مسیر راه ASP.NET Core در دات نت 8
بررسی آیندهی Blazor در دات نت 8
اگر از آخرین نگارش Ubuntu استفاده میکنید، با توجه به همکاری مایکروسافت و شرکت پشتیبان آن، نصب داتنت به سادگی اجرای دستور زیر است:
$ sudo apt update && sudo apt install -y dotnet-sdk-8.0 $ dotnet --version
و اگر میخواهید بدانید که چه نگارشی از داتنت، بههمراه مخازن استاندارد Ubuntu است، دستور زیر را صادر کنید:
$ apt search dotnet-sdk*
که یک نمونه خروجی آن به صورت زیر است:
$ apt search dotnet-sdk* Sorting... Done Full Text Search... Done dotnet-sdk-8.0/noble-updates,noble-security 8.0.107-0ubuntu1~24.04.1 amd64 .NET 8.0 Software Development Kit dotnet-sdk-8.0-source-built-artifacts/noble-updates,noble-security 8.0.107-0ubuntu1~24.04.1 amd64 Internal package for building the .NET 8.0 Software Development Kit dotnet-sdk-dbg-8.0/noble-updates,noble-security 8.0.107-0ubuntu1~24.04.1 amd64 .NET SDK debug symbols.
نصب اسکریپتی آخرین نگارش داتنت بر روی تمام توزیعهای لینوکسی
مایکروسافت، اسکریپتی را برای دریافت و نصب خودکار آخرین نگارش داتنت، تهیه کردهاست که کار با آن بسیار سادهاست و با تمام توزیعهای لینوکسی و نه فقط Ubuntu سازگار است.
پیش از هرکاری ابتدا مخزنهای بستهها و برنامههای مرتبط را یکبار بهروز کرده و سیستم را ریاستارت میکنیم:
sudo apt update -q && sudo apt upgrade -y && reboot
سپس دستور زیر را صادر میکنیم تا اسکریپت نصاب مخصوص داتنت خود مایکروسافت را دریافت کنیم :
wget https://dot.net/v1/dotnet-install.sh -O dotnet-install.sh chmod +x ./dotnet-install.sh
توسط این دو دستور، فایل dotnet-install.sh دریافت شده و همچنین دسترسی اجرایی بودن آن نیز تنظیم میشود.
پس از آن، برای نصب آخرین نگارش داتنت SDK موجود، تنها کافی است دستور زیر را صادر کنیم:
./dotnet-install.sh --version latest
و یا اگر فقط میخواهید runtime آنرا نصب کنید، پارامترهای نصب، به صورت زیر تغییر میکنند:
./dotnet-install.sh --version latest --runtime aspnetcore
همچنین اگر نگارشهای پایینتر مدنظر شما هستند، میتوانید کانال نصب را هم مشخص کنید:
./dotnet-install.sh --channel 7.0
که یک نمونه خروجی اجرای دستور dotnet-install.sh --version latest/. آن به صورت زیر است:
$ ./dotnet-install.sh --version latest dotnet-install: Attempting to download using aka.ms link https://dotnetcli.azureedge.net/dotnet/Sdk/8.0.303/dotnet-sdk-8.0.303-linux-x64.tar.gz dotnet-install: Remote file https://dotnetcli.azureedge.net/dotnet/Sdk/8.0.303/dotnet-sdk-8.0.303-linux-x64.tar.gz size is 223236164 bytes. dotnet-install: Extracting archive from https://dotnetcli.azureedge.net/dotnet/Sdk/8.0.303/dotnet-sdk-8.0.303-linux-x64.tar.gz dotnet-install: Downloaded file size is 223236164 bytes. dotnet-install: The remote and local file sizes are equal. dotnet-install: Installed version is 8.0.303 dotnet-install: Adding to current process PATH: `/home/vahid/.dotnet`. Note: This change will be visible only when sourcing script. dotnet-install: Note that the script does not resolve dependencies during installation. dotnet-install: To check the list of dependencies, go to https://learn.microsoft.com/dotnet/core/install, select your operating system and check the "Dependencies" section. dotnet-install: Installation finished successfully.
همانطور که مشاهده میکنید، داتنت 8.0.303، نصب شدهاست.
پس از پایان نصب، دو دستور زیر را هم باید اجرا کنید تا بتوان در خط فرمان به NET CLI. دسترسی یافت:
$ export DOTNET_ROOT=$HOME/.dotnet $ export PATH=$PATH:$DOTNET_ROOT:$DOTNET_ROOT/tools
پس از این تنظیمات، امکان اجرای دو دستور آزمایشی زیر میسر میشوند:
$ dotnet --version $ dotnet --list-sdks
نصب داتنت بر روی نگارشهای قدیمیتر Ubuntu
برای اینکه بتوان به روش متداولی (بدون دریافت اسکریپت نصاب فوق) به آخرین تغییرات انجام شده و آخرین بهروز رسانیها و همچنین تمام نگارشهای داتنت دسترسی داشت، میتوان از مخازن بستههای خود مایکروسافت استفاده کنیم که باید آنها را به سیستم عامل اضافه کرد. برای اینکار باید مراحل زیر طی شوند:
ابتدا تمام وابستگیهای احتمالی موجود را حذف میکنیم:
$ sudo apt remove 'dotnet*' 'aspnet*' 'netstandard*'
سپس فایل زیر را ایجاد کرده:
sudo nano touch /etc/apt/preferences
و آنرا با محتوای زیر تکمیل میکنیم؛ تا فقط از مخازن خود مایکروسافت استفاده شود و سایر مخازن مرتبط در این حالت، اولویت کمتری داشته باشند:
Package: dotnet* aspnet* netstandard* Pin: origin "archive.ubuntu.com" Pin-Priority: -10 Package: dotnet* aspnet* netstandard* Pin: origin "security.ubuntu.com" Pin-Priority: -10
پس از آن، دستورات زیر، کار افزودن مخازن بستههای مایکروسافت را انجام میدهند:
# Get OS version info which adds the $ID and $VERSION_ID variables source /etc/os-release # Download Microsoft signing key and repository wget https://packages.microsoft.com/config/$ID/$VERSION_ID/packages-microsoft-prod.deb -O packages-microsoft-prod.deb # Install Microsoft signing key and repository sudo dpkg -i packages-microsoft-prod.deb # Clean up rm packages-microsoft-prod.deb # Update packages sudo apt update sudo apt upgrade -y
بعد از این بهروز رسانیها، دستور متداول زیر، کار نصب آخرین نگارش NET SDK. را انجام میدهد:
sudo apt-get install -y dotnet-sdk-8.0
و همچنین هربار هم که سیستم را با دستورات sudo apt update -q && sudo apt upgrade -y به روز کنیم، در صورت وجود بهروز رسانی داتنتی جدیدی، آنرا به صورت خودکار دریافت و نصب میکند.
ایجاد یک برنامهی Minimal-API جدید در دات نت 8
پروژهای را که در اینجا پیگیری میکنیم، بر اساس قالب استاندارد تولید شدهی توسط دستور dotnet new webapi تکمیل میشود.
ایجاد یک صفحهی Blazor 8x به همراه مسیریابی و دریافت پارامتر
در ادامه قصد داریم که یک کامپوننت جدید را به نام SsrTest.razor در پوشهی جدید Components\Tests ایجاد کرده و برای آن مسیریابی از نوع page@ هم تعریف کنیم. یعنی نهفقط قصد داریم آنرا توسط RazorComponentResult رندر کنیم، بلکه میخواهیم اگر آدرس آنرا در مرورگر هم وارد کردیم، قابل دسترسی باشد.
به همین جهت یک پوشهی جدید را به نام Components در ریشهی پروژهی Web API جاری ایجاد میکنیم، با این محتوا:
برای ایده گرفتن از محتوای مورد نیاز، به «معرفی قالبهای جدید شروع پروژههای Blazor در دات نت 8» قسمت دوم این سری مراجعه کرده و برای مثال قالب سادهترین حالت ممکن را توسط دستور زیر تولید میکنیم (در یک پروژهی مجزا، خارج از پروژهی جاری):
dotnet new blazor --interactivity None
- فایل Imports.razor_ ساده شده برای سهولت کار با فضاهای نام در کامپوننتهای Blazor (فضاهای نامی را که در آن وجود ندارند و مرتبط با پروژهی دوم هستند، حذف میکنیم).
- فایل App.razor، برای تشکیل نقطهی آغازین برنامهی Blazor.
- فایل Routes.razor برای معرفی مسیریابی صفحات Blazor تعریف شده.
- پوشهی Layout برای معرفی فایل MainLayout.razor که در Routes.razor استفاده شدهاست.
و ... یک فایل آزمایشی جدید به نام Components\Tests\SsrTest.razor با محتوای زیر:
@page "/ssr-page/{Data:int}" <PageTitle>An SSR component</PageTitle> <h1>An SSR component rendered by a Minimal-API!</h1> <div> Data: @Data </div> @code { [Parameter] public int Data { get; set; } }
تغییرات مورد نیاز در فایل Program.cs برنامهی Web-API برای فعالسازی رندر سمت سرور Blazor
در ادامه کل تغییرات مورد نیاز جهت اجرای این برنامه را مشاهده میکنید:
var builder = WebApplication.CreateBuilder(args); // ... builder.Services.AddRazorComponents(); // ... // http://localhost:5227/ssr-component?data=2 // or it can be called directly http://localhost:5227/ssr-page/2 app.MapGet("/ssr-component", (int data = 1) => { var parameters = new Dictionary<string, object?> { { nameof(SsrTest.Data), data }, }; return new RazorComponentResult<SsrTest>(parameters); }); app.UseStaticFiles(); app.UseAntiforgery(); app.MapRazorComponents<App>(); app.Run(); // ...
- همین اندازه تغییر در جهت فعالسازی رندر سمت سرور کامپوننتهای Blazor در یک برنامهی ASP.NET Core کفایت میکند. یعنی اضافه شدن:
AddRazorComponents ،UseAntiforgery و MapRazorComponents
- در اینجا نحوهی ارسال پارامترها را به یک RazorComponentResult نیز مشاهده میکنید.
- در حالت فراخوانی از طریق مسیر endpoint (یعنی فراخوانی مسیر http://localhost:5227/ssr-component در مثال فوق)، خود کامپوننت فراخوانی شده، بدون layout تعریف شدهی در فایل App.razor، رندر میشود. علت اینجا است که layout برنامه به همراه کامپوننت Router و RouteView آن فعال میشود که این دو هم مختص به صفحات دارای مسیریابی Blazor هستند و برای رندر کامپوننتهای خالص آن بکار گرفته نمیشوند. خروجی RazorComponentResult تنها یک static SSR خالص است؛ مگر اینکه فایل blazor.web.js را نیز بارگذاری کند.
یک نکته: اگر در حالت رندر توسط RazorComponentResult، علاقمند به استفادهی از layout هستید، میتوان از کامپوننت LayoutView داخل یک کامپوننت فرضی به صورت زیر استفاده کرد؛ اما این مورد هم شامل اطلاعات فایل App.razor نمیشود:
<LayoutView Layout="@typeof(MainLayout)"> <PageTitle>Home</PageTitle> <h2>Welcome to your new app.</h2> </LayoutView>
سؤال: آیا در این حالت کامپوننتهای تعاملی هم کار میکنند؟
پاسخ: بله. فقط برای ایده گرفتن، یک نمونه پروژهی تعاملی Blazor 8x را در ابتدا ایجاد کنید و قسمتهای اضافی AddRazorComponents و MapRazorComponents آنرا در اینجا کپی کنید؛ یعنی برای مثال جهت فعالسازی کامپوننتهای تعاملی Blazor Server، به این دو تغییر زیر نیاز است:
// ... builder.Services.AddRazorComponents() .AddInteractiveServerComponents(); // ... app.MapRazorComponents<App>().AddInteractiveServerRenderMode(); // ...
<script src="_framework/blazor.web.js"></script>
@rendermode InteractiveServer <h1>Counter</h1> <p role="status">Current count: @_currentCount</p> <button class="btn btn-primary" @onclick="IncrementCount">Click me</button> @code { private int _currentCount; private void IncrementCount() { _currentCount++; } }
// http://localhost:5227/server-interactive-component app.MapGet("/server-interactive-component", () => new RazorComponentResult<Counter>());
<!DOCTYPE html> <html lang="en"> <head> <meta charset="UTF-8"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <title>Interactive server component</title> <base href="/"/> </head> <body> <h1>Interactive server component</h1> <Counter/> <script src="_framework/blazor.web.js"></script> </body> </html>
سپس تعریف endpoint متناظر را به صورت زیر تغییر میدهیم:
// http://localhost:5227/server-interactive-component app.MapGet("/server-interactive-component", () => new RazorComponentResult<CounterInteractive>());
سؤال: آیا میتوان این خروجی static SSR کامپوننتهای بلیزر را در سرویسهای یک برنامه ASP.NET Core هم دریافت کرد؟
منظور این است که آیا میتوان از یک کامپوننت Blazor، به همراه تمام پیشرفتهای Razor در آن که در Viewهای MVC قابل دسترسی نیستند، بهشکل یک رشتهی خالص، خروجی گرفت و برای مثال از آن بهعنوان قالب پویای محتوای ایمیلها استفاده کرد؟
پاسخ: بله! زیر ساخت RazorComponentResult که از سرویس HtmlRenderer استفاده میکند، بدون نیاز به برپایی یک endpoint هم قابل دسترسی است:
using Microsoft.AspNetCore.Components; using Microsoft.AspNetCore.Components.Web; namespace WebApi8x.Services; public class BlazorStaticRendererService { private readonly HtmlRenderer _htmlRenderer; public BlazorStaticRendererService(HtmlRenderer htmlRenderer) => _htmlRenderer = htmlRenderer; public Task<string> StaticRenderComponentAsync<T>() where T : IComponent => RenderComponentAsync<T>(ParameterView.Empty); public Task<string> StaticRenderComponentAsync<T>(Dictionary<string, object?> dictionary) where T : IComponent => RenderComponentAsync<T>(ParameterView.FromDictionary(dictionary)); private Task<string> RenderComponentAsync<T>(ParameterView parameters) where T : IComponent => _htmlRenderer.Dispatcher.InvokeAsync(async () => { var output = await _htmlRenderer.RenderComponentAsync<T>(parameters); return output.ToHtmlString(); }); }
builder.Services.AddScoped<HtmlRenderer>(); builder.Services.AddScoped<BlazorStaticRendererService>();
app.MapGet("/static-renderer-service-test", async (BlazorStaticRendererService renderer, int data = 1) => { var parameters = new Dictionary<string, object?> { { nameof(SsrTest.Data), data }, }; var html = await renderer.StaticRenderComponentAsync<SsrTest>(parameters); return Results.Content(html, "text/html"); });
کدهای کامل این مطلب را میتوانید از اینجا دریافت کنید: WebApi8x.zip
پیش از دات نت 8، دو حالت عمده برای توسعهی برنامههای Blazor وجود داشت: Blazor Server و Blazor WASM. در هر دو حالت، طول عمر سیستم تزریق وابستگیهای ایجاد و مدیریت شدهی توسط Blazor، معادل طول عمر برنامهاست.
در برنامههای Blazor Server، طول عمر سیستم تزریق وابستگیها، توسط ASP.NET Core قرار گرفتهی بر روی سرور مدیریت شده و نمونههای ایجاد شدهی سرویسهای توسط آن، به ازای هر کاربر متفاوت است. بنابراین اگر طول عمر سرویسی در اینجا به صورت Scoped تعریف شود، این سرویس فقط یکبار در طول عمر برنامه، به ازای یک کاربر جاری برنامه، تولید و نمونه سازی میشود. در این مدل برنامهها، سرویسهایی با طول عمر Singleton، بین تمام کاربران به اشتراک گذاشته میشوند. به همین جهت است که در این نوع برنامهها، مدیریت سرویس Context مخصوص EF-Core نکات خاصی را به همراه دارد. چون اگر بر اساس سیستم پیشفرض تزریق وابستگیها و طول عمر Scoped این سرویس عمل شود، یک Context فقط یکبار بهازای یک کاربر، یکبار نمونه سازی شده و تا پایان طول عمر برنامه، بدون تغییر زنده نگه داشته میشود؛ در حالیکه عموم توسعه دهندگان EF-Core تصور میکنند سرویسهای Scoped، پس از پایان یک درخواست، پایان یافته و Dispose میشوند، اما در اینجا پایان درخواستی نداریم. یک اتصال دائم SignalR را داریم و تا زمانیکه برقرار است، یعنی برنامه زندهاست. بنابراین در برنامههای Blazor Server، سرویسهای Scoped، به ازای هر کاربر، همانند Singleton رفتار میکنند (در سراسر برنامه به ازای یک کاربر در دسترس هستند) و سرویسهایی از اساس Singleton، بین تمام کاربران به اشتراک گذاشته میشوند.
در برنامههای Blazor WASM، طول عمر سیستم تزریق وابستگیها، توسط برنامهی وباسمبلی در حال اجرای بر روی مرورگر مدیریت میشود. یعنی مختص به یک کاربر بوده و طول عمر آن وابستهاست به طول عمر برگهی جاری مرورگر. بنابراین دراینجا بین سرویسهای Scoped و Singleton، تفاوتی وجود ندارد و همانند هم رفتار میکنند (هر دو مختص به یک کاربر و وابسته به طول عمر برگهی جاری هستند).
در هیچکدام از این حالتها، امکان دسترسی به HttpContext وجود ندارد (نه داخل اتصال دائم SignalR برنامههای Blazor Server و نه داخل برنامهی وباسمبلی در حال اجرای در مرورگر). اطلاعات بیشتر
بنابراین در این برنامهها برای نگهداری اطلاعات کاربر لاگین شدهی به سیستم و یا سایر اطلاعات سراسری برنامه، عموما از سرویسهایی با طول عمر Scoped استفاده میشود که در تمام قسمتهای برنامه به ازای هر کاربر، قابل دسترسی هستند.
رفتار Blazor 8x در مورد مدیریت حالت
هرچند دات نت 8 به همراه حالتهای رندر جدیدی است، اما هنوز هم میتوان برنامههایی کاملا توسعه یافته بر اساس مدلهای قبلی Blazor Server و یا Blazor WASM را همانند داتنتهای پیش از 8 داشت. بنابراین اگر تصمیم گرفتید که بجای استفاده از جزیرههای تعاملی، کل برنامه را به صورت سراسری تعاملی کنید، همان نکات قبلی، در اینجا هم صادق هستند و از لحاظ مدیریت حالت، تفاوتی نمیکنند.
اما ... اگر تصمیم گرفتید که از حالتهای رندر جدید استفاده کنید، مدیریت حالت آن متفاوت است؛ برای مثال دیگر با یک سیستم مدیریت تزریق وابستگیها که طول عمر آن با طول عمر برنامهی Blazor یکی است، مواجه نیستیم و حالتهای زیر برای آنها متصور است:
حالت رندر: صفحات رندر شدهی در سمت سرور یا Server-rendered pages
مفهوم: یک صفحهی Blazor که در سمت سرور رندر شده و HTML نهایی آن به سمت مرورگر کاربر ارسال میشود. در این حالت هیچ اتصال SignalR و یا برنامهی وباسمبلی اجرا نخواهد شد.
عواقب: طول عمر سرویسهای Scoped، بهمحض پایان رندر صفحه در سمت سرور، پایان خواهند یافت.
بنابراین در این حالت طول عمر یک سرویس Scoped، بسیار کوتاه است (در حد ابتدا و انتهای رندر صفحه). همچنین چون برنامه در سمت سرور اجرا میشود، دسترسی کامل و بدون مشکلی را به HttpContext دارد.
صفحات SSR، بدون حالت (stateless) هستند؛ به این معنا که حالت کاربر در بین هدایت به صفحات مختلف برنامه ذخیره نمیشود. به آنها میتوان از این لحاظ بهمانند برنامههای MVC/Razor pages نگاه کرد. در این حالت اگر میخواهید حالت کاربران را ذخیره کنید، استفاده از کوکیها و یا سشنها، راهحل متداول اینکار هستند.
حالت رندر: صفحات استریمی (Streamed pages)
مفهوم: یک صفحهی Blazor که در سمت سرور رندر شده و قطعات آماده شدهی HTML آن به صورت استریمی از دادهها، به سمت مرورگر کاربر ارسال میشوند. در این حالت هیچ اتصال SignalR و یا برنامهی وباسمبلی اجرا نخواهد شد.
عواقب: طول عمر سرویسهای Scoped، بهمحض پایان رندر صفحه در سمت سرور، پایان خواهند یافت.
بنابراین در این حالت طول عمر یک سرویس Scoped، بسیار کوتاه است (در حد ابتدا و انتهای رندر صفحه). همچنین چون برنامه در سمت سرور اجرا میشود، دسترسی کامل و بدون مشکلی را به HttpContext دارد.
حالت رندر: Blazor server page
مفهوم: یک صفحهی Blazor Server که یک اتصال دائم SignalR را با سرور دارد.
عواقب: طول عمر سرویسهای Scoped، معادل طول عمر اتصال SignalR است و با قطع این اتصال، پایان خواهند یافت. این نوع برنامهها اصطلاحا stateful هستند و از لحاظ دسترسی به حالت کاربر، تجربهی کاربری همانند یک برنامهی دسکتاپ را ارائه میدهند.
در این نوع برنامهها و درون اتصال SignalR، دسترسی به HttpContext وجود ندارد.
حالت رندر: Blazor wasm page
مفهوم: صفحهای که به کمک فناوری وباسمبلی، درون مرورگر کاربر اجرا میشود.
عواقب: طول عمر سرویسهای Scoped، معادل طول عمر برگه و صفحهی جاری است و با بسته شدن آن، پایان میپذیرد. این نوع برنامهها نیز اصطلاحا stateful هستند و از لحاظ دسترسی به حالت کاربر، تجربهی کاربری همانند یک برنامهی دسکتاپ را ارائه میدهند (البته فقط درون مروگر کاربر).
در این نوع برنامهها، دسترسی به HttpContext وجود ندارد.
حالت رندر: جزیرهی تعاملی Blazor Server و یا Blazor server island
مفهوم: یک کامپوننت Blazor Server که درون یک صفحهی دیگر (که عموما از نوع SSR است) قرار گرفته و یک اتصال SignalR را با سرور برقرار میکند.
عواقب: طول عمر سرویسهای Scoped، معادل طول عمر اتصال SignalR است و با قطع این اتصال، پایان خواهند یافت؛ برای مثال کاربر به صفحهای دیگر در این برنامه مراجعه کند. بنابراین این نوع کامپوننتها هم تا زمانیکه کاربر در صفحهی جاری قرار دارد، stateful هستند.
در این نوع برنامهها و درون اتصال SignalR، دسترسی به HttpContext وجود ندارد.
حالت رندر: جزیرهی تعاملی Blazor WASM و یا Blazor wasm island
مفهوم: یک کامپوننت Blazor WASM که درون یک صفحهی دیگر (که عموما از نوع SSR است) توسط فناوری وباسمبلی، درون مرورگر کاربر اجرا میشود.
عواقب: طول عمر سرویسهای Scoped، معادل مدت زمان فعال بودن صفحهی جاری است. به محض اینکه کاربر به صفحهای دیگر مراجعه و این کامپوننت دیگر فعال نباشد، طول عمر آن خاتمه خواهد یافت. بنابراین این نوع کامپوننتها هم تا زمانیکه کاربر در صفحهی جاری قرار دارد، stateful هستند (البته این حالت درون مرورگر کاربر مدیریت میشود و نه در سمت سرور).
در این نوع برنامهها، دسترسی به HttpContext وجود ندارد.
نتیجهگیری
همانطور که مشاهده میکنید، در صفحات SSR، دسترسی کاملی به HttpContext سمت سرور وجود دارد (که البته کوتاه مدت بوده و با پایان رندر صفحه، خاتمه خواهد یافت؛ حالتی مانند صفحات MVC و Razor pages)، اما در جزایر تعاملی واقع در آنها، خیر.
مسالهی مهم در اینجا، مدیریت اختلاط حالت صفحات SSR و جزایر تعاملی واقع در آنها است. مایکروسافت جهت پیاده سازی اعتبارسنجی و احراز هویت کاربران در Blazor 8x و برای انتقال حالت به این جزایر، از دو روش Root-level cascading values و سرویس PersistentComponentState استفاده کردهاست که آنها را در دو قسمت بعدی، با توضیحات بیشتری بررسی میکنیم.