مطالب
Pro Agile .NET Development With Scrum - قسمت اول
 با همکاری آقایان سید مجتبی حسینی و محمد شریفی طی یک سری مقالات سریالی قصد داریم ترجمه آزادی از کتاب  Pro Agile .NET Development With Scrum نوشته Jerrel Blankenship  و Matthew Bussa ، داشته باشیم. 
با توجه به اینکه در سایت جاری مطالب قسمت اول کتاب پوشش داده شده است، ما هم دوباره کاری نکرده و میتوانید از این مقاله استفاده کنید.

مدیریت پروژه‌های چابک با اسکرام
در این فصل با روشها و ماهیت تکرارپذیر اسکرام آشنا می‌شوید که استخوان‌بندی فرآیندی را تعریف می‌کند که دربردارندۀ  مجموعه‌ای از نقشها و فعالیتهایی است که همگی بر پشتیبانی از تیم مسؤول تولید محصول، تمرکز می‌کنند. 
مطالعۀ موردی بخش دوم این کتاب از شیوۀ اسکرام به نحوی پیروی می‌کند که قادر به دیدن اجرایی عملی از تمام ویژگیهای کلیدی‌ای که در این فصل از آنها بحث می‌شود، خواهید بود و به شما کمک می‌کند تا مزیت‌های این شیوه را به خوبی درک کنید.
اسکرام چیست؟
اسکرام رویکردی تکرارپذیر جهت توسعۀ نرم‌افزار است که بصورت تنگاتنگی با اصول و بیانیۀ چابک هم‌سو شده است. اسکرام از دنباله‌ای از بلاکهای زمانی به نام اسپرینت ساخته شده است که بر ارائۀ محصولات کارآمد تمرکز می‌کند. یک اسپرینت نوعاً از دو تا چهار هفته به طول می‌انجامد و با هدف یا موضوعی که واضح کنندۀ اسپرینت است، تعریف شده است.
اسپرینتها نسبت به تغییرات ایزوله شده‌اند و بدون هیچ اختلالی، تیم توسعه را بر ارائۀ محصولی کارآمد، متمرکز می‌سازند. کارها در Product   Backlog ( لیستی از کارهای کلی یک پروژه است که باید آن را بر اساس درجه اهمیت، دسته بندی نمود) اولویت‌بندی شده که توسط صاحب محصول مدیریت می‌شود. قبل از وقوع هر اسپرینت، یک ویژگی از Product Backlog  انتخاب شده و تیم توافق می‌کند که در انتهای آن اسپرینت، آن ویژگی را ارائه کند.
برای آنکه همه چیز بخوبی پیش برود، یک نفر به عنوان ScrumMaster (که وظیفه نگهداری و حفظ فرآیند را برعهده دارد) تعیین می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ مانعی باعث جلوگیری از ارائۀ ویژگیهایی که تیم توسعه مد نظر قرار داده، نشود. جلسات سرپایی روزانه به تیم کمک می‌کند تا دربارۀ هر مشکلی که مانع کار است، گفتگو کنند. مرور هر اسپرینت در انتهای آن به ارتقای فرآیند کمک می‌کند.
شکل 1-2 نمایش گرافیکی روش اسکرام است که حاوی همۀ نقشها و فعالیتها و خروجیهای اسکرام بوده که در ادامه، بیشتر دربارۀ آنها خواهید خواند. 
 




  شیوه‌های برنامه محور در مقابل شیوه‌های ارزش محور
هنگام ملاحظۀ تفاوت میان شیوۀ آبشاری و شیوۀ چابک، نیاز است تا به هستۀ مرکزی هر روش نگریست. یکی از شیوه‌ها از نقشه‌ای برگرفته شده که در ابتدای پروژه ایجاد شده است و شیوۀ دیگر از ارزشی برگرفته شده که شما به مشتری می‌دهید.

شیوۀ آبشاری (برنامه محور)
به شیوۀ آبشاری می‌توان به منزلۀ شیوه‌ای برنامه محور در توسعۀ نرم‌افزار نگریست. در گذشته، این شیوۀ توسعه بسیار مورد استفاده بود، نه به این دلیل که بهترین شیوۀ توسعۀ نرم‌افزار بود، بلکه به این دلیل که تنها شیوۀ شناخته شده بود.
پروژه‌ای که شیوۀ آبشاری را به کار می‌برد با ریسک بسیار بالایی مواجه بود؛ به این دلیل که همه چیز در ابتدای پروژه طرح‌ریزی می‌شد. تمام نیازمندیها و جستجوها و تعیین بازۀ کاری قبل از آنکه حتی یک خط کد نوشته شود، جمع‌آوری می‌شد. مشتریان باید همۀ آنچه را که از سیستم انتظار داشتند، در ابتدای امر می‌دانستند. در زمانی که مشتریان دقیقاً نمی‌دانستند که چه می‌خواهند اما باید تمام جزئیات نیازهای خود را تعریف می‌کردند و در یک وهله باید جزئیات کار را تعیین می‌کردند و تا آخر نیز نمی‌توانستند آن را تغییر دهند؛ حتی اگر بعداً متوجه می‌شدند که نیازشان تغییر کرده است.
این رویکرد سرانجام پروژه را، حتی قبل از آنکه شروع شود، با شکست مواجه می‌کرد. کل فرآیند به سمت مشکلاتی هدایت می‌شد که تا پایان پروژه نیز پنهان می‌ماندند. زیرا مشتری همۀ نکات جزئی کار را مدنظر قرار نداده بود و راهی برای تغییرات مورد نیاز وجود نداشت. گاهی انجام تغییر مستلزم هزینۀ بسیار بالایی بود. در این گونه پروژه‌ها دامنۀ پروژه دچار تغییرات می‌شد؛  توسعه‌دهنده از مسائلی که مشتری درصدد حل آنها بود سردرنمی‌آورد و به همین ترتیب مشتری.
توسعۀ برنامه محور به مانند روند پرش حلقه‌ای است: شما ابتدا جستجو می‌کنید و یک مرتبه از میان آن حلقه پریده و وارد حلقۀ جمع‌آوری نیازمندیها می‌شوید و از آنجا وارد حلقۀ طراحی می‌شوید. از یک حلقه نمی‌توانید عبور کنید مگر اینکه از حلقۀ پیشین آن پریده باشید و با یک مرتبه، عبور از یک حلقه برگشتن به آن حلقه ممکن نیست. حتی اگر نیاز باشد چنین کاری انجام شود. ممکن نیست که اندکی از هر کاری را انجام داده و برای اطمینان از مسیر درست، قدری متوقف بمانید. فرآیند آبشاری فراهم کنندۀ بستری نیست که در آن توسعه دهند بتواند به مشتری خود بگوید: «مایل هستم که کاری را که تاکنون انجام داده‌ام، به شما نشان دهم تا ببینید که آیا با آنچه شما می‌خواهید منطبق است یا خیر».
معمولاً در انتهای پروژه است که مشکلات بزرگی بروز پیدا می‌کنند که نسبتاً خیلی دیر است. این مورد منجر به آن می‌شود که چند تیم به کار وارد شده و افراد بیشتری در پروژه استفاده شوند؛ به این امید که پروژه سریعتر به اتمام برسد و البته چنین نتیجه‌ای به ندرت اتفاق می‌افتد. در نتیجه بخشهایی از پروژه باید کنار گذاشته شوند؛ یعنی یا حدود پروژه محدودتر شود، یا آزمودن آن حذف شود یا هردو.

شیوۀ اسکرام (ارزش محور)
اسکرام به عنوان شیوه‌ای ارزش محور در توسعۀ نرم‌افزار مورد توجه قرار می‌گیرد. اسکرام به چند دلیل تغییر چشم‌گیری نسبت به شیوۀ آبشاری داشته‌است.  اسکرام به جای آنکه در ابتدا به جمع‌آوری نیازمندیهای مورد نیاز برای هر ویژگی مد نظر پروژه بپردازد و به جای آنکه همۀ طراحی‌های خود را مبتنی بر این نیازمندیها کامل کرده و سپس به کدنویسی برنامه مبتنی بر این طرحهای از اول مشخص شده بپردازد؛ به توسعۀ تکرارپذیر و افزایشی می‌نگرد.
اسکرام تماماً معطوف به مسیرهایی جزئی در حل مسأله و ارزیابی مجدد آن مسأله پس از طی هر مسیر است.
  • بلاکهای جزئی با عنوان اسپرینت
  • ویژگیهای جزئی
  • تیم‌های کوچک
بلاکهای زمانی کوچک بیانگر چگونگی کار بر روی حل مسأله توسط تیم توسعه است. به هر اسپرینت می‌توان به صورت یک پروژۀ آبشاری کوچک نگریست. زیرا در هر اسپرینت شما همۀ کارهایی را که به طور عادی در یک پروژۀ آبشاری انجام می‌دهید، اجرا می‌کنید با این تفاوت که فقط در مقیاسی کوچک‌تر آن را انجام می‌دهید. در هر اسپرینت، شما یک ویژگی را انتخاب کرده و نیازمندیهای آن ویژگی را جمع‌آوری کرده و به طراحی آن ویژگی مبتنی بر نیازمندیهای به دست‌آمده پرداخته و سپس کدنویسی کرده و آن خصیصه را با توجه به طراحی صورت گرفته، تست می‌کنید. شما در اسکرام برخلاف روش آبشاری، تلاش نمی‌کنید که همه چیز را پیشاپیش طراحی کنید. بلکه شما چیزی را انجام می‌دهید که نیاز است انجام شود. هدف هر اسپرینت انجام ارتقایی (افزایشی) برای رسیدن به پروژۀ نهایی است؛ اما افزایشی که به طور بالقوه قابل ارائه است.
حال چگونه می‌توان در هر اسپرینت تعداد زیادی پروژه‌های آبشاری را انجام داد، در حالی که قبلاً به سختی یک پروژۀ آبشاری قابل انجام بود؟ جواب، انجام اسپرینتهایی با ویژگیهای کوچک است. ویژگیهای جزئی‌، قطعاتی از پروژه هستند که تلاش می‌کنند مسألۀ خاصی را برای مشتری حل کنند. آنها درصدد این نیستند که کل برنامه را ایجاد کنند. ویژگیهای مدنظر یک پروژه به تکه‌های کوچکتری شکسته می‌شوند که هنوز قادر به تامین ارزش برای مشتری بوده و می‌توان آنها را به سرعت انجام داد. با هرچه بیشتر شدن این ویژگیهای کامل شده در پروژه، مشتری کم کم با نمای کامل برنامه مورد نظر مواجه شده و آن را ملاحظه می‌کند.
همه‌ی این موارد توسط یک تیم کوچکی از توسعه‌دهندگان، تست‌کننده‌ها و طراحانی که صرفاً به انجام پروژه مشغول هستند، انجام می‌شود. این تیم، یک تیم با قابلیت‌هایی چندگانه است که هر عضو آن با انجام تمام کارهای تیم آشناست. هر عضوی از آن ممکن است که در همه چیز بهترین نباشد؛ اما هرکس می‌داند که چگونه یک کار ضروری را برای تکمیل پروژه انجام دهد. نگریستن به آنها به عنوان یک تیم SEAL  که هر عضو آن می‌داند که چگونه هرچیز مورد نیاز را انجام دهد، اما برای هرکاری کارشناسان مخصوص آن کار وجود دارد.
با انجام این کار در سطوح جزئی، مسائل این سطوح جزئی تا حدی شبیه مسائلی هستند که در انتهای پروژه در شیوۀ آبشاری رخ می‌دهند. در واقع اسکرام به گونه‌ای کار می‌کند که بتواند تا آنجا که ممکن است سریعاً مشکلات و مسائل را نشان دهد. مشکلات قابل پنهان شدن نیستند؛ چراکه پروژه به سطوحی کوچک و قابل مدیریت، تجزیه شده است. هنگامیکه مشکلی بروز پیدا می‌کند، تا وقت پیدا شدن راه حل و حل شدن آن، موجبات دردسر تیم را فراهم می‌کند و آنها نمی‌توانند از مسأله چشم‌پوشی کنند، چون برای همه قابل رؤیت است.
نکتۀ بسیارمهمی را باید دربارۀ اسکرام فهمید و آن اینکه اسکرام مشکلات را هرچه زودتر، به تیم نشان می‌دهد؛ اما آنها را حل نمی‌کند. 
اسکرام نه تنها ویژگیهایی را برای نمایش به مشتری توسط تیمهای فروش و بازاریابی تولید می‌کند، بلکه راه‌حلهایی را نیز به مشتری ارائه می‌دهد. چنین امری با اولویت‌بندی خصوصیت‌ها مطابق نیاز و خواسته‌های مشتری، صورت می‌گیرد. اگر مشتری‌ای تصور کند که ویژگی A باید از ویژگی B بسیار مهم‌تر باشد و توسعه دهنده، وقت زیادی را بر سر ویژگی B قبل از ویژگی A صرف کند، نمی‌تواند به نیاز مشتری به نحو مطلوبی، پاسخ‌گو باشد.

عوامل ثابت در مقابل عوامل متغیر
سه عامل یا قید کلیدی، برای هر پروژۀ نرم‌افزاری وجود دارند: زمان، منابع و محدودۀ پروژه. متأسفانه در یک زمان، هر سه عامل قابل جمع نیست. طبق شکل مثلثی زیر، در هر زمان می‌توان بر روی تاثیرات دو عامل کار کرد و آن دو عامل  اتفاقی را که رخ می‌دهد، بر سومی دیکته می‌کنند.



در مدل توسعۀ برنامه محور، حیطه و منابع پروژه، معمولاً عوامل ثابتند و زمان عامل متغیر است. در این حالت حیطۀ پروژه بر منابع و زمان حاکم است. این حالت تا زمانی خوب است که شما در میانۀ پروژه قراردارید. اما به مرور، رشد حیطۀ پروژه، چهره نامطلوب کار را نمایان می‌سازد. در این هنگام محدودۀ پروژه، گسترش خواهد یافت در حالی که نه منابع و نه زمان، متناسب با چنین تغییری، قابل تغییر نیستند. در این هنگام شما افراد بیشتری را به پروژه وارد می‌کنید، به این امید که به نتیجۀ مناسبی در انتهای کار دست یابید.
در مدل توسعۀ ارزش محور، منابع و زمان در مثلث ثابتند. شما از ابعاد تیمتان و سرعت انجام کارشان در اسپرینتهای قبلی آگاهید. در این حالت محدودۀ پروژه در مثلث فوق، عنصر متغیر می‌شود. به عبارت دیگر منابع پروژه و زمان، تعیین‌کنندۀ محدودۀ پروژه هستند.

محصولات اسکرام
اسکرام سه خروجی دارد:
  1.  product backlog : مجموعه‌ای اولویت بندی شده از نیازمندی‌های سطح بالای سیستمی که در نهایت بایستی تحویل داده شود.
  2. sprint backlog : مواردی از  product backlog که قرار است در یک sprint انجام شوند.
  3. نمودار burn-down :هدف نمودار burn-down، نمایش روند پیشرفت پروژه به صورت نموداری به اعضای تیم توسعه است که حاوی اطلاعاتی دربارۀ کل زمان انجام کار، زمان تخمین‌زده شده، مقدار کارانجام شده و عقب‌ماندگی‌های پروژه است.
این خروجی‌ها، محصولات فعالیت‌های اسکرام هستند و به تیم در جهت‌یابی و شفافیت کار کمک می‌کنند. افزون بر این خروجی‌های اصلی خروجی‌های فرعی‌ای نیز از قبیل معیار پذیرش (الزاماتی که باید در حل یک مسأله برآورده شود تا بتوان آن را کامل شده تلقی کرد) وجود دارد.

Product Backlog
product backlog لیستی از همه کارهای باقی‌مانده در یک پروژه است که باید انجام شوند. این لیست نمایانگر نیازمندیها و خواسته‌های مشتری است. در قلب این لیست «داستان کاربر (user story)» یعنی مؤلفۀ کلیدی اسکرام قرار دارد. این مؤلفه تعیین‌کنندۀ ملاک افزایش ارزش در نزد مشتری بوده و آن چیزی است که توسعه دهنده تلاش می‌کند، ارائه نماید و توسط صاحب محصول (product owner) (یعنی کسی که نسبت به افزودن یا حذف داستان کاربر (user story)‌ها به لیست، پاسخ‌گو است) مدیریت می‌شود. product backlog به طور دائم توسط صاحب محصول و مشتری اولویت‌بندی می‌شود. این اولویت‌بندی دائمی امری کلیدی برای اسکرام است. این امر تضمین می‌کند که داستان کاربر (user story) که تعیین‌کنندۀ بیشترین ارزش برای مشتریست، در صدر product backlog قرار گرفته باشد. با افزوده شدن یک داستان کاربر (user story) این مورد با سایر داستان‌های کاربر (user storyهای) پیشین مقایسه شده تا مشخص شود که در چه سطح ارزشی‌ای از نظر مشتری قراردارد. در طول یک اسپرینت، داستان کاربر (user storyها) را می‌توان به اسپرینت اضافه کرد. اما تا کامل شدن اسپرینت جاری، به تیم توسعه نشان داده نمی‌شود.

User Stories
همانطور که خاطرنشان شد، product backlog چیزی بیش از یک لیست اولویت‌بندی شده از داستان‌های کاربر (user storyها) نیست. یک داستان کاربر (user story)، یک کارت است که ارزش اضافه‌ای را برای مشتری توصیف می‌کند. داستان کاربر (user story) برای توسعه‌دهنده به منظور بیان ارزشی اضافه نوشته می‌شود. نکتۀ کلیدی یک داستان کاربر (user story) خوب، این است که داستان کاربر (user story) بخشی عمودی از لیست است و بخش افقی ویژگی‌ای است که فقط به یک سطح، مانند سطح بانک اطلاعات یا سطح رابط کاربری اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر قطعۀ عمودی تمام سطوح را آن گونه که در شکل 3-2 نشان داده شده، متاثر می‌سازد. این کوچکترین مقدار کاری است که تمام سطوح یک محصول را تحت تاثیر قرارداده و برای مشتری ارزش ایجاد می‌کند. با نوشتن داستان‌های کاربر (user storyها) به گونه‌ای که در بخشهای عمودی جایز است، می‌توان قابلیت پایه‌ای را در اولین داستان کاربر (user story) ایجاد کرده و سپس به سادگی قابلیتی به این ویژگی به عنوان نیازهای مشتری اضافه کرد.


یک شیوۀ اطمینان از اینکه داستان کاربر (user story) فایدۀ قطعۀ عمودی بودن در یک سیستم را داراست این است که مطمئن شویم با «INVEST» منطبق است. «INVEST» عبارت است از مخفف: 
  • مستقل (Independent): باید خودبسنده باشد و به سایر داستانها وابسته نباشد.
  • قابل مذاکره (Negotiable): داستانهای کاربری که بخشی از یک اسپرینت هستند همیشه قابل تغییر و بازنویسی هستند.
  • با ارزش (Valuable): یک داستان کاربر باید به کاربر نهایی، ارزشی را ارائه دهد.
  • قابل برآورد (Estimable): همیشه باید بتوان اندازۀ داستان کاربر را تخمین زد.
  • اندازۀ مناسب (Sized appropriately): داستانهای کاربر نباید آن قدر بزرگ باشند که تبدیلشان به یک طرح یا وظیفه یا امر اولویت‌بندی شده با درجۀ مشخصی ممکن نباشد.
  • قابل آزمون (Testable): داستان کاربر یا توصیفات مربوط به آن باید اطلاعات ضروری برای آزمودن آن را فراهم کنند.

تعیین اندازۀ backlog
تعیین اندازۀ product backlog  عبارت است از اندازه‌گیری سرعتی که تیم اسکرام می‌تواند مؤلفه‌های آن را ارائه کند. افراد در تخمین کار خوب عمل نمی‌کنند. همگی می‌دانیم که در تخمین دقیق اینکه چقدر طول می‌کشد تا یک کار را به طور کامل انجام دهیم، تا چه اندازه بد عمل می‌کنیم. تا کنون چند مرتبه این اتفاق افتاده است که از کسی بشنویم یا به خودمان بگوییم که 80 درصد کار را انجام داده‌ام و 20 درصد باقی‌ماندۀ آن در یک ساعت انجام خواهد شد. اما هنوز بعد از دو روز انجام نشده است. افراد به طور طبیعی بد تخمین می‌زنند.
ما ممکن است در تخمین زدن خوب نباشیم؛ اما در مقایسه کردن اشیاء با یکدیگر عالی هستیم. به عنوان مثال قادریم که با نگاه انداختن به دو دستور پخت غذا تشخیص دهیم که کدام‌یک پیچیده‌تر از دیگری است؛ بدون آنکه تخصصی در آشپزی داشته باشیم. به دو چیز نگاه می‌کنیم و تشخیص می‌دهیم که کدام‌یک بزرگتر از دیگری است. تخمین اندازۀ backlog تماماً یعنی تصمیم‌گیری دربارۀ پیچیدگی و مقدار کار لازم، نه اینکه چقدر طول می‌کشد تا این کار انجام شود. تخمین اندازه با تخمین برابر نیست.
ممکن است بپرسید که چگونه می‌توان زمان انجام برخی چیزها را اندازه گرفت؟ مدیری را در نظر بگیرید که می‌خواهد بداند چقدر طول می‌کشد تیم شما یک widget را تولید کند. شما می‌توانید تخمین زمان کامل شدن widget  را از پیچیدگی widget تخمین بزنید. شما می‌توانید وقتی که تیم از یک اسپرینت فارغ شد، به آن اسپرینت نگاه کرده و محاسبه کنید که چقدر طول می‌کشد تا کار کامل شود. فقط پیچیدگی یک وظیفه‌ی مورد توجه تیم است.
اجازه دهید برای توضیح بهتر چگونگی تخمین مقدار کار مورد نیاز برای کامل شدن کار، این مسأله را با رنگ‌آمیزی خانه‌تان مقایسه کنیم. شما به فروشگاه رنگ فروشی رفته و چند سطل رنگ را برای رنگ‌آمیزی خانه می‌خرید. سپس از سه پیمانکار می‌خواهید که انجام این کار را برای شما تخمین بزنند. اولین پیمانکار به خانه‌ی شما آمده و دور خانه قدم زده و به سطلهای رنگی که خریده‌اید نگاه کرده  و می‌گوید که وی با یک نردبان زنگ زده و برس‌های دستی و پسرکی لاغراندام به عنوان دستیارش، این کار را در ظرف دو روز انجام می‌دهد.
دومین پیمانکار دور خانه قدم زده و به سطلها نگریسته و می‌گوید که به تازگی نردبان و برس‌هایی خریداری کرده است و تیم محلی فوتبال در آخر هفته به وی کمک خواهند کرد. با این دستیاران و تجهیزات جدید، انجام این کار فقط یک روز به طول می‌انجامد.
سومین پیمانکار دور خانه قدم زده و به رنگها نگریسته و می‌گوید که وی صاحب یک دستگاه مکانیکی رنگ‌آمیزی است که باعث می‌شود انجام این کار حدود یک ساعت وقت بگیرد.
شما دربارۀ این ماجرا و سه نوع تخمین از رنگ‌آمیزی خانه، چگونه فکر می‌کنید در صورتی که در هیچ کدام از این سه وضعیت، نه ابعاد خانه تغییری کرده است و نه مقدار رنگی که شما خریداری کرده‌اید.  نکتۀ این داستان در این است که بهترین چیزی که شما می‌توانید انجام دهید تخمین مدت زمان انجام کار نیست؛ بلکه به جای آن باید مقدار تلاشی را که منجر به اتمام کار خواهد شد، تخمین زد. با تخمین مقدار کار می‌توان مدت زمان انجام کار را به دست آورد.

Sprint Backlog
sprint backlog لیستی از همۀ کارهای باقی‌مانده در یک اسپرینت است و باید توسط تیم انجام شود. sprint backlog زیرمجموعه‌ای از product backlog است. product backlog همۀ داستانهای کاربران را که برای product مانده لیست می‌کند؛ اما sprint backlog حاوی همه‌ی داستان‌ها و وظایف باقی‌مانده برای اسپرینت است. نوعاً هنگامی که یک داستان کاربر برای یک اسپرینت انتخاب می‌شود، تیم، آن داستان کاربر را به تعدادی وظیفه تقسیم می‌کند.
یک وظیفه، تکۀ کوچکی از داستان کاربر است که توسط هر عضو تیم قابل انجام است. مثلاً وظایفی از قبیل اجرای تغییرات بر روی بانک اطلاعاتی مورد نیاز یک داستان کاربر یا وظیفۀ اجرای UI برای داستان کاربر. وظایفی که بر روی تابلوی وظایف – که با عنوان Kanban (معادل ژاپنی بیلبورد) نیز شناخته می‌شود- برای همۀ تیم قابل رؤیت است. سایر مؤلفه‌های روی این تخته به همان ترتیب، حاوی اطلاعاتی دربارۀ قرار ملاقاتهای جمع‌آوری نیازمندیها، کنترلهای بازبینی، تحقیقات، آزمون، طراحی و مراحل کد نویسی هستند. شکل 4-2 یک مثال را نشان می‌دهد.
اعضای تیم یک کارت از تخته برداشته و در طول اسپرینت اقدام به انجام وظیفه‌ای که روی کارت توصیف شده، می‌نمایند. در خلال مدتی که تیم بر روی وظایف کار می‌کند، سایر وظایف بروز پیدا کرده و تخمینهای اصلی مجدداً تنظیم می‌شوند. همۀ اعضای تیم، در قبال به روز رسانی تابلو بر طبق اطلاعات جدید مقید خواهند بود.

شکل 4-2 نمونه‌ای از تابلوی Kaban با یک sprint backlog


sprint backlog اطلاعات مورد نیاز نمودار burn-down را فراهم می‌کند. در پایان هر اسپرینت، sprint backlog خالی می‌شود. هر آیتم باقی مانده‌ای در backlog به product backlog برگردانده شده و مجدداً در کنار سایر داستانهای کاربری موجود در product backlog بعلاوۀ داستانهای کاربری تازه وارد شده، اولویت‌بندی می‌شود. 

Burn-down chart
نمودار burn-down شیوه‌ای بصری برای دنبال کردن چگونگی پیش‌روی یک اسپرینت است. این نمودار کار باقیماندۀ اسپرینت را در هر روز، به صورت گرافیکی همانند شکل 5-2 نشان می‌دهد. معمولاً این نمودار در یک محیط عمومی نمایش داده می‌شود تا هرکسی بتواند آن را ببیند. این کار به ارتباطات میان اعضای تیم و هرکس دیگری در سازمان کمک می‌کند. این نمودار همچنین می‌تواند به عنوان نشانگر وجود یک مسأله در اسپرینت عمل کند که تیم ممکن است بخاطر آن نتوانند به تعهد خود عمل کنند.


معیار پذیرش

اگرچه product backlog ، sprint backlog و نمودار burn-down بخشهای اصلی اسکرام هستند، معیار پذیرش خروجی جانبی بسیار مهمی از فرآیند اسکرام است. بدون معیار پذیرش خوب، یک پروژه محکوم به شکست است.

معیار پذیرش ضرورتاً شفاف کنندۀ داستان است. چنین معیاری مجموعه‌ای از گامهای مختلف را در اختیار توسعه دهنده می‌گذارد که پیش از آنکه کار تمام شده تلقی شود، باید انجام دهد. معیار پذیرش، توسط صاحب محصول ( product owner ) به کمک مشتری ایجاد می‌شود. این معیار انتظار از داستان کاربر را تنظیم می‌کند. استفاده از این معیار درجای خود نقطۀ شروع خوبی برای نوشتن تستهای خودکار یا حتی توسعۀ آزمون محور توسط توسعه‌دهنده است. بدین طریق، توسعه‌دهنده چیزی را تولید می‌کند که مشتری بدان نیاز داشته و آن را می‌خواهد.

دیگر مزیت معیار پذیرش وقتی آشکار می‌شود که یک ویژگی در طول یک اسپرینت کامل نشده و نیاز است تا از اسپرینتها خارج شود. در چنین موردی تیم می‌تواند معیار پذیرش را به عنوان ابزاری به کار گیرد تا بفهمد که داستان کاربر چگونه به قطعات کوچکتری تقسیم شود تا کماکان ارزشی را برای مشتری فراهم کرده تا بتواند در یک اسپرینت کامل شود.


نقش‌های اسکرام
اسکرام بین افرادی که نسبت به پروژه متعهد هستند و افرادی که فقط ذینفع  محسوب میشوند، تمایز قابل توجه‌ای قائل است. مشهورترین روش برای توضیح این مفهوم تعریف حکایت "Pig & Chicken" میباشد؛ یک خوک و یک جوجه در حال قدم زدن بودند که، یک دفعه جوجه به خوک گفت که: "چرا یک رستوران افتتاح نکنیم؟" خوک هم نگاهی به جوجه کرد و گفت:"ایده  خوبی است ، اسم آن را چه بنامیم؟"  جوجه کمی در مورد این مسئله فکر کرد و گفت:"چرا اسمش را 'گوشت ران خوک و تخم مرغ ها' نگذاریم؟" 
 خوک جواب داد:"فکر نمیکنم جالب باشد چون من متعهد خواهم بود به کار، ولی تو فقط درگیر کار خواهی بود".
بنابراین Pigs همان افراد متعهد به پروژه هستند که وظیفه ساخت، تست، گسترش و توزیع را ایفا میکنند. Chickens در طرف دیگر همان افرادی هستند که کمتر به پروژه تعهد دارند. این افراد همان stackeholder‌ها و یا ذینفعانی هستند که از پروژه منفعت می‌برند، اما در مقابل تحویل پروژه مسئول و پسخگو نیستند.

Pig Roles
نقش‌های عنوان شده در زیر جز نقش‌های Pig هستند که تیم اسکرام را نیز تشکیل میدهند:
  • Scrum Master
  • Product Owner
  • Delivery Team
  • Scrum Master
اگر تیم را موتور پروژه‌ی اسکرام در نظر بگیریم، اسکرام مستر روغنی است که موتور را در حال اجرا نگه می‌دارد. او مسئول این است که مطمئن شود فرآیند اسکرام تفهیم شده و دنبال میشود. اسکرام مستر تسهیل کننده‌ی جلسات تیم و حذف موانعی است که امکان دارد تیم در دوره‌ای از انجام کار خود با آن مواجه شد. او مطمئن خواهد بود که هیچ مانعی به عنوان بازدارنده از رسیدن به اهداف تیم در مقابل آنها وجود ندارد و تیم را از حواس پرتی‌های خارجی ایزوله نگه می‌دارد تا مطمئن شود اعضای تیم دقیقا کاری را به آنها سپرده شده است انجام میدهند. اسکرام مستر با بخش‌های مختلف تیم، از صاحبان محصول گرفته تا تست کنندگان وذینفعان کسب و کار در تعامل است، تا مطمئن شود که تمام اعضای تیم برای پروژه مفید هستند و تمام دست آورد‌های مشترک در اسپرینت را به اشتراک میگذارند. اسکرام مستر را یک مدیر پروژه معمول فرض نکنید؛ چون نقشی که او ایفا میکند بیشتر از نقش یک مدیر پروژه است. مشخصه کلیدی اسکرام مستر "رهبر خدمتگزار است". او رئیس تیم نیست ولی به تیم کمک میکند تا به چیزی که نیاز دارند در این اسپرینت دست یابند. اسکرام مستر به تیم کمک میکند تا کار را به سمتی که خروجی با ارزشی برای مشتری دارد، متمایل کنند. زمانی که مسئله‌ای در داخل تیم بوجود آید، به اسکرام مستر انتقال داده میشود تا این تضاد را مدیریت کند. مواقعی هم وجود دارند که اسکرام مستر در نقش فرمانروا، ایفای نقش میکند. وقتی که یکی از مسئولیت‌های اسکرام مستر مطمئن شدن از این است که تمام روشهای اسکرام توسط اعضای تیم دنبال میشوند، هرمسئله و حمله‌ای در برابر چارچوب اسکرام باید توسط اسکرام مستر رفع شود. این شانس خوش و اینچنین اتفاقی به ندرت خواهد افتاد.

Product Owner
صاحب پروژه یا محصول، مسئول مشخص کردن مشتری و افزایش مقدار کاری است که تیم انجام میدهد. او با مشتریان برای مشخص کردن اینکه خواسته آنها چیست، جلسه تشکیل داده و این نیاز‌ها را اولویت بندی میکنند و تیم هم بر روی آیتم هایی با بیشترین  ارزش برای مشتری، کار خواهد کرد. صاحب محصول همچنین product backlog را مدیریت کرده و تنها شخصی است که میتواند user story‌ها را برای انتقال به اسپرینت، اولویت بندی کند. مسئولیت‌های صاحب محصول در طول اسپرینت از سری مسئولیت‌های نقش Pig به سری مسئولیت‌های نقش Chicken تغییر میکند. یکی دیگر از نقش‌های حیاتی او این است که به عنوان نماینده‌ی مشتری، برای تیم است. صاحب محصول خیلی شبیه به اسکرام مستر میباشد ولی در این بین یک تفاوت اصلی در طبیعت نقش‌های آنها وجود دارد: اسکرام مستر به دنبال بهترین جذابیتهای مورد علاقه تیم در یک اسپرینت بوده؛ در حالی که صاحب محصول به دنبال بهترین جذابیتهای مطلوب مشتری در یک اسپرینت است. در یک تیم اسکرام، صاحب محصول، نقشی است که نمیتوان آن را دست کم گرفت. اگر صاحب محصول کسی باشد که نتواند به طور دقیق نیاز‌های مشتری را به تصویر بکشد، در نتیجه پروژه شکست خواهد خورد.
صاحب محصول کلید اجرایی یک محصول است که ارزشی را برای مشتری و موفقیتی را برای تیم به ارمغان می‌آورد.

Delivery Team
تیم تحویل، گروهی است از افراد که مسئول ارائه واقعی محصول هستند. این تیم معمولا شامل دو تا ده نفر از افراد و همچنین ترکیبی از برنامه نویسان، تست کننده‌ها، طراحان محصول نهایی و اعضایی از سایر نظام‌های ضروری، میباشد. تیم برای انتقال user story و وظایف مرتبط با آن به مرحله بعد بر روی تخته Kanban، تا مرحله‌ی اتمام، بر روی اسپرینت‌ها کار میکند. مشخصه‌ی کلیدی تیم تحویل این است که آنها به صورت یک واحد خود سازمانده می‌باشند. هیج رهبری در جمع آنها وجود ندارد و همه به صورت گروهی تصمیم میگیرند که در هر اسپرینت به انجام چه چیزی میتوانند متعهد شوند. اعضای تیم بار دیگر تصمیم خواهند گرفت که چه ابزاری برای موفقیت پروژه نیاز دارند. چنین سطحی از استقلال در متدولوژی آبشاری بی‌سابقه است! تیم تحویل برای بهینه سازی انعطاف پذیری و بهره وری در نظر گرفته شده‌اند. 
تیم اسکرام ترکیبی از افرادی است با توانمندیهای گوناگون که هرکدام باید با تمام چشم اندازهای محصول در مراتب مختلف آشنا باشند. هریک از اعضای تیم به تنهایی در همه‌ی مباحث نرم افزار ماهر نیستند، اما هر یک از آنها دانش عمومی در همه مباحث را دارند و در قسمت کلی از مفاهیم محصول هم متخصص هستند. تیم تحویل به همراه اسکرام مستر و صاحب محصول، برای تکمیل user story‌ها و به سرانجام رساندن هر اسپرینت، باهم کار میکنند. اسکرام مستر با آمادگی به دنبال بهترین جذابیتهای مورد علاقه تیم در یک اسپرینت است؛ در حالیکه صاحب محصول با آمادگی به دنبال بهترین جذابیتهای مطلوب مشتری در یک اسپرینت است. با وجود این دو نقش، تیم میتواند محصولی که مشتری میخواهد را بسارد.

فعالیت‌های اسکرام
شامل فعالیت‌هایی که در مرکز کانونی اسکرام و در سراسر طرح ریزی، بررسی  و نشست‌ها و جلسات میباشد.

Sprint Planning
قبل از شروع هر sprint، جلسه طرح ریزی برای مشخص کردن اینکه کدام امکان و ویژگی در این sprint قرار بگیرد، برگزار میشود. ویژگی‌ها و امکانات از لیست pb ای (product backlog) که توسط صاحبان (یا صاحب) محصول اولویت بندی شده است، انتخاب خواهند شد. برای بار اول که این نشست و جلسه برای یک پروژه برگزار شود، pb ساخته می‌شود. شما می‌توانید این قسمت را sprint 0 در نظر بگیرید. user stories (گزارشات کاربر) انتخاب شده توسط صاحب محصول، برای قرار گرفتن در print ، به تیم داده میشود و  آنها از طریق یک ابزار کاری بنام Planning Poker، گزارشات مذکور را برای نشان دادن پیچیدگی یک گزارش وابسته به گزارشات دیگر در گروه گزارشات، تغییر اندازه و تغییر حجم میدهند. بار دیگر user story هایی که به اندازه هستند، توسط تیم به وظیفه‌هایی قابل نسبت دادن به یک فرد تبدیل میشوند و یک زمان تخمینی که نشان دهنده‌ی زمان اتمام  برای هر وظیفه است، برای هر وظیفه در نظر گرفته میشود. بار دیگر که تمام این کار‌ها انجام شد ، اعضای  تیم به لیست کامل کارهایی که برای  sprint در نظر گرفته شده‌اند، نگاه خواهند کرد و اگر بتوانند تا اتمام sprint کار را تمام  کنند، تصمیم خواهند گرفت که آن را انجام دهند. این تصمیم گیری به صورت زیر است:
به وسیله 5 انگشت قرار است نظرات خود را ارائه دهند؛ به طوری که اگر عضوی دست خود را با یک انگشت بالا ببرد، بدین معنی است که او درطرح پیشنهادی خیلی تردید دارد و اگر دستی با 5 انگشت بالا رود، به این معنی است که این عضو، به شدت به طرح پیشنهادی مطمئن است. اگر هیج دستی با تعداد انگشت 1 یا 2 از بین دست‌های بالا رفته دیده نشود، لذا تیم به انجام آن کار در sprint جاری متعهد خواهد شد. ولی اگر دستی با تعداد انگشت 1 یا 2 از بین دست‌های بالا رفته دیده شود، در آن صورت  اعضای تیم در مورد دلیل رای عضوی که رایی با ارزش 1 یا 2 داده است، بحث خواهند کرد و با دیگر اعضای تیم برای تحویل گزارشات و وظایف موجود در اسپرینت، متعهد میشوند.
sprint backlog از گزارشات کاربر و وظایفی که باید در sprint تکمیل شوند، ساخته شده است. تمام اعضای تیم در کنار اسکرام مستر و صاحبان محصول در نشست برنامه ریزی اسپرینت درگیر هستند. بار دیگر جلسه برنامه ریزی متشکل از اعضای تیم و بدون صاحبان محصول برای بحث در مورد طراحی سطح بالای سیستم برگزار خواهد شد.

planning poker
planning poker یک بازی است که اعضای تیم را تشویق میکند تا ارزیابی درستی در مورد پیچیدگی گزارش کاربری (user story) که در ارتباط با سایر گزارشات (stories) است، داشته باشند. ابزارهای مورد نیاز برای این بازی خیلی ساده هستند: شما میتوانید از دست خود استفاده کنید؛ یا حتی میتوانید مجموعه کارت‌های Planning Poker را برای انجام بازی، خریداری کنید. برای انجام این بازی، صاحب محصول، گزارش کاربر (user story) را خوانده و برای تیم توضیح خواهد داد. تیم برای پرسیدن سوال در باره این گزارش کاربر، آزاد است. وقتی که تمام سوالات پاسخ داده شدند، اسکرام مستر از اعضای تیم خواهد خواست که یک عدد را به صورت خصوصی که به بهترین شکل پیچیدگی user story را ارئه میکند، تعیین کنید. توجه داشته باشید برای اینکه این انتخاب به صورت سهوی تحت تاثیر انتخاب سایر اعضا نباشد، باید برای دیگران آشکار نشود. بار دیگر  اسکرام مستر از همه میخواهد تا شماره‌های خود را برای همه آشکار کنند. اگر تمام اعضای تیم، یک شماره یکسان را تعیین کرده باشند، آن شماره به user story مورد نظر نسبت داده شده و همه سراغ user story بعدی میروند.
اگر شماره‌ها باهم یکسان نباشند، عضوی با بیشترین  و کمترین شماره، انتخاب شده و از آنها خواسته میشود دلیل تعیین شماره خود را شرح دهند. بعد از بحث، یک راند دیگر از بازی بین اعضایی که یک شماره را برای user story انتخاب کرده‌اند، انجام میشود. این کار تا زمانیکه تیم در یک شماره اتفاق نظر داشته باشند، ادامه خواهد داشت. به طور متوسط برای رسیدن به یک شماره یکسان، بیشتر از 3 راند طول نخواهد کشید. اگر بعد از 3 راند باز هم به شماره‌ای که همه با آن موافق هستند، دست نیابند، ما به اسکرام مستر پیشنهاد میکنیم که میانگین را انتخاب کرده و سراغ user story بعدی بروند.

Daily Stand Ups 
در طول یک اسپرینت، تیم، اسکرام مستر و صاحب محصول، برای حضور در جلسات روزانه که یکبار در هر روز و در یک مکان و زمان یکسان برای بحث در مورد موضوع‌هایی که موجب مانع از اتمام کار میشوند، متعهد میشوند. در جلساتی که برگزار میشود، همه به صورت ایستاده بوده و زمان آن بیشتر از 15 دقیقه طول نخواهد کشید. هرکسی که به نوعی ذینفع در پروژه هستند، برای حضور در جلسات دعوت میشوند. هر چند فقط افرادی که رده بندی شده‌اند، اجازه صحبت در این جلسات را خواهند داشت. در این جلسات، هر عضو تیم به 3 سوال زیر پاسخ خواهد داد:
  1. شما چه چیزی را از دیروز تا حالا انجام داده‌اید؟
  2. شما چه برنامه‌ای برای امروز دارید؟
  3. آیا شما مشکل دیگری که مانع رسیدن به هدفتان باشد، ندارید؟ چه جریانی باعث ایجاد این موانع شده‌اند؟ آیا میتوان مانع را حذف کرد یا باید تشدید شود؟

Sprint Review
 جلسه "بررسی اسپرینت" در پایان اسپرینت برگزار میشود. هدف از آن ارائه گزارشات کاربری  (user stories) هست که در طول اسپرینت تکمیل شده‌اند. تیم، صاحب محصول  و اسکرام مستر به همراه سایر ذینفعان، مخصوصا مدیران و مشتریان، در این جلسه حضور خواهند داشت. این بررسی شامل یک دموی غیررسمی از نرم افزار توسعه داده شده در اسپرینت، میباشد. این جلسه دموی محصول، فرصتی است برای مشتری تا بازخورد‌های خود از محصول را به تیم توسعه انتقال دهند. هدف اصلی از این بازنگری، نمایش محصول با کارکرد واقعی است. این جلسه با اصل "بالاترین اولویت ما عبارت است از راضی کردن مشتری با تحویل سریع و مداوم نرم افزار با ارزش" چابک در یک راستا میباشد.
مطالب
React 16x - قسمت 23 - ارتباط با سرور - بخش 2 - شروع به کار با Axios
پس از نصب Axios در قسمت قبل، جزئیات کار با آن‌را در این بخش مرور می‌کنیم.


دریافت اطلاعات از سرور، توسط Axios

- ابتدا به پوشه‌ی sample-22-backend ای که در قسمت قبل ایجاد کردیم، مراجعه کرده و فایل dotnet_run.bat آن‌را اجرا کنید، تا endpointهای REST Api آن، قابل دسترسی شوند. برای مثال باید بتوان به مسیر https://localhost:5001/api/posts در مرورگر دسترسی یافت (و یا همانطور که عنوان شد، از آدرس https://jsonplaceholder.typicode.com/posts نیز می‌توانید استفاده کنید؛ چون ساختار یکسانی دارند).

-سپس در برنامه‌ی React ای که در قسمت قبل ایجاد کردیم، فایل app.js آن‌را گشوده و ابتدا کتابخانه‌ی Axios را import می‌کنیم:
import axios from "axios";
در قسمت 9 که Lifecycle hooks را در آن بررسی کردیم، عنوان شد که در اولین بار نمایش یک کامپوننت، بهترین مکان دریافت اطلاعات از سرور و سپس به روز رسانی UI، متد componentDidMount است. به همین جهت میانبر cdm را در VSCode نوشته و دکمه‌ی tab را فشار می‌دهیم تا به صورت خودکار این متد را ایجاد کند. در ادامه این متد را به صورت زیر تکمیل می‌کنیم:
  componentDidMount() {
    const promise = axios.get("https://localhost:5001/api/posts");
    console.log(promise);
  }
متد axios.get، کار دریافت اطلاعات از سرور را انجام می‌دهد و اولین آرگومان آن، URL مدنظر است. این متد، یک Promise را بازگشت می‌دهد. یک Promise، شیءای است که نتیجه‌ی یک عملیات async را نگهداری می‌کند و یک عملیات async، عملیاتی است که قرار است در آینده تکمیل شود. زمانیکه یک HTTP GET را ارسال می‌کنیم، وقفه‌ای تا زمان بازگشت اطلاعات از سرور وجود خواهد داشت و این عملیات، آنی نیست. بنابراین حالت آغازین یک Promise، در وضعیت pending قرار می‌گیرد. پس از پایان عملیات async، این وضعیت به یکی از حالات resolved (در حالت موفقیت آمیز بودن عملیات) و یا rejected (در حالت شکست عملیات) تغییر پیدا می‌کند.



تنظیمات CORS مخصوص React در برنامه‌های ASP.NET Core 3x

همانطور که مشاهده می‌کنید، پس از ذخیره سازی تغییرات، با اجرای برنامه، این Promise در حالت pending قرار گرفته و همچنین پس از پایان آن، حاوی نتیجه‌ی عملیات نیز می‌باشد که در اینجا rejected است. علت شکست عملیات را در سطر بعدی آن ملاحظه می‌کنید که عنوان کرده‌است «CORS policy» مناسبی در سمت سرور، برای این درخواست وجود ندارد؛ چرا؟ چون برنامه‌ی React ما در مسیر http://localhost:3000/ اجرا می‌شود و برنامه‌ی Web API در مسیر دیگری https://localhost:5001/ که شماره‌ی پورت این‌دو یکی نیست. به همین جهت عنوان می‌کند که نیاز است در سمت سرور، هدرهای خاصی برای پردازش این نوع درخواست‌های با Origin متفاوت وجود داشته باشد، تا مرورگر اجازه‌ی دسترسی به آن‌را بدهد. برای رفع این مشکل، برنامه‌ی sample-22-backend را گشوده و تغییرات زیر را اعمال می‌کنیم:
ابتدا تنظیمات AddCors را با تعریف یک CORS policy جدید مخصوص آدرس http://localhost:3000، به متد ConfigureServices کلاس آغازین برنامه اضافه می‌کنیم:
public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
{
    services.AddCors(options =>
    {
       options.AddPolicy("ReactCorsPolicy",
          builder => builder
            .AllowAnyMethod()
            .AllowAnyHeader()
            .WithOrigins("http://localhost:3000")
            .AllowCredentials()
            .Build());
    });
    services.AddSingleton<IPostsDataSource, PostsDataSource>();
    services.AddControllers();
}
سپس میان‌افزار آن‌را با فراخوانی UseCors که باید بین UseRouting و UseEndpoints تعریف شود، فعال می‌کنیم:
public void Configure(IApplicationBuilder app, IWebHostEnvironment env)
{
    if (env.IsDevelopment())
    {
      app.UseDeveloperExceptionPage();
    }

    app.UseHttpsRedirection();

    app.UseRouting();

    //app.UseAuthentication();
    //app.UseAuthorization();

    app.UseCors("ReactCorsPolicy");

    app.UseAuthorization();

    app.UseEndpoints(endpoints =>
    {
       endpoints.MapControllers();
    });
}
اکنون اگر صفحه‌ی برنامه‌ی React را ریفرش کنیم، به نتیجه‌ی زیر خواهیم رسید:


اینبار Promise بازگشت داده شده، در حالت resolved قرار گرفته‌است که به معنای موفقیت آمیز بودن عملیات async است. وجود [[PromiseStatus]] به معنای یک internal property است که توسط dot notation قابل دسترسی نیست. در اینجا [[PromiseValue]] نیز یک internal property غیرقابل دسترسی است که نتیجه‌ی عملیات (response دریافتی از سرور) در آن قرار می‌گیرد. برای مثال در data آن، آرایه‌ی مطالب دریافتی از سرور، قابل مشاهده‌است و یا status=200 به معنای موفقیت آمیز بودن پردازش درخواست، از سمت سرور است.

البته زمانیکه درخواست افزودن رکورد جدیدی را به سمت سرور ارسال می‌کنیم، می‌توان دو درخواست را در برگه‌ی network ابزارهای توسعه دهندگان مرورگر، مشاهده کرد:


در اولین درخواست، Request Method: OPTIONS را داریم که دقیقا مرتبط است با بررسی CORS توسط مرورگر.


دریافت اطلاعات شیء response از یک Promise و نمایش آن

همانطور که عنوان شد، [[PromiseValue]] نیز یک internal property غیرقابل دسترسی است. بنابراین اکنون این سؤال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان به اطلاعات آن دسترسی یافت؟
این شیء Promise، دارای متدی است به نام then است که نتیجه‌ی عملیات async را بازگشت می‌دهد. البته این روش قدیمی کار کردن با Promiseها است و ما از آن در اینجا استفاده نخواهیم کرد. در جاوا اسکریپت مدرن، می‌توان از واژه‌ی کلیدی await برای دسترسی به شیء response دریافتی از سرور، استفاده کرد:
  async componentDidMount() {
    const promise = axios.get("https://localhost:5001/api/posts");
    console.log(promise);
    const response = await promise;
    console.log(response);
  }
هر جائیکه از واژه‌ی کلیدی await استفاده می‌شود، متد جاری را باید با واژه‌ی کلیدی async نیز مزین کرد. پس از این تغییرات، اکنون شیء response، حاوی اطلاعات اصلی و واقعی دریافتی از سرور است؛ برای مثال خاصیت data آن، حاوی آرایه‌ی مطالب می‌باشد:



البته قطعه کد نوشته شده، صرفا جهت توضیح مراحل مختلف عملیات، به این صورت چند مرحله‌ای نوشته شد، وگرنه می‌توان واژه‌ی کلیدی await را پیش از فراخوانی متدهای Axios نیز قرار داد:
  async componentDidMount() {
    const response = await axios.get("https://localhost:5001/api/posts");
    console.log(response);
  }
با توجه به اینکه اطلاعات اصلی شیء response، در خاصیت data آن قرار دارد، می‌توان با استفاده از Object Destructuring، خاصیت data آن‌را دریافت و سپس تغییر نام داد:
class App extends Component {
  state = {
    posts: []
  };

  async componentDidMount() {
    const { data: posts } = await axios.get("https://localhost:5001/api/posts");
    this.setState({ posts }); // = { posts: posts }
  }
پس از مشخص شدن آرایه‌ی posts دریافتی از سرور، اکنون می‌توان با فراخوانی متد setState و به روز رسانی خاصیت posts آن، سبب رندر مجدد این کامپوننت و در نتیجه نمایش اطلاعات نهایی شد:



ایجاد یک مطلب جدید توسط Axios

در برنامه‌ی React ای ایجاد شده، یک دکمه‌ی Add نیز برای افزودن مطلبی جدید درنظر گرفته شده‌است. در یک برنامه‌ی واقعی‌تر، معمولا فرمی وجود دارد و نتیجه‌ی آن در حین submit، به سمت سرور ارسال می‌شود. در اینجا این سناریو را شبیه سازی خواهیم کرد:
const apiEndpoint = "https://localhost:5001/api/posts";

class App extends Component {
  state = {
    posts: []
  };

  async componentDidMount() {
    const { data: posts } = await axios.get(apiEndpoint);
    this.setState({ posts });
  }

  handleAdd = async () => {
    const newPost = {
      title: "new Title ...",
      body: "new Body  ...",
      userId: 1
    };
    const { data: post } = await axios.post(apiEndpoint, newPost);
    console.log(post);

    const posts = [post, ...this.state.posts];
    this.setState({ posts });
  };
توضیحات:
- چون قرار است از آدرس https://localhost:5001/api/posts در قسمت‌های مختلف برنامه استفاده کنیم، فعلا آن‌را به صورت یک ثابت تعریف کرده و در متدهای get و post استفاده کردیم.
- در متد منتسب به خاصیت handleAdd، یک شیء جدید post را با ساختاری مشابه آن ایجاد کرده‌ایم. این شیء جدید، دارای Id نیست؛ چون قرار است از سمت سرور پس از ثبت در بانک اطلاعاتی دریافت شود.
- سپس این شیء جدید را توسط متد post کتابخانه‌ی Axios، به سمت سرور ارسال کرده‌ایم. این متد نیز یک Promise را باز می‌گرداند. به همین جهت از واژه‌ی کلیدی await برای دریافت نتیجه‌ی واقعی آن استفاده شده‌است. همچنین هر زمانیکه await داریم، نیاز به ذکر واژه‌ی کلیدی async نیز هست. اینبار این واژه باید پیش از قسمت تعریف پارامتر متد قرار گیرد و نه پیش از نام handleAdd؛ چون handleAdd در واقع یک خاصیت است که متدی به آن انتساب داده شده‌است.
- نتیجه‌ی دریافتی از متد axios.post را اینبار به post، بجای posts تغییر نام داده‌ایم و همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، خاصیت id آن در سمت سرور مقدار دهی شده‌است:


- در آخر برای افزودن این رکورد، به مجموعه‌ی رکوردهای موجود، از روش spread operator استفاده کرده‌ایم تا ابتدا شیء post دریافتی از سمت سرور درج شود و سپس مابقی اعضای آرایه‌ی posts موجود در state، در این آرایه گسترده شده و یک آرایه‌ی جدید را تشکیل دهند. سپس این آرایه‌ی جدید را جهت به روز رسانی state و در نتیجه‌ی آن، به روز رسانی UI، به متد setState ارسال کرده‌ایم، که نتیجه‌ی آن درج این رکورد جدید، در ابتدای لیست است:


 
به روز رسانی اطلاعات در سمت سرور

در اینجا پیاده سازی متد put را مشاهده می‌کنید:
  handleUpdate = async post => {
    post.title = "Updated";
    const { data: updatedPost } = await axios.put(
      `${apiEndpoint}/${post.id}`,
      post
    );
    console.log(updatedPost);

    const posts = [...this.state.posts];
    const index = posts.indexOf(post);
    posts[index] = { ...post };
    this.setState({ posts });
  };
- با کلیک بر روی دکمه‌ی update هر ردیف نمایش داده شده، شیء post آن ردیف را در اینجا دریافت و سپس برای مثال خاصیت title آن‌را به مقداری جدید به روز رسانی می‌کنیم.
- اکنون امضای متد axios.put هرچند مانند متد post است، اما متد Update تعریف شده‌ی در سمت API سرور، یک چنین مسیری را نیاز دارد api/Posts/{id}. به همین جهت ذکر id مطلب، در URL نهایی نیز ضروری است.
- در اینجا نیز از واژه‌های await و async برای دریافت نتیجه‌ی واقعی عملیات put و همچنین عملیات گذاری این متد به صورت async، استفاده شده‌است.
- در آخر، ابتدا آرایه‌ی posts موجود در state را clone می‌کنیم. چون می‌خواهیم در آن، در ایندکسی که شیء post جاری قرار دارد، مقدار به روز رسانی شده‌ی آن‌را قرار دهیم. سپس این آرایه‌ی جدید را جهت به روز رسانی state و در نتیجه‌ی آن، به روز رسانی UI، به متد setState ارسال کرده‌ایم:



حذف اطلاعات در سمت سرور

برای حذف اطلاعات در سمت سرور، نیاز است یک HTTP Delete را به آن ارسال کنیم که اینکار را می‌توان توسط متد axios.delete انجام داد. URL ای را که دریافت می‌کند، شبیه به URL ای است که برای حالت put ایجاد کردیم:
  handleDelete = async post => {
    await axios.delete(`${apiEndpoint}/${post.id}`);

    const posts = this.state.posts.filter(item => item.id !== post.id);
    this.setState({ posts });
  };
پس از به روز رسانی وضعیت سرور، در چند سطر بعدی، کار فیلتر سمت کلاینت مطالبی را انجام می‌دهیم که id مطلب حذف شده، در آن‌ها نباشد. سپس state را جهت به روز رسانی UI، با این آرایه‌ی جدید posts، به روز رسانی می‌کنیم.


کدهای کامل این قسمت را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: sample-22-backend-part-02.zip و sample-22-frontend-part-02.zip
مطالب
Blazor 5x - قسمت 18 - کار با فرم‌ها - بخش 6 - حذف اطلاعات
در این قسمت می‌خواهیم اطلاعات اتاق‌های ثبت شده را به همراه تصاویر مرتبط با آن‌ها، حذف کنیم و همچنین به یک خطای مهم در حین کار با EF-Core برسیم و متوجه شویم که روش کار با DbContext در برنامه‌های مبتنی بر Blazor Server .... با روش کار متداول با آن در برنامه‌های Web API، یکی نیست!


مشکل حذف تصاویر آپلود شده

در قسمت قبل، این امکان را مهیا کردیم که کاربران بتوانند پیش از ثبت اطلاعات یک اتاق، تصاویر آن‌را به سرور آپلود کنند. یعنی تصاویری که در ابتدای کار آپلود می‌شوند، هنوز در بانک اطلاعاتی ثبت نشده‌اند و هیچ رکوردی از آن‌ها موجود نیست. در این حالت اگر کاربری تصاویری را آپلود کرده و سپس بر روی دکمه‌ی back کلیک کند، با تعدادی تصویر آپلود شده‌ی غیرمنتسب به اتاق‌های موجود، مواجه خواهیم شد. همچنین اگر شخصی به قسمت ویرایش تصاویر مراجعه کند و با کلیک بر روی دکمه‌ی حذف یک تصویر، آن‌را حذف کند، این حذف باید در بانک اطلاعاتی هم منعکس شود؛ در غیر اینصورت باز هم کاربر می‌تواند تصویری را حذف کند، اما در آخر بر روی دکمه‌ی به روز رسانی اطلاعات رکورد کلیک نکند. در این حالت در دفعات بعدی مراجعه‌ی به اطلاعات یک چنین اتاقی، با نقص اطلاعات تصاویری مواجه می‌شویم که در لیست تصاویر منتسب به یک اتاق وجود دارند، اما اصل فایل تصویری متناظر با آن‌ها از سرور حذف شده‌است.


حذف اطلاعات تصاویر، در حالت ثبت اطلاعات


زمانیکه قرار است اطلاعات اتاقی برای اولین بار ثبت شود، حذف تصاویر آپلود شده‌ی مرتبط با آن ساده‌است؛ چون هنوز اصل رکورد اتاق ثبت نشده‌است و این تصاویر در این لحظه، به رکوردی تعلق ندارند. بنابراین ابتدا متد رویدادگردان DeletePhoto را به دکمه‌ی حذف اطلاعات هر تصویر نمایش داده شده، انتساب می‌دهیم:
@if (HotelRoomModel.HotelRoomImages.Count > 0)
{
    var serial = 1;
    foreach (var roomImage in HotelRoomModel.HotelRoomImages)
    {
        <div class="col-md-2 mt-3">
            <div class="room-image" style="background: url('@roomImage.RoomImageUrl') 50% 50%; ">
                <span class="room-image-title">@serial</span>
            </div>
            <button type="button"
                    @onclick="()=>DeletePhoto(roomImage)"
                    class="btn btn-outline-danger btn-block mt-4">Delete</button>
        </div>
        serial++;
    }
}
و سپس آن‌را به صورت زیر تکمیل می‌کنیم:
@code
{
    private const string UploadFolder = "Uploads";

    private void DeletePhoto(HotelRoomImageDTO imageDto)
    {
        var imageFileName = imageDto.RoomImageUrl.Replace($"{UploadFolder}/", "", StringComparison.OrdinalIgnoreCase);
        if (HotelRoomModel.Id == 0 && Title == "Create")
        {
            FileUploadService.DeleteFile(imageFileName, WebHostEnvironment.WebRootPath, UploadFolder);
            HotelRoomModel.HotelRoomImages.Remove(imageDto);
        }
    }
}
- با هر بار کلیک بر روی دکمه‌ی Delete، شیء HotelRoomImageDTO متناظری به متد DeletePhoto ارسال می‌شود.
- در این شیء، مقدار خاصیت RoomImageUrl، همواره با نام پوشه‌ای که فایل‌های تصویری در آن آپلود شده‌اند، شروع می‌شود. به همین جهت نام پوشه را از آن حذف کرده و بر این اساس، متد FileUploadService.DeleteFile را فراخوانی می‌کنیم تا تصویر جاری را از سرور حذف کند.
- سپس با فراخوانی متد Remove بر روی لیست تصاویر موجود، سبب به روز رسانی UI نیز خواهیم شد و به این ترتیب، تصویری که فایل آن از سرور حذف شده، از UI نیز حذف خواهد شد.


حذف تصاویر، در زمان ویرایش اطلاعات یک اتاق تعریف شده

همانطور که در ابتدای بحث نیز عنوان شد، نمی‌خواهیم در حالت ویرایش یک رکورد، با کلیک بر روی حذف یک تصویر، بلافاصله آن‌را از سرور نیز حذف کنیم. چون ممکن است کاربری تصویری را حذف کند، اما بجای ذخیره سازی اطلاعات رکورد، بر روی دکمه‌ی back کلیک کند. بنابراین در اینجا حذف تصاویر را صرفا به حذف آن‌ها از UI محدود می‌کنیم و حذف نهایی را به زمان کلیک بر روی دکمه‌ی ذخیره سازی اطلاعات در حال ویرایش، موکول خواهیم کرد.
به همین جهت در ابتدا با کلیک بر روی دکمه‌ی حذف، ابتدا با حذف آن تصویر از HotelRoomImages، سبب به روز رسانی UI خواهیم شد، اما این تصویر را واقعا حذف نمی‌کنیم. در اینجا فقط نام آن‌را در یک لیست، برای حذف نهایی، ذخیره سازی خواهیم کرد:
@code
{
    private List<string> DeletedImageFileNames = new List<string>();

    private void DeletePhoto(HotelRoomImageDTO imageDto)
    {
        var imageFileName = imageDto.RoomImageUrl.Replace($"{UploadFolder}/", "", StringComparison.OrdinalIgnoreCase);
        if (HotelRoomModel.Id == 0 && Title == "Create")
        {
            // ...              
        }
        else
        {
            // Edit Mode
            DeletedImageFileNames.Add(imageFileName);
            HotelRoomModel.HotelRoomImages.Remove(imageDto); // Update UI
        }
    }
به این ترتیب اگر کاربر بر روی دکمه‌ی back کلیک کند، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد؛ نه رکوردی از بانک اطلاعاتی و نه فایل تصویری از سرور حذف می‌شود.

سپس در جائیکه کار مدیریت ثبت اطلاعات صورت می‌گیرد، پس از به روز رسانی رکورد متناظر با یک اتاق، بر اساس لیست DeletedImageFileNames، فایل‌های علامتگذاری شده‌ی برای حذف را نیز واقعا از سرور حذف می‌کنیم:
    private async Task HandleHotelRoomUpsert()
    {
        // ...
 
        if (HotelRoomModel.Id != 0 && Title == "Update")
        {
            // Update Mode
            var updatedRoomDto = await HotelRoomService.UpdateHotelRoomAsync(HotelRoomModel.Id, HotelRoomModel);

            foreach(var imageFileName in DeletedImageFileNames)
            {
                FileUploadService.DeleteFile(imageFileName, WebHostEnvironment.WebRootPath, UploadFolder);
            }

            // await AddHotelRoomImageAsync(updatedRoomDto);
            await JsRuntime.ToastrSuccess($"The `{HotelRoomModel.Name}` updated successfully.");
        }
        else
        {
           // ... 
        }
    }
}
در اینجا باز هم نیازی نیست تا یک حلقه را تشکیل دهیم و اطلاعات را مستقیما از جدول تصاویر حذف کنیم. HotelRoomModel ارسال شده‌ی به متد UpdateHotelRoomAsync، چون به همراه لیست جدید HotelRoomImages است (که توسط فراخوانی HotelRoomModel.HotelRoomImages.Remove به روز شده‌است)، در حین Update، تصاویری که در این لیست وجود نداشته باشند، به صورت خودکار توسط EF-Core از سر دیگر رابطه حذف می‌شوند.


نمایش «لطفا منتظر بمانید» در حین آپلود تصاویر

در ادامه می‌خواهیم تا پایان نمایش آپلود تصاویر، پیام «لطفا منتظر بمانید» را به همراه یک spinner نمایش دهیم. بنابراین در ابتدا کلاس‌های جدید زیر را به فایل wwwroot\css\site.css اضافه می‌کنیم:
.spinner {
  border: 16px solid silver !important;
  border-top: 16px solid #337ab7 !important;
  border-radius: 50% !important;
  width: 80px !important;
  height: 80px !important;
  animation: spin 700ms linear infinite !important;
  top: 50% !important;
  left: 50% !important;
  transform: translate(-50%, -50%);
  position: absolute !important;
}

@keyframes spin {
  0% {
    transform: rotate(0deg);
  }

  100% {
    transform: rotate(360deg);
  }
}
سپس برای مدیریت نمایش spinner فوق، در ابتدای کار آپلود، فیلدIsImageUploadProcessStarted را به true تنظیم کرده و در پایان کار، آن‌را false می‌کنیم. به همین جهت نیاز به یک try/finally خواهد بود:
@code
{
    private bool IsImageUploadProcessStarted;

    private async Task HandleImageUpload(InputFileChangeEventArgs args)
    {
        try
        {
            IsImageUploadProcessStarted = true;
            // ...
        }
        finally
        {
            IsImageUploadProcessStarted = false;
        }
    }
}
پس از آن فقط کافی است بر اساس مقدار جاری این فیلد، ذیل فیلد InputFile، پیامی را نمایش دهیم:
<InputFile OnChange="HandleImageUpload" multiple></InputFile>
<div class="row">
@if (IsImageUploadProcessStarted)
{
    <div class="col-md-12">
        <span><i class="spinner"></i> Please wait.. Images are uploading...</span>
    </div>
}

دریافت تائیدیه‌ی حذف، پس از کلیک بر روی دکمه‌های حذف تصاویر


در قسمت 12 این سری، کامپوننت Confirmation.razor را توسعه دادیم. در اینجا می‌خواهیم با کلیک بر روی دکمه‌ها‌ی حذف تصاویر، ابتدا توسط این کامپوننت، تائیدیه‌ای دریافت شود و در صورت تائید، آن تصویر انتخابی را حذف کنیم.
به همین جهت در ابتدا فایل Confirmation.razor را به پوشه‌ی جدید Pages\Components کپی می‌کنیم. سپس فضای نام آن‌را به فایل BlazorServer\BlazorServer.App\_Imports.razor اضافه می‌کنیم تا در تمام کامپوننت‌های برنامه قابل استفاده شود:
@using BlazorServer.App.Pages.Components
سپس در ابتدا کامپوننت Confirmation را به صورت زیر اضافه می‌کنیم:
<Confirmation @ref="Confirmation1"
    OnCancel="OnCancelDeleteImageClicked"
    OnConfirm="@(()=>OnConfirmDeleteImageClicked(ImageToBeDeleted))">
    <div>
        Do you want to delete @ImageToBeDeleted?.RoomImageUrl image?
    </div>
</Confirmation>
- ref تعریف شده سبب می‌شود تا بتوان متدهای عمومی تعریف شده‌ی در این کامپوننت، مانند Show و Hide را فراخوانی کرد.
- سپس روال‌های رویدادگردان OnCancel و OnConfirm به متدهایی در کامپوننت جاری متصل شده‌اند.
- در آخر پیامی تعریف شده‌است.

برای اینکه کامپوننت فوق عمل کند، نیاز است تغییرات زیر را به قسمت کدها اعمال کنیم:
    private Confirmation Confirmation1;
    private HotelRoomImageDTO ImageToBeDeleted;

    private void OnCancelDeleteImageClicked()
    {
        // Confirmation1.Hide();
    }

    private void DeletePhoto(HotelRoomImageDTO imageDto)
    {
        ImageToBeDeleted = imageDto;
        Confirmation1.Show();
    }

    private void OnConfirmDeleteImageClicked(HotelRoomImageDTO imageDto)
    {
- توسط وهله‌ی Confirmation1، می‌توان متد Show را زمانیکه بر روی دکمه‌ی Delete هر تصویر کلیک می‌شود، فراخوانی کنیم. قبل از آن مشخصات شیء تصویر درخواستی را در فیلد ImageToBeDeleted ذخیره می‌کنیم تا پس از تائید کاربر، دقیقا بر اساس اطلاعات آن بتوانیم متد OnConfirmDeleteImageClicked را پردازش کنیم.
- در اینجا محتوای متد DeletePhoto اصلی را (متدی را که تا پیش از این مرحله تکمیل کردیم) به متد جدید OnConfirmDeleteImageClicked منتقل کرده‌ایم. یعنی در ابتدا فقط یک modal نمایش داده می‌شود. پس از اینکه کاربر عملیات حذف را تائید کرد، رویداد OnConfirm، سبب فراخوانی متد OnConfirmDeleteImageClicked خواهد شد (که همان DeletePhoto قبل از این تغییرات است).


حذف کامل یک اتاق به همراه تمام تصاویر منتسب به آن

مرحله‌ی آخر این قسمت، اضافه کردن دکمه‌ی حذف، به ردیف‌های کامپوننت نمایش لیست اتاق‌ها است که این مورد نیز باید به همراه دریافت تائیدیه‌ی حذف و همچنین حذف تمام وابستگی‌های اتاق ثبت شده باشد:
<td>
    <NavLink href="@($"hotel-room/edit/{room.Id}")" class="btn btn-primary">Edit</NavLink>
    <button class="btn btn-danger" @onclick="()=>HandleDeleteRoom(room)">Delete</button>
</td>
در کامپوننت BlazorServer\BlazorServer.App\Pages\HotelRoom\HotelRoomList.razor، دکمه‌ی Delete را به نحو فوق اضافه کرده‌ایم که با کلیک بر روی آن، روال رویدادگردان HandleDeleteRoom اجرا شده و room متناظری را دریافت می‌کند.
اکنون برای مدیریت دریافت تائیدیه‌ی حذف از کاربر، کامپوننت Confirmation را اضافه کرده:
<Confirmation @ref="Confirmation1"
    OnCancel="OnCancelDeleteRoomClicked"
    OnConfirm="OnConfirmDeleteRoomClicked">
    <div>
        Do you want to delete @RoomToBeDeleted?.Name?
    </div>
</Confirmation>
و به نحو زیر تکمیل می‌کنیم:
@code
{
    private List<HotelRoomDTO> HotelRooms = new List<HotelRoomDTO>();
    private HotelRoomDTO RoomToBeDeleted;
    private Confirmation Confirmation1;

    private void OnCancelDeleteRoomClicked()
    {
        // Confirmation1.Hide();
    }

    private void HandleDeleteRoom(HotelRoomDTO roomDto)
    {
        RoomToBeDeleted = roomDto;
        Confirmation1.Show();
    }

    private async Task OnConfirmDeleteRoomClicked()
    {
        if(RoomToBeDeleted is null)
        {
            return;
        }

        await HotelRoomService.DeleteHotelRoomAsync(RoomToBeDeleted.Id);
        HotelRooms.Remove(RoomToBeDeleted); // Update UI
    }
با کلیک بر روی دکمه‌ی حذف، متد HandleDeleteRoom اجرا شده و فیلد RoomToBeDeleted را مقدار دهی می‌کند. از این فیلد پس از دریافت تائید، در متد OnConfirmDeleteRoomClicked برای حذف اتاق انتخابی استفاده شده‌است.

مشکل! این روش استفاده‌ی از DbContext کار نمی‌کند!

اگر برنامه را اجرا کرده و سعی در حذف یک ردیف کنیم، به خطای زیر می‌رسیم:
An exception occurred while iterating over the results of a query for context type 'BlazorServer.DataAccess.ApplicationDbContext'.
System.InvalidOperationException: A second operation was started on this context before a previous operation completed.
This is usually caused by different threads concurrently using the same instance of DbContext.
For more information on how to avoid threading issues with DbContext, see https://go.microsoft.com/fwlink/?linkid=2097913.
عنوان می‌کند که متد OnConfirmDeleteRoomClicked، بر روی ترد دیگری نسبت به ترد اولیه‌ای که DbContext بر روی آن ایجاد شده، در حال اجرا است و چون DbContext برای یک چنین سناریوهایی، thread-safe نیست، اجازه‌ی استفاده‌ی از آن‌را نمی‌دهد. در مورد روش حل این مشکل ویژه، در قسمت بعد بحث خواهیم کرد.

کدهای کامل این مطلب را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: Blazor-5x-Part-18.zip
مطالب
نمایش ساختارهای درختی توسط jqGrid
jqGrid از نمایش دو ساختار درختی Nested Set model و Adjacency model پشتیبانی می‌کند. توضیحات تکمیلی و پایه‌ای را در مورد این دو روش مدل سازی اطلاعات، در مطلب «SQL Antipattern #2» می‌توانید مطالعه کنید.
در اینجا روش Adjacency model را به علت بیشتر مرسوم بودن آن و شباهت بسیار زیاد آن به «مدل‌های خود ارجاع دهنده» بررسی خواهیم کرد.


مدل داده‌ای Adjacency

در حالت ساختار درختی از نوع مجاورت، علاوه بر خواص اصلی یک کلاس، سه خاصیت دیگر نیز باید تعریف شوند:
using System;

namespace jqGrid13.Models
{
    public class BlogComment
    {
        // Other properties 
        public int Id { set; get; }
        public string Body { set; get; }
        public DateTime AddDateTime { set; get; }

        // for treeGridModel: 'adjacency'
        public int? ParentId { get; set; }
        public bool IsNotExpandable { get; set; }
        public bool IsExpanded { get; set; }
    }
}
ParentId که سبب تولید یک مدل خود ارجاع دهنده می‌شود.
IsNotExpandable به این معنا است که نود جاری آیا قرار است باز شود و فرزندی دارد یا خیر؟ اگر فرزندی ندارد باید مساوی True قرار گیرد.
IsExpanded حالت پیش فرض باز بودن یا نبودن یک نود را مشخص می‌کند.


نحوه‌ی بازگشت اطلاعات درختی از سمت سرور

در نگارش فعلی jqGrid، در حالت نمایش درختی، مباحث صفحه بندی و مرتب سازی غیرفعال هستند و کدهای مرتبط با آن که در اینجا ذکر شده‌اند، فعلا تاثیری ندارند (البته با کمی تغییر در کدهای آن، می‌توان این قابلیت را هم فعال کرد. اطلاعات بیشتر).
نکته‌ی مهم treeGrid، سه پارامتر دیگر هستند که از سمت کلاینت به سرور ارسال می‌شوند:
using System;
using System.Collections.Generic;
using System.Globalization;
using System.Linq;
using System.Web.Mvc;
using jqGrid13.Models;
using JqGridHelper.DynamicSearch; // for dynamic OrderBy
using JqGridHelper.Models;
using JqGridHelper.Utils;

namespace jqGrid13.Controllers
{
    public class HomeController : Controller
    {
        public ActionResult Index()
        {
            return View();
        }

        public ActionResult GetComments(JqGridRequest request, int? nodeid, int? parentid, int? n_level)
        {
            var list = BlogCommentsDataSource.LatestBlogComments;

            // در این حالت خاص فعلا در نگارش جای جی‌کیو‌گرید صفحه بندی کار نمی‌کند و فعال نیست و محاسبات ذیل اهمیتی ندارند
            var pageIndex = request.page - 1;
            var pageSize = request.rows;
            var totalRecords = list.Count;
            var totalPages = (int)Math.Ceiling(totalRecords / (float)pageSize);

            var productsQuery = list.AsQueryable();
            
            if (nodeid == null)
            {
                productsQuery = productsQuery.Where(x => x.ParentId == null);
            }
            else
            {
                productsQuery = productsQuery.Where(x => x.ParentId == nodeid.Value);
            }

            var products = productsQuery.OrderBy(request.sidx + " " + request.sord)
                                        .Skip(pageIndex * pageSize)
                                        .Take(pageSize)
                                        .ToList();


            var newLevel = n_level == null ? 0 : n_level.Value + 1;
            var productsData = new JqGridData
            {
                Total = totalPages,
                Page = request.page,
                Records = totalRecords,
                Rows = (products.Select(comment => new JqGridRowData
                {
                    Id = comment.Id,
                    RowCells = new List<object> 
                               {
                                   comment.Id,
                                   comment.Body,
                                   comment.AddDateTime.ToPersianDate(),
                                   // اطلاعات خاص نمایش درختی به ترتیب
           newLevel,
           comment.ParentId == null ? "" : comment.ParentId.Value.ToString(CultureInfo.InvariantCulture),
           comment.IsNotExpandable,
           comment.IsExpanded
                               }
                })).ToList()
            };
            return Json(productsData, JsonRequestBehavior.AllowGet);
        }
    }
}
nodeid اگر نال بود، یعنی کل اطلاعات ریشه‌ها (مواردی که parentId مساوی نال دارند)، باید واکشی شوند. اگر nodeid مقدار داشت، یعنی فرزند نود جاری قرار است بازگشت داده شود.
n_level مقدار جلو رفتگی نمایش اطلاعات یک نود را مشخص می‌کند. در اینجا چون با کلیک بر روی هر نود، فرزند آن از سرور واکشی می‌شود و lazy loading برقرار است، بازگشت مقدار n_level دریافتی از کلاینت به علاوه یک، کافی است. اگر نیاز است تمام نودها باز شده نمایش داده شوند، این مورد را باید به صورت دستی محاسبه کرده و در مدل BlogComment پیش بینی کنید.
در نهایت آرایه‌ای از خواص مدنظر به همراه 4 خاصیت ساختار درختی باید به ترتیب بازگشت داده شوند.




فعال سازی سمت کاربر treeGrid

برای فعال سازی سمت کاربر نمایش درختی اطلاعات، باید سه خاصیت ذیل تنظیم شوند:
            $('#list').jqGrid({
                caption: "آزمایش سیزدهم",
                // .... مانند قبل
                treeGrid: true,
                treeGridModel: 'adjacency',
                ExpandColumn: '@(StronglyTyped.PropertyName<BlogComment>(x => x.Body))'
            }).jqGrid('gridResize', { minWidth: 400 });
        });
تنظیم treeGrid: true سبب فعال سازی treeGrid می‌شود. توسط treeGridModel حالات Nested Set model و Adjacency model قابل تنظیم هستند و ExpandColumn نام ستونی را مشخص می‌کند که قرار است فرزندان آن نمایش داده شوند.


یک نکته‌ی تکمیلی

اگر می‌خواهید دقیقا به شکل زیر برسید:

تنظیم rownumbers: true گرید را حذف کنید. همچنین ستون Id را نیز با تنظیم‌های hidden:true, key: true مخفی نمائید (در تعاریف colModel).


کدهای کامل این مثال را از اینجا می‌توانید دریافت کنید
jqGrid13.zip


برای مطالعه بیشتر
Tree Grid
Nested Set Model
Adjacency Model
مطالب
ایجاد Drop Down List های آبشاری در Angular
تاکنون دو مطلب مشابه «ساخت DropDownList‌های مرتبط به کمک jQuery Ajax در MVC» و «ایجاد Drop Down List‌های آبشاری توسط Kendo UI» را در مورد ساخت Cascading Drop-down Lists در این سایت مطالعه کرده‌اید. در اینجا قصد داریم چنین قابلیتی را توسط Angular پیاده سازی کنیم (بدون استفاده از هیچ کتابخانه‌ی ثالث دیگری).



مدل‌های سمت سرور برنامه

در این مطلب قصد داریم لیست گروه‌ها را به همراه محصولات مرتبط با آن‌ها، توسط دو drop down list نمایش دهیم:
public class Category
{
    public int CategoryId { set; get; }
    public string CategoryName { set; get; }

    [JsonIgnore]
    public IList<Product> Products { set; get; }
}


public class Product
{
    public int ProductId { set; get; }
    public string ProductName { set; get; }
}
از ویژگی JsonIgnore جهت عدم درج لیست محصولات، در خروجی JSON نهایی تولیدی گروه‌ها، استفاده شده‌است (و کتابخانه‌ی JSON.NET، کتابخانه‌ی پیش فرض کار با JSON در ASP.NET Core است).


منبع داده JSON سمت سرور

پس از مشخص شدن مدل‌های برنامه، اکنون توسط دو اکشن متد، لیست گروه‌ها و همچنین لیست محصولات یک گروه خاص را با فرمت JSON بازگشت می‌دهیم:
namespace AngularTemplateDrivenFormsLab.Controllers
{
    [Route("api/[controller]")]
    public class ProductController : Controller
    {
        [HttpGet("[action]")]
        public async Task<IActionResult> GetCategories()
        {
            await Task.Delay(500);

            return Json(CategoriesDataSource.Items);
        }

        [HttpGet("[action]/{categoryId:int}")]
        public async Task<IActionResult> GetProducts(int categoryId)
        {
            await Task.Delay(500);

            var products = CategoriesDataSource.Items
                            .Where(category => category.CategoryId == categoryId)
                            .SelectMany(category => category.Products)
                            .ToList();
            return Json(products);
        }
    }
}
- بار اولی که صفحه بارگذاری می‌شود، توسط یک درخواست Ajax ایی، لیست گروه‌ها دریافت خواهد شد. سپس با انتخاب یک گروه، اکشن متد GetProducts جهت بازگرداندن لیست محصولات آن گروه، فراخوانی می‌گردد. کدهای کامل CategoriesDataSource در فایل پیوستی انتهای بحث قرار داده شده‌است و یک منبع ساده درون حافظه‌ای است.
- در اینجا از یک Delay نیز استفاده شده‌است تا بتوان آیکن‌های چرخند‌ه‌ی Loading سمت کاربر را در حین کار با عملیاتی زمانبر، بهتر مشاهده کرد.


 کدهای سمت کاربر برنامه

کدهای سمت کاربر این مثال در ادامه‌ی همان مطلب «فرم‌های مبتنی بر قالب‌ها در Angular - قسمت پنجم - ارسال اطلاعات به سرور» هستند که بر روی آن این دستورات فراخوانی شده‌است:
 >ng g m Product -m app.module --routing
ماژول جدیدی به نام محصولات اضافه و به app.module معرفی شده‌است. البته پس از اصلاح، ProductModule بجای ProductRoutingModule در این فایل تنظیم خواهد شد.

 >ng g c product/product-group
سپس یک کامپوننت جدید به نام ProductGroupComponent درون ماژول Product ایجاد شده‌است.

>ng g cl product/product
>ng g cl product/Category
>ng g cl product/product-group-form
در ادامه سه کلاس Product، Category و ProductGroupForm به این ماژول اضافه شده‌اند که دو مورد اول، معادل کلاس‌های مدل سمت سرور و مورد سوم، معادل فرم جدید ProductGroupComponent است:
export class ProductGroupForm {
  constructor(
    public categoryId?: number,
    public productId?: number
  ) { }
}

export class Product {
  constructor(
    public productId: number,
    public productName: string
  ) { }
}

export class Category {
  constructor(
    public categoryId: number,
    public categoryName: string
  ) { }
}

سپس سرویسی را جهت دریافت اطلاعات دراپ داون‌ها از سرور تهیه کرده‌ایم:
 >ng g s product/product-items -m product.module
با این محتوا:
import { Injectable } from "@angular/core";
import { Http, Response, Headers, RequestOptions } from "@angular/http";

import { Observable } from "rxjs/Observable";
import "rxjs/add/operator/do";
import "rxjs/add/operator/catch";
import "rxjs/add/observable/throw";
import "rxjs/add/operator/map";
import "rxjs/add/observable/of";

import { Category } from "./category";
import { Product } from "./product";

@Injectable()
export class ProductItemsService {

  private baseUrl = "api/product";

  constructor(private http: Http) { }

  private handleError(error: Response): Observable<any> {
    console.error("observable error: ", error);
    return Observable.throw(error.statusText);
  }

  getCategories(): Observable<Category[]> {
    return this.http
      .get(`${this.baseUrl}/GetCategories`)
      .map(response => response.json() || {})
      .catch(this.handleError);
  }

  getProducts(categoryId: number): Observable<Product[]> {
    return this.http
      .get(`${this.baseUrl}/GetProducts/${categoryId}`)
      .map(response => response.json() || {})
      .catch(this.handleError);
  }
}
از متد getCategories برای پر کردن اولین drop down استفاده خواهد شد و از متد دوم برای دریافت لیست محصولات متناظر با یک گروه انتخاب شده کمک می‌گیریم.

پس از این مقدمات اکنون می‌توان کدهای ProductGroupComponent را تکمیل کرد.
ابتدا در متد ngOnInit آن کار دریافت لیست آغازین گروه‌های محصولات را انجام می‌دهیم:
export class ProductGroupComponent implements OnInit {

  categories: Category[] = [];
 model = new ProductGroupForm();

  constructor(private productItemsService: ProductItemsService) { }

  ngOnInit() {
    this.productItemsService.getCategories().subscribe(
      data => {
        this.categories = data;
      },
      err => console.log("get error: ", err)
    );
  }
برای این منظور ابتدا ProductItemsService به سازنده‌ی کلاس تزریق شده‌است تا بتوان به متدهای دریافت اطلاعات از سرور دسترسی یافت. سپس در متد ngOnInit، اطلاعات دریافتی به خاصیت عمومی categories انتساب داده شده‌است.
اکنون چون این خاصیت در دسترس است، می‌توان به قالب این کامپوننت مراجعه کرده و قسمت ابتدایی فرم را تکمیل کرد:
<div class="container">
  <h3>Cascading Drop-down Lists</h3>
  <form #form="ngForm" (submit)="submitForm(form)" novalidate>
    <div class="form-group">
      <label class="control-label">Category</label>
      <span class="glyphicon glyphicon-refresh glyphicon-spin spinner" *ngIf="categories.length == 0"></span>
      <select class="form-control" name="categoryCtrl" #categoryCtrl (change)="fetchProducts(categoryCtrl.value)"
        [(ngModel)]="model.categoryId">
        <option value="undefined">Select a Category...</option>
        <option *ngFor="let category of categories" value="{{category.categoryId}}">
          {{ category.categoryName }}
        </option>
      </select>
    </div>
- در اینجا اولین ngIf بکار گرفته شده، طول آرایه‌ی categories (همان خاصیت عمومی معرفی شده‌ی در کامپوننت) را بررسی می‌کند. اگر این آرایه خالی باشد، یک آیکن چرخنده را نمایش می‌دهد.
- سپس ngModel به خاصیت categoryId وهله‌ای از کلاس ProductGroupForm که مدل معادل فرم است، متصل شده‌است.
- همچنین با اتصال به رخداد change، مقدار Id عضو انتخابی به متد fetchProducts ارسال می‌شود. دسترسی به این Id از طریق یک template reference variable به نام categoryCtrl# انجام شده‌است.
- در آخر، ngFor تعریف شده به ازای هر عضو آرایه‌ی categories، یکبار تگ option را تکرار می‌کند و در هربار تکرار، مقدار ویژگی value را به categoryId تنظیم می‌کند و برچسب نمایشی آن‌را از categoryName دریافت خواهد کرد.

بنابراین مرحله‌ی بعدی تکمیل این drop down آبشاری، واکنش نشان دادن به رخ‌داد change و تکمیل متد fetchProducts است:
  products: Product[] = [];
  isLoadingProducts = false;

  fetchProducts(categoryId?: number) {
    console.log(categoryId);

    this.products = [];

    if (categoryId === undefined || categoryId.toString() === "undefined") {
      return;
    }

    this.isLoadingProducts = true;
    this.productItemsService.getProducts(categoryId).subscribe(
      data => {
        this.products = data;
        this.isLoadingProducts = false;
      },
      err => {
        console.log("get error: ", err);
        this.isLoadingProducts = false;
      }
    );
  }
- در ابتدای متد fetchProducts، آرایه‌ی خاصیت عمومی products که به drop down دوم متصل خواهد شد، خالی می‌شود تا تداخلی با اطلاعات قبلی آن حاصل نشود.
- سپس بررسی می‌کنیم که آیا categoryId دریافتی undefined است یا خیر؟ این مساله دو علت دارد:
الف) اولین عضو drop down انتخاب محصولات را با مقدار undefined مشخص کرده‌ایم:
 <option value="undefined">Select a Category...</option>
ب) علت اینجا است که چون ngModel به model.categoryId متصل شده‌است و در این مدل، پارامتر و همچنین خاصیت عمومی categoryId از نوع optional است و با ؟ مشخص شده‌است:
 public categoryId?: number
به همین جهت زمانیکه مدل را به این صورت تعریف می‌کنیم:
 model = new ProductGroupForm();
مقدار categoryId همان undefined جاوا اسکریپت خواهد بود.

- پس از آن همانند قسمت قبل، این categoryId را به سرور ارسال کرده و سپس اطلاعات متناظری را دریافت و به خاصیت عمومی products  نسبت داده‌ایم. همچنین از یک خاصیت عمومی دیگر به نام isLoadingProducts نیز استفاده شده‌است تا مشخص شود چه زمانی کار دریافت اطلاعات از سرور خاتمه پیدا می‌کند. از آن برای نمایش یک آیکن چرخنده‌ی دیگر استفاده می‌کنیم:
    <div class="form-group">
      <label class="control-label">Product</label>
      <span class="glyphicon glyphicon-refresh glyphicon-spin spinner" *ngIf="isLoadingProducts"></span>
      <select class="form-control" name="productCtrl" [(ngModel)]="model.productId">
        <option value="undefined">Select a Product...</option>
        <option *ngFor="let product of products" value="{{product.productId}}">
          {{ product.productName }}
        </option>
      </select>
    </div>
به این ترتیب drop down دوم بر اساس مقدار خاصیت عمومی products تشکیل می‌شود. اگر مقدار isLoadingProducts مساوی true باشد، یک spinner که کدهای css آن‌را در فایل src\styles.css به نحو ذیل تعریف کرده‌ایم، نمایان می‌شود و برعکس. همچنین ngFor به ازای هر عضو آرایه‌ی products یکبار تگ option را تکرار خواهد کرد.
/* Spinner */
.spinner {
  font-size:15px;
  z-index:10
}

.glyphicon-spin {
    -webkit-animation: spin 1000ms infinite linear;
    animation: spin 1000ms infinite linear;
}
@-webkit-keyframes spin {
    0% {
        -webkit-transform: rotate(0deg);
        transform: rotate(0deg);
    }
    100% {
        -webkit-transform: rotate(359deg);
        transform: rotate(359deg);
    }
}
@keyframes spin {
    0% {
        -webkit-transform: rotate(0deg);
        transform: rotate(0deg);
    }
    100% {
        -webkit-transform: rotate(359deg);
        transform: rotate(359deg);
    }
}

کدهای کامل این قسمت را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: angular-template-driven-forms-lab-06.zip
برای اجرای آن فرض بر این است که پیشتر Angular CLI را نصب کرده‌اید. سپس به ریشه‌ی پروژه وارد شده و دو پنجره‌ی کنسول مجزا را باز کنید. در اولی دستورات
>npm install
>ng build --watch
و در دومی دستورات ذیل را اجرا کنید:
>dotnet restore
>dotnet watch run
اکنون می‌توانید برنامه را در آدرس http://localhost:5000 مشاهده و اجرا کنید.
مطالب
تبادل داده ها بین لایه ها- قسمت اول

معماری لایه بندی شده، یک معماری بسیار همه گیر می‌باشد. به این خاطر که به راحتی SOC ، decoupling و قدرت درک کد را بسیار بالا می‌برد. امروزه کمتر برنامه نویس و فعال حوضه‌ی نرم افزاری است که با لایه‌های کلی و وظایف آنها آشنا نباشد ( UI layer آنچه که ما می‌بینیم، middle layer   برای مقاصد منطق کاری، data access layer برای هندل کردن دسترسی به داده‌ها). اما مسئله ای که بیشتر برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار با استاندارد‌های آن آشنا نیستند، راه‌های تبادل داده‌ها مابین layer ‌ها می‌باشد. در این مقاله سعی داریم راه‌های تبادل داده‌ها را مابین لایه‌ها، تشریح کنیم. 

Layers  و Tiers با هم متفاوت هستند

Layer  با Tier متفاوت است. هنگامیکه در مورد مفهوم layer و Tier دچار شک شدید، دیاگرام ذیل می‌تواند به شما بسیار کمک کند. layer به مجزاسازی منطقی کد و Tier هم به مجزا سازی فیزیکی در ماشین‌های مختلف اطلاق می‌شود. توجه داشته باشید که این نکته یک شفاف سازی کلی در مورد یک مسئله مهم بود.


داده‌های وارد شونده( incoming ) و خارج شونده( outgoing )

ما باید تبادل داده‌ها را از دو جنبه مورد بررسی قرار دهیم؛ اول اینکه داده‌ها چگونه به سمت لایه Data Access می‌روند، دوم اینکه داده‌ها چگونه به لایه UI پاس می‌شوند، در ادامه شما دلیل این مجزا سازی را درک خواهید کرد. 

روش اول: Non-uniform

این روش اولین روش و احتمالا عمومی‌ترین روش می‌باشد. خوب، اجازه دهید از لایه‌ی UI به لایه DAL شروع کنیم. داده‌ها از لایه UI به Middle با استفاده از getter ‌ها و setter ‌ها ارسال خواهد شد. کد ذیل این مسئله را به روشنی نمایش می‌دهد.

Customer objCust = new Customer();
objCust.CustomerCode = "c001";
objCust.CustomerName = "Shivprasad";

بعد از آن، از لایه Middle  به لایه Data Access داده‌ها با استفاده از مجزاسازی به وسیله comma و آرایه‌ها و سایر روش‌های  non-uniform پاس داده می‌شوند. در کد ذیل به متد Add دقت کنید که چگونه فراخوانی به لایه Data Access را با استفاده از پارامتر‌های ورودی انجام می‌دهد. 

public class Customer
{
    private string _CustomerName = "";
    private string _CustomerCode = "";
    public string CustomerCode
    {
        get { return _CustomerCode; }
        set { _CustomerCode = value; }
    }
    public string CustomerName
    {
        get { return _CustomerName; }
        set { _CustomerName = value; }
    }
    public void Add()
    {
        CustomerDal obj = new CustomerDal();
        obj.Add(_CustomerName,_CustomerCode);
    }
}

کد ذیل، متد add در لایه Data Access را با استفاده از دو متد نمایش می‌دهد. 

public class CustomerDal
{
    public bool Add(string CustomerName,string CustomerCode)
    {
        // Insert data in to DB
    }
}

بنابراین اگر بخواهیم  به صورت خلاصه نحوه پاس دادن داده‌ها را در روش non-uniform  بیان کنیم، شکل ذیل به زیبایی این مسئله را نشان می‌دهد. 

· از لایه UI به لایه Middle  با استفاده از setter و getter

· از لایه Middle به لایه  data access با استفاده از comma ، input ، array 

حال نوبت این است بررسی کنیم که چگونه داده‌ها از DAL به UI   در روش non-uniform پاس خواهند شد. بنابراین اجازه دهید که اول از UI شروع کنیم. از لایه UI داده‌ها با استفاده از object ‌های لایه Middle  واکشی می‌شوند.   

Customer obj = new Customer();
List<Customer> oCustomers = obj.getCustomers();

از لایه Middle هم داده‌ها با استفاده از dataset ، datatable و xml پاس خواهند شد. مهمترین مسئله برای لایه middle ، loop بر روی dataset و تبدیل آن به strong type object  ها می‌باشد. برای مثال می‌توانید کد تابع getCustomers که بر روی dataset ، loop می‌زند و یک لیست از Customer ‌ها را آماده می‌کند در ذیل مشاهده کنید. این تبدیل باید انجام شود، به این دلیل که UI به کلاس‌های strongly typed دسترسی دارد. 

public class Customer
{
    private string _CustomerName = "";
    private string _CustomerCode = "";
    public string CustomerCode
    {
        get { return _CustomerCode; }
        set { _CustomerCode = value; }
    }
    public string CustomerName
    {
        get { return _CustomerName; }
        set { _CustomerName = value; }
    }
    public List<Customer> getCustomers()
    {
        CustomerDal obj = new CustomerDal();
        DataSet ds = obj.getCustomers();
        List<Customer> oCustomers = new List<Customer>();
        foreach (DataRow orow in ds.Tables[0].Rows)
        {
            // Fill the list
        }
        return oCustomers;
    }
}

با انجام این تبدیل به یکی از بزرگترین اهداف معماری لایه بندی شده می‌رسیم؛ یعنی اینکه « UI نمی‌تواند به طور مستقیم به کامپوننت‌های لایه Data Access مانند ADO.NET ، OLEDB و غیره دستیابی داشته باشد. با این روش اگر ما در ادامه متدولوژی Data Access را تغییر دهیم تاثیری بر روی لایه UI نمی‌گذارد.» آخرین مسئله اینکه کلاس CustomerDal یک Dataset  را با استفاده از ADO.NET بر می‌گرداند و Middle از آن استفاده می‌کند. 

public class CustomerDal
{
    public DataSet getCustomers()
    {
        // fetch customer records
        return new DataSet();
    }
}

حال اگر بخواهیم حرکت داده‌ها را به لایه UI، به صورت خلاصه بیان کنیم، شکل ذیل کامل این مسئله را نشان می‌دهد. 

· داده‌ها از لایه DAL به لایه  Middle با استفاده از Dataset ، Datareader ،  XML ارسال خواهند شد. 

· از لایه Middle به UI  از strongly typed classes استفاده می‌شود. 


مزایا و معایب روش non-uniform

یکی از مزایای non-uniform

· به راحتی قابل پیاده سازی می‌باشد، در مواردی که روش data access تغییر نمی‌کند این روش کارآیی لازم را دارد.

تعدادی از معایب  این روش

· به خاطر اینکه یک ساختار uniform نداریم، بنابراین نیاز داریم که همیشه در هنگام عبور از یک لایه به یک لایه‌ی دیگر از یک ساختار به یک ساختار دیگر تبدیل را انجام دهیم.

· برنامه نویسان از روش‌های خودشان برای پاس دیتا استفاده می‌کنند؛ بنابراین این مسئله خود باعث پیچیدگی می‌شود.

· اگر برای مثال شما بخواهید متدولوژی Data Access خود را تغییر دهید، تغییرات بر تمام لایه‌ها تاثیر می‌گذارد. 

مطالب
نمایش در حال بارگذاری بودن صفحه در برنامه‌های Angular
پیشتر در مورد HTTP Client جدید Angular، مطلب «ارتقاء به HTTP Client در Angular 4.3» را بررسی کردیم. یکی دیگر از قابلیت‌های HttpClient که روش اصلی دسترسی به اطلاعات از راه دور در Angular 5 نیز می‌باشد، امکان تعریف Interceptors سفارشی برای آن است. به کمک Interceptors می‌توان به تمامی درخواست‌های HTTP ارسالی و پاسخ‌های دریافتی از سرور گوش فرا داد و در این بین منطق ویژه‌ای را پیاده سازی کرد؛ مانندcaching ،logging و غیره. در مطلب جاری قصد داریم از این قابلیت برای نمایش یک loading bar مشخص کننده‌ی شروع و پایان تمامی درخواست‌های HTTP استفاده کنیم.


دریافت و نصب پیشنیازها

برای نمایش loading bar در بالای صفحه، از کامپوننت ng2-slim-loading-bar استفاده خواهیم کرد. دمویی از آن‌را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.
برای نصب آن، ابتدا دستور ذیل را در ریشه‌ی پروژه اجرا کنید:
 npm install ng2-slim-loading-bar --save
پس از آن فایل angular-cli.json. را گشوده و فایل css آن‌را تعریف نمائید:
"styles": [
   "../node_modules/ng2-slim-loading-bar/style.css",
   "styles.css"
],
در ادامه به فایل app.module.ts مراجعه کرد و ماژول آن‌را نیز به نحو ذیل به برنامه معرفی کنید:
import {SlimLoadingBarModule} from 'ng2-slim-loading-bar';

@NgModule({
imports: [
     //...
     SlimLoadingBarModule.forRoot()
  ]
})
export class AppModule {
}

پس از این مقدمات، هرجایی که نیاز به استفاده‌ی از آن با کدنویسی باشد، ابتدا سرویس SlimLoadingBarService آن‌را به سازنده‌ی کلاس کامپوننت مدنظر تزریق می‌کنیم و سپس از متدهای start ،stop و complete آن می‌توان استفاده کرد.
 import {SlimLoadingBarService} from 'ng2-slim-loading-bar';
همچنین برای نمایش این کامپوننت باید selector آن را در فایل app.component.html در بالای صفحه اضافه کرد:
  <ng2-slim-loading-bar></ng2-slim-loading-bar>


تدارک یک LoaderInterceptor برای استفاده از ng2-slim-loading-bar

در ادامه می‌خواهیم هر زمانیکه در سراسر برنامه، درخواست HTTP ایی شروع شد، این کامپوننت نمایش داده شود و در پایان درخواست و یا درصورت بروز خطایی، پایان یابد و مخفی شود. برای این منظور یک Interceptor جدید را به صورت ذیل به پوشه‌ی Core برنامه اضافه می‌کنیم:
 ng g s core/interceptors/LoaderInterceptor --spec false
با این کدها:
import { Injectable } from "@angular/core";
import { HttpEvent, HttpHandler, HttpInterceptor, HttpRequest, HttpResponse } from "@angular/common/http";
import { Observable } from "rxjs/Observable";
import "rxjs/add/operator/do";
import { SlimLoadingBarService } from "ng2-slim-loading-bar";


@Injectable()
export class LoaderInterceptorService implements HttpInterceptor {

  constructor(private loadingBar: SlimLoadingBarService) {
  }

  intercept(req: HttpRequest<any>, next: HttpHandler): Observable<HttpEvent<any>> {
    // start our loader here
    this.loadingBar.start();
    return next.handle(req).do(
      (event: HttpEvent<any>) => {
        if (event instanceof HttpResponse) {
          this.loadingBar.complete();
        }
      },
      (err: any) => {
        this.loadingBar.complete();
      });
  }
}
توضیحات:
- برای پیاده سازی یک interceptor جدید، نیاز است کلاس سرویسی را که HttpInterceptor را پیاده سازی می‌کند، ایجاد کنیم. برای تکمیل این پیاده سازی نیاز است متد intercept را با امضایی که مشاهده می‌کنید، تعریف کنیم:
 intercept(req: HttpRequest<any>, next: HttpHandler): Observable<HttpEvent<any>> {
- در اینجا پارامتر req به خود درخواست Http اشاره می‌کند.
- کار پارامتر next تنظیم و بازگشت یک HttpEvent observable توسط متد handle آن است.

برای نمونه در اینجا ابتدا سرویس SlimLoadingBarService به سازنده‌ی کلاس interceptor‌  تزریق شده‌است. سپس توسط آن می‌توان به متدهای start و complete این کامپوننت دسترسی یافت. برای مثال در ابتدای کار گوش فرادادن به درخواست جاری، متد start فراخوانی شده‌است و سپس زمانیکه پاسخی از سرور دریافت شده و یا خطایی رخ‌داده، متد complete آن فراخوانی شده‌است.


ثبت و معرفی LoaderInterceptorService به سیستم

برای معرفی interceptor تهیه شده، به فایل app.module.ts مراجعه کرد و قسمت providers آن‌را به نحو ذیل تکمیل می‌کنیم: 
 @NgModule({
  providers: [
   { provide: HTTP_INTERCEPTORS, useClass: LoaderInterceptorService, multi: true }
  ]
})
export class AppModule {}


آزمایش برنامه

اکنون اگر قسمت‌های مختلف برنامه را که با HttpClient جدید کار می‌کنند بررسی کنید، متوجه خواهید شد که با شروع هر درخواست، loading bar قرمزی در بالای صفحه ظاهر می‌شود و در پایان درخواست، به صورت خودکار مخفی می‌گردد. نکته‌ی مهم این روش عدم نیاز به تغییری در قسمت‌های مختلف برنامه است. این interceptor سراسری است و به صورت یکسانی بر روی کل برنامه تاثیر می‌گذارد.
نظرات مطالب
Blazor 5x - قسمت یازدهم - مبانی Blazor - بخش 8 - کار با جاوا اسکریپت
یک نکته‌ی تکمیلی: روش ارسال یک المان razor به کدهای جاوا اسکریپتی
فرض کنید قصد داریم قطعه کد جاوا اسکریپتی زیر را که یک المان را جهت هدایت فوکوس به آن، نیاز دارد، در کدهای #C فراخوانی کنیم:
window.setFocus = function (element) {
  element.focus();
};
برای مقدار دهی این element در کدهای #C باید به صورت زیر عمل کرد:
الف) در اینجا نیز از ref@ برای دسترسی به المان استفاده خواهیم کرد:
<input @ref="@ReferenceToInputControl" />
در این حالت input ای که توسط Blazor رندر می‌شود، چنین شکلی را پیدا می‌کند:
<input _bl_bc0f34fa-16bd-4687-a8eb-9e3838b5170d="">
هدف این است که بدون دستکاری Id المان، بتواند آن‌را به صورت منحصربفردی مشخص کند.

ب) سپس شیء ReferenceToInputControl را در کدهای کامپوننت به صورت زیر تعریف می‌کنیم:
private ElementReference ReferenceToInputControl;
که قابلیت ارسال به کدهای جاوا اسکریپتی را دارد:
await JSRuntime.InvokeVoidAsync("setFocus", ReferenceToInputControl);
در این قطعه کد، ReferenceToInputControl همان element ای است که تابع setFocus تعریف شده نیاز دارد.

توجه! اگر قصد دارید قطعه کد #C فوق را در روال‌های رویدادگردان چرخه‌ی حیات کامپوننت فراخوانی کنید، اینکار باید در OnAfterRender صورت گیرد؛ چون پیش از آن ref@ هنوز تشکیل نشده‌است.
نظرات مطالب
شروع به کار با AngularJS 2.0 و TypeScript - قسمت نهم - مسیریابی
سلام.من تغییرات RC4 را اعمال کردم .متغییر _route مقدار undefined  دارد و متد navigate را شناسایی نمی‌کند.
کامپوننت در داخل کامپوننت app می‌باشد.
import { Router } from '@angular/router';
.....
@Component({
    selector: 'app-menu',
    moduleId: module.id,
    templateUrl: 'menu.component.html',
    styleUrls: ['menu.component.css']
})
...
constructor(private _menuService: MenuService, public elementRef: ElementRef, public _router: Router) {
        
    }
 onClick(event: any) {
        console.log('menu click');
        debugger;
        //----در این قسمت متغیر مقدار 
        //undefined 
        //دارد
        this._router.navigate(['Subsystem']);
    
    }


کلاس main.ts  هم به شکل زیر می‌باشد
import { bootstrap } from '@angular/platform-browser-dynamic';
import { HTTP_PROVIDERS } from '@angular/http';
import { Router} from '@angular/router';
import { MenuService } from './menu/menu.service';
import { AppComponent } from './app.component';
import { MenuComponent } from './menu/menu.component';
import { appRouterProviders } from './app.routes';

bootstrap(AppComponent, [MenuService, HTTP_PROVIDERS, appRouterProviders]);

و در نهایت کلاس APPComponent
import { Component } from '@angular/core';
import { HTTP_PROVIDERS } from '@angular/http';
import { MenuComponent } from './menu/menu.component';
import { SubSystemComponent } from './subsystem/subsystem.component';
import { MenuService } from './menu/menu.service';
import { SubSystemService } from './subsystem/subsystem.service';

import { ROUTER_DIRECTIVES, RouterLink, RouterOutlet} from '@angular/router';
// Add the RxJS Observable operators we need in this app.
import './rxjs-operators';

@Component({
    selector: 'my-app',
    templateUrl: 'app/app.component.html',
    directives: [MenuComponent, SubSystemComponent, ROUTER_DIRECTIVES, RouterOutlet, RouterLink],
    providers: [MenuService, SubSystemService, HTTP_PROVIDERS]
})
export class AppComponent {
    currentSubsSystemId: number=1;
}
مطالب دوره‌ها
اجزای جاوا اسکریپتی بوت استرپ 3
مباحث منوهای پایین افتادنی و برگه‌‌ها (tabs) در بوت استرپ 2 و 3 یکسان هستند و نکات آن‌ها در بحث «نگاهی به اجزای تعاملی Twitter Bootstrap» عنوان شده‌اند. در ادامه به اجزای جدیدی خواهیم پرداخت که مختص بوت استرپ 3 بوده و از تازه‌های آن به‌شمار می‌روند. همچنین اجزایی را که در بررسی بوت استرپ 2 به آن‌ها پرداخته نشد، مانند Carousels و Scroll spy، نیز بررسی می‌کنیم.


پنل‌ها و آکاردئون‌ها

پنل‌های آکاردئونی، بسیار شبیه به برگه‌ها عمل می‌کنند. با کلیک بر روی یک سربرگ، محتوای مخفی شده آن نمایش داده می‌شود. این اعمال نیز توسط اجزای جاوا اسکریپتی بوت استرپ، به کمک jQuery عمل می‌کنند.
یک مثال:
    <div class="container">
        <h4 class="alert alert-info">
            پنل آکاردئونی</h4>
        <div class="row">
            <div class="panel-group" id="accordion">
                <div class="panel panel-default">
                    <div class="panel-heading">
                        <h4 class="panel-title">
                            <a href="#vacc" class="accordion-toggle" data-toggle="collapse" data-parent="#accordion">
                                <span class="glyphicon glyphicon-pushpin"></span>اطلاعات یک</a>
                        </h4>
                    </div>
                    <div id="vacc" class="panel-collapse collapse in">
                        <div class="panel-body">
                            <p>
                                متن متن متن متن .......</p>
                            <p>
                                <a href="#" class="btn btn-info">بیشتر >></a></p>
                        </div>
                    </div>
                </div>
                <div class="panel panel-default">
                    <div class="panel-heading">
                        <h4 class="panel-title">
                            <a href="#checkups" class="accordion-toggle" data-toggle="collapse" data-parent="#accordion">
                                <span class="glyphicon glyphicon-ok"></span>اطلاعات 2</a>
                        </h4>
                    </div>
                    <div id="checkups" class="panel-collapse collapse">
                        <div class="panel-body">
                            <p>
                                متن متن متن متن .......</p>
                            <p>
                                <a href="#" class="btn btn-info">بیشتر >></a></p>
                        </div>
                    </div>
                </div>
            </div>
            <!-- end accordion -->
        </div>
        <!-- end row -->
    </div>
    <!-- /container -->

توضیحات:
- ابتدا کل ناحیه مدنظر باید در یک div با کلاس panel-group محصور شود؛ به همراه یک id دلخواه. از این id در ویژگی‌های data-parent عنوان‌های هر پنل این گروه استفاده می‌شود. به این ترتیب سیستم جاوا اسکریپتی آن متوجه خواهد شد که باید داخل چه ناحیه‌ای از صفحه عمل کند.
- پس از مشخص سازی آغاز پنل گروهی مدنظر، هر گروه، داخل یک div با کلاس panel panel-default قرار خواهد گرفت. به این ترتیب اولین پنل آکاردئونی مثال، شکل می‌گیرد.
- سپس داخل هر پنل مجزا، باید توسط panel-heading مشخص کنیم که عنوان این پنل و محتوای خاص این عنوان کجا باید قرار گیرند. همچنین به کمک panel-collapse collapse in، محتوایی را که با کلیک بر روی عنوان هر پنل به صورت خودکار ظاهر خواهد شد را معرفی می‌کنیم.
در ادامه می‌توان پنل‌های بیشتری را به این مجموعه و گروه افزود.
- پنلی که قرار است در ابتدای کار باز باشد، دارای کلاس collapse in خواهد بود؛ مابقی فقط collapse دارند.


بررسی کامپوننت Carousels

بوت استرپ به همراه کامپوننت اسلایدشو توکاری است به نام Carousel که بدون نیاز به حتی یک سطر کدنویسی جاوا اسکریپت اضافی، یک اسلاید شو بسیار حرفه‌ای را ارائه می‌دهد. مثالی را در این مورد در ادامه ملاحظه می‌کنید:
    <div class="container">
        <h4 class="alert alert-info">
            اسلاید شو</h4>
        <div class="row">
            <div id="myCarousel" class="carousel slide">
                <ol class="carousel-indicators">
                    <li data-target="#myCarousel" data-slide-to="0" class="active"></li>
                    <li data-target="#myCarousel" data-slide-to="1"></li>
                    <li data-target="#myCarousel" data-slide-to="2"></li>
                </ol>
                <!-- carousel-indicators -->
                <section class="carousel-inner">
                    <div class="active item">
                        <img src="images/01.jpg" alt="Photo 1"></div>
                    <div class="item">
                        <img src="images/02.png" alt="Photo 2"></div>
                    <div class="item">
                        <img src="images/03.jpg" alt="Photo 3"></div>
                </section><!-- carousel-inner -->
                <a href="#myCarousel" class="left carousel-control" data-slide="prev"><span class="glyphicon glyphicon-chevron-left">
                </span></a><a href="#myCarousel" class="right carousel-control" data-slide="next"><span
                    class="glyphicon glyphicon-chevron-right"></span></a>
            </div>
            <!-- myCarousel -->
        </div>
        <!-- end row -->
    </div>




توضیحات:
- در قسمت carousel-inner این کامپوننت، لیست تک تک تصاویر مورد نیاز قرار خواهند گرفت. تصویر آغازین دارای div ایی محصور کننده با کلاس active item است و مابقی کلاس item دارند.
- مرحله بعد، کار افزودن سیستم راهبری و حرکت بین تصاویر اضافه شده است. این سیستم چیزی نیست جز چند لینک مزین شده با کلاس‌های left carousel-control و همچنین right carousel-control. ویژگی‌های data-slide این لینک‌ها نیز مشخص کننده اعمالی هستند که کامپوننت جاوا اسکریپتی carousel قرار است انجام دهد. برای مثال حرکت به قبل یا بعد. همچنین باید دقت داشت که href این لینک‌ها به id مرتبط با div اصلی دربرگیرنده این قسمت از صفحه اشاره می‌کند. از یک سری گلیف آیکن نیز برای نمایش فلش رو به چپ و راست نیز در اینجا استفاده شده است.
- قسمت لیست مرتبط دارای کلاس carousel-indicators، در حقیقت مشخص کننده سه دایره کوچکی است که در تصویر فوق ملاحظه می‌کنید. به ازای هر تصویر، یک مورد را باید افزود. در اینجا data-target هر آیتم به id مرتبط با div محصور کننده کل اسلایدشو اشاره می‌کند. data-slide-toها به شماره تصویر متناظر هر آیتم متصل خواهند شد. ایندکس آغازین این آیتم‌ها از صفر شروع می‌شود.



بررسی کامپوننت Scroll spy

اگر به مستندات رسمی بوت استرپ مراجعه کنید، منوی کنار صفحه با لغزش صفحه به سمت پایین ثابت است؛ اما به ازای هر سرفصل جدیدی در صفحه، آیتم فعال این منو نیز به صورت خودکار تغییر می‌کند. این قابلیت توسط کامپوننت Scroll spy ایجاد شده است. یک مثال:
<body id="articles" data-spy="scroll" data-target=".scrollspy">
    <div class="container">
        <h4 class="alert alert-info">
            Scroll spy</h4>
        <div id="articlesindex" class="row">
            <section class="scrollspy clearfix col col-lg-3 hidden-sm">
                <ul class="nav nav-list affix">
                    <li><a href="#item1"><span class="glyphicon glyphicon-user"></span>Item 1</a></li>
                    <li><a href="#item2"><span class="glyphicon glyphicon-user"></span>Item 2</a></li>
                    <li><a href="#item3"><span class="glyphicon glyphicon-user"></span>Item 3</a></li>
                </ul>
                <!-- nav-list -->
            </section><!-- scrollspy -->
            <section class="col col-lg-9">
                <article id="item1" class="media">
                    <h2>
                        item1</h2>
                    <div class="media-body">
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                    </div>
                </article>
                <article id="item2" class="media">
                    <h2>
                        item2</h2>
                    <div class="media-body">
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                    </div>
                </article>
                <article id="item3" class="media">
                    <h2>
                        item3</h2>
                    <div class="media-body">
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                        <p>
                            متن متن متن ............متن متن متن ............متن متن متن .............</p>
                    </div>
                </article>
            </section><!-- artistinfo -->
        </div>
        <!-- end row -->
    </div>
    <!-- /container -->
    <script type="text/javascript" src="Scripts/jquery-1.10.2.min.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="Scripts/bootstrap-rtl.js"></script>
</body>


توضیحات:
- کار با ایجاد یک section جدید که حاوی منوی ثابت کنار صفحه است، شروع می‌شود. این section دارای کلاس scrollspy می‌باشد. داخل این section لیست عناوین منو قرار می‌گیرند که ul آن دارای کلاس nav nav-list affix خواهد بود. affix سبب می‌شود تا این لیست در کنار صفحه ثابت نمایش داده شود و همواره نمایان باشد.
- نکته مهم لیست آیتم‌های منو، مقادیر href لینک‌های آن است. این مقادیر باید به id محتوای متناظر اشاره کنند. این محتواها را در ادامه‌ی کار ملاحظه می‌کنید.
- به علاوه اگر به تگ body در ابتدای کار دقت کرده باشید، ویژگی‌های data-spy و هدفی که قرار است تحت نظر قرار گیرد به آن اضافه شده‌است.
- تا اینجا این سیستم کار می‌کند؛ اما اگر صفحه را به بالا و پایین حرکت دهید، پس زمینه آیتم فعال، تغییر رنگ نمی‌دهد. برای این منظور نیاز است، به CSS سفارشی خود، چند سطر ذیل را اضافه کرد:
.scrollspy .nav > li.active{
   background: lightgray;
}


فایل‌های نهایی این قسمت را از اینجا نیز می‌توانید دریافت کنید:
bs3-sample04.zip