وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
استفاده از Data Annotations جهت تعریف خواص ستون‌ها در PdfReport
در مطلب «تولید پویای ستون‌ها در PdfReport» عنوان شد که ذکر قسمت MainTableColumns و تمام تعاریف مرتبط با آن در PdfReports اختیاری است. همچنین به کمک متد MainTableAdHocColumnsConventions می‌توان بر اساس نوع‌های داده‌ای، بر روی نحوه نمایش ستون‌ها تاثیر گذاشت. برای مثال هرجایی DateTime مشاهده شد، به صورت خودکار تبدیل به تاریخ شمسی شود.
روش دیگری که این روزها در اکثر فریم‌های دات نتی مرسوم شده است، استفاده از Data Annotations جهت انتساب یک سری متادیتا به خاصیت‌های تعریف شده کلاس‌ها است. برای مثال ASP.NET MVC از این قابلیت زیاد استفاده می‌کند (در تولید پویای کد، یا اعتبار سنجی‌های سمت سرور و کاربر).
به همین جهت برای سازگاری بیشتر PdfReport با مدل‌های اینگونه فریم ورک‌ها، اکثر ویژگی‌ها و Data Annotations متداول را نیز می‌توان در PdfReport بکار برد. همچنین تعدادی ویژگی سفارشی نیز تعریف شده است، که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

آشنایی با مدل‌های بکار رفته در مثال جاری:
using System.ComponentModel;

namespace PdfReportSamples.Models
{
    public enum JobTitle
    {
        [Description("Grunt")]
        Grunt,

        [Description("Programmer")]
        Programmer,

        [Description("Analyst Programmer")]
        AnalystProgrammer,

        [Description("Project Manager")]
        ProjectManager,

        [Description("Chief Information Officer")]
        ChiefInformationOfficer,
    }
}
در اینجا یک enum، جهت تعیین سمت شغلی تعریف شده است. برای اینکه بتوان خروجی مطلوبی را در گزارشات شاهد بود، می‌توان از ویژگی Description، جهت تعیین مقدار نمایشی آن‌ها نیز استفاده کرد و این تعاریف در PdfReport خوانده و اعمال می‌شوند.
using System;
using System.Collections.Generic;
using System.ComponentModel;
using System.ComponentModel.DataAnnotations;
using PdfReportSamples.Models;
using PdfRpt.Aggregates.Numbers;
using PdfRpt.ColumnsItemsTemplates;
using PdfRpt.Core.Contracts;
using PdfRpt.Core.Helper;
using PdfRpt.DataAnnotations;

namespace PdfReportSamples.DataAnnotations
{
    public class Person
    {
        [IsVisible(false)]
        public int Id { get; set; }

        [DisplayName("User name")]
        //Note: If you don't specify the ColumnItemsTemplate, a new TextBlockField() will be used automatically.
        [ColumnItemsTemplate(typeof(TextBlockField))]
        public string Name { get; set; }

        [DisplayName("Job title")]
        public JobTitle JobTitle { set; get; }

        [DisplayName("Date of birth")]
        [DisplayFormat(DataFormatString = "{0:MM/dd/yyyy}")]
        public DateTime DateOfBirth { get; set; }

        [DisplayName("Date of death")]
        [DisplayFormat(NullDisplayText = "-", DataFormatString = "{0:MM/dd/yyyy}")]
        public DateTime? DateOfDeath { get; set; }

        [DisplayFormat(DataFormatString = "{0:n0}")]
        [CustomAggregateFunction(typeof(Sum))]
        public int Salary { get; set; }

        [IsCalculatedField(true)]
        [DisplayName("Calculated Field")]
        [DisplayFormat(DataFormatString = "{0:n0}")]
        [AggregateFunction(AggregateFunction.Sum)]
        public string CalculatedField { get; set; }

        [CalculatedFieldFormula("CalculatedField")]
        public static Func<IList<CellData>, object> CalculatedFieldFormula =
                                                    list =>
                                                    {
                                                        if (list == null) return string.Empty;
                                                        var salary = (int)list.GetValueOf<Person>(x => x.Salary);
                                                        return salary * 0.8;
                                                    };//Note: It's a static field, not a property.
    }
}
مدل فوق جهت مقدار دهی اطلاعات یک شخص تعریف شده است.
- اگر قصد ندارید خاصیتی در این بین، در گزارشات ظاهر شود، از ویژگی IsVisible با مقدار false استفاده کنید.
- از ویژگی DisplayName جهت تعیین برچسب‌های سرستون‌ها استفاده خواهد شد.
- ذکر ویژگی ColumnItemsTemplate اختیاری است و اگر عنوان نشود به صورت خودکار از TextBlockField استفاده خواهد شد. اما اگر نیاز به استفاده از قالب‌های ستون‌های سفارشی و یا حتی قالب‌های پیش فرض دیگری که متنی نیستند، وجود دارد، می‌توانید از ویژگی ColumnItemsTemplate به همراه نوع کلاس مورد نظر استفاده نمائید. کلاس‌های پیش فرض قالب‌های ستون‌ها در PdfReport در پوشه Lib\ColumnsItemsTemplates سورس آن قرار دارند.
- برای تعیین نحوه فرمت اطلاعات در اینجا می‌توان از ویژگی DisplayFormat استفاده کرد. این ویژگی در اسمبلی System.ComponentModel.DataAnnotations.dll دات نت تعریف شده است؛ که در اینجا نمونه‌ای از استفاده از آن‌را برای تعیین نحوه نمایش تاریخ، ملاحظه می‌کنید. توسط این ویژگی حتی می‌توان مشخص ساخت (توسط پارامتر NullDisplayText) که اگر اطلاعاتی null بود، بجای آن چه عبارتی نمایش داده شود.
- اگر علاقمند به اعمال تابعی تجمعی به ستونی خاص هستید، از ویژگی CustomAggregateFunction استفاده کنید. پارامتر آن نوع کلاس تابع مورد نظر است. یک سری تابع تجمعی پیش فرض در فضای نام PdfRpt.Aggregates.Numbers قرار دارند. البته امکان تهیه انواع سفارشی آن‌ها نیز پیش بینی شده است که در قسمت‌های بعد به آن خواهیم پرداخت.
- امکان تعریف خواص محاسباتی نیز پیش بینی شده است. برای این منظور دو کار را باید انجام داد:
الف) ویژگی IsCalculatedField را با مقدار true بر روی خاصیت مورد نظر اعمال کنید.
ب) هم نام خاصیت محاسباتی افزوده شده به کلاس جاری، ویژگی CalculatedFieldFormula را بر روی یک فیلد استاتیک عمومی در آن کلاس به نحوی که ملاحظه می‌کنید (مطابق امضای فیلد CalculatedFieldFormula فوق)، تعریف نمائید. (علت این است که نمی‌توان توسط ویژگی‌ها از delegates استفاده کرد و این محدودیت ذاتی وجود دارد)


در ادامه کدهای منبع داده فرضی مثال جاری ذکر شده است:
using System;
using System.Collections.Generic;
using PdfReportSamples.Models;

namespace PdfReportSamples.DataAnnotations
{
    public static class PersonnelDataSource
    {
        public static IList<Person> CreatePersonnelList()
        {
            return new List<Person>
            {
                new Person
                {
                    Id = 1,
                    Name = "Edward",
                    DateOfBirth = new DateTime(1900, 1, 1),
                    DateOfDeath = new DateTime(1990, 10, 15),
                    JobTitle = JobTitle.ChiefInformationOfficer,
                    Salary = 5000
                },
                new Person
                {
                    Id = 2,
                    Name = "Margaret", 
                    DateOfBirth = new DateTime(1950, 2, 9), 
                    DateOfDeath = null,
                    JobTitle = JobTitle.AnalystProgrammer,
                    Salary = 4000
                },
                new Person
                {
                    Id = 3,
                    Name = "Grant", 
                    DateOfBirth = new DateTime(1975, 6, 13), 
                    DateOfDeath = null,
                    JobTitle = JobTitle.Programmer,
                    Salary = 3500
                }
            };
        }
    }
}
در پایان، نحوه استفاده از منبع داده فوق جهت تامین یک گزارش، به نحو زیر می‌باشد:
using System;
using PdfRpt.Core.Contracts;
using PdfRpt.FluentInterface;

namespace PdfReportSamples.DataAnnotations
{
    public class DataAnnotationsPdfReport
    {
        public IPdfReportData CreatePdfReport()
        {
            return new PdfReport().DocumentPreferences(doc =>
            {
                doc.RunDirection(PdfRunDirection.LeftToRight);
                doc.Orientation(PageOrientation.Portrait);
                doc.PageSize(PdfPageSize.A4);
                doc.DocumentMetadata(new DocumentMetadata { Author = "Vahid", Application = "PdfRpt", Keywords = "Test", Subject = "Test Rpt", Title = "Test" });
            })
             .DefaultFonts(fonts =>
             {
                 fonts.Path(Environment.GetEnvironmentVariable("SystemRoot") + "\\fonts\\tahoma.ttf",
                                  Environment.GetEnvironmentVariable("SystemRoot") + "\\fonts\\verdana.ttf");
             })
             .PagesFooter(footer =>
             {
                 footer.DefaultFooter(printDate: DateTime.Now.ToString("MM/dd/yyyy"));
             })
             .PagesHeader(header =>
             {
                 header.DefaultHeader(defaultHeader =>
                 {
                     defaultHeader.ImagePath(AppPath.ApplicationPath + "\\Images\\01.png");
                     defaultHeader.Message("new rpt.");
                     defaultHeader.RunDirection(PdfRunDirection.LeftToRight);
                 });
             })
             .MainTableTemplate(template =>
             {
                 template.BasicTemplate(BasicTemplate.ClassicTemplate);
             })
             .MainTablePreferences(table =>
             {
                 table.ColumnsWidthsType(TableColumnWidthType.FitToContent);
             })
             .MainTableDataSource(dataSource =>
             {
                 dataSource.StronglyTypedList(PersonnelDataSource.CreatePersonnelList());
             })
             .MainTableEvents(events =>
             {
                 events.DataSourceIsEmpty(message: "There is no data available to display.");
             })
             .MainTableSummarySettings(summary =>
             {
                 summary.OverallSummarySettings("Total");
                 summary.PageSummarySettings("Page Summary");
                 summary.PreviousPageSummarySettings("Pervious Page Summary");
             })
             .MainTableAdHocColumnsConventions(adHocColumns =>
             {
                 adHocColumns.ShowRowNumberColumn(true);
                 adHocColumns.RowNumberColumnCaption("#");
             })
             .Export(export =>
             {
                 export.ToExcel();
                 export.ToXml();
             })
             .Generate(data => data.AsPdfFile(AppPath.ApplicationPath + "\\Pdf\\DataAnnotationsSampleRpt.pdf"));
        }
    }
}
همانطور که مشخص است، از ذکر متد MainTableColumns به علت استفاده از DataAnnotations صرفنظر شده و PdfReport این تعاریف را بر اساس ویژگی‌های خواص کلاس شخص دریافت می‌کند. تنها از متد MainTableAdHocColumnsConventions جهت مشخص سازی اینکه نیاز به نمایش ستون ردیف می‌باشد، استفاده کرده‌ایم.


‫۱۲ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۱، ساعت ۱۴:۱۲
وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
رمزنگاری فایل‌های PDF با استفاده از کلید عمومی توسط iTextSharp

دو نوع رمزنگاری را می‌توان توسط iTextSharp به PDF تولیدی و یا موجود، اعمال کرد:
الف) رمزنگاری با استفاده از کلمه عبور
ب) رمزنگاری توسط کلید عمومی

الف) رمزنگاری با استفاده از کلمه عبور
در اینجا امکان تنظیم read password و edit password به کمک متد SetEncryption شیء pdfWrite وجود دارد. همچنین می‌توان مشخص کرد که مثلا آیا کاربر می‌تواند فایل PDF را چاپ کند یا خیر (PdfWriter.ALLOW_PRINTING).
ذکر read password اختیاری است؛ اما جهت اعمال permissions حتما نیاز است تا edit password ذکر گردد:

using System.Diagnostics;
using System.IO;
using iTextSharp.text;
using iTextSharp.text.pdf;
using System.Text;

namespace EncryptPublicKey
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            using (var pdfDoc = new Document(PageSize.A4))
            {
                var pdfWriter = PdfWriter.GetInstance(pdfDoc, new FileStream("Test.pdf", FileMode.Create));

                var readPassword = Encoding.UTF8.GetBytes("123");//it can be null.
                var editPassword = Encoding.UTF8.GetBytes("456");
                int permissions = PdfWriter.ALLOW_PRINTING | PdfWriter.ALLOW_COPY;
                pdfWriter.SetEncryption(readPassword, editPassword, permissions, PdfWriter.STRENGTH128BITS);

                pdfDoc.Open();

                pdfDoc.Add(new Phrase("tst 0"));
                pdfDoc.NewPage();
                pdfDoc.Add(new Phrase("tst 1"));
            }

            Process.Start("TestEnc.pdf");
        }
    }
}


اگر read password ذکر شود، کاربران برای مشاهده محتویات فایل نیاز خواهند داشت تا کلمه‌ی عبور مرتبط را وارد نمایند:


این روش آنچنان امنیتی ندارد. هستند برنامه‌هایی که این نوع فایل‌ها را «آنی» به نمونه‌ی غیر رمزنگاری شده تبدیل می‌کنند (حتی نیازی هم ندارند که از شما کلمه‌ی عبوری را سؤال کنند). بنابراین اگر کاربران شما آنچنان حرفه‌ای نیستند، این روش خوب است؛ در غیراینصورت از آن صرفنظر کنید.


ب) رمزنگاری توسط کلید عمومی
این روش نسبت به حالت الف بسیار پیشرفته‌تر بوده و امنیت قابل توجهی هم دارد و «نیستند» برنامه‌هایی که بتوانند این فایل‌ها را بدون داشتن اطلاعات کافی، به سادگی رمزگشایی کنند.

برای شروع به کار با public key encryption نیاز است یک فایل PFX یا Personal Information Exchange داشته باشیم. یا می‌توان این نوع فایل‌ها را از CA's یا Certificate Authorities خرید، که بسیار هم نیکو یا اینکه می‌توان فعلا برای آزمایش، نمونه‌ی self signed این‌ها را هم تهیه کرد. مثلا با استفاده از این برنامه.


در ادامه نیاز خواهیم داشت تا اطلاعات این فایل PFX را جهت استفاده توسط iTextSharp استخراج کنیم. کلاس‌های زیر اینکار را انجام می‌دهند و نهایتا کلیدهای عمومی و خصوصی ذخیره شده در فایل PFX را بازگشت خواهند داد:

using Org.BouncyCastle.Crypto;
using Org.BouncyCastle.X509;

namespace EncryptPublicKey
{
    /// <summary>
    /// A Personal Information Exchange File Info
    /// </summary>
    public class PfxData
    {
        /// <summary>
        /// Represents an X509 certificate
        /// </summary>
        public X509Certificate[] X509PrivateKeys { set; get; }

        /// <summary>
        /// Certificate's public key
        /// </summary>
        public ICipherParameters PublicKey { set; get; }
    }
}

using System;
using System.IO;
using Org.BouncyCastle.Crypto;
using Org.BouncyCastle.Pkcs;
using Org.BouncyCastle.X509;

namespace EncryptPublicKey
{
    /// <summary>
    /// A Personal Information Exchange File Reader
    /// </summary>
    public class PfxReader
    {
        X509Certificate[] _chain;
        AsymmetricKeyParameter _asymmetricKeyParameter;
       
        /// <summary>
        /// Reads A Personal Information Exchange File.
        /// </summary>
        /// <param name="pfxPath">Certificate file's path</param>
        /// <param name="pfxPassword">Certificate file's password</param>
        public PfxData ReadCertificate(string pfxPath, string pfxPassword)
        {
            using (var stream = new FileStream(pfxPath, FileMode.Open, FileAccess.Read))
            {
                var pkcs12Store = new Pkcs12Store(stream, pfxPassword.ToCharArray());
                var alias = findThePublicKey(pkcs12Store);
                _asymmetricKeyParameter = pkcs12Store.GetKey(alias).Key;
                constructChain(pkcs12Store, alias);
                return new PfxData { X509PrivateKeys = _chain, PublicKey = _asymmetricKeyParameter };
            }
        }

        private void constructChain(Pkcs12Store pkcs12Store, string alias)
        {
            var certificateChains = pkcs12Store.GetCertificateChain(alias);
            _chain = new X509Certificate[certificateChains.Length];

            for (int k = 0; k < certificateChains.Length; ++k)
                _chain[k] = certificateChains[k].Certificate;
        }

        private static string findThePublicKey(Pkcs12Store pkcs12Store)
        {
            string alias = string.Empty;
            foreach (string entry in pkcs12Store.Aliases)
            {
                if (pkcs12Store.IsKeyEntry(entry) && pkcs12Store.GetKey(entry).Key.IsPrivate)
                {
                    alias = entry;
                    break;
                }
            }

            if (string.IsNullOrEmpty(alias))
                throw new NullReferenceException("Provided certificate is invalid.");

            return alias;
        }
    }
}


اکنون رمزنگاری فایل PDF تولیدی توسط کلید عمومی، به سادگی چند سطر کد زیر خواهد بود:

using System.Diagnostics;
using System.IO;
using iTextSharp.text;
using iTextSharp.text.pdf;

namespace EncryptPublicKey
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            using (var pdfDoc = new Document(PageSize.A4))
            {
                var pdfWriter = PdfWriter.GetInstance(pdfDoc, new FileStream("Test.pdf", FileMode.Create));

                var certs = new PfxReader().ReadCertificate(@"D:\path\cert.pfx", "123");
                pdfWriter.SetEncryption(
                          certs: certs.X509PrivateKeys,
                          permissions: new int[] { PdfWriter.ALLOW_PRINTING, PdfWriter.ALLOW_COPY },
                          encryptionType: PdfWriter.ENCRYPTION_AES_128);

                pdfDoc.Open();

                pdfDoc.Add(new Phrase("tst 0"));
                pdfDoc.NewPage();
                pdfDoc.Add(new Phrase("tst 1"));
            }

            Process.Start("Test.pdf");
        }
    }
}

پیش از فراخوانی متد Open باید تنظیمات رمزنگاری مشخص شوند. در اینجا ابتدا فایل PFX خوانده شده و کلیدهای عمومی و خصوصی آن استخراج می‌شوند. سپس به متد SetEncryption جهت استفاده نهایی ارسال خواهند شد.

نحوه استفاده از این نوع فایل‌های رمزنگاری شده:
اگر سعی در گشودن این فایل رمزنگاری شده نمائیم با خطای زیر مواجه خواهیم شد:


کاربران برای اینکه بتوانند این فایل‌های PDF را بار کنند نیاز است تا فایل PFX شما را در سیستم خود نصب کنند. ویندوز فایل‌های PFX را می‌شناسد و نصب آن‌ها با دوبار کلیک بر روی فایل و چندبار کلیک بر روی دکمه‌ی Next و وارد کردن کلمه عبور آن، به پایان می‌رسد.

سؤال: آیا می‌توان فایل‌های PDF موجود را هم به همین روش رمزنگاری کرد؟
بله. iTextSharp علاوه بر PdfWriter دارای PdfReader نیز می‌باشد:

using System.Diagnostics;
using System.IO;
using iTextSharp.text;
using iTextSharp.text.pdf;

namespace EncryptPublicKey
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            PdfReader reader = new PdfReader("TestDec.pdf");
            using (var stamper = new PdfStamper(reader, new FileStream("TestEnc.pdf", FileMode.Create)))
            {
                var certs = new PfxReader().ReadCertificate(@"D:\path\cert.pfx", "123");
                stamper.SetEncryption(
                         certs: certs.X509PrivateKeys,
                         permissions: new int[] { PdfWriter.ALLOW_PRINTING, PdfWriter.ALLOW_COPY },
                         encryptionType: PdfWriter.ENCRYPTION_AES_128);
                stamper.Close();
            }

            Process.Start("TestEnc.pdf");
        }
    }
}


سؤال: آیا می‌توان نصب کلید عمومی را خودکار کرد؟
سورس برنامه SelfCert که معرفی شد، در دسترس است. این برنامه قابلیت انجام نصب خودکار مجوزها را دارد.

‫۱۲ سال و ۱۲ ماه قبل، شنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۰، ساعت ۱۷:۱۴
وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
چگونه از دو نگارش مختلف یک اسمبلی در برنامه‌های NET Core. استفاده کنیم؟
فرض کنید اسمبلی A که System.Drawing.Common، نام دارد، فضای نام System.Drawing.Common را ارائه می‌دهد و اسمبلی B که CoreCompact.System.Drawing نام دارد، باز هم دقیقا همان فضای نام را ارائه می‌دهد. سؤال: آیا می‌توان از این دو اسمبلی مختلف در برنامه‌ی خود استفاده کرد؟ یا مثال دیگر آن داشتن دو اسمبلی با نگارش‌های مختلف، از یک کتابخانه است. برای مثال یکی بر اساس netcoreapp2.1 تهیه شده‌است و دیگری بر اساس netstandard2.0 و به هر دلیلی نیاز است که بتوان از هر دو اسمبلی در برنامه‌ی خود استفاده کرد. برای یک چنین مواردی در زبان #C ویژگی به نام extern alias وجود دارد که با مثالی نحوه‌ی کار با آن‌را بررسی خواهیم کرد.


ایجاد پروژه‌ی Globe1

پروژه‌ی کتابخانه‌ی Globe1 را بر اساس netcoreapp2.1 به این صورت توسط فایل‌های زیر ایجاد می‌کنیم:

الف) فایل Globe1.csproj
<Project Sdk="Microsoft.NET.Sdk">
    <PropertyGroup>
        <TargetFramework>netcoreapp2.1</TargetFramework>
    </PropertyGroup>
</Project>

ب) فایل Globe.cs
using System;

namespace Space
{
    public class Globe
    {
        public string GetColor() => "Blue";
    }
}


ایجاد پروژه‌ی Globe2

پروژه‌ی کتابخانه‌ی Globe2 را بر اساس netstandard2.0 به این صورت توسط فایل‌های زیر ایجاد می‌کنیم:

الف) فایل Globe2.csproj
<Project Sdk="Microsoft.NET.Sdk">
    <PropertyGroup>
        <TargetFramework>netstandard2.0</TargetFramework>
    </PropertyGroup>
</Project>

ب) فایل Globe.cs
using System;

namespace Space
{
    public class Globe
    {
        public string GetColor() => "Green";
    }
}


ایجاد یک پروژه‌ی کنسول استفاده کننده‌ی از این اسمبلی‌ها

همانطور که ملاحظه می‌کنید اگر این دو پروژه‌ی class library را کامپایل کنیم، به دو فایل dll یا اسمبلی خواهیم رسید که هر دو دارای فضای نام Space و همچنین کلاس Globe هستند. اما نگارش‌های آن‌ها و یا TargetFrameworkهای آن‌ها متفاوت است. اکنون می‌خواهیم از هر دوی این‌ها در یک پروژه‌ی Console استفاده کنیم. بنابراین ابتدا این پروژه را با ایجاد فایل csproj آن شروع می‌کنیم:

الف) فایل Owl.csproj
<Project Sdk="Microsoft.NET.Sdk">
    <PropertyGroup>
        <OutputType>Exe</OutputType>
        <TargetFramework>netcoreapp2.1</TargetFramework>
    </PropertyGroup>
    <ItemGroup>
        <Reference Include="Globe1, Version=1.0.0.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=null">
            <HintPath>..\Globe1\bin\$(Configuration)\netcoreapp2.1\Globe1.dll</HintPath>
            <Aliases>Lib1</Aliases>
        </Reference>

        <Reference Include="Globe2, Version=1.0.0.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=null">
            <HintPath>..\Globe2\bin\$(Configuration)\netstandard2.0\Globe2.dll</HintPath>
            <Aliases>Lib2</Aliases>
        </Reference>
    </ItemGroup>
</Project>
روش ارجاع دهی به این اسمبلی‌ها، اندکی متفاوت است. در اینجا نام هر کدام به همراه شماره نگارش آن‌ها ذکر شده‌است. همچنین مسیر یافتن فایل‌های Globe1.dll و Globe2.dll نیز ذکر شده‌اند؛ بجای اینکه ارجاعی را به فایل‌های csproj این class libraryها اضافه کنیم (از این جهت که ممکن است مانند مثال ابتدای بحث، صرفا دو فایل dll را بیشتر در اختیار نداشته باشیم). به علاوه یک Alias نیز برای هر کدام تعریف شده‌است تا توسط آن بتوان به امکانات هرکدام دسترسی یافت. وجود این Alias از این جهت ضروری است که هرچند دو فایل dll مختلف را داریم، اما فضاهای نام و کلاس‌های آن‌ها، نام‌های مشابهی دارند و قابل تمیز از یکدیگر نیستند.

ب) فایل Program.cs

اکنون قسمت مهم این فایل، همان extern aliasهایی هستند که پیشتر تعریف کردیم:
extern alias Lib1;
extern alias Lib2;
using System;
using SpaceOne = Lib1::Space;
using SpaceTwo = Lib2::Space;

namespace Owl
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            var owl = new SuperOwl();
            owl.IntegrateGlobe(new SpaceOne.Globe());
            owl.IntegrateGlobe(new SpaceTwo.Globe());

            Console.WriteLine(owl.GetGLobeColors());
        }
    }

    public class SuperOwl
    {
        private SpaceOne.Globe _firstGlobe;
        private SpaceTwo.Globe _secondGlobe;

        public void IntegrateGlobe(SpaceOne.Globe globe) => _firstGlobe = globe;
        public void IntegrateGlobe(SpaceTwo.Globe globe) => _secondGlobe = globe;
        public string GetGLobeColors() => $"First: {_firstGlobe.GetColor()}, Second: {_secondGlobe.GetColor()}";
    }
}
ابتدا extern aliasها تعریف می‌شوند:
extern alias Lib1;
extern alias Lib2;
 سپس بر اساس هر Alias می‌توان یک فضای نام جدید را بجای فضای نام Space فعلی هرکدام تعریف کرد:
using SpaceOne = Lib1::Space;
using SpaceTwo = Lib2::Space;
 تا بتوان به متدهای GetColor متفاوت این‌ها دسترسی یافت.

اگر این برنامه را اجرا کنیم، چنین خروجی حاصل می‌شود:
First: Blue, Second: Green

کدهای کامل این مثال را از اینجا می‌توانید دریافت کنید: alias.zip
‫۵ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۸:۳۰
وحید نصیری وحید نصیری
بازخوردهای دوره
استفاده از StructureMap به عنوان یک IoC Container
- IEmailsService (یا کلا هر نوع مشخصی) می‌تواند در یک اسمبلی دلخواه جداگانه باشد. ذکر آن کار اسکن را سریعتر و دقیق‌تر می‌کند. فقط یک نوع علامتگذاری است؛ این اسمبلی خاص رو بگرد، نه جای دیگری را.
- بله. برای نمونه باید IAssemblyScanner را پیاده سازی کنید. اطلاعات بیشتر
و یا یک مثال در اینجا StructureMap - Don't Scan All Assemblies 
‫۱۱ سال و ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۲ مهر ۱۳۹۲، ساعت ۰۳:۲۴
وحید نصیری وحید نصیری
نظرات مطالب
ارتقاء به ASP.NET Core 1.0 - قسمت 19 - بومی سازی
تمام نظرات را یکبار مطالعه کنید: «روش انتقال منابع مرتبط با data annotations و ViewModelها به یک اسمبلی دیگر »، «...  روشی برای بومی سازی DisplayAttribute »، «مثال توضیحات تکمیلی در مورد انتقال منابع به یک اسمبلی دیگر»، «در تکمیل قسمت « استفاده از اطلاعات منابع در DataAnnotations»»  و ...
‫۴ سال و ۲ ماه قبل، پنجشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۱:۴۱
وحید نصیری وحید نصیری
نظرات مطالب
ارتقاء به ASP.NET Core 1.0 - قسمت 19 - بومی سازی
روش انتقال منابع مرتبط با کلاس‌ها و کنترلرها به یک اسمبلی دیگر
- فرض کنید یک class library مخصوص NET Core. را به نام Core1RtmTestResources.ExternalResources جهت درج منابع تهیه کرده‌اید و پوشه‌ی Resources را از پروژه‌ی اصلی به آن انتقال داده‌اید (بدون هیچ تغییر نامی).
- نیازی نیست تا قسمت options.ResourcesPath کلاس آغازین برنامه را تغییر دهید و همان مقدار Resources در این حالت هم کار می‌کند.
- فقط نکته‌ی مهم اینجا است:
public TestLocalController(
            IStringLocalizer<TestLocalController> stringLocalizer,
            IHtmlLocalizer<TestLocalController> htmlLocalizer)
زمانیکه این آرگومان‌های جنریک مشخص می‌شوند، دو کاربرد «تعیین نام نوع» و «تعیین محل اسمبلی» واقع شدن آن‌را به یکباره به همراه دارند.
الان چون این اسمبلی دیگر اسمبلی جاری نیست، باید به نحو زیر عمل کرد:
private readonly IStringLocalizer _stringLocalizer;
private readonly IHtmlLocalizer _htmlLocalizer;
 
public TestLocalController(
    IStringLocalizerFactory stringLocalizerFactory,
    IHtmlLocalizerFactory htmlLocalizerFactory)
{
    _stringLocalizer = stringLocalizerFactory.Create(
        baseName: "Controllers.TestLocalController" /*مشخصات کنترلر جاری*/,
        location: "Core1RtmTestResources.ExternalResources" /*نام اسمبلی ثالث*/);
    _htmlLocalizer = htmlLocalizerFactory.Create(
        baseName: "Controllers.TestLocalController" /*مشخصات کنترلر جاری*/,
        location: "Core1RtmTestResources.ExternalResources" /*نام اسمبلی ثالث*/);
}
یعنی باید کاری را که در پشت صحنه به صورت خودکار انجام می‌شود، اینبار دستی انجام داد و با کلاس‌های Factory شروع کرد. در اینجا پارامتر location دقیقا به نام اسمبلی ثالث دربرگیرنده‌ی منابع اشاره می‌کند. به این صورت است که اینبار اسمبلی مرتبط، به درستی یافت شده و از آن استفاده می‌شود.
‫۸ سال و ۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۵ مرداد ۱۳۹۵، ساعت ۰۰:۴۶
وحید نصیری وحید نصیری
نظرات مطالب
ASP.NET MVC #22
یک پروژه نمونه که مدل آن به اسمبلی دیگری منتقل شده. همچنین منابع آن هم در اسمبلی جداگانه‌ای قرار دارند و نهایتا از تمام این‌ها در پروژه اصلی استفاده شده و بدون مشکل کار می‌کند: (^)
حدس من این است که از نکته تغییر «Access modifier» که در متن اشاره کردم، استفاده نکردید و هنوز سطح دسترسی منابع شما internal است که باید public شود.
‫۱۲ سال و ۶ ماه قبل، جمعه ۸ اردیبهشت ۱۳۹۱، ساعت ۱۷:۳۷
مهمان مهمان
نظرات مطالب
استفاده از اسمبلی‌های دات نت 2 در یک پروژه دات نت 4
سلام استاد نصیری
واقعا ممنونم.
چند ماه پیش به خاطر استفاده از یک اسمبلی که با فریم ورک 2 کامپایل شده بود بشدت دنبال این موضوع بودم ولی به نتیجه ای نرسیدم(تصورم این بود که اسمبلی مجددا باید برای ورژن 4 کامپایل بشه).

ممنون از زحمات شما
‫۱۳ سال و ۱۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۱ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۰۴:۰۳
وحید نصیری وحید نصیری
مطالب
ارتقاء به ASP.NET Core 1.0 - قسمت 10 - بررسی تغییرات Viewها
تا اینجا یک پروژه‌ی خالی ASP.NET Core 1.0 را به مرحله‌ی فعال سازی ASP.NET MVC و تنظیمات مسیریابی‌های اولیه‌ی آن رسانده‌ایم. مرحله‌ی بعد، افزودن Viewها، نمایش اطلاعاتی به کاربران و دریافت اطلاعات از آن‌ها است و همانطور که پیشتر نیز عنوان شد، برای «ارتقاء» نیاز است «15 مورد» ابتدایی مطالب ASP.NET MVC سایت را پیش از ادامه‌ی این سری مطالعه کنید.

معرفی فایل جدید ViewImports

پروژه‌ی خالی ASP.NET Core 1.0 فاقد پوشه‌ی Views به همراه فایل‌های آغازین آن است. بنابراین ابتدا در ریشه‌ی پروژه، پوشه‌ی جدید Views را ایجاد کنید.
فایل‌های آغازین این پوشه هم در مقایسه‌ی با نگارش‌های قبلی ASP.NET MVC اندکی تغییر کرده‌اند. برای مثال در نگارش قبلی، فایل web.config ایی در ریشه‌ی پوشه‌ی Views قرار داشت و چندین مقصود را فراهم می‌کرد:
الف) در آن تنظیم شده بود که هر نوع درخواستی به فایل‌های موجود در پوشه‌ی Views، برگشت خورده و قابل پردازش نباشند. این مورد هم از لحاظ مسایل امنیتی اضافه شده بود و هم اینکه در ASP.NET MVC، برخلاف وب فرم‌ها، شروع پردازش یک درخواست، از فایل‌های View شروع نمی‌شود. به همین جهت است که درخواست مستقیم آن‌ها بی‌معنا است.
در ASP.NET Core، فایل web.config از این پوشه حذف شده‌است؛ چون دیگر نیازی به آن نیست. اگر مطلب «ارتقاء به ASP.NET Core 1.0 - قسمت 4 - فعال سازی پردازش فایل‌های استاتیک» را به خاطر داشته باشید، هر پوشه‌ای که توسط میان افزار Static Files عمومی نشود، توسط کاربران برنامه قابل دسترسی نخواهد بود و چون پوشه‌ی Views هم به صورت پیش فرض توسط این میان افزار عمومی نمی‌شود، نیازی به فایل web.config، جهت قطع دسترسی به فایل‌های موجود در آن وجود ندارد.

ب) کاربرد دیگر این فایل web.config، تعریف فضاهای نام پیش فرضی بود که در فایل‌های View مورد استفاده قرار می‌گرفتند. برای مثال چون فضای نام HTML Helperهای استاندارد ASP.NET MVC در این فایل web.config قید شده بود، دیگر نیازی به تکرار آن در تمام فایل‌های View برنامه وجود نداشت. در ASP.NET Core، برای جایگزین کردن این قابلیت، فایل جدیدی را به نام ViewImports.cshtml_ معرفی کرده‌اند، تا دیگر نیازی به ارث بری از فایل web.config وجود نداشته باشد.


برای مثال اگر می‌خواهید بالای Viewهای خود، مدام ذکر using مربوط به فضای نام مدل‌ها برنامه را انجام ندهید، این سطر تکراری را به فایل جدید view imports منتقل کنید:
 @using MyProject.Models

و این فضاهای نام به صورت پیش فرض برای تمام viewها مهیا هستند و نیازی به تعریف مجدد، ندارند:
• System
• System.Linq
• System.Collections.Generic
• Microsoft.AspNetCore.Mvc
• Microsoft.AspNetCore.Mvc.Rendering


افزودن یک View جدید

در نگارش‌های پیشین ASP.NET MVC، اگر بر روی نام یک اکشن متد کلیک راست می‌کردیم، در منوی ظاهر شده، گزینه‌ی Add view وجود داشت. چنین گزینه‌ای در نگارش RTM اول ASP.NET Core وجود ندارد و مراحل ایجاد یک View جدید را باید دستی طی کنید. برای مثال اگر نام کلاس کنترلر شما PersonController است، پوشه‌ی Person را به عنوان زیر پوشه‌ی Views ایجاد کرده و سپس بر روی این پوشه کلیک راست کنید، گزینه‌ی add new item را انتخاب و سپس واژه‌ی view را جستجو کنید:


البته یک دلیل این مساله می‌تواند امکان سفارشی سازی محل قرارگیری این پوشه‌ها در ASP.NET Core نیز باشد که در ادامه آن‌را بررسی خواهیم کرد (و ابزارهای از پیش تعریف شده عموما با مکان‌های از پیش تعریف شده کار می‌کنند).


امکان پوشه بندی بهتر فایل‌های یک پروژه‌ی ASP.NET Core نسبت به مفهوم Areas در نگارش‌های پیشین ASP.NET MVC

حالت پیش فرض پوشه بندی فایل‌های اصلی برنامه‌های ASP.NET MVC، مبتنی بر فناوری‌ها است؛ برای مثال پوشه‌های views و Controllers و امثال آن تعریف شده‌اند.
Project   
- Controllers
- Models
- Services
- ViewModels
- Views
روش دیگری را که برای پوشه بندی پروژه‌های ASP.NET MVC پیشنهاد می‌کنند (که Area توکار آن نیز زیر مجموعه‌ی آن محسوب می‌شود)، اصطلاحا Feature Folder Structure نام دارد. در این حالت برنامه بر اساس ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختلف آن پوشه بندی می‌شود؛ بجای اینکه یک پوشه‌ی کلی کنترلرها را داشته باشیم و یک پوشه‌ی کلی views را که پس از مدتی، ارتباط دادن بین این‌ها واقعا مشکل می‌شود.
هرکسی که مدتی با ASP.NET MVC کار کرده باشد حتما به این مشکل برخورده‌است. درحال پیاده سازی قابلیتی هستید و برای اینکار نیاز خواهید داشت مدام بین پوشه‌های مختلف برنامه سوئیچ کنید؛ از پوشه‌ی کنترلرها به پوشه‌ی ویووها، به پوشه‌ی اسکریپت‌ها، پوشه‌ی اشتراکی ویووها و غیره. پس از رشد برنامه به جایی خواهید رسید که دیگر نمی‌توانید تشخیص دهید این فایلی که اضافه شده‌است ارتباطش با سایر قسمت‌ها چیست؟
ایده‌ی «پوشه بندی بر اساس ویژگی‌ها»، بر مبنای قرار دادن تمام نیازهای یک ویژگی، درون یک پوشه‌ی خاص آن است:


همانطور که مشاهده می‌کنید، در این حالت تمام اجزای یک ویژگی، داخل یک پوشه قرار گرفته‌اند؛ از کنترلر مرتبط با Viewهای آن تا فایل‌های css و js خاص آن.
برای پیاده سازی آن:
1) نام پوشه‌ی Views را به Features تغییر دهید.
2) پوشه‌ای را به نام StartupCustomizations به برنامه اضافه کرده و سپس کلاس ذیل را به آن اضافه کنید:
using System.Collections.Generic;
using Microsoft.AspNetCore.Mvc.Razor;
 
namespace Core1RtmEmptyTest.StartupCustomizations
{
  public class FeatureLocationExpander : IViewLocationExpander
  {
   public void PopulateValues(ViewLocationExpanderContext context)
   {
    context.Values["customviewlocation"] = nameof(FeatureLocationExpander);
   }
 
   public IEnumerable<string> ExpandViewLocations(
    ViewLocationExpanderContext context, IEnumerable<string> viewLocations)
   {
    return new[]
    {
      "/Features/{1}/{0}.cshtml",
      "/Features/Shared/{0}.cshtml"
    };
   }
  }
}
حالت پیش فرض ASP.NET MVC، یافتن فایل‌ها در مسیرهای Views/{1}/{0}.cshtml و Views/Shared/{0}.cshtml است؛ که در اینجا {0} نام view است و {1} نام کنترلر. این ساختار هم در اینجا حفظ شده‌است؛ اما اینبار به پوشه‌ی جدید Features اشاره می‌کند.
RazorViewEngine برنامه، بر اساس وهله‌ی پیش فرضی از اینترفیس IViewLocationExpander، محل یافتن Viewها را دریافت می‌کند. با استفاده از پیاه سازی فوق، این پیش فرض‌ها را به پوشه‌ی features هدایت کرده‌ایم.
3) در ادامه به کلاس آغازین برنامه مراجعه کرده و پس از فعال سازی ASP.NET MVC، این قابلیت را فعال سازی می‌کنیم:
public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
{
  services.AddMvc();
  services.Configure<RazorViewEngineOptions>(options =>
  {
   options.ViewLocationExpanders.Add(new FeatureLocationExpander());
  });
4) اکنون تمام فایل‌های مرتبط با یک ویژگی را به پوشه‌ی خاص آن انتقال دهید. منظور از این فایل‌ها، کنترلر، فایل‌های مدل و ویوومدل، فایل‌های ویوو و فایل‌های js و css هستند و نه مورد دیگری.
5) اکنون باید پوشه‌ی Controllers خالی شده باشد. این پوشه را کلا حذف کنید. از این جهت که کنترلرها بر اساس پیش فرض‌های ASP.NET MVC (کلاس ختم شده‌ی به کلمه‌ی Controller واقع در اسمبلی که از وابستگی‌های ASP.NET MVC استفاده می‌کند) در هر مکانی که تعریف شده باشند، یافت خواهند شد و پوشه‌ی واقع شدن آن‌ها مهم نیست.
6) در آخر به فایل project.json مراجعه کرده و قسمت publish آن‌را جهت درج نام پوشه‌ی Features اصلاح کنید (تا در حین توزیع نهایی استفاده شود):
"publishOptions": {
 "include": [
  "wwwroot",
  "Features",
  "appsettings.json",
  "web.config"
 ]
},


در اینجا نیز یک نمونه‌ی دیگر استفاده‌ی از این روش بسیار معروف را مشاهده می‌کنید.


امکان ارائه‌ی برنامه بدون ارائه‌ی فایل‌های View آن

ASP.NET Core به همراه یک EmbeddedFileProvider نیز هست. حالت پیش فرض آن PhysicalFileProvider است که بر اساس تنظیمات IViewLocationExpander توکار (و یا نمونه‌ی سفارشی فوق در مبحث پوشه‌ی ویژگی‌ها) کار می‌کند.
برای راه اندازی آن ابتدا نیاز است بسته‌ی نیوگت ذیل را به فایل project.json اضافه کرد:
{
  "dependencies": {
        //same as before
   "Microsoft.Extensions.FileProviders.Embedded": "1.0.0"
  },
سپس تنظیمات متد ConfigureServices کلاس آغازین برنامه را به صورت ذیل جهت معرفی EmbeddedFileProvider تغییر می‌دهیم:
services.AddMvc();
services.Configure<RazorViewEngineOptions>(options =>
{
  options.ViewLocationExpanders.Add(new FeatureLocationExpander());
 
  var thisAssembly = typeof(Startup).GetTypeInfo().Assembly; 
  options.FileProviders.Clear();
  options.FileProviders.Add(new EmbeddedFileProvider(thisAssembly, baseNamespace: "Core1RtmEmptyTest"));
});
و در آخر در فایل project.json، در قسمت build options، گزینه‌ی embed را مقدار دهی می‌کنیم:
"buildOptions": {
  "emitEntryPoint": true,
  "preserveCompilationContext": true,
  "embed": "Features/**/*.cshtml"
},
در اینجا چند نکته را باید مدنظر داشت:
1) اگر نام پوشه‌ی Views را به Features تغییر داده‌اید، نیاز به ثبت ViewLocationExpanders آن‌را دارید (وگرنه، خیر).
2) در اینجا جهت مثال و بررسی اینکه واقعا این فایل‌ها از اسمبلی برنامه خوانده می‌شوند، متد options.FileProviders.Clear فراخوانی شده‌است. این متد PhysicalFileProvider  پیش فرض را حذف می‌کند. کار PhysicalFileProvider  خواندن فایل‌های ویووها از فایل سیستم به صورت متداول است.
3) کار قسمت embed در تنظیمات build، افزودن فایل‌های cshtml به قسمت منابع اسمبلی است (به همین جهت دیگر نیازی به توزیع آن‌ها نخواهد بود). اگر صرفا **/Features را ذکر کنید، تمام فایل‌های موجود را پیوست می‌کند. همچنین اگر نام پوشه‌ی Views را تغییر نداده‌اید، این مقدار همان Views/**/*.cshtml خواهد بود و یا **/Views


4) در EmbeddedFileProvider می‌توان هر نوع اسمبلی را ذکر کرد. یعنی می‌توان برنامه را به صورت چندین و چند ماژول تهیه و سپس سرهم و یکپارچه کرد (options.FileProviders یک لیست قابل تکمیل است). در اینجا ذکر baseNamespace نیز مهم است. در غیر اینصورت منبع مورد نظر از اسمبلی یاد شده، قابل استخراج نخواهد بود (چون نام اسمبلی، قسمت اول نام هر منبعی است).


فعال سازی کامپایل خودکار فایل‌های View در ASP.NET Core 1.0

این قابلیت به زودی جهت یافتن مشکلات موجود در فایل‌های razor پیش از اجرای آن‌ها، اضافه خواهد شد. اطلاعات بیشتر
‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۵ تیر ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۳۰
توسعه چابک توسعه چابک
مطالب
چرا توسعه چابک (Agile Development)؟

خیلی از ما با کابوس پروژه ای که هیچ تجربه ای در انجام آن نداریم روبرو شده ایم. نبودن تجربه موثر منجر به خطاهای تکراری و غیر قابل پیش بینی شده و تلاش و وقت ما را به هدر می­دهد. مشتریان از کیفیت پایین، هزینه بالا و تحویل دیر هنگام محصول ناراضی هستند و توسعه دهندگان از اضافه کارهای بیشتر که منجر به نرم افزار ضعیت­تر می­گردد، ناخشنود.

همین که با شکستی مواجه می­شویم از تکرار چنین پروژه هایی اجتناب می­کنیم. ترس ما باعث می­شود تا فرآیندی بسازیم که فعالیت­های ما را محدود نموده و ایجاد آرتیفکت­ها[۱] را الزامی کند. در پروژه­ جدید از  چیزهایی که در پروژه‌های قبلی به خوبی کار کرده­اند، استفاده می­کنیم. انتظار ما این است که آنها برای پروژه جدید نیز به همان خوبی کار کند.

اما پروژه‌­ها آنقدر ساده نیستند که تعدادی محدودیت و آرتیفکت­ ما را از خطاها ایمن سازند. با بروز خطاهای جدید ما آنها را شناسایی و رفع می­کنیم. برای اینکه در آینده با این خطاها روبرو نشویم آنها را در محدودیت­ها و آرتیفکت­های جدیدی قرار می­دهیم. بعد از انجام پروژه‌های زیاد با فرآیندهای حجیم و پر زحمتی روبرو هستیم که توانایی تیم را کم کرده و باعث کاهش کیفیت تولید می­شوند.

فرآیندهای بزرگ و حجیم می­تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. متاسفانه این مشکلات باعث می­شود که خیلی از افراد فکر کنند که علت مشکلات، نبود فرآیندهای کافی است. بنابراین فرآیندها را حجیم­تر و پیچیده­تر می­کنند. این مسئله منجر به تورم فرآیندها می­گردد که در محدوده سال ۲۰۰۰ گریبان بسیاری از شرکت­های نرم افزاری را گرفت.

اتحاد چابک

در وضعیتی که تیم­های نرم افزاری در بسیاری از شرکت­ها خود را در مردابی از فرآیندهای زیاد شونده می­دیدند، تعدادی از خبره‌­های این صنعت که خود را اتحاد چابک[۲] نامیدند در اویل سال ۲۰۰۱ یکدیگر را ملاقات کرده و ارزش هایی را معرفی کردند تا تیم­های نرم افزاری سریعتر نرم افزار را توسعه داده و زودتر به تغییرات پاسخ دهند. چند ماه بعد، این گروه ارزش­هایی تعریف شده را تحت مانیفست اتحاد چابک در سایت http://agilemanifesto.org منتشر کردند.

مانیفست اتحاد چابک

ما با توسعه نرم افزار و کمک به دیگران در انجام آن، در حال کشف راه‌های بهتری برای توسعه نرم افزار هستیم. از این کار به ارزش‌های زیر می­رسیم :

۱- افراد و تعاملات بالاتر از فرآیندها و ابزارها

۲- نرم افزار کار کننده بالاتر از  مستندات جامع

۳- مشارکت مشتری بالاتر از قرارداد کاری

۴- پاسخگویی به تغییرات بالاتر از پیروی از یک برنامه

با آنکه موارد سمت چپ ارزشمند هستند ولی ما برای موارد سمت راست ارزش بیشتری قائل هستیم.

افراد و تعاملات بالاتر از فرآیندها و ابزارها

افراد مهمترین نقش را در پیروزی یک پروژه دارند. یک فرآیند عالی بدون نیروی مناسب منجر به شکست می­گردد و بر عکس افراد قوی تحت فرآیند ضعیت ناکارآمد خواهند بود.

یک نیروی قوی لازم نیست که برنامه نویسی عالی باشد، بلکه کافیست که یک برنامه نویسی معمولی با قابلیت همکاری مناسب با سایر اعضای تیم باشد. کار کردن با دیگران، تعامل درست و سازنده با سایر اعضای تیم خیلی مهمتر از این که یک برنامه نویس با هوش باشد. برنامه نویسان معمولی که تعامل درستی با یکدیگر دارند به مراتب موفقتر هستند از تعداد برنامه نویسی عالی که قدرت تعامل مناسب با یکدیگر را ندارند.

در انتخاب ابزارها آنقدر وقت نگذارید که کار اصلی و تیم را فراموش کنید. به عنوان مثال می­توانید در شروع به جای بانک اطلاعاتی از فایل استفاده کنید، به جای ابزار کنترل کد گرانقیمت از برنامه رایگان کد باز استفاده کنید. باید به هیچ ابزاری عادت نکنید و صرفا به آنها به عنوان امکانی جهت تسهیل فرآیندها نگاه کنید.

نرم افزار کار کننده بالاتر از  مستندات جامع

نرم افزار بدون مستندات، فاجعه است. کد برنامه ابزار مناسبی برای تشریح سیستم نرم افزاری نیست. تیم باید مستندات قابل فهم مشتری بسازد تا ابعاد سیستم از تجزیه تحلیل تا طراحی و پیاده سازی آن را تشریح نماید.

با این حال، مستندات زیاد از مستندات کم بدتر است. ساخت مستندات زیاد نیاز به وقت زیادی دارد و وقت بیشتری را می‌گیرد تا آن را با کد برنامه به روز نمایید. اگر آنها با یکدیگر به روز نباشند باعث درک اشتباه از سیستم می‌شوند.

بهتر است که همیشه مستندات کم حجمی از منطق و ساختار برنامه داشته باشید و آن را به روز نماید. البته آنها باید کوتاه و برجسته باشند. کوتاه به این معنی که ۱۰ تا ۲۰ صفحه بیشتر نباشد و برجسته به این معنی که طراحی کلی و ساختار سطح بالای سیستم را بیان نماید.

اگر فقط مستندات کوتاه از ساختار و منطق سیستم داشته باشیم چگونه می‌توانیم اعضای جدید تیم را آموزش دهیم؟ پاسخ کار نزدیک شدن به آنها است. ما دانش خود را با نشستن در کنار آنها و کمک کردن به آنها انتقال می­دهیم. ما آنها را بخشی از تیم می­کنیم و با تعامل نزدیک و رو در رو به آنها آموزش می­دهیم.

مشارکت مشتری بالاتر از قرارداد کاری

نرم افزار نمی­تواند مثل یک جنس سفارش داده شود. شما نمی‌توانید یک توصیف از نرم افزاری که می‌خواهید را بنویسید و آنگاه فردی آن را بسازد و در یک زمان معین با قیمت مشخص به شما تحویل دهد. بارها و بارها این شیوه با شکست مواجه شده است.

این قابل تصور است که مدیران شرکت به اعضای تیم توسعه بگویند که نیازهای آنها چیست، سپس اعضای تیم بروند و بعد از مدتی برگردند و یک سیستمی که نیازهای آنها را برآورده می‌کند، بسازند. اما این تعامل به کیفیت پایین نرم افزار و در نهایت شکست آن می‌انجامد. پروژه‌های موفق بر اساس دریافت بازخورد مشتری در بازه‌های زمانی کوتاه و مداوم است. به جای وابستگی به قرارداد یا دستور کار، مشتری به طور تنگاتنگ با تیم توسعه کار کرده و مرتبا اعمال نظر می­کند.

قراردادی که مشخص کننده نیازمندیها، زمانبندی و قیمت پروژه است، اساسا نقص دارد. بهترین قرارداد این است که تیم توسعه و مشتری با یکدیگر کار کنند.

پاسخگویی به تغییرات بالاتر از پیروی از یک برنامه

توانایی پاسخ به تغییرات اغلب تعیین کننده موفقیت یا شکست یک پروژه نرم افزاری است. وقتی که طرحی را می­ریزیم باید مطمئن شویم که به اندازه کافی انعطاف پذیر است و آمادگی پذیرش تغییرات در سطح بیزنس و تکنولوژی را دارد.

مسیر یک پروژه نرم افزاری نمی­تواند برای بازه زمانی طولانی برنامه ریزی شود. اولا احتمالا محیط تغییر می­کند و باعث تغییر در نیازمندی‌ها می­شود. ثانیا همین که سیستم شروع به کار کند مشتریان نیازمندی­های خود را تغییر می‌دهند. بنابراین اگر بدانیم که نیازها چیست و مطمئن شویم که تغییر نمی­کنند، قادر به برآورد مناسب خواهیم بود، که این شرایط بعید است.

یک استراتژی خوب برای برنامه ریزی این است که یک برنامه ریزی دقیق برای یک هفته بعد داشته باشیم و یک برنامه ریزی کلی برای سه ماه بعد.

اصول چابک

۱- بالاترین اولویت ما عبارت است از راضی کردن مشتری با تحویل سریع و مداوم نرم افزار با ارزش. تحویل نرم افزار با کارکردهای کم در زود هنگام بسیار مهم است چون هم مشتری چشم اندازی از محصول نهایی خواهد داشت و هم مسیر کمتر به بیراهه می‌رود.

۲- خوش آمدگویی به تغییرات حتی در انتهای توسعه. اعضای تیم چابک، تغییرات را چیز خوبی می‌بینند زیرا تغییرات به این معنی است که تیم بیشتر یاد گرفته است که چه چیزی مشتری را راضی می‌کند.

۳- تحویل نرم افزار قابل استفاده از چند هفته تا چند ماه با تقدم بر تحویل در دوره زمانی کوتاهتر. ما مجموعه از مستندات و طرحها را به مشتری نمی‌دهیم.

۴- افراد مسلط به بیزنس و توسعه دهندگان باید روزانه با یکدیگر روی پروژه کار کنند. یک پروژه نرم افزاری نیاز به هدایت مداوم دارد.

۵- ساخت پروژه را بر توان افراد با انگیزه بگذارید و به آنها محیط و ابزار را داده و اعتماد کنید.  مهمترین فاکتور موفقیت افراد هستند، هر چیز دیگر مانند فرآیند، محیط و مدیریت  فاکتورهای بعدی محسوب می­شوند که اگر تاثیر بدی روی افراد می­گذارند، باید تغییر کنند.

۶- بهترین و موثر‌ترین روش کسب اطلاعات در تیم توسعه، ارتباط چهره به چهره است. در تیم چابک افراد با یکدیگر صحبت می‌کنند. نامه نگاری و مستند سازی فقط زمانی که نیاز است باید صورت گیرد.

۷- نرم افزار کار کننده معیار اصلی پیشرفت است. پروژه‌های چابک با نرم افزاری که در حال حاضر نیازهای مشتری را پاسخ می‌دهد، سنجیده می‌شوند. میزان مستندات، حجم کدهای زیر ساخت و هر چیز دیگری غیره از نرم افزار کار کننده معیار پیشرفت نرم افزار نیستند.

۸- فرآیندهای چابک توسعه با آهنگ ثابت را ترویج می‌دهد. حامیان، توسعه دهندگان و کاربران باید یک آهنگ توسعه ثابت را حفظ کنند که بیشتر شبیه به دو  ماراتون است یا دوی ۱۰۰ متر. آنها با سرعتی کار می‌کنند که بالاترین کیفیت را ارائه دهند.

۹- توجه مداوم به برتری تکنیکی و طراحی خوب منجر به چابکی می­گردد. کیفیت بالاتر کلیدی برای سرعت بالا است. راه سریعتر رفتن این است که نرم افزار تا جایی که ممکن است پاک و قوی نگهداریم. بنابراین همه اعضای تیم چابک تلاش می­کنند که با کیفیت­ترین کار ممکن را انجام دهند. آنها هر آشفتگی را به محض ایجاد برطرف می‌کنند.

۱۰-  سادگی هنر بیشینه کردن مقدار کاری که لازم نیست انجام شود، است. تیم چابک همیشه ساده‌ترین مسیر که با هدف آنها سازگار است را در پیش می­گیرند. آنها وقت زیادی روی مشکلاتی که ممکن است فردا رخ دهد، نمی­گذارند.  آنها کار امروز را با کیفیت انجام داده و مطمئن می­شوند که تغییر آن در صورت بروز مشکلات در فردا، آسان خواهد بود.

۱۱-  بهترین معماری و طراحی از تیم‌های خود سازمان ده بیرون می‌آید. مدیران، مسئولیت‌ها را به یک فردی  خاصی در تیم نمی‌دهند بلکه بر عکس با تیم به صورت یک نیروی واحد برخورد می­کنند. خود تیم تصمیم می­گیرد که هر مسئولیت را چه کسی انجام دهد. تیم چابک با هم روی کل جنبه‌های پروژه کار می­کنند. یعنی یک فرد خاص مسئول معماری، برنامه نویسی، تست و غیره نیستند. تیم، مسئولیتها را به اشتراک گذاشته و هر فرد بر کل کار تاثیر دارد.

۱۲-  در بازهای زمانی مناسب تیم در می­یابد که چگونه می­تواند کاراتر باشد و رفتار خود را متناسب با آن تغییر دهد. تیم می­داند که محیط دائما در حال تغییر است، بنابراین خود را با محیط تغییر می­دهد تا چابک بماند.

ضرورت توسعه چابک

امروزه صنعت نرم افزار دارای سابقه بدی در تحویل به موقع و با کیفیت نرم افزار است. گزارشات بسیاری تایید می­کنند که بیش از ۸۰ درصد از پروژه‌های نرم افزاری با شکست مواجه می­شوند؛ در سال ۲۰۰۵ موسسه IEEE  برآورد زده است که بیش از ۶۰ بیلیون دلار صرف پروژه‌های نرم افزاری شکست خورده شده است. عجب فاجعه­ای؟

شش دلیل اصلی شکست پروژه‌های نرم افزاری

وقتی که از مدیران و کارکنان سوال می­شود که چرا پروژه‌های نرم افزاری با شکست مواجه می­شوند، آنها به موضوعات گسترده ای اشاره می­کنند. اما شش دلیل زیر بارها و بارها تکرار شده است که به عنوان دلایل اصلی شکست نرم افزار معرفی می­شوند:

۱- درگیر نشدن  مشتری

۲- عدم درک درست نیازمندها

۳- زمان بندی غیر واقعی

۴- عدم پذیریش و مدیریت تغییرات

۵- کمبود تست نرم افزار

۶- فرآیندهای غیر منعطف و باد دار

چگونه چابکی این مشکلات را رفع می­کند؟

با آنکه Agile برای هر مشکلی راه حل ندارد ولی برای مسائل فوق بدین صورت کمک می­کند:

مشتری پادشاه است!

برای رفع مشکل عدم همکاری کاربر نهایی یا مشتری، Agile مشتری را عضوی از تیم توسعه می­کند. به عنوان عضوی از تیم، مشتری با تیم توسعه کار می­کند تا مطمئن شود که نیازمندها به درستی برآورده می­شوند. مشتری همکاری می­کند در شناسایی نیازمندی­ها، تایید می­کند نتیجه نهایی را و حرف آخر را در اینکه کدام ویژگی به نرم افزار اضافه شود، حذف شود و یا تغییر کند، را می­زند.

نیازمندی‌ها به صورت تست­های پذیرش[۳] نوشته می­شوند

برای مقابله با مشکل عدم درک درست نیازمندی­ها، Agile تاکید دارد که نیازمندیهای کسب شده باید به صورت ویژگی­هایی تعریف شوند که بر اساس معیارهای مشخصی قابل پذیرش باشند. این معیارهای پذیرش برای نوشتن تست­های پذیرش به کار می­روند. به این ترتیب قبل از اینکه کدی نوشته شود، ابتدا تست پذیرش نوشته می­شود. این بدین معنی است که هر کسی باید اول فکر کند که چه می­خواهد، قبل از اینکه از کسی بخواهد آن را انجام دهد. این راهکار فرایند کسب نیازمندی­ها را از بنیاد تغییر می­دهد و به صورت چشم گیری کیفیت برآورد و زمان بندی را بهبود می­دهد.

زمانبندی با مذاکره بین تیم توسعه و سفارش دهنده تنظیم می­شود

برای حل مشکل زمان بندی غیر واقعی، Agile زمان بندی را به صورت یک فرآیند مشترک بین تیم توسعه و سفارش دهنده تعریف می­کند. در شروع هر نسخه از  نرم افزار، سفارش دهنده ویژگی‌های مورد انتظار را به تیم توسعه می­گوید. تیم توسعه تاریخ تحویل را بر اساس ویژگی­ها برآورد می­زد و در اختیار سفارش دهنده قرار می­دهد. این تعامل تا رسیدن به یک دیدگاه مشترک ادامه می­یابد.

هیچ چیزی روی سنگ حک نشده است، مگر تاریخ تحویل

برای رفع مشکل ضعف در مدیریت تغییرات، Agile اصرار دارد که هر کسی باید تغییرات را بپذیرد و نسبت به آنها واقع بین باشد. یک اصل مهم Agile  می­گوید که هر چیزی می­تواند تغییر کند مگر تاریخ تحویل! به عبارت دیگر همین که محصول به سمت تولید شدن حرکت می­کند، مشتری (در تیم محصول) می­تواند بر اساس اولویت­ها و ارزش­های خود ویژگی­های محصول را کم یا زیاد کرده و یا تغییر دهد. به هر حال او باید واقع بین باشد. اگر او یک ویژگی جدید اضافه کنید، باید تاریخ تحویل را تغییر دهد. به این ترتیب همیشه تاریخ تحویل رعایت می­گردد.

تست­ها قبل از کد نوشته می­شوند و کاملا خودکار هستند

برای رفع مشکل کمبود تست، Agile تاکید می­کند که ابتدا باید تست­ها نوشته شوند و همواره ارزیابی گردند. هر برنامه نویس باید اول تست­ را بنویسد، سپس کد لازم برای پاس شدن آن را. همین که کد تغییر می­کند باید تست­ها دوباره اجرا شوند. در این راهکار، هر برنامه نویس مسئول تست­های خود است تا درستی برنامه از ابتدا تضمین گردد.

مدیریت پروژه یک فعالیت جداگانه نیست

برای رفع مشکل فرآیندهای غیر منعطف و باددار، Agile مدیریت پروژه را درون فرآیند توسعه می­گنجاند. وظایف مدیریت پروژه بین اعضای تیم توسعه تقسیم می­شود. برای مثال هر ۷ نفر در تیم توسعه نرم افزار (متدلوژی اسکرام) زمان تحویل را با مذاکره تعیین می­کنند. همچنین کد برنامه به صورت خودکار اطلاعات وضعیت پروژه را تولید می­کند. به عنوان مثال  نمودار burndown ، تست­های انجام نشده، پاس شده و رد شده به صورت خودکار تولید می­شوند.

به کار گیری توسعه چابک

یکی از مشکلات توسعه چابک این است که شما اول باید به خوبی آن را درک کنید تا قادر به پیاده سازی درست آن باشید. این درک هم باید کلی باشد (مانند Scrum و XP) و هم جزئی (مانند TDD و جلسات روازنه). اما چگونه باید به این درک برسیم؟ کتاب­ها و مقالات انگلیسی زیادی برای یادگیری توسعه چابک و پیاده سازی آن در سازمان وجود دارند، ولی متاسفانه منابع فارسی کمی در این زمینه است. هدف این کتاب رفع این کمبود و آموزش عملی توسعه چابک و ابزارهای پیاده سازی آن است.

برای این یک توسعه دهنده چابک شوید، باید به مهارت­های فردی و تیمی چابک برسید. در ادامه این مهارت­ها معرفی می­شوند.

مهارت­های فردی

قبل از هر چیز شما باید یک برنامه نویس باشید و مقدمات برنامه نویسی مانند الگوریتم و فلوچارت، دستورات برنامه نویسی، کار با متغیرها، توابع و آرایه­‌ها را بلد باشید. پس از تسلط به مقدمات برنامه نویسی می­توانید مهارت­های برنامه نویسی چابک را فرا بگیرید که عبارتند از:

- برنامه نویسی شیءگرا

- توسعه تست محور

- الگوهای طراحی

در ادامه نحوه کسب این مهارت­ها بیان می­شوند.

برنامه نویسی شیءگرا

اساس طراحی چابک بر تفکر شیءگرا استوار است. بنابراین تسلط به مفاهیم و طراحی شیءگرا ضروری است. 

توسعه تست محور

مهمترین و انقلابی‌ترین سبک برنامه نویسی از دهه گذشته تا به امروز، توسعه یا برنامه نویسی تست محور است. این سبک بسیاری از ارزش‌های توسعه چابک را فراهم می­کند و یادگیری آن برای هر توسعه دهنده چابک ضروری است.

الگوهای طراحی

الگوهای طراحی راه حل­های انتزاعی سطح بالا هستند. این الگوها بهترین تکنیک­های[۴] طراحی نرم افزار هستند و بسیاری از مشکلاتی که در طراحی نرم افزار رخ می­دهند با استفاده از این الگوها قابل حل هستند.

مهارت­های تیمی

انجام پروژه نرم افزاری یک کار تیمی است. شما پس از یادگیری مهارت­های فردی باید خود را آماده حضور در تیم توسعه چابک کنید. برای این منظور باید با مهارت تیمی مانند آشنایی با گردشکار تولید نرم افزار، حضور موثر در جلسات، قبول مسئولیت­ها و غیره آشنا شوید.

اسکرام

تمامی مهارت­های تیمی توسعه چابک توسط اسکرام آموزش داده می­شوند. اسکرام فریم ورکی برای توسعه چابک است که با تعریف فرآیندها، نقش­ها و آرتیفکت­های مشخص به تیم­های نرم افزاری کمک می­کند تا چابک شوند.

[۱] Artifact : خروجی یک فرآیند  است. مثلا خروجی طراحی شیءگرا، نمودارهای UML است.

[۲] Agile Alliance

[3] Acceptance Tests

[4] Best Practice

--------------------------------

اطلاعات بیشتر در http://AgileDevelopment.ir

‫۱۰ سال و ۱۱ ماه قبل، دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۲، ساعت ۱۵:۵۵