    public class Program
    {
        public static async Task Main(string[] args)
        {
            var builder = WebAssemblyHostBuilder.CreateDefault(args);
            // ...
            builder.Services.AddBlazoredLocalStorage();
            // ...
        }
    }
}
پس از این تعاریف می‌توان از سرویس ILocalStorageService آن در کامپوننت‌های برنامه استفاده کرد. البته جهت سهولت استفاده‌ی از این سرویس بهتر است فضای نام آن‌را به فایل BlazorWasm.Client\_Imports.razor افزود:
@using Blazored.LocalStorage
اکنون برای استفاده از آن به کامپوننت Pages\Index.razor مراجعه کرده و سرویس‌های ILocalStorageService و IJSRuntime را به کامپوننت تزریق می‌کنیم:
@page "/"

@inject ILocalStorageService LocalStorage
@inject IJSRuntime JsRuntime

<EditForm Model="HomeModel" OnValidSubmit="SaveInitialData">
همچنین متدی را هم برای مدیریت رویداد OnValidSubmit تعریف خواهیم کرد:
@code{
    HomeVM HomeModel = new HomeVM();

    private async Task SaveInitialData()
    {
        try
        {
            HomeModel.EndDate = HomeModel.StartDate.AddDays(HomeModel.NoOfNights);
            await LocalStorage.SetItemAsync("InitialRoomBookingInfo", HomeModel);
        }
        catch (Exception e)
        {
            await JsRuntime.ToastrError(e.Message);
        }
    }
}
در اینجا با استفاده از متد SetItemAsync و ذکر یک کلید دلخواه، اطلاعات مدل فرم را در local storage مرورگر ذخیره کرده‌ایم. همچنین اگر خطایی هم رخ دهد توسط ToastrError نمایش داده خواهد شد.
برای مثال اگر تاریخ و عددی را انتخاب کنیم، نتیجه‌ی حاصل از کلیک بر روی دکمه‌ی Go را می‌توان در قسمت Local storage مرورگر جاری مشاهده کرد:


البته با توجه به اینکه می‌خواهیم از کلید InitialRoomBookingInfo در سایر کامپوننت‌های برنامه نیز استفاده کنیم، بهتر است آن‌را به یک پروژه‌ی مشترک مانند BlazorServer.Common که پیشتر نام نقش‌هایی مانند Admin را در آن تعریف کردیم، منتقل کنیم:
namespace BlazorServer.Common
{
    public static class ConstantKeys
    {
        public const string LocalInitialBooking = "InitialRoomBookingInfo";
    }
}
سپس باید ارجاعی به آن پروژه را افزوده:
<Project Sdk="Microsoft.NET.Sdk.BlazorWebAssembly">
  <ItemGroup>
    <ProjectReference Include="..\..\BlazorServer\BlazorServer.Common\BlazorServer.Common.csproj" />
  </ItemGroup>
</Project>
همچنین فضای نام آن‌را نیز به فایل BlazorWasm.Client\_Imports.razor اضافه می‌کنیم:
@using BlazorServer.Common
اکنون می‌توان از کلید ثابت تعریف شده‌ی مشترک، استفاده کرد:
await LocalStorage.SetItemAsync(ConstantKeys.LocalInitialBooking, HomeModel);

در آخر قصد داریم با کلیک بر روی Go، به یک صفحه‌ی جدید مانند نمایش لیست اتاق‌ها هدایت شویم. به همین جهت کامپوننت جدید Pages\HotelRooms\HotelRooms.razor را ایجاد می‌کنیم:
@page "/hotel/rooms"

<h3>HotelRooms</h3>

@code {

}
سپس در کامپوننت Pages\Index.razor با استفاده از سرویس NavigationManager، کار هدایت خودکار کاربر را به این کامپوننت جدید انجام خواهیم داد:
@page "/"

@inject ILocalStorageService LocalStorage
@inject IJSRuntime JsRuntime
@inject NavigationManager NavigationManager


@code{
    HomeVM HomeModel = new HomeVM();

    private async Task SaveInitialData()
    {
        try
        {
            HomeModel.EndDate = HomeModel.StartDate.AddDays(HomeModel.NoOfNights);
            await LocalStorage.SetItemAsync(ConstantKeys.LocalInitialBooking, HomeModel);
            NavigationManager.NavigateTo("hotel/rooms");
        }
        catch (Exception e)
        {
            await JsRuntime.ToastrError(e.Message);
        }
    }
}


کدهای کامل این مطلب را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: Blazor-5x-Part-26.zip
مطالب
بررسی الگوهای ایندکس‌های Non-Clustered در SQL Server

قصد داریم الگوهای مختلف ایندکس گذاری و استراتژی Non-Clustered Indexes را در Sql Server، بررسی کنیم.

مزایای ایجاد ایندکس‌های صحیح بر اساس نیازهای واقعی کاری:

  • سریعتر شدن اجرای کوئری‌های جستجو در تعداد رکوردهای بالا
  • مرتب سازی سریعتر نتایج (sorting)
  • کوئری‌هایی که بر اساس عبارت GROUP BY ایجاد شده‌اند، سریعتر اجرا خواهند شد 

Non-Clustered Indexes 

تقریبا در تمام دیتابیس‌ها به راه‌های دیگری برای دسترسی به داده‌های جداول نیاز خواهد شد که لزوما این داده‌ها براساس ترتیب هنگام ذخیره سازی، مرتب نیستند. در چنین شرایطی ایندکس‌های غیر خوشه‌ای بر سر کار خواهند آمد.
در ادامه الگوهای مختلف ایندکس گذاری مرتبط با ایندکس‌های غیر خوشه‌ای را بررسی کرده و برای هر کدام از آنها مثالی را بررسی خواهیم کرد. خواهیم دید هر ایندکسی که از جانب ما ایجاد می‌شود، نمیتوان مطمئن شد که توسط Sql Server  مورد استفاده قرار می‌گیرد!
این الگو‌ها در تعیین زمان و مکان ساخت ایندکس‌های غیر خوشه‌ای، به ما کمک خواهند کرد که به شرح زیر می‌باشند:
  • Search Columns
  • Index Intersection
  • Multiple Columns
  • Covering Indexes
  • Included Columns
  • Filterd Indexes
  • Foreign Keys

Search Columns

یکی از الگوهای اولیه‌، ساخت ایندکس‌های غیر خوشه‌ای براساس الگوهای جستجوی تعریف شده یا مورد انتظار می‌باشد. این الگو با اینکه خیلی شناخته شده است ولی گاهی اوقات به راحتی از کنار آن گذشته و از آن چشم پوشی می‌کنیم.
برای مثال اگر قرار است در جدول Contacts جستجویی براساس نام آنها داشته باشید، بهتر است یک ایندکس غیر خوشه‌ای بر روی فیلد نام ایجاد کنید. هدف اصلی از این الگو، کاهش هزینه‌ی Scan کردن دوباره‌ی ایندکس خوشه دار و انتقال این عملیات به ایندکس غیر خوشه داری که مسیر دسترسی مستقیم به دیتا را مهیا می‌کند. به مثال زیر توجه بفرمایید:

USE AdventureWorks2012;

GO
CREATE TABLE dbo.Contacts (
    ContactID         INT           IDENTITY (1, 1),
    FirstName         NVARCHAR (50),
    LastName          NVARCHAR (50),
    IsActive          BIT          ,
    EmailAddress      NVARCHAR (50),
    CertificationDate DATETIME     ,
    FillerData        CHAR (1000)  ,
    CONSTRAINT PK_Contacts PRIMARY KEY CLUSTERED (ContactID)
);

INSERT INTO dbo.Contacts (FirstName, LastName, IsActive, EmailAddress, CertificationDate)
SELECT pp.FirstName,
       pp.LastName,
       IIF (pp.BusinessEntityID / 10 = 1, 1, 0),
       pea.EmailAddress,
       IIF (pp.BusinessEntityID / 10 = 1, pp.ModifiedDate, NULL)
FROM   Person.Person AS pp
       INNER JOIN
       Person.EmailAddress AS pea
       ON pp.BusinessEntityID = pea.BusinessEntityID;

ابتدا قصد داریم از جدول Contacts بدون استفاده از هیچ ایندکس غیر خوشه‌ای، کوئری بگیریم. نتیجه‌های نشان داده شده‌ی در کوئری حاصل از کد T-SQL زیر به شرح زیر است:

SET STATISTICS IO ON;

SELECT ContactID,
       FirstName
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine';

SET STATISTICS IO OFF;

22 رکورد را واکشی کرده است؛ ولی با خواندن 2866 page ! که این تعداد، تمام صفحات موجود در جدول می‌باشد. بنابراین واکشی این تعداد رکورد از کل رکورد‌های موجود در جدول (19000) نیاز به چک کردن همه‌ی صفحات را خواهد داشت که واقعا روش بهینه‌ای نمی‌باشد. 

همانطور که در تصویر پلن کوئری بالا هم مشخص است، کل ایندکس خوشه دار ما Scan شده است که هزینه‌ی بالایی خواهد داشت.

حال با کد T-SQL زیر یک ایندکس غیر خوشه دار را بر روی فیلد FirstName ایجاد خواهیم کرد:

CREATE INDEX IX_Contacts_FirstName ON dbo.Contacts(FirstName);

اگر دوباره کوئری قبلی را اجرا کنیم، به نتایج خیلی بهتری خواهیم رسید و تعداد صفحات خوانده شده به 2 کاهش یافته است! 

Sql Server این بار به جای اسکن دوباره‌ی ایندکس خوشه دار، با استفاده از Index Seek و بهره بردن از ایندکس ایجاد شده‌ی توسط ما، یک پلن قابل قبول را برای ما ارائه داده است.

Index Intersection

در برخی از سناریوها لازم است یکسری ستون دیگر هم علاوه بر ستونی که ایندکس را بر روی آن تعریف کرده‌ایم، در بخش شرط یا خروجی select استفاده شوند. یکی از راه‌حل‌ها، ایجاد یک ایندکس غیر خوشه‌ای که سایر ستون‌ها را نیز Include می‌کند، می‌باشد. با وجود ایندکس‌هایی که هر کدام از آنها می‌توانند برای ادا کردن بخشی از شروط، نقش ایفا کنند، Sql Server  هم با به کار بردن آنها می‌تواند رکوردهایی که در فصل مشترک حاصل از جسجتوی این ایندکس‌ها بدست آمده را به عنوان خروجی کوئری ما بازگشت دهد. این عملیات Index Intersection نام دارد. به مثال زیر توجه کنید:

SET STATISTICS IO ON;

SELECT ContactID,
       FirstName,
       LastName
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine'
       AND LastName = 'Cox';

SET STATISTICS IO OFF;

در کوئری بالا علاوه بر FirstName که یک ایندکس غیر خوشه دار را بر روی آن ایجاد کرده‌ایم، فیلد LastName را هم در بخش Select و شرط، مطرح کرده‌ایم. حالا اگر آن را اجرا کنیم، به آمار و پلن زیر دست خواهیم یافت:

بله تعداد Page‌های خوانده شده این بار به 68 افزایش یافته است که نسبت به حالت بدون LastName که 2 Page خوانده شده بود، زیاد است. همانطور که در پلن زیر مشخص است، به دلیل ایندکسی که برروی FirstName ایجاد کرده‌ایم، نمی‌تواند تمام داده‌های مورد نیاز کوئری را مهیا کند. عملیات Key Lookup و nested loop هم این بار اضافه شده‌اند. Sql Server همچنان استفاده از ایندکس موجود را در کنار Key Lookup از ایندکس خوشه دار، ارزان‌تر از اسکن ایندکس خوشه دار، تشخیص داده است.

مشکل زمانی گریبان گیر ما خواهد شد که به ازای هر مطابقتی در ایندکس غیر خوشه دار، یک بار به ایندکس خوشه دار برای بررسی شرط بعدی و واکشی دیتا، رجوع خواهد شد. باید دقت کرد که Key Lookup همیشه به عنوان مشکل مطرح نمی‌شود. ولی باعث افزایش غیرضروری هزینه‌های CPU و I/O برای کوئری خواهد شد.

برای استفاده از الگوی Index Intersection، یک ایندکس غیر خوشه دار برروی ستون LastName ایجاد خواهیم کرد:

CREATE INDEX IX_Contacts_LastName ON dbo.Contacts(LastName);

اگر این بار کوئری قبل را اجرا کنیم، به آمار و پلن زیر خواهیم رسید:

بله تعداد Page‌های خوانده شده به 5 کاهش یافته و این بار به جای استفاده از Key Lookup، از دو index seek استفاده کرده است که هزینه‌ای کمتر را نسبت به حالت قبل خواهد داشت. به دلیل اینکه این دو ایندکس تمام دیتای لازم را می‌توانند مهیا کنند، دیگر نیازی به رجوع به ایندکس خوشه دار نخواهد بود. تصویر زیر در درک پلن بالا و این الگو می‌تواند مفید باشد:

Multiple Columns

در دو الگوی قبل، بیشتر به ایجاد ایندکس‌، بر روی یک ستون متمرکز شده بودیم. اگر تعدادی از ستون‌ها در بخش شروط مربوط به کوئری مطرح شوند، بهتر است آنها را در قالب یک ایندکس نگهداری کنیم. برای نشان دادن تأثیر این مورد،  یک ایندکس غیر خوشه دار را بر روی دو ستون ایجاد می‌کنیم: 

CREATE INDEX IX_Contacts_FirstNameLastName
    ON dbo.Contacts(FirstName, LastName);

SET STATISTICS IO ON;

SELECT ContactID,
       FirstName,
       LastName
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine'
       AND LastName = 'Cox';

SET STATISTICS IO OFF;

با اجرای کوئری بالا به آمار و پلن زیر خواهیم رسید:

باید توجه داشت هر زمان که نیاز است یکسری فیلد، در قسمت شرطی خیلی از کوئری‌ها تکرار شوند، ایجاد کردن یک ایندکس برروی آنها به صورت یکجا، ایده‌ی خوبی خواهد بود.

الگوی Multiple Columns هم به مانند الگوی Search Columns باید هنگام ایندکس گذاری دیتابیس در نظر گرفته شود و از اهمیت بالایی برخوردار است. باید توجه داشت اگر فیلدهایی که در قسمت شرطی کوئری مطرح می‌شوند، متغییر باشد، استفاده از الگوی Index Intersection مفید خواهد. ولی برای مواقعی که نیاز است یکسری فیلد به صورت یکجا در بخش شرطی کوئری مطرح شوند، الگوی Multiple Columns کارآیی بهتری خواهد داشت. از این دو الگوی مطرح شده که در تناقض باهم قرار دارند، می‌توان به نحوی استفاده برد تا هزینه‌ی کلی را کاهش داد.

Covering Index

الگوی بعدی، ایندکس پوشش دهنده نام گرفته است. همانند نامی که دارد، هدف آن نگهداری یکسری ستون در ستون‌های ایندکس تولیدی که اتفاقا این ستون‌ها در قسمت شرطی کوئری قرار ندارند، ولی قرار است به عنوان خروجی Select برگردانده شوند، می‌باشد.
این الگو به عنوان یک روش استاندارد ایندکس گذاری در Sql Server مطرح بوده است. البته در ادامه و با بروز شدن روش‌هایی که می‌توان ایندکس‌ها را ایجاد کرد، این الگو نسبت به قبل کمتر مفید است! از آن جهت که یک روش شناخته شده می‌باشد، در این قسمت این مورد را هم مطرح کردیم. به مثال زیر توجه کنید:

SET STATISTICS IO ON;

SELECT ContactID,
       FirstName,
       LastName,
       IsActive
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine'
       AND LastName = 'Cox';

SET STATISTICS IO OFF;

در کوئری بالا این بار قصد داریم خصوصیت IsActive را که در ایندکس IX_Contacts_FirstNameLastName نگهداری نمی‌شود و همچنین در قسمت شرطی هم مطرح نشده و نیازی به آن نبوده، هم واکشی کنیم. با توجه به نتایج بدست آمده که در آمار و پلن زیر مشخص است، باز هم تعداد Page‌های خوانده شده به 5 افزایش یافته و بار دیگر، Key Lookup و Nested Loop را در کنار یک Index Seek، برروی ایندکسی که با الگوی Multiple Columns ایجاد کرده‌ایم، خواهیم داشت.


الگوی index covering پیشنهاد می‌کند ستونی را هم که در قسمت شرطی مطرح نمی‌شود، به عنوان ستونی اصلی در ایندکس، نگهداری کنیم؛ به شکل زیر:

CREATE INDEX IX_Contacts_FirstNameLastNameIsActive ON dbo.Contacts(FirstName, LastName,IsActive)

ایندکس غیر خوشه دار بالا، 3 فیلدی را که قرار است در بخش شرطی مطرح شوند، یا به عنوان خروجی Select برگردانده شوند، در بر می‌گیرد. سپس کوئری قبلی را دوباره اجرا میکنیم. به نتایج زیر خواهیم رسید:

باز هم هزینه‌ی Key Lookup حذف شده و این بار از ایندکس جدید ما استفاده شده و تعداد Page‌های خوانده شده هم به 2 کاهش یافته است.
این الگو در بیشتر سناریو‌ها کاملا مفید بوده و پتانسیل افزایش کارآیی را در بیشتر سناریو‌ها دارد. اما در سال‌های اخیر از زمانیکه امکانات جدیدی در Sql Server 2005 به بعد ایجاد شد، از استفاده‌ی آن کاسته شده است. با وجود این امکانات جدید که در الگوی بعد به آن خواهیم پرداخت، می‌توان ستون‌های اضافی را در ایندکس‌ها، Include کنیم و نیازی نیست که جزء ستون‌های اصلی ایندکس باشند. 

Included Columns

الگوی Included Columns درواقعا پسر عموی الگوی Covering Index می‌باشد. در این الگو از عبارت INCLUDE در ایجاد یا تغییر ایندکس استفاده می‌شود و از این طریق امکان این را مهیا می‌کند تا یکسری ستون که جز ستون‌های اصلی ایندکس نیستند هم در ایندکس غیر خوشه دار ما افزوده شوند و حتی در قسمت شرطی هم مطرح شوند. این عمل خیلی شبیه به نگهداری دیتا‌های غیر کلیدی در یک ایندکس خوشه دار می‌باشد و این همان تفاوت اصلی بین دو الگو مطرح شده است.

اگر کوئری زیر را اجرا کنیم:

SET STATISTICS IO ON;

SELECT ContactID,
       FirstName,
       LastName,
       EmailAddress
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine';

SET STATISTICS IO OFF;

68 Page خوانده شده خواهیم داشت که حاصل یک Index Seek بر روی ایندکس IX_Contacts_FirstName می‌باشد و برای واکشی بقیه ستون‌ها هم یک Key Lookup بر روی ایندکس خوشه دار در پلن مشخص خواهد بود.

علاوه بر ایندکس‌های ایجاد شده‌ی در مراحل قبل، حال یک ایندکس غیر خوشه‌ای را با استفاده از الگوی INC ایجاد می‌کنیم:

CREATE INDEX IX_Contacts_FirstNameINC ON dbo.Contacts(FirstName)
INCLUDE (LastName, IsActive, EmailAddress);

دوباره کوئری قبلی را اگر اجرا کنیم، نتایج به دست آمده، به شرح زیر خواهد بود:

این بار از ایندکس جدید ایجاد شده استفاده شده و تعداد Page‌های خوانده شده، به 3 کاهش یافته است. با توجه به انعطاف پذیری این الگو می‌توان از اندک افزایشی که در تعداد Page‌های خوانده شده نسبت به الگوی ایندکس پوشش دهنده وجود دارد، چشم پوشی کرد.
در مثال‌های قبل چندین ایندکس بر روی جدول Contacts ایجاد کرده‌ایم که 4 مورد از آنها به صورت اختصاصی بر روی فیلد FirstName بوده است. باید توجه کرد این ایندکس‌ها نیاز به فضا و نگهداری در مواقع ویرایش رکورد‌های جدول خواهند داشت. لذا این هزینه‌ها اثر منفی برروی تمام عملیاتی خواهند داشت که روی جدول انجام می‌شود.
الگوی INC می‌تواند این مشکل را برطرف کند. برای مثال با استفاده از آن می‌توان ایندکس‌های تولید شده‌ی در مراحل قبل را بر روی FirstName، توسط یک ایندکس نیز پوشش داد. لذا ایندکس‌های قبلی را حذف کرده و با یکسری کوئری، مشخص خواهیم کرد که گفته‌ی ما صحت دارد:

IF EXISTS(SELECT * FROM sys.indexes WHERE object_id = OBJECT_ID('dbo.Contacts')
AND name = 'IX_Contacts_FirstNameLastName')
DROP INDEX IX_Contacts_FirstNameLastName ON dbo.Contacts
GO
IF EXISTS(SELECT * FROM sys.indexes WHERE object_id = OBJECT_ID('dbo.Contacts')
AND name = 'IX_Contacts_FirstNameLastNameIsActive')
DROP INDEX IX_Contacts_FirstNameLastNameIsActive ON dbo.Contacts
GO
IF EXISTS(SELECT * FROM sys.indexes WHERE object_id = OBJECT_ID('dbo.Contacts')
AND name = 'IX_Contacts_FirstName')
DROP INDEX IX_Contacts_FirstName ON dbo.Contacts
GO

با کدهای بالا ایندکس‌هایی را که بر روی FirstName ایجاد شده بودند، حذف کرده و این بار تمام کوئری‌های مطرح شده‌ی در مراحل قبل را یکبار دیگر اجرا می‌کنیم:

SET STATISTICS IO ON;

SELECT ContactID,
       FirstName
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine';

SELECT ContactID,
       FirstName,
       LastName
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine'
       AND LastName = 'Cox';

SELECT ContactID,
       FirstName,
       LastName,
       IsActive
FROM   dbo.Contacts
WHERE  FirstName = 'Catherine'
       AND LastName = 'Cox';

SET STATISTICS IO OFF;

دو نکته‌ای که باید به آنها توجه کرد:

  1. کوئری‌ها بالا در مقایسه با الگوهای قبلی به چه شکلی اجرا خواهند شد؟
  2. توجه کردن به تعداد Page‌های خوانده شده
در جواب مورد اول، Sql Server از عملیات Index Seek برای فیلترینگ برروی FirstName استفاده کرده و اگر ستون دیگری هم در بخش شرطی کوئری آورده شده، باز هم از این نوع عملیات استفاده شده است. به عنوان مثلا در دو کوئری بعد، LastName هم در بخش شرطی مطرح شده است‌. دلیل این کار که باز هم از Index Seek استفاده می‌شود این است که بعد از اعمال فیلترینگ بر روی FirstName، حالا یکسری رکورد در اختیار داریم که اتفاقا به LastName آنها هم دسترسی هست و فقط رکورد‌ها براساس آن مرتب نشده اند و نیازی نیست به ایندکس خوشه دار دسترسی داشته باشیم. لذا می‌توان همینجا بر روی این فیلد هم فیلترینگ را اعمال کرد. به پلن زیر توجه کنید:

در جواب مورد دوم، با اینکه حدود 50% افزایش در تعداد Page‌های خوانده شده نسبت به حالتی که به صورت جدا از هم برای هر کوئری خاص یک ایندکس در نظر گرفته بودیم، داشته‌ایم ولی این تغییر کارآیی نمی‌تواند ساخت 4 ایندکس را به جای 1 ایندکس که تمام آنها را پوشش می‌دهد، توجیه کند! در حالیکه ما به کارآیی مورد نظر خود دست یافته‌ایم.

در نتیجه الگوی INC هنگام ساخت ایندکس‌های غیر خوشه دار خیلی مهم است و باید به آن توجه زیادی کرد. بیشتر در مواقعی‌که نیاز است عملیات Lookup را حذف کنید و سرعت خواندن و کارآیی اجرای کوئری را افزایش دهید، این الگو مناسب خواهد بود. همچنین با کاهش تعداد ایندکس‌ها برای پوشش دادن ایندکس‌های لازم برای کوئری‌ها مشابه، باید توجه کرد که باز هم نسبت به حالتی که هیچ ایندکس غیر خوشه داری ایجاد نشده، کارآیی افزایش می‌یابد.

Filtered Indexes

ممکن است در برخی از جداول دیتابیس، یکسری رکوردهایی با مقدار‌هایی که به ندرت یا هرگز از آنها در یک برنامه‌ی کاربردی استفاده نخواهد شد، ذخیره شده باشند. در این مواقع، حذف آنها از نتیجه‌ی خروجی کوئری‌ها می‌تواند خیلی مفید باشد. یا در مواقعی می‌توان از این مورد برای مشخص کردن یک زیر مجموعه‌ی از داده‌های جدول، برای ایجاد ایندکس استفاده کرد. همچنین می‌توان به جای کوئری زدن بر روی میلیون‌ها رکورد موجود در جدول، ایندکس‌ها را طوری ایجاد کرد که پوشش دهنده‌ی بخشی از دیتای چند میلیونی باشند.

بله همانطور که از نام این الگو نیز مشخص است، هدف آن کاهش تعداد رکوردهایی است که در ایندکس نگهداری می‌شوند. به دو کوئری زیر توجه کنید:
SET STATISTICS IO ON;

SELECT   ContactID,
         FirstName,
         LastName,
         CertificationDate
FROM     dbo.Contacts
WHERE    CertificationDate IS NOT NULL
ORDER BY CertificationDate;

SELECT   ContactID,
         FirstName,
         LastName,
         CertificationDate
FROM     dbo.Contacts
WHERE    CertificationDate BETWEEN '20050101' AND '20050201'
ORDER BY CertificationDate;

SET STATISTICS IO OFF;
در کوئری اول به دنبال رکورد هایی هستیم که CertificationDate آنها نال می‌باشد و در دومی هم به دنبال آنهایی هستیم که در یک بازه‌ی زمانی قرار دارند. از آمار و پلن زیر مشخص است که چون هیچ ایندکس غیر خوشه داری بر روی CertificationDate ایجاد نشده‌است، از Index Scan برروی ایندکس خوشه دار استفاده شده است که حاصل آن خوانده شدن 2866 عدد Page می‌باشد!

زمانیکه مقدار آن نال باشد، استفاده نخواهد شد. آیا عقل سلیم قبول می‌کند که این مقادیر نال را در ایندکس نگهداری و رکوردهایی با مقادیر نال داشته باشیم؟ برای پیاده سازی این الگو باید از عبارت Where به هنگام ساخت ایندکس‌های غیر خوشه‌ای استفاده کنیم.
 توجه کنید که امکان استفاده از مقادیر متغیر در بخش Where، وجود ندارد.
نکته‌ی بعدی این است که نمی‌توان مقایسه‌های پیچیده را در این مورد استفاده کرد. برای مثال استفاده از LIKE و BETWEEN امکان پذیر نیست.

این بار با استفاده از الگوی Filtered Indexes یک ایندکس غیر خوشه‌ای را بر روی ستون CertificationDate ایجاد می‌کنیم:

CREATE INDEX IX_Contacts_CertificationDate ON dbo.Contacts(CertificationDate)
INCLUDE (FirstName, LastName)
WHERE CertificationDate IS NOT NULL;

حال دوباره دو کوئری قبلی را اجرا می‌کنیم. آمار و پلن زیر نشان می‌دهند که این بار فقط 2 عدد Page خوانده شده است و عملیات به Index Seek بر روی ایندکس جدید تغییر کرده است.


یکسری از مزایای نگهداری فقط زیر مجموعه‌ای از رکوردهای جدول در ایندکس، به شرح زیر است:

  • کم شدن تعداد رکورد‌های ایندکس‌ها موجب کاهش تعداد Page‌های مورد نیاز برای ذخیره سازی آنها و در نتیجه کاهش حجم مورد نیاز برای ذخیره سازی خواهد شد.
  • با توجه به مورد اول، اگر تعداد Page‌های برای نگهداری ایندکس کم باشند، لذا فرصت Fragmentation برای ایندکس کم خواهد بود و در نتیجه، هزینه و تلاش کمی برای نگهداری آن لازم است.
  • زمانیکه تعداد مقادیر نگهداری شده‌ی در ایندکس محدود هستند، تعداد Page هایی که برای پیمایش نیاز است، کم خواهند بود و اینجاست که حتی Index Scan هم بروری آن خیلی بهینه‌تر از Index Scan بر روی ایندکس خوشه دار می‌باشد.
شرایطی که می‌توان و باید از Filtered Indexes استفاده کرد:
  • اگر لازم است بر روی یک ستون که به‌صورت نال‌پذیر است، ایندکس ایجاد کنید(دلایل آن پیش‌تر گفته شد).
  • اگر لازم است برروی Sparse Column، یک ایندکس یکتا ایجاد کنید.
  • مورد بعدی همان بحث کاهش تعداد رکوردهایی می‌باشد که در ایندکس ذخیره می‌شوند.
Foreign Keys
آخرین الگویی که به آن می‌پردازیم مربوط می‌شود به کلید خارجی. این مورد تنها الگویی است که به طور مستقیم به اشیاء موجود در طراحی دیتابیس مربوط می‌باشد. کلید‌های خارجی گاهی مواقع می‌توانند باعث بروز مشکلی کارآیی شوند، بدون آنکه کسی متوجه این دخالت در کارآیی باشد.
از آنجائیکه کلید خارجی یک قید را بر روی مقادیر مجاز برای یک ستون مهیا می‌کند، لذا یک بررسی برای زمانیکه مقادیر نیاز به اعتبارسنجی دارند، وجود خواهد داشت. این اعتبارسنجی با توجه به شکل زیر دو نوع می‌باشد که به شرح زیر است:

  1. اعتبارسنجی بر روی جدول ParentTable  
  2. اعتبارسنجی بر روی جدول ChildTable 

در مورد نوع اول، هر وقت که رکوردهای جدول ChildTable تغییر کند، در این صورت مقدار ParentID موجود جدول ChildTable با یک جستجو در جدول ParentTable اعتبارسنجی خواهد شد. از آنجایی که این کلید خارجی در جدول ParentTable یک کلید اصلی بوده، یک ایندکس خوشه دار بر روی آن ایجاد شده است و تأثیری در کاهش کارآیی نخواهد داشت.
در مورد نوع دوم، هروقت تغییراتی بر روی  ParentID موجود در جدول ParentTable داشته باشیم، نیاز است اعتبار سنجی بر روی جدول ChildTable انجام شود. برای مثال با حذف یک رکورد در جدول پدر، لازم است که جدول فرزند بررسی کند که آیا این ParentID در رکورد‌ها موجود استفاده شده است یا خیر؟ در این نوع از اعتبارسنجی، الگوی Foreign Key خود را نشان می‌دهد.

برای نشان دادن استفاده‌ی از این الگو، لازم است جداول مطرح شده‌ی در تصویر بالا را ایجاد کنیم:

USE AdventureWorks2012;


GO
CREATE TABLE dbo.Customer (
    CustomerID  INT        ,
    FillterData CHAR (1000),
    CONSTRAINT PK_Customer_CustomerID PRIMARY KEY CLUSTERED (CustomerID)
);

CREATE TABLE dbo.SalesOrderHeader (
    SalesOrderID INT        ,
    OrderDate    DATETIME   ,
    DueDate      DATETIME   ,
    CustomerID   INT        ,
    FillterData  CHAR (1000),
    CONSTRAINT PK_SalesOrderHeader_SalesOrderID PRIMARY KEY CLUSTERED (SalesOrderID),
    CONSTRAINT GK_SalesOrderHeader_CustomerID_FROM_Customer FOREIGN KEY (CustomerID) REFERENCES dbo.Customer (CustomerID)
);

کد T-SQL بالا دو جدول مشتری و سفارش را ایجاد کرده و یک ارتباط یک به چند مابین آنها را از سمت مشتری به سفارش ایجاد می‌کند. برای انجام آزمایش خود، یکسری دیتای موجود را هم از جداول دیتابیس AdventureWorks2012 در جداول بالا درج می‌کنیم:

INSERT INTO dbo.Customer (CustomerID)
SELECT CustomerID
FROM   Sales.Customer;

INSERT INTO dbo.SalesOrderHeader (SalesOrderID, OrderDate, DueDate, CustomerID)
SELECT SalesOrderID,
       OrderDate,
       DueDate,
       CustomerID
FROM   Sales.SalesOrderHeader;

در واقع می‌خواهیم نشان دهیم که در زمان تغییر یک رکورد از جدول Customers، چه اتفاقاتی می‌افتد. برای مثال این تغییر می‌تواند حذف یک رکورد باشد که به شکل زیر آن را انجام خواهیم داد:

SET STATISTICS IO ON;

DELETE dbo.Customer
WHERE  CustomerID = 701;

SET STATISTICS IO OFF;

آمار و پلن زیر نشان می‌دهد که برای حذف یک رکورد در جدول مشتری، چون از عملیات Index Seek برروی ایندکس خوشه دار موجود برروی ستون CustomerID استفاده شده است، تنها 3 Page خوانده شده‌است؛ ولی برای اعتبارسنجی برروی جدول سفارش، با خواندن 4513 page و انجام عملیات Index Scan برروی ایندکس خوشه دار باعث کاهش کارآیی شده است.

برای پیاده سازی الگوی کلیدخارجی یک ایندکس غیر خوشه‌ای را بر روی CustomerID در جدول سفارشات ایجاد می‌کنیم:

CREATE INDEX IS_SalesOrderHeader_CustomerID ON dbo.SalesOrderHeader(CustomerID)

اگر دوباره کوئری بالا را با یک CustomerID دیگر انجام دهیم، به نتایج بهتری دست خواهیم یافت. تعداد Page‌های خوانده شده‌ی برای اعتبارسنجی جدول سفارشات، به عدد 2 کاهش یافته است! و از یک عملیات Index Seek بر روی ایندکس ایجاد شده، استفاده شده است.

اگر از EF استفاده می‌کنید، در حال حاضر به غیر از الگوهای Filtered Indexes و Include Indexes، پیاده سازی بقیه الگوهای ذکر شده به صورت توکار پشتیبانی می‌شود. برای دو الگوی مذکور هم می‌توان از نوشتن T-SQL خام استفاده کرد. برای مثال:

public partial class AddIndexes : DbMigration
    {
        private const string IndexName = "IX_LogSamples";

        public override void Up()
        {
            Sql(String.Format(@"CREATE NONCLUSTERED INDEX [{0}]
                               ON [dbo].[Logs] ([SampleId],[Date])
                               INCLUDE ([Value])", IndexName));

        }

        public override void Down()
        {
            DropIndex("dbo.Logs", IndexName);
        }
    }

یا حتی خیلی تمیزتر و  با ایده گرفتن از این مطلب می‌توان به یک کد Refactoring friendly نیز دست یافت.

پ.ن: این مطلب خلاصه‌ای از فصل 8 کتاب  Expert Performance Indexing for SQL Server 2012  می‌باشد. 

نظرات مطالب
مراحل ارسال یک پروژه‌ی Visual Studio به GitHub
GitHub امکان تهیه مخزن کد خصوصی هم دارد ولی رایگان نیست. سایت BitBucket امکان ایجاد مخزن کد خصوصی رایگان را دارد؛ البته با محدودیت حداکثر 5 کاربر تعریف شده‌ی برای کار با یک مخزن.
مطالب
بررسی اجمالی Redis
نام Redis از Remote Dictionary server گرفته شده‌است. Redis یکی از محبوب‌ترین key-value store‌ها می‌باشد و هم چنین توسط برند‌های بزرگ IT جهان استفاده می‌شود. لازم به ذکر است  Amazon Elastic Cache از Redis پشتیبانی می‌کند. Redis یک دیتابیس No SQL است و بر روی مفهوم زوج  کلید-مقدار (key-value ) کار می‌کند. key-value store امکانی را برای ذخیره داده‌ها که Value  نامیده میشود، در یک Key فراهم می‌کند. شما می‌توانید بعدا این داد‌ه‌ها را دریافت کنید، تنها اگر نام دقیق کلیدی را که برای ذخیره داده استفاده کرده‌اید، بدانید.

What Is In-Memory, Key-Value Store  

Key-Value store یک سیستم ذخیره سازی است؛ جایی که داده‌ها به صورت زوج کلید-مقدار ذخیره می‌شوند. وقتی که میگوییم in-memory key-value store (زوج کلید-مقدار مقیم در حافظه)، منظور این است که زوج کلید-مقدار در حافظه اصلی RAM ذخیره می‌شوند. بنابراین می‌توانیم بگوییم Redis داده‌ها را در حافظه به شکل زوج کلید-مقدار ذخیره کرده است. 
در Redis کلید‌ها باید string باشند؛ ولی value ‌ها می‌توانند یک string ، list ، set ، sorted set یا hash باشند. 
 
Advantage And Disadvantage of Redis over DBMS  

Database Management systems همه چیز را در حافظه ثانویه ذخیره می‌کند که باعث می‌شود خواندن و نوشتن عملیات، تا اندازه‌ای کند باشد. این در حالی است که Redis  همه چیز را در حافظه اصلی ذخیره می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود که خواندن و نوشتن داده‌ها توسط آن خیلی سریع باشند. 
حافظه اصلی محدود است. بنابراین Redis نمی‌تواند فایل‌های بزرگ یا binary data را ذخیره کند و تنها اطلاعات متنی کوچک را ذخیره می‌کند که نیاز است قابل دسترسی و اصلاح باشند و با نرخ خیلی سریعی قابل درج باشند. اگر تلاش کنیم که داده‌های بیشتری را نسبت به حافظه موجود بنویسیم، در این حالت خطا دریافت خواهیم کرد.

 Redis  RDBMS
Redis  همه چیز را در حافظه اصلی ذخیره می‌کند. RDBMS همه چیز را در حافظه ثانویه ذخیره می‌کند.
در Redis بخاطر ذخیره سازی داده‌ها در حافظه اصلی، خواندن و نوشتن عملیات به شدت سریع می‌باشد. در RDBMS بخاطر ذخیره سازی داده‌ها در حافظه ثانویه، خواندن و نوشتن
عملیات کند است.
حافظه اصلی از نظر size کوچکتر و از لحاظ قیمت نسبت به حافظه ثانویه گرانتر می‌باشد. Redis نمی‌تواند داده‌های بزرگ یا binary data را ذخیره کند.    حافظه ثانویه از نظر size  بزرگتر و از لحاظ قیمت نسبت به حافظه اصلی ارزان‌تر می‌باشد. RDBMS به آسانی می‌تواند با انواع فایل‌ها کار کند.   


Redis Advantages

  • Redis  : Exceptionally fast خیلی سریع است و می‌تواند حدود 110000  ، SET   و 81000 ،  GET را به ازای هر ثانیه انجام دهد.
  • Redis : Supports rich data type بیشتر دیتا تایپ‌ها را  که توسعه دهندگان قبلا آن‌ها را شناخته‌اند، پشتیبانی می‌کند؛ از قبیل string ، list ، set ، sorted set یا hash .
  •  Operations are atomic  : تمام عملیات Redis اتمیک می‌باشند که این اطمینان خاطر را میدهد اگر دو کلاینت به صورت همزمان به آن دسترسی داشته باشند، Redis server مقدار update شده را دریافت خواهد کرد. 
  • Redis : Multi-utility tool یک ابزار چند منظوره است که می‌تواند در برخی از سناریو‌ها استفاده شود از قبیل:  Redis ) messaging-queues , caching   به صورت بومی از Publish/Subscribe پشتیبانی می‌کند ) , هر داده ای با طول عمر کوتاه در Application مانند web application sessions , ... .
 

Redis Single Instance Architecture 

معماری Redis شامل دو پروسه اصلی است: 
1- Redis client
2- Redis Server


Redis client و Redis Server هر دو می‌توانند در یک کامپیوتر یا کامپیوتر‌های متفاوت باشند. Redis server مسئول ذخیره سازی داده‌ها در حافظه می‌باشد. همانطور که متوجه هستیم، Redis همه چیز را در حافظه اصلی ذخیره می‌کند و حافظه اصلی فرار است؛ از این رو زمانیکه Redis server یا کامپیوتر را راه اندازی مجدد (restart) می‌کنیم، همه داده‌های ذخیره شده را از دست خواهیم داد. بنابراین نیازمند یک راه‌حل، جهت ماندگاری datastore می‌باشیم. 


Redis Persistance 
 
سه راه متفاوت وجود دارد که Redis را پایدار می‌کند : RDB ، AOF و دستور SAVE

1-  RDB : RDB Mechanism یک نمونه از تمام داده‌های در حافظه را تهیه و آن‌ها را در حافظه ثانویه ذخیره می‌کند (ذخیره سازی ماندگار) که در یک وقفه مشخص اتفاق می‌افتد. بنابراین این شانس وجود دارد که شما داده‌هایی را از دست بدهید که بعد از آخرین Set , RDB’s snapshot  شده‌اند . 

2-AOF : AOF همه عملیات نوشتن دریافت شده توسط سرور را ثبت می‌کند. بنابراین همه چیز پایدار است. مشکل استفاده از AOF  این است که برای هر عملیات، شروع به نوشتن در دیسک می‌کند و این یک کار هزینه‌بر است و هم چنین اندازه فایل AOF بزرگتر از RDB می‌باشد. 

3-SAVE Command : شما می‌توانید Redis server را مجبور کنید که یک RDB snapshot را ایجاد کند؛ هر زمانکه Redis console client از دستور SAVE استفاده می‌کند.

در ضمن می‌توانید از AOF  و RDB با هم استفاده کنید تا بهترین نتیجه ماندگاری را داشته باشید. 
 
Redis Replication 

Replication یک تکنیک است که کامپیوتر‌ها را درگیر می‌کند تا دسترسی پذیری داده‌ها و تحمل خطا را با ضریب بیشتری امکان پذیر کنند. در یک محیط Replication، کامپیوتر‌ها، داده‌های یکسانی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند؛ حتی اگر چندین کامپیوتر دچار مشکل شوند، باز هم، همه داده‌ها در دسترس خواهند بود که به صورت Master/Slaves  می‌باشند.


تمام slave‌ها شامل داده‌های یکسانی همانند master می‌باشند. وقتی‌که یک slave جدید در محیط Replication ایجاد می‌شود، master به صورت خودکار همه داده‌ها را با sync ، slave می‌کند.
تمام Query ‌ها به سرور master هدایت می‌شوند و سپس سرور master عملیات را اجرا می‌کند. وقتی‌که یک عملیات نوشتن اتفاق می‌افتد، سرور master داده‌هایی را که به‌تازگی نوشته شده‌اند، در تمام slave‌ها تکثیر می‌کند. 
 اگر اتفاقی در سرور master رخ دهد، تمام داده‌ها از بین می‌روند؛ در این حالت باید یک slave را به master تبدیل کنیم. 

Clustering In Redis 

Clustering یک تکنیک می‌باشد که توسط آن می‌توان داده‌ها را در چندین کامپیوتر تقسیم بندی کرد. فرض کنید که یک سرور Redis را با 64GB حافظه در اختیار داریم. در این حالت می‌توانیم 64GB داده داشته باشیم. اگر  10 تا clustered computer را که هر کدام 64GB حافظه اصلی دارند، داشته باشیم، در این حالت می‌توان 640GB  داده را ذخیره کرد. 
 

در تصویر بالا می‌توانیم ببینیم که داده‌ها در چهار node، ذخیره شده‌اند. هر node یک Redis Server پیکربندی شده می‌باشد؛ به عنوان یک cluster node. اگر یکی از node ‌ها دچار مشکل شوند، سپس کل cluster متوقف می‌شود. 

Redis Client 

وب سایت Try Redis ، یک Redis console client  آنلاین است و به شما کمک می‌کند تا یاد بگیرید چگونه از Redis console client  استفاده کنید.


در قسمت بعد در رابطه با نصب Redis  بر روی سیستم عامل ویندوز و دیتا تایپ‌ها در Redis صحبت خواهیم کرد.
مطالب
آموزش فایرباگ - #7 - CSS Panel
پنل CSS مانند پنل جانبیِ Style که در مقاله‌ی قبل بررسی کردیم است با این تفاوت که امکانات بیشتری برای افرادی که قصد تصریف استایل دارند محیا کرده است.
در این پنل می‌توان به اضافه ، ویرایش و حذف استایل هایی که به صفحه‌ی جاری توسط فایل‌های مختلف اضافه شده اند و یا داخل خود صفحه تعریف شده اند پرداخت.



همچنین در این پنل امکان ویرایش یک فایل css بصورت کامل وجود دارد ، به این صورت که می‌توانید تمام محتویات فایل مورد نظر را در یک Text area ویرایش کنید.

مطابق با روالی که در قسمت قبل پیش گرفتیم عمل می‌کنیم و به ترتیب به تشریح ابزار پنل ، خود پنل ، منوی راست کلیک و پنل جانبی ِ Elements می‌پردازیم.


Options Menu
با راست کلیک کردن بروی تب CSS و یا کلیک کردن بروی فلش کوچک روی تب CSS قابل دسترس است و امکانات زیر را محیا می‌کند:

  • Expand Shorthand Properties : نمایش دستورات css بصورت کامل ، به این معنی که دستوراتی مانند margin که هم بصورت خلاصه و هم بصورت کامل تعریف می‌شوند را بصورت کامل نمایش می‌دهد. مثلا margin را چهار مقدار margin-top , margin-right , margin-bottom , margin-left نمایش می‌دهد.

  • Color As Hex , Color As RGB , Color As HSL : با انتخاب یکی از سه مقدار ذکر شده ، فرمت نمایش رنگ‌ها به حالت انتخاب شده تغییر می‌کند.
    مثلا دستور color : #000000 به این صورت نمایش داده می‌شود :‭ color : rgb(0, 0, 0) 

  • Refresh : این گزینه محتویات پنل را بروز می‌کند.

Panel Toolbar
ابزاری موجود در این پنل مشابه پنل‌های دیگر در بالای پنل و در زیر تب پنل‌ها قرار دارد و شامل ابزارهای زیر می‌شود:

  • Edit Button : این ابزار به دو صورت Live Edit و Source Edit در دسترس هست که با کلیک بروی فلش کوچکی که در سمت راست دکمه قرار دارد می‌توان نوع آن را تغییر داد.
    انتخاب حالت Source Edit ، باعث می‌شود سورس فایل به همان صورتی که به مرورگر ارسال شده نمایش داده شود. ( کامنت‌ها ، فرمت فایل و ... حفظ می‌شود. )
    حالت Live Edit هم باعث نمایش محتویات فایل بصورت مرتب شده می‌شود. ( کامنت‌ها و دستوراتی که توسط مرورگر تفسیر نشده اند نمایش داده نمی‌شوند. )



  • CSS Location Menu : نام فایل جاری که در پنل در حال نمایش است را نمایش می‌دهد و همچنین با کلیک بروی آن ، فایل‌های استایل دیگری که در صفحه بارگزاری شده اند را نمایش می‌دهد. با کلیک بروی هرکدام از فایل‌های نمایش داده شده ، همان فایل در پنل باز می‌شود.

    استایل هایی که در خود صفحه تعریف شده اند با نام خود صفحه در این قسمت نمایش داده می‌شوند و اگر استایل‌های در چندین تگ style تعریف شده باشند ، دومین تگ با #2 ، سومین با #3 و ... مشخص می‌شوند.

    هنگام باز بودن :
    1- فایل هایی که از پوشه‌های مختلف در صفحه بارگذاری شده اند ، با نام پوشه از هم تفکیک شده اند:



    2- با تایپ کردن عبارت دلخواه می‌توان نتایج را محدود کرد:



Panel
منظور از پنل ، قسمتی هست که استایل بصورت فرمت شده و نمایش داده شده است.


 Infotips
توسط این قابلیت ، زمانی که موس را بروی آدرس تصاویر ، نوع فونت و ... ببرید ، پاپ آپ کوچکی باز می‌شود و اطلاعاتی در مورد مقادیر می‌دهد. مثلا اینکه آیا تصویر مورد نظر به درستی بارگذاری شده یا نه ، نمای کوچکی از تصویر ، شکل فونت و ...

 Editing rules
برای ویرایش تعاریف CSS شامل Selector‌ها ، دستورات و مقادیر ، این پنل ابزارهای مفیدی ارائه می‌کند.
برای ویرایش یک selector ، دستور یا مقدار آن بروی آن عبارت کلیک کنید ، در همین حال یک text box ظاهر می‌شود و می‌توانید مقدار جدید را وارد کنید. پس از انجام ویرایش مورد نظر بروی قسمتی از صفحه کلیک کنید یا کلید Tab سپس Esc را بزنید. برای ویرایش دستورات بعدی ، کلید Tab را بزنید و برای لغو تغییر جاری ، کلید Esc را بزنید.

برای ایجاد یک rule جدید ، بروی قسمتی از پنل راست کلیک کرده و سپس گزینه‌ی "New Rule..." را برگزینید.
برای ایجاد یک property هم چند راه وجود دارد:

  • بروی قسمت از فضای خالی تعریف یک استایل دوبار کلیک کنید.
  • در قسمتی از تعریف یک استایل راست کلیک کرده و گزینه‌ی "New Property..." را انتخاب کنید.
  • بروی مقدار آخرین property کلیک کرده و کلید Tab را بزنید.


هنگام ویرایش یا ایجاد یک Rule , Propery یا مقدار بصورت inline ، حاشیه‌ی text box متناسب با مقدار وارد شده رنگی را که نمایانگر حالت ذخیره‌ی مقدار وارد شده است نمایش می‌دهد. برای مثال اگر مقداری که برای یک selector وارد شده است نامعتبر باشد ، رنگ حاشیه‌ی text box قرمز می‌شود.
جدول زیر حالت‌های مختلف را شرح می‌دهد:

رنگ حاشیه
Selectorها
نام Properyها
مقادیر Propertyها و Ruleها
 خاکستری تغییری ایجاد نشده استتغییری ایجاد نشده است
تغییری ایجاد نشده است
 قرمز selector نامعتبر است
نام نامعتبر است
مقدار نامعتبر است
 زرد selector صحیح است اما بروی Element فعلی تاثیر ندارد
نام صحیح است اما مقدار Property غیر مجاز است یا وارد نشده است
 
 سبز selector صحیح است نام و مقدار صحیح هستند
مقدار صحیح است


Auto-completion
زمانی که در حال ایجاد/ویراش کردن یک Rule, Propery یا مقدار آنها هستید ، میتوانید از این قابلیت استفاده کنید. مثلا با وارد کردن # تمام Selector هایی که می‌توانند با # شروع شوند در دسترس شما هستند و با دکمه‌های Up/Down می‌توانید مقادیر ممکن را مرور کنید.
اگر در حال ویرایش یک مقدار عددی هستید ، می‌توانید با دکمه‌های Up/Down مقادیر را یک واحد یک واحد افزایش دهید. با نگه داشتن کلید Shift و فشردن Up/Down می‌توانید مقادیر را 10تا 10تا تغییر دهید و با نگه داشتن Ctrl بجای Sihft ، یک دهم یک دهم.

Toggling styles
با این امکان می‌توانید یک Property را بطور موقت فعال/غیرفعال کنید. با حرکت موس از یک Property یک آیکون قرمز رنگ در کنار آن نمایش داده می‌شود که با کلیک بروی آن ، Property و مقدار آن کمرنگ شده و آیکون قرمز رنگ کنار آن ثابت می‌شود. با کلیک مجدد بروی آن ، Property فعال می‌شود.



Context Menu
این منو زمانی که در پنل راست کلیک کنید ظاهر می‌شود و نسبت به منطقه (Context)ای که در آن راست کلیک کرده اید ، گزینه‌های متفاوتی را مشاهده خواهید کرد. در جدول زیر ، گزینه‌ها ، Contextشان و توضیح هر گزینه آمده است.

 گزینهContext
توضیحات
Copy Location
CSS Location Menuآدرس فایل استایل را در حافظه کپی می‌کند.
Open in New TabCSS Location Menuفایل استایل را در یک تب جدید باز می‌کند.
Copy Image Location
image valuesآدرس تصویر را در حافظه کپی می‌کند.
Open Image in New Tabimage valuesتصویر را در یک تب جدید باز می‌کند.
Copy Colorcolor valuesمقدار رنگ را در حافظه کپی می‌کند.
Copy Rule DeclarationCSS selectorSelector و Propertyها را در حافظه کپی می‌کند.
Copy Style DeclarationCSS selectorفقط Propertyها را در حافظه کپی می‌کند.
New Rule...
همه جای پنل
یک Rule جدید بالای قسمتی که راست کلیک شده ایجاد می‌کند.
Delete "<selector>"
CSS selectorRule را حذف می‌کند.
New Property...
CSS rule
یک Property جدید در Ruleی که در آن راست کلیک شده ایجاد می‌کند.
Edit "<property name>"...
CSS property
Property فعلی به حالت ویرایش درمی آید. ( راه ساده‌تر ، کلیک بروی Property است. )
Delete "<property name>"...CSS propertyProperty فعلی را حذف می‌کند.
Disable "<property name>"...
CSS property
Property فعلی را غیرفعال می‌کند.
Refreshهمه جای پنل
محتویات پنل را بروز رسانی می‌کند.
Inspect in DOM panel
CSS Location Menu, CSS rule
فایل استایل یا Rule را در پنل DOM باز می‌کند.


Elements Side Panel
در این پنل که سمت راست پنل CSS قرار دارد ، با وارد کردن یک CSS Selector می‌توانید Elementهایی که در صفحه با آن مطابقت دارند را مشاهده کنید.
برای وارد کردن CSS Selector هم می‌توان مقدار مورد نظر را در قسمت Try a selector... وارد کرد هم می‌توان بروی یکی از Selectorهای پنل راست کلیک کرد و گزینه‌ی Get Matching Elements را برگزید.
Context Menu این قسمت هم مشابه Context Menu پنل HTML هست و فقط در ورژن 1.11 گزینه‌ی Paste HTML اضافه شده که در این کامنت از مقاله‌ی آموزش فایرباگ - #5 - HTML Panel توضیح داده شده است.

مطالب دوره‌ها
بررسی مثال‌ها و جزئیات بیشتر تولید کدهای پویا توسط Reflection.Emit
نحوه معرفی متغیرهای محلی در Reflection.Emit

ابتدا مثال کامل ذیل را درنظر بگیرید:
using System;
using System.Reflection.Emit;

namespace FastReflectionTests
{
    class Program
    {
        static int Calculate(int a, int b, int c)
        {
            var result = a * b;
            return result - c;
        }

        static void Main(string[] args)
        {
            //روش متداول
            Console.WriteLine(Calculate(10, 2, 3));

            //تعریف امضای متد
            var myMethod = new DynamicMethod(
                                        name: "CalculateMethod",
                                        returnType: typeof(int),
                                        parameterTypes: new[] { typeof(int), typeof(int), typeof(int) },
                                        m: typeof(Program).Module);
            //تعریف بدنه متد
            var il = myMethod.GetILGenerator();

            il.Emit(opcode: OpCodes.Ldarg_0); // بارگذاری اولین آرگومان بر روی پشته ارزیابی 
            il.Emit(opcode: OpCodes.Ldarg_1); // بارگذاری دومین آرگومان بر روی پشته ارزیابی 
            il.Emit(opcode: OpCodes.Mul); // انجام عملیات ضرب
            il.Emit(opcode: OpCodes.Stloc_0); // ذخیره سازی نتیجه عملیات ضرب در یک متغیر محلی
            il.Emit(opcode: OpCodes.Ldloc_0); // متغیر محلی را بر روی پشته ارزیابی قرار می‌دهد تا در عملیات بعدی قابل استفاده باشد
            il.Emit(opcode: OpCodes.Ldarg_2); // آرگومان سوم را بر روی پشته ارزیابی قرار می‌دهد
            il.Emit(opcode: OpCodes.Sub); // انجام عملیات تفریق
            il.Emit(opcode: OpCodes.Ret); // بازگشت نتیجه

            //فراخوانی متد پویا
            var method = (Func<int, int, int, int>)myMethod.CreateDelegate(typeof(Func<int, int, int, int>));
            Console.WriteLine(method(10, 2, 3));

        }
    }
}
در این مثال سعی کرده‌ایم معادل متد Calculate را که در ابتدای برنامه ملاحظه می‌کنید، با کدهای IL تولید کنیم. روش کار مانند قسمت قبل است. ابتدا وهله‌ی جدیدی را از کلاس DynamicMethod جهت معرفی امضای متد پویای خود ایجاد می‌کنیم. در اینجا نوع خروجی را int و نوع سه پارامتر آن‌را به نحوی که مشخص شده است توسط آرایه‌ای از typeهای int معرفی خواهیم کرد. سپس محل قرارگیری کد تولیدی پویا مشخص می‌شود.
در ادامه توسط ILGenerator، آرگومان‌های دریافتی بارگذاری شده، در هم ضرب می‌شوند. سپس نتیجه در یک متغیر محلی ذخیره شده و سپس از آرگومان سوم کسر می‌گردد. در آخر هم این نتیجه بازگشت داده خواهد شد.
در اینجا روش سومی را برای کار با متدهای پویا مشاهده می‌کنید. بجای تعریف یک delegate به صورت صریح همانند قسمت قبل، از یک Func یا حتی Action نیز بنابر امضای متد مد نظر، می‌توان استفاده کرد. در اینجا از یک Func که سه پارامتر int را قبول کرده و خروجی int نیز دارد، استفاده شده است.
اگر برنامه را اجرا کنید ... کرش خواهد کرد! با استثنای ذیل:
 System.InvalidProgramException was unhandled
Message=Common Language Runtime detected an invalid program.
علت اینجا است که در حین کار با System.Reflection.Emit، نیاز است نوع متغیر محلی مورد استفاده را نیز مشخص نمائیم. اینکار را توسط فراخوانی متد DeclareLocal که باید پس از فراخوانی GetILGenerator، درج گردد، می‌توان انجام داد:
 il.DeclareLocal(typeof(int));
با این تغییر، برنامه بدون مشکل اجرا خواهد شد.


نحوه تعریف برچسب‌ها در Reflection.Emit

در ادامه قصد داریم یک مثال پیشرفته‌تر را بررسی کنیم.
        static int Calculate(int x)
        {
            int result = 0;
            for (int i = 0; i < 10; i++)
            {
                result += i * x;
            }
            return result;
        }
در اینجا می‌خواهیم کدهای معادل متد محاسباتی فوق را توسط امکانات System.Reflection.Emit و کدهای IL تولید کنیم.
using System;
using System.Reflection.Emit;

namespace FastReflectionTests
{
    class Program
    {
        static int Calculate(int x)
        {
            int result = 0;
            for (int i = 0; i < 10; i++)
            {
                result += i * x;
            }
            return result;
        }

        static void Main(string[] args)
        {
            //روش متداول
            Console.WriteLine(Calculate(10));

            //تعریف امضای متد
            var myMethod = new DynamicMethod(
                                        name: "CalculateMethod",
                                        returnType: typeof(int), // خروجی متد عدد صحیح است
                                        parameterTypes: new[] { typeof(int) }, // یک پارامتر عدد صحیح دارد
                                        m: typeof(Program).Module);
            //تعریف بدنه متد
            var il = myMethod.GetILGenerator();

            // از برچسب‌ها برای انتقال کنترل استفاده می‌شود
            // در اینجا به دو برچسب برای تعریف ابتدای حلقه
            // و همچنین برای پرش به جایی که متد خاتمه می‌یابد نیاز داریم
            var loopStart = il.DefineLabel();
            var methodEnd = il.DefineLabel();

            // variable 0; result = 0
            il.DeclareLocal(typeof(int)); //  برای تعریف متغیر محلی نتیجه عملیات
            il.Emit(OpCodes.Ldc_I4_0); // عدد ثابت صفر را بر روی پشته ارزیابی قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Stloc_0); // و نهایتا این عدد ثابت به متغیر محلی انتساب داده خواهد شد

            // variable 1; i = 0
            il.DeclareLocal(typeof(int)); // در اینجا کار تعریف و مقدار دهی متغیر حلقه انجام می‌شود
            il.Emit(OpCodes.Ldc_I4_0); // عدد ثابت صفر را بر روی پشته ارزیابی قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Stloc_1); // و نهایتا این عدد ثابت به متغیر حلقه در ایندکس یک انتساب داده خواهد شد

            // در اینجا کار تعریف بدنه حلقه شروع می‌شود
            il.MarkLabel(loopStart); // شروع حلقه را علامتگذاری می‌کنیم تا بعدا بتوانیم به این نقطه پرش نمائیم
            il.Emit(OpCodes.Ldloc_1); // در ادامه می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا مقدار متغیر حلقه از عدد 10 کوچکتر است یا خیر
            il.Emit(OpCodes.Ldc_I4, 10); // عدد ثابت ده را بر روی پشته ارزیابی قرار می‌دهد
            // برای انجام بررسی‌های تساوی یا کوچکتر یا بزرگتر نیاز است ابتدا دو متغیر مدنظر بر روی پشته قرار گیرند
            il.Emit(OpCodes.Bge, methodEnd);  // اگر اینطور نیست و مقدار متغیر از 10 کمتر نیست، کنترل برنامه را به انتهای متد هدایت خواهیم کرد

            // i * x
            il.Emit(OpCodes.Ldloc_1); // مقدار متغیر حلقه را بر روی پشته قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Ldarg_0); // مقدار اولین آرگومان متد را بر روی پشته قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Mul); // انجام عملیات ضرب
            // نتیجه این عملیات اکنون بر روی پشته قرار گرفته است

            // result += 
            il.Emit(OpCodes.Ldloc_0); // متغیر نتیجه را بر روی پشته قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Add); // اکنون عملیات جمع بر روی نتیجه ضرب قسمت قبل که بر روی پشته قرار دارد و همچنین متغیر نتیجه انجام می‌شود
            il.Emit(OpCodes.Stloc_0); // ذخیره سازی نتیجه در متغیر محلی

            // i++
            // در اینجا کار افزایش متغیر حلقه انجام می‌شود
            il.Emit(OpCodes.Ldloc_1); // مقدار متغیر حلقه بر روی پشته قرار می‌گیرد
            il.Emit(OpCodes.Ldc_I4_1); // عدد ثابت یک بر روی پشته قرار می‌گیرد
            il.Emit(OpCodes.Add); // سپس این دو عدد بارگذاری شده با هم جمع خواهند شد
            il.Emit(OpCodes.Stloc_1); // نتیجه در متغیر حلقه ذخیره خواهد شد

            // مرحله بعد شبیه سازی حلقه با پرش به ابتدای برچسب آن است
            il.Emit(OpCodes.Br, loopStart);

            //در اینجا انتهای متد علامتگذاری شده است
            il.MarkLabel(methodEnd);
            il.Emit(OpCodes.Ldloc_0); // مقدار نتیجه بر روی پشته قرار داده شده
            il.Emit(OpCodes.Ret); // و بازگشت داده می‌شود

            //فراخوانی متد پویا
            var method = (Func<int, int>)myMethod.CreateDelegate(typeof(Func<int, int>));
            Console.WriteLine(method(10));
        }
    }
}
کد کامل معادل را به همراه کامنت گذاری سطر به سطر آن، ملاحظه می‌کنید. در اینجا نکته‌های جدید، نحوه تعریف برچسب‌ها و انتقال کنترل برنامه به آن‌ها هستند؛ جهت شبیه سازی حلقه و همچنین خاتمه آن و انتقال کنترل به انتهای متد.


فراخوانی متدها توسط کدهای پویای Reflection.Emit

در ادامه کدهای کامل یک مثال متد پویا را که متد print را فراخوانی می‌کند، ملاحظه می‌کنید:
using System;
using System.Reflection.Emit;

namespace FastReflectionTests
{
    class Program
    {
        public static void print(int i)
        {
            Console.WriteLine("i: {0}", i);
        }

        static void Main(string[] args)
        {
            //روش متداول
            print(10);

            //تعریف امضای متد
            var myMethod = new DynamicMethod(
                                        name: "myMethod",
                                        returnType: typeof(void),
                                        parameterTypes: null, // پارامتری ندارد
                                        m: typeof(Program).Module);
            //تعریف بدنه متد
            var il = myMethod.GetILGenerator();
            il.Emit(OpCodes.Ldc_I4, 10); // عدد ثابت 10 را بر روی پشته قرار می‌دهد
            // اکنون این مقدار بر روی پشته است و از آن می‌توان برای فراخوانی متد پرینت استفاده کرد
            il.Emit(OpCodes.Call, typeof(Program).GetMethod("print"));
            il.Emit(OpCodes.Ret);


            //فراخوانی متد پویا
            var method = (Action)myMethod.CreateDelegate(typeof(Action));
            method();
        }
    }
}
در اینجا از OpCode مخصوص فراخوانی متدها به نام Call که در قسمت‌های قبل در مورد آن بحث شد، استفاده گردیده است. برای اینکه امضای دقیقی را در اختیار آن قرار دهیم، می‌توان از Reflection استفاده کرد که نمونه‌ای از آن‌را در اینجا ملاحظه می‌کنید.
به علاوه چون خروجی امضای متد ما از نوع void است، اینبار delegate تعریف شده را از نوع Action تعریف کرده‌ایم و نه از نوع Func.


فراخوانی متدهای پویای Reflection.Emit توسط سایر متدهای پویای Reflection.Emit

فراخوانی یک متد پویای مشخص از طریق متد‌های پویای دیگر نیز همانند مثال قبل است:
using System;
using System.Reflection.Emit;

namespace FastReflectionTests
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            //تعریف امضای متد
            var myMethod = new DynamicMethod(
                                        name: "mulMethod",
                                        returnType: typeof(int),
                                        parameterTypes: new[] { typeof(int) },
                                        m: typeof(Program).Module);
            //تعریف بدنه متد
            var il = myMethod.GetILGenerator();
            il.Emit(OpCodes.Ldarg_0); // اولین آرگومان متد را بر روی پشته قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Ldc_I4, 42); // عدد ثابت 42 را بر روی پشته قرار می‌دهد
            il.Emit(OpCodes.Mul); // ضرب این دو در هم
            il.Emit(OpCodes.Ret); // بازگشت نتیجه

            //فراخوانی متد پویا
            var method = (Func<int, int>)myMethod.CreateDelegate(typeof(Func<int, int>));
            Console.WriteLine(method(10));

            // فراخوانی متد پویای فوق در یک متد پویای دیگر
            var callerMethod = new DynamicMethod(
                                        name: "callerMethod",
                                        returnType: typeof(int),
                                        parameterTypes: new[] { typeof(int), typeof(int) },
                                        m: typeof(Program).Module);
            //تعریف بدنه متد
            var callerMethodIL = callerMethod.GetILGenerator();
            callerMethodIL.Emit(OpCodes.Ldarg_0); // پارامتر اول متد را بر روی پشته قرار می‌دهد
            callerMethodIL.Emit(OpCodes.Ldarg_1); // پارامتر دوم متد را بر روی پشته قرار می‌دهد
            callerMethodIL.Emit(OpCodes.Mul); // ضرب این دو در هم
            //حاصل ضرب اکنون بر روی پشته است که در فراخوانی بعدی استفاده می‌شود
            callerMethodIL.Emit(OpCodes.Call, myMethod); // فراخوانی یک متد پویای دیگر
            callerMethodIL.Emit(OpCodes.Ret);

            //فراخوانی متد پویای جدید
            var method2 = (Func<int, int, int>)callerMethod.CreateDelegate(typeof(Func<int, int, int>));
            Console.WriteLine(method2(10, 2));
        }
    }
}
در مثال فوق ابتدا یک متد پویای ضرب را تعریف کرده‌ایم که عددی صحیح را دریافت و آن‌را در 42 ضرب می‌کند و نتیجه را بازگشت می‌دهد.
سپس متد پویای دومی تعریف شده است که دو عدد صحیح را دریافت و این دو را در هم ضرب کرده و سپس نتیجه را به عنوان پارامتر به متد پویای اول ارسال می‌کند.
هنگام فراخوانی OpCodes.Call، پارامتر دوم باید از نوع MethodInfo باشد. نوع یک DynamicMethod نیز همان MethodInfo است. بنابراین برای فراخوانی آن، کار خاصی نباید انجام شود و صرفا ذکر نام متغیر مرتبط با مد پویای مدنظر کفایت می‌کند.
اشتراک‌ها
تحقق یک رویا: پشتیبانی توکار از دات نت در همه مرورگرهای مدرن

به لطف استاندارد مدرن و هنوز فراگیر نشده‌ی WebAssembly ، امروزه همه‌ی مرورگر‌های مدرن می‌توانند بجای اجرای جاوا اسکریپت، یک زبان bytecode استانداردِ سطح پایین و شبیه به زبان اسمبلی را اجرا کنند. استفاده از WebAssembly می‌تواند موجب اجرای سریع‌تر کد و کاهش حجم آن شود. اما مهمترین مزیت این هست که امروز می‌توانیم همه‌ی زبان‌های قدرتمند، نظیر سی شارپ را به نحوی کامپایل کنیم که خروجیِ نهایی، منطبق با استاندارد webassembly باشد و به صورت native در مرورگرها، دات نت را اجرا کنیم.

کامپایل سی شارپ به WebAssembly توسط تیم Mono مایکروسافت انجام شده و عمده مشکلات فنی سر راه برداشته شده‌اند. اما برای اینکه عملا بشود از دات نت در مرورگر‌ها استفاده کرد، مایکروسافت در پی پیاده سازی پروژه‌ی جاه طلبانه‌ای به نام Blazor می‌باشد. در واقع Blazor فریم ورک Client-Side مبتنی بر دات نت خواهد بود؛ الهام گرفته از فریم ورک‌های کنونی (مانند Angular و React) و رقیبی جدید برای آن‌ها. فریم ورک Blazor هم مانند آن‌ها حول مفهوم Component شکل گرفته‌است. کامپوننت‌هایی که کلاس‌های سی شارپی هستند و با زبان Razor توسعه داده شده‌اند. 

استفاده از دات نت در مرورگر‌ها می‌تواند موجب این شود که کد بیشتری را بین سرور و کلاینت بتوانیم به اشتراک بگذاریم و نیاز به دوباره کاری در هر دو سمت را نداشته باشیم. علاوه بر این توسعه دهندگان سی شارپ کمی بیشتر به مفهوم Full Stack Developer نزدیک خواهند شد.

همچنین با استفاده از WebAssembly می‌توانیم به تمام کتابخانه‌های موجود جاوااسکریپتی هم دسترسی داشته باشیم و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. همچنین می‌توان DOM را هم از این طریق مدیریت و دستکاری کرد.

در حال حاضر تیم AspNet عهده دار کار بر روی پروژه‌ی Blazor  شده‌است. از نوشته‌های آن‌ها چنین بر می‌آید که تا نهایی شدن این پروژه هنوز باید صبر کنیم.  

تحقق یک رویا: پشتیبانی توکار از دات نت در همه مرورگرهای مدرن
نظرات مطالب
EF Code First #12
- من در مورد الگوی مخزن در قسمت 11 این سری بحث کردم (کامنت‌های آن‌را هم بخوانید)؛ همچنین این مباحث در مورد EF Code first است و نه db first و نه EF 4. به علاوه این لینک‌هایی که مطرح کردید مثلا نمونه code project، داخل به اصطلاح BLL خودش، پر است از وهله سازی Context و من در این مطلب توضیح دادم که چرا اینکار غلط است و چگونه استفاده از یک تراکنش برای چندین عملیات مرتبط را زیر سؤال می‌برد.
- اون اینترفیس IUnitOfWork مطرح شده در مثال جاری، وابستگی خاصی به DataLayer نداره. می‌تونه در لایه سرویس هم تعریف بشه (منظور این است می‌تونه در یک اسمبلی و پروژه جداگانه هم قرار بگیره و مشکلی نیست). اما DataLayer باید بتونه در حین تزریق وابستگی‌ها وهله‌ای از IUnitOfWork رو فراهم کنه تا به اون معنا ببخشه؛ به همین جهت Context برنامه باید آن‌را پیاده سازی کند تا توسط StructureMap قابل شناسایی و استفاده شود.
اما نهایتا وهله سازی اینترفیس یاد شده توسط DAL صورت می‌گیره. uow به خودی خود موجودیتی نداره. در اینجا مثلا EF هست که به اون معنا می‌بخشه و سبب وهله سازی آن خواهد شد. هرچند به ظاهر برنامه با اینترفیس‌ها کار می‌کند اما تزریق وابستگی‌ها است که به این اینترفیس‌ها موجودیت می‌بخشد و سبب دسترسی به وهله‌ای که قرار داد ارائه شده توسط آن‌ها را پیاده سازی کرده می‌شود.
- در یک سیستم nTier هم مباحث ذکر شده در این قسمت، جاری است. مثلا یک WCF Service قرار گرفته روی یک سرور مجزا هم می‌تونه از DataLayer و ServiceLayer مثال جاری استفاده کند. استفاده کننده نهایی برای نمایش آن در UI با هیچکدام از دو مورد ذکر شده کاری ندارد و فقط با قراردادهای WCF Service کار می‌کنه.
مطالب
بررسی کلمات کلیدی Const و ReadOnly در سی شارپ
تعریف: Constant فیلدی است که مقدار آن در زمان کامپایل (Compile time) مشخص می‌شود و این مقدار هیچگاه نمی‌تواند تغییر کند (ثابت است). از کلمه کلیدی (Keyword) ، const برای تعریف یک constant استفاده می‌شود.

  تعاریف اولیه :
Constant Field : فیلد ثابتی که مستقیما در یک Class و یا Struct تعریف می‌شود.
Constant Local : ثابتی که در بلاک‌های برنامه (بدنه یک تابع ، حلقه تکرار و ...) تعریف می‌شود.

همه‌ی انواع درون ساخت (Built in) در زبان #C مانند (انواع عددی، بولین، کاراکتر، رشته و نوع‌های شمارشی) و اشاره‌گرهای تهی (null reference) می‌توانند بصورت constant تعریف شوند. باید توجه داشت که عبارت تعریف و مقدار دهی یک constant (ثابت) باید بصورتی باشد که در زمان کامپایل کاملا قابل ارزیابی باشد.

جدول مقایسه‌ای بین Const و ReadOnly
Constant
ReadOnly
میتواند به Field‌ها و همچنین local‌‌ها اعمال شود. تنها به Field ها  اعمال می‌شود. 
مقدار دهی اولیه آن الزامی است. 
مقدار دهی اولیه می‌تواند هنگام تعریف و یا در درون سازنده انجام شود (در هیچ متد دیگری امکان پذیر نیست). 
 تخصیص حافظه انجام نمی‌شود و مقدار آن در کد‌های IL گنجانده می‌شود (توضیح در ادامه مطلب).   تخصیص حافظه بصورت داینامیک انجام می‌شود و می‌توانیم در زمان اجرا مقدار آن را بدست آوریم. 
 ثابت‌ها در #C بصورت پیش فرض از نوع static هستند. بدین معنا که از طریق نام کلاس  قابل دسترسی هستند.   تنها از طریق وهله سازی از یک کلاس قابل دسترسی هستند. 
 نوع‌های درون ساز (built in) و Null Reference ها  را می‌توان بصورت const تعریف کرد.
Boolean,Char, Byte, SByte, Int16, UInt16, Int32, UInt32, Int64, UInt64, Single, Double, Decimal , string. 
مشابه Constant ها
مقدار آن در طول عمر یک برنامه ثابت است.
 مقدار آن می‌تواند در هنگام فراخوانی سازنده برای وهله‌های مختلف متفاوت باشد.
فیلد‌های const را نمی‌توان بصورت پارامتر‌های out و ref استفاده کرد.
فیلد‌های ReadOnly را می‌توان بصورت پارامتر‌های ref و out در درون سازنده استفاده کرد. 

نحوه تعریف یک constant :





همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید در کنار نماد انتخابی برای const‌ها یک قفل کوچک (نشان از غیرقابل تغییر بودن) قرار گرفته است .


مثالی از تعریف و رفتار Constant‌ها در #C :
const int field_constant = 10;  //constant field
static void Main(string[] args)
{
    const int x = 10, y = 15;   //constant local :correct
    const int z = x + y;        //constant local : correct;
    const int a = x + GetVariableValue();//Error
}
public static int GetVariableValue()
{
    const int localx = 10;
    return 10;
}
در خطوط اول و دوم ارزش متغیر‌های x,y,z بدرستی محاسبه و ارزیابی شده‌است. اما در خط سوم تخصیص مقدار برای ثابت a به زمان اجرای برنامه موکول شده است. در نتیجه با بروز خطا مواجه می‌شویم .

فیلد‌های فقط خواندنی ReadOnly


در #C فقط Field‌‌ها را می‌توان بصورت ReadOnly  تعریف کرد. این فیلد‌ها یا در زمان تعریف و یا از طریق سازنده مقدار دهی می‌شوند.






بررسی تفاوت readonly و  const در سطح IL

برای مشاهده کدهای سطح میانی (IL Code) از ابزار خط فرمان Developer Command ویژوال استدیو 2017 و همچنین برنامه ILdasm استفاده شده است. همانطور که در جدول مقایسه‌ای بیان شد، برای constant field ها  تخصیص حافظه‌ای صورت نمی‌گیرد و مقادیر مستقیما در کد‌های IL گنجانده می‌شود.
مثال: 
 class Program
    {
        public const int numberOfDays = 7;
        public readonly double piValue = 3.14;

        static void Main(string[] args)
        {
            
        }
    }












اگر فایل Exe کد فوق را توسط نرم افزار IL Dasm مشاهده کنید، خواهید دید که مقدار ذخیره شده در numberOfDays در کد IL گنجانده شده است : 








ولی مقدار ذخیره شده در piValue در زمان اجرا قابل دسترسی می‌باشد.






مشکل Versioning فیلدهای const
public const int numberOfDays = 7;
public readonly double piValue = 3.14;
اگر کد‌های فوق را به یک اسمبلی مجزا منتقل کنیم و از این کد‌ها در پروژه‌ای جدید استفاده کنیم، وضعیت Code ‌های IL به صورت زیر است:
کد برنامه اصلی که ارجاعی به اسمبلی جانبی دارد:
static void Main(string[] args)
{
   var readEx = new MyLib.TestClass();
   var readConstValue = MyLib.TestClass.numberOfDays;
   var readReadOnlyValue = readEx.piValue;
}
کد‌های IL :
.method private hidebysig static void  Main(string[] args) cil managed
{
  .entrypoint
  // Code size 17 (0x11)
  .maxstack  1
  .locals init ([0] class [MyLib]MyLib.TestClass readEx,
  [1] int32 readConstValue,
  [2] float64 readOnlyValue)
  IL_0000:  nop
  IL_0001:  newobj   instance void [MyLib]MyLib.TestClass::.ctor()
  IL_0006:  stloc.0 //readEx
  IL_0007:  ldc.i4.7  //ارزش ذخیره شده در کد
  IL_0008:  stloc.1 //readConstValue
  IL_0009:  ldloc.0 //readEg
  IL_000a:  ldfld float64 [MyLib]MyLib.TestClass::piValue
  IL_000f:  stloc.2 //readReadOnlyValue
  IL_0010:  ret
} // end of method Program::Main
همانطور که می‌بینید ارزش ذخیره شده در کد IL، همان ارزشی است که در اسمبلی مجزا ذخیره شده است.
اگر در کتابخانه جانبی ارزش فیلد const را تغییر دهید و آن را مجدد کامپایل کنید، تا زمانیکه اسمبلی برنامه اصلی را کامپایل نکرده‌اید، همان ارزش قبلی در برنامه نمایش داده می‌شود.
برای غلبه بر این مشکل از فیلد‌های Static ReadOnly استفاده می‌کنیم.

مثال:
public class ReadonlyStatic
{
  public static readonly string x = "Hi";
  public static readonly string y;
  public ReadonlyStatic()
  {
     //y = "Hello"; This is wrong
  }
  static ReadonlyStatic()
  {
    y = "Hello";
  }
}

اولین مشکلی که با استفاده از فیلد‌های Static ReadOnly حل می‌شود، مشکل  Versioning فیلد‌های Const است. بدین ترتیب دیگر نیازی به کامپایل مجدد برنامه مصرف کننده نیست .
نکته بعدی که در کد فوق نشان داده شده‌است، فیلد‌های static readOnly در زمان تعریف و یا تنها از طریق سازنده‌ی static می‌توانند مقدار دهی شوند.

مقایسه ReadOnly و Static  :

ReadOnly
 Static
 هم در زمان تعریف و هم از طریق سازنده می‌توان آن را مقدار دهی کرد.   در زمان تعریف و تنها از طریق سازنده static می‌توان آن را مقدار دهی کرد.
مقدار بر اساس مقادیری که در سازنده‌ها تعیین می‌شود متفاوت است.
 مقادیر بعد از مقدار دهی اولیه تغییر نمی‌کنند. 


چه زمانی از Const و چه زمانی از ReadOnly استفاده کنیم :

  • زمانی باید از Const استفاده کرد که مطمئن هستیم ارزش ذخیره شده در آن در طول عمر یک برنامه تغییر نمی‌کند. بطور مثال ذخیره تعداد روز هفته در یک فیلد از نوع Constant. اگر شک داریم که ممکن است این ارزش تغییر کند، می‌توانیم از حالت static readOnly برای غلبه بر مشکل Versioning استفاده کنیم.
  • از آنجائیکه مقادیر constant در کد‌های IL گنجانده می‌شوند، برای رسیدن به کارآیی بهتر، مقادیری را که در طول عمر یک برنامه تغییر نمی‌کنند، به صورت  const تعریف می‌کنیم.
  • هر زمان تصمیم داشتیم Constant هایی به ازای هر وهله از کلاس داشته باشیم از ReadOnly استفاده می‌کنیم.